မြန်မာနိုင်ငံပြဿနာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး နိုင်ငံတကာအသိုင်းအဝိုင်းက အခုအခါ ပိုပြီးအရေးတယူ ရှိလာနေပါတယ်။ အထူးဖြင့် ကုလသမဂ္ဂနဲ့ အမေရိကန် အပါအဝင် အိမ်နီးချင်း တရုတ် နဲ့ အာဆီယံတို့က စစ်ကောင်စီနဲ့ NLD/NUG တို့ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးပြီး၊ ငြိမ်းချမ်းစွာ အဖြေရှာဖို့ တိုက်တွန်းနေကြပါတယ်။ ဒီလို တိုက်တွန်းဖိအားပေးမှုတွေအတိုင်း လက်တွေ့ဖြစ်လာနိုင်ပါသလား။ မြန်မာ့အရေးတက်ကြွလှုပ်ရှားသူ ဒေါက်တာတင့်ဆွေ နဲ့ ဦးကျော်ဇံသာတို့ ဆွေးနွေးသုံးသပ်ထားပါတယ်။
မေး ။ ။ အခုမြန်မာနိုင်ငံအရေးဟာ ကုလသမဂ္ဂအပါအဝင် နိုင်ငံတကာမှာ တော်တော်အရေးကြီးတဲ့ ကိစ္စတခု ဖြစ်လာပါတယ်။ နိုင်ငံတကာကတော့ နှစ်ဘက်စေ့စပ်ဖြေရှင်းရေး၊ ငြိမ်းချမ်းရေးလမ်းကြောင်းကိုပဲ တိုက်တွန်းကြမယ် ထင်ပါတယ်။ နောက်ပြီးတော့ ဆရာလည်းကြားမှာပါ အမေရိကန်က အာဆီယံအထူးကိုယ်စားလှယ်ကို မြန်မာနိုင်ငံကို အမြန်ဆုံးစေလွှတ်ပါ။ နောက်ပြီးတော့ သူတို့စေ့စပ်ဆွေးနွေးမယ့်ကိစ္စကို ဆက်ပြီးတော့ ဖိအားပေးဖို့ ဆက်လက်ကြိုးစားနေတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဆိုတော့ ဒီအခြေအနေတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ ပထမဦးဆုံး မေးချင်တာက နိုင်ငံတကာရဲ့ ဖိအားပေးတိုက်တွန်းမှုတွေဟာ ဘယ်လောက်အထိ ထိရောက်မှု ရှိလာနိုင်သလဲလို့ ထင်ပါသလဲ။
ဖြေ ။ ။ နိုင်ငံတကာရဲ့ ပါဝင်ပတ်သက်မှု၊ အသိအမှတ်ပြုမှုကိစ္စတွေဟာ မြန်မာနိုင်ငံ ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးအတွက် အလွန်အရေးကြီးတဲ့ အခန်းကဏ္ဍက ရှိတယ်လို့ ကျနော် ရှုမြင်ပါတယ်။
မေး ။ ။ ဆိုတော့ နိုင်ငံတကာက အဓိကတွန်းမှာကတော့ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ ပြဿနာကို ဆွေးနွေးအဖြေရှာဖို့ပဲ ဖြစ်ပါလိမ့်မယ်။ ဒီလိုပဲဖြစ်ဖို့အတွက် အများကတွက်နေကြပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ တချိန်တည်းမှာ ဖြစ်နေတာက မြန်မာနိုင်ငံမှာ NUG ကို လိုလားတဲ့ အထူးသဖြင့် PDF က လက်နက်ကိုင်တော်လှန်ရေး လုပ်မယ်ဆိုပြီးတော့ ကြေညာပါတယ်။ NUG သမ္မတကိုယ်တိုင်ကလည်း ပြီးခဲ့တဲ့ ရက်ပိုင်းအတွင်းမှာပဲ အထူးအရေးပေါ် ကြေညာချက် ထုတ်ပြန်ပြီးတော့ တွန်းလှန်တဲ့စစ်ပွဲ ဆင်နွှဲဖို့ဆိုပြီးတော့ လှုံဆော်ခဲ့ပါတယ်။ ဆိုတော့ ဒီကြေညာချက်သည် နိုင်ငံတကာက လိုချင်နေတဲ့ စေ့စပ်ညှိနှိုင်းအဖြေရှာရေးဆိုတဲ့ တိုက်တွန်းမှုနဲ့ နည်းနည်းဖီလာဆန့်ကျင်မှုများ ဖြစ်နေမလား။ တလမ်းတည်းကျပါရဲ့လား။
ဖြေ ။ ။ အဲဒီလို မြင်ကြတာတွေလည်း ကျနော်တွေ့တယ်။ အဲဒီလိုကြေညာလိုက်တဲ့အတွက် နိုင်ငံတကာက ရှုမြင်မှု ပြောင်းသွားနိုင်တယ်။ သို့မဟုတ် တချို့နိုင်ငံတွေက ပြန်လည်စဉ်းစားလိမ့်မယ်ဆိုတဲ့ အယူအဆတရပ်လည်း ရှိပါတယ်။ ဒီနေရာမှာ ကျနော် မြန်မာနိုင်ငံသားတယောက်အနေနဲ့ မြင်တာက ဒီလိုပါ - တွေ့ဆုံဆွေးနွေးရေး၊ စေ့စပ်ဖြေရှင်းရေးဆိုတဲ့ ပြောဆိုတာက ခြောက်လတာအတွင်းမှာ ရှေ့ရောက်တာ မရှိတဲ့အပြင်၊ အသက်အိုးအိမ်စည်စိမ်တွေ သေကြေပျက်ဆီးတာတွေ များလာတဲ့အခါမှာ ခံရတဲ့လူတွေဘက်က emotion စိတ်ခံစားမှုကနေကျော်ပြီးတော့ စနစ်တခုခုပါတဲ့ ခုခံတော်လှန်မှုကို ပြောင်းလဲလာကြတယ်။ NUG မကြေညာခင်ကတည်းက စလာတဲ့ တနည်းအားဖြင့် concept လို့ခေါ်တဲ့ အယူအဆရေးရာတခုက မြန်မာနိုင်ငံမှာ လနဲ့ချီပြီးတော့ ပေါ်လာပါတယ်။ ပေါ်တဲ့အချိန်မှာ NUG က အဲဒါကို တရားဝင်သဘောမျိုး၊ အသိအမှတ်ပြုမှုသဘောမျိုး ဆောင်ရွက်လာတယ်လို့ မြင်ပါတယ်။ နိုင်ငံတကာကတော့ ငြိမ်းချမ်းရေးကိုပြောမယ်၊ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးရေးကိုပြောမယ်၊ လူ့အခွင့်အရေးကိုပြောမယ်။ ဒါတွေက နိုင်ငံတကာရဲ့ စံတန်းဖိုးထားမှုတွေအရ သူတို့ကပြောကြတာပါ။ တခါ မြန်မာနိုင်ငံလိုသေးတဲ့၊ အင်အားလည်း ချည့်နဲ့တဲ့ နိုင်ငံပေါ်ကိုတော့ ဒီလိုပေါ့။ တာလီဘန်လို ကိစ္စမျိုးတော့ သူတို့အများကြီး တတ်နိုင်တဲ့ကိစ္စ မဟုတ်ဘူး။ မြန်မာနိုင်ငံကိုတော့ နိုင်ငံတကာအမြင်မှာ စစ်ရေးနည်း (သို့မဟုတ်) ရရာလက်နက်နဲ့ ခုခံနည်းပေါ်မှာ အမြင်တွေမတူကြဘူးလို့ ကျနော် တွေ့ရှိပါတယ်။
မေး ။ ။ NUG အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရရဲ့ ကြေညာချက်အမှတ် (၁/၂၀၂၁) မေလ (၅) ရက်နေ့မှာ ထုတ်ပြန်ပါတယ်။ အဲဒီကြေညာချက်ထဲမှာ ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်မတော် ဖွဲ့စည်းကြောင်း ကြေညာခြင်းဆိုပြီးတော့ ရေးထားပါတယ်။ အပိုဒ် (၅) မှာ အမျိုးသားညီညွှတ်ရေးအစိုးရသည် ဖယ်ဒရယ်ပြည်ထောင်စု တပ်မတော်၏ ရှေ့ပြေးအမြုတေအဖြစ် ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်မတော် (People’s Defense Force) ကို ကာကွယ်ရေးဆိုင်ရာ မူဝါဒနဲ့အညီ မေလ (၅) ရက်နေ့တွင် တရားဝင်ဖွဲ့စည်းလိုက်သည်ဆိုတာကို ရေးထားလိုက်ပါတယ်။ ဆိုတော့ အခု PDF တွေက ဒီစာအရ တရားဝင်ဖွဲ့စည်းလိုက်တယ်။ PDF တွေက ရရာလက်နက်ကိုင်ဆွဲပြီးတော့ တိုက်နေကြတယ်၊ ခိုက်နေကြတယ်ဆိုတာဟာ NUG ရဲ့ ညွှန်ကြားချက်၊ NUG ရဲ့ blessing သဘောတူညီချက်အရ တိုက်နေရတယ်။ တသဘောတည်းရှိတယ်လို့ မှတ်ယူလို့ ရမလား။
ဖြေ ။ ။ အဲဒီမှာလည်း ကျနော်တတ်သိသလောက်ဆိုရင်တော့ အတိအကျ အဲဒီအတိုင်း အဖြေကတော့ မဟုတ်ဘူးလို့ ကျနော်ထင်တယ်။ ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ ဒီကြေညာချက် မတိုင်မီကတည်းက ကိုယ့်ကိုယ်ကို ခုခံပိုင်ခွင့်ရှိတယ်ဆိုတဲ့ အသုံးအနှုန်းနဲ့ ကြေညာချက်တွေ NUG ကိုယ်တိုင်က ထွက်လာပြီးနောက်မှာ ပြည်သူလူထုက ရတဲ့နည်းနဲ့ ရတဲ့ဒေသမှာ ခုခံမှုတွေ ဖြစ်လာတယ်။ ဖြစ်လာပြီးမှ အခုကြေညာချက် ထွက်လာတယ်။ ကြေညာချက် ထွက်လာတဲ့အတွက် တပေါင်းတည်းဖြစ်လာတာကို ကျနော်တွေ့ပါတယ်။ တနည်းအားဖြင့် စစ်ရေးဆိုတာ command လို့ခေါ်တဲ့ အမိန့်ပေးမှု စီးဆင်းမှုစနစ်က ရှိကိုရှိရတယ်။ ဟိုအရင်ဖြစ်နေတာ၊ ရှိနေတာ အခုလဲပဲ ဆက်ရှိနေတာကတော့ ကိုယ့်အရပ်ဒေသမှာ ကိုယ့်နည်းကိုယ်ဟန်နဲ့ ရတဲ့နည်းနဲ့ ခုခံတိုက်နေကြတဲ့သဘောရှိတယ်။ ဗဟိုဦးစီးချုပ်ကိုင်မှု၊ အမိန့်ပေးမှုအတိုင်း ဖြစ်နေတယ်လို့ ကျနော် မမြင်ဘူး။ ဖြစ်ဖို့လဲ အတော်မလွယ်ဘူးလို့ ထင်တယ်။ ပြည်သူလူထုဘက်ကလည်း နည်းမျိုးစုံနဲ့ ဘာနာမည်ဖြစ်ဖြစ် ရတဲ့နည်းနဲ့ ဆောင်ရွက်နေကြတဲ့ အပိုင်း (၂) ပိုင်းနဲ့ ခွဲပြီးတော့ ကျနော် မြင်ပါတယ်။
မေး ။ ။ ကျနော် နောက်တခုမေးချင်တာက ပြည်သူလူထုဆိုတဲ့နေရာမှာ PDF က ခုခံနေကြတယ်။ နောက်ပြီးတော့ မြို့ပေါ်က လူငယ်တွေတချို့ ပညာတဝက်တပျက်နဲ့ တောထဲကိုသွားပြီးတော့ လက်နက်ကိုင်ကြတယ်။ တချို့မိဘတွေက သားသမီးချင်း ကိုယ်ချင်စာပြီးတော့ ရင်ကျိုးကြတယ်၊ ရင်ထုမနာ ဖြစ်ကြတယ်။ ဒီကလေးတွေဟာ မြန်မာ့တပ်မတော်၊ ဗမာပြည်က စစ်တပ်ဆိုတာက ပြည်သူ့အမြင်အရ ပြောရရင် သူက ရက်ရက်စက်စက် တာဝန်အရ သတ်ဖြတ်နှိမ်နင်းနေတဲ့လူတွေ ဖြစ်တယ်။ ဒီလိုလူတွေနဲ့ အင်မတန်နုညံ့သိမ်မွှေ့ကြတဲ့ ပညာတတ်လူငယ်လေးတွေ၊ ဘာမှစစ်ပညာလည်း ဖြစ်ဖြစ်မြောက်မြောက် သင်ကြားထားတာလည်း မရှိဘူး။ လက်နက်ဆိုတာလည်း ကောင်းကောင်းမွန်မွန် ရှိတာမဟုတ်ဘဲနဲ့ အဲဒါတွေကိုသွားပြီးတော့ တိုက်ရခိုက်ရတာ ဒီကလေးတွေအတွက် ပိုပြီးတော့ ထိခိုက်နစ်နာစရာသာ ရှိမယ်။ တချို့ကလဲ အတင်းမြှောက်ပေးသလိုပဲ လုပ်နေကြတယ်ဆိုတာကော မှန်ရဲ့လား။ သူတို့ရဲ့နောက်ကနေ တွန်းပေးနေကြတယ်ဆိုတဲ့ ကိစ္စတွေက တရားမျှတတဲ့ကိစ္စ ဖြစ်ပါရဲ့လား။
ဖြေ ။ ။ အခုမေးခွန်းမှာပါတဲ့ အချက် (၂) ချက်လုံးကို ကျနော်က သဘောတူတယ်။ တကယ့် ပညာသင်ရမယ့် အရွယ်တွေ၊ ဘာပဲဖြစ်ဖြစ် ဥစ္စာစီးပွားရှာရမယ့် အရွယ်တွေ၊ တက်ရာတက်လမ်း ရှာရမယ့် အရွယ်လေးတွေက အခုရတဲ့နည်းနဲ့ လက်နက်ကိုင်တဲ့နည်း (သို့မဟုတ်) ခုခံတော်လှန်နေကြတဲ့ဟာက ပေးဆပ်ရတာ ကျနော်တို့ ကြားသလောက် သိသလောက်ပဲ ရှိတာ။ ကျနော်တို့ မီဒီယာကတောင် မသိတဲ့ နစ်နာဆုံးရှုံးမှုတွေက အသက်၊ စည်စိမ်ဥစ္စာတွေ၊ ဘဝတွေ များပေမယ်လို့ ယူဆရပေမယ့် အင်မတန်မှ စိတ်နှလုံးကြေကွဲစရာ ကောင်းပါတယ်။ ၁၉၈၈ ကျောင်းသားတပ်မတော် ပေါ်လာတာနဲ့တောင် မတူတဲ့အနေအထား။ တချိန်တည်းမှာ စစ်တပ်ဟာ ဦးကျော်ဇံသာ ပြောသလို အသုံးအနှုန်း ဘယ်လိုပြောပြော ကမ္ဘာမှာရော၊ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ သမိုင်းမှာပါ တခါမှ နာမည်ဆိုး မရှိလောက်အောင် ဆိုးလွန်လှတဲ့ စစ်တပ်က အခုပြည်သူလူထုကို နှိမ်နင်းတဲ့နည်းတွေဟာ တကယ့်ကို ပက်ပက်စက်စက်၊ ရက်ရက်စက်စက် ဖြစ်နေတော့ကာ အနစ်နာခံနေတဲ့ လူတွေကို ကျနော်က တော်တော်လေး စိတ်မကောင်းတာ။
နောက် ဒုတိယပိုင်းဖြစ်တဲ့ social media ကနေ ပြောကြဆိုကြရေးကြတဲ့ဟာတွေကြောင့် မဖြစ်သင့်တာတွေ ပိုဖြစ်တာတွေ ရှိတယ်လို့ ကျနော်ကတော့ အခိုင်အမာယူဆတယ်။ မရေးသင့်တာတွေ၊ မပြောသင့်တာတွေ၊ နိုင်ပြီရှုံးပြီ၊ သေပြီ စသည်ဖြင့် အဘက်ဘက်က ပြောနေကြတယ်။ ဒီလို social media ကနေ တာဝန်မဲ့လွန်တဲ့ အရေးအသား၊ အပြောအဆို၊ အသုံးအနှုန်းတွေဟာ ပြည်သူလူထု၊ အခုန ကျနော်တို့ တန်းဖိုးထားတဲ့ လူငယ်တွေရဲ့ အသက်အိုးအိမ်စည်စိမ်ကို ပိုပြီးတော့ ဆိုးစေတယ်လို့ ကျနော်က ယူဆတယ်။ အဲဒါကိုလဲ ကျနော့်အမြင်ကတော့ အလေးအနက် ရပ်တန်းကရပ်သင့်တယ်။ မှန်ကန်တဲ့ ပံ့ပိုးကူညီမှုမျိုးထက် မပိုသင့်ဘူး။ အမှားတွေ စစ်တပ်ဘက်က တန်ပြန်ထောက်လှမ်းရေး၊ တန်ပြန်ပုံစံနဲ့ လုပ်တာကတပိုင်း။ ကျနော် မြင်တာကတော့ ကိုယ့်ဘက်ကကိုယ်တိုင်လည်း အတော်ညံ့နေတဲ့ အမြင်တွေ၊ အပြောတွေ၊ အရေးတွေကတော့ အနုတ်သဘော အသက်တွေတောင် အများကြီးပေးရတယ်လို့ ယူဆတဲ့အတွက် ကျနော်ကတော့ လုံးဝရှုတ်ချကန့်ကွက်တယ်၊ ရပ်စေချင်ပါတယ်။
မေး ။ ။ နောက်တခုမေးချင်တာက NUG ရဲ့ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဒေါ်ဇင်မာအောင်တို့က သူတို့က အစကတည်းက ပြောဆိုခဲ့ပါတယ်။ စေ့စပ်ညှိနှိုင်းအဖြေရှာရေးကိုလည်း သူတို့ လိုလားပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ စစ်တပ်ဘက်က စစ်ကောင်စီဘက်က တင်းခံနေတာ။ အခုအခါမှာ နိုင်ငံတကာကလည်း ဖိအားပေးလာမယ်။ နောက်ဆုံးကြားတဲ့ သတင်းအရဆိုရင် - ဆရာလည်း ကြားမှာပါ - တရုတ်နဲ့ အမေရိကန်သာ ဒီကိစ္စမှာ ပူးပေါင်းပြီးတော့ စစ်ကောင်စီကို တဘက်သတ် ပံ့ပိုးလုပ်ဆောင်မှာ မဟုတ်ဘူးဆိုတဲ့ စကားသံတွေ ထွက်လာပါတယ်။ လက်တွေ့ကတော့ ဘယ်လောက်အထိ ဖြစ်လာနိုင်မလဲ မသိသေးဘူးပေါ့။ စစ်ကောင်စီကို တွေ့ဆုံဆွေးနွေးအဖြေရှာဖို့ ဖိအားပေးလာနိုင်မယ်လို့ ဆရာ မျှော်လင့်ပါသလား။
ဖြေ ။ ။ အာဏာသိမ်းပြီးပြီချင်း ရက်ပိုင်းအတွင်းမှာ တရုတ်နိုင်ငံရဲ့ ကြေညာချက်ထဲမှာ တွေ==့ဆုံဆွေးနွေးရေးလည်းပါတယ်။ တဘက်သတ် စစ်တပ်နဲ့ပဲ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးမှာ မဟုတ်ဘဲ၊ စစ်တပ်မဟုတ်တဲ့ အတိအကျပြောရင် NLD နဲ့လည်း ဆွေးနွေးမှုတွေ ရှိတယ်ဆိုတဲ့ သဘောမျိုး တရုတ်က ကြေညာခဲ့တယ်။ ဒါက ၂၀၂၁ ဖေဖေါ်ဝါရီလ လဆန်းပိုင်းကတည်းက ဖြစ်တယ်။ အခုလဲပဲ တရုတ်နဲ့ အမေရိကန်တို့ရဲ့ ကန့်လန့်ကာနောက်ကွယ်က တွေ့ဆုံဆွေးနွေးညှိနှိုှုင်းမှုတွေကနေ သဘောတူညီမှုတခု ရတယ်လို့ တကယ့် အထင်ကရ diplomat တွေက ရေးလိုက်တဲ့အချက်က အတော်အရေးကြီးတယ်။ တနည်းအားဖြင့် ကမ္ဘာပေါ်မှာ ကြိုက်ကြိုက်မကြိုက်ကြိုက် အမေရိကန်နဲ့ တရုတ်တို့က အရေးကြီးဆုံး ဖြစ်တယ်။ အဲဒါကြောင့် သူတို့ကလည်း တွေ့ဆုံဆွေးနွေးရေးလမ်းကြောင်းကို ဆက်ပြောနေတယ်။ အာဆီယံကလည်း လုပ်ဖို့ကြိုးစားပေမယ့် အခုထိ မအောင်သေးဘူး။ ဆိုတော့ မေးခွန်းအရပြောရင် နိုင်ငံတကာရပ်တည်ချက် တရုတ်အပါအဝင် အာဆီယံအပါအဝင်က တွေ့ဆုံဆွေးနွေးရေးလမ်းကြောင်းကို စိုက်လိုက်မတ်တပ် ဆောင်ရွက်နေပေမယ့် ဒီနေ့အထိ စစ်တပ်ဟာ၊ အာဏာသိမ်းစစ်ကောင်စီက အဲဒီအပေါ်မှာ လိုက်လျောမှု တစုံတရာ မရှိသလောက်ကို ဖြစ်နေတယ်။ အဲဒီတော့ ဒီဟာက ဘာဖြစ်လာမလဲဆိုတော့ မကြာသေးခင်က ကာလလောက်အထိ စစ်တပ်အပေါ် နိုင်ငံတကာက အမြင်တွေက ပိုပြီးတော့ အနုတ်သဘော ဖြစ်စေပြီး၊ သူတို့အတွက် အလားအလာမကောင်းတဲ့ လမ်းကြောင်းဘက်ကို ဦးတည်လာသလားလို့ ကျနော်က အဲဒီလိုယူဆပါတယ်။
==Unicode==
မွနျမာနိုငျငံပွူနာနဲ့ ပတျသကျပွီး နိုငျငံတကာအသိုငျးအဝိုငျးက အခုအခါ ပိုပွီးအရေးတယူ ရှိလာနပေါတယျ။ အထူးဖွင့ျ ကုလသမဂ်ဂနဲ့ အမရေိကနျ အပါအဝငျ အိမျနီးခငြျး တရုတျ နဲ့ အာဆီယံတို့က စဈကောငျစီနဲ့ NLD/NUG တို့ တှေ့ဆုံဆှေးနှေးပွီး၊ ငွိမျးခမြျးစှာ အဖွရှောဖို့ တိုကျတှနျးနကွေပါတယျ။ ဒီလို တိုကျတှနျးဖိအားပေးမှုတှအေတိုငျး လကျတှေ့ဖွဈလာနိုငျပါသလား။ မွနျမာ့အရေးတကျကွှလှုပျရှားသူ ဒေါကျတာတင့ျဆှေ နဲ့ ဦးကြောျဇံသာတို့ ဆှေးနှေးသုံးသပျထားပါတယျ။
မေး ။ ။ အခုမွနျမာနိုငျငံအရေးဟာ ကုလသမဂ်ဂအပါအဝငျ နိုငျငံတကာမှာ တောျတောျအရေးကွီးတဲ့ ကိစ်စတခု ဖွဈလာပါတယျ။ နိုငျငံတကာကတော့ နှဈဘကျစေ့စပျဖွရှေငျးရေး၊ ငွိမျးခမြျးရေးလမျးကွောငျးကိုပဲ တိုကျတှနျးကွမယျ ထငျပါတယျ။ နောကျပွီးတော့ ဆရာလညျးကွားမှာပါ အမရေိကနျက အာဆီယံအထူးကိုယျစားလှယျကို မွနျမာနိုငျငံကို အမွနျဆုံးစလှေှတျပါ။ နောကျပွီးတော့ သူတို့စေ့စပျဆှေးနှေးမယ့ျကိစ်စကို ဆကျပွီးတော့ ဖိအားပေးဖို့ ဆကျလကျကွိုးစားနတော ဖွဈပါတယျ။ ဆိုတော့ ဒီအခွအေနတှေနေဲ့ ပတျသကျပွီးတော့ ပထမဦးဆုံး မေးခငြျတာက နိုငျငံတကာရဲ့ ဖိအားပေးတိုကျတှနျးမှုတှဟော ဘယျလောကျအထိ ထိရောကျမှု ရှိလာနိုငျသလဲလို့ ထငျပါသလဲ။
ဖွေ ။ ။ နိုငျငံတကာရဲ့ ပါဝငျပတျသကျမှု၊ အသိအမှတျပွုမှုကိစ်စတှဟော မွနျမာနိုငျငံ ပွုပွငျပွောငျးလဲရေးအတှကျ အလှနျအရေးကွီးတဲ့ အခနျးကဏ်ဍက ရှိတယျလို့ ကနြောျ ရှုမွငျပါတယျ။
မေး ။ ။ ဆိုတော့ နိုငျငံတကာက အဓိကတှနျးမှာကတော့ မွနျမာနိုငျငံရဲ့ ပွူနာကို ဆှေးနှေးအဖွရှောဖို့ပဲ ဖွဈပါလိမ့ျမယျ။ ဒီလိုပဲဖွဈဖို့အတှကျ အမြားကတှကျနကွေပါတယျ။ ဒါပမေဲ့ တခြိနျတညျးမှာ ဖွဈနတောက မွနျမာနိုငျငံမှာ NUG ကို လိုလားတဲ့ အထူးသဖွင့ျ PDF က လကျနကျကိုငျတောျလှနျရေး လုပျမယျဆိုပွီးတော့ ကွညောပါတယျ။ NUG သမ်မတကိုယျတိုငျကလညျး ပွီးခဲ့တဲ့ ရကျပိုငျးအတှငျးမှာပဲ အထူးအရေးပေါျ ကွညောခကြျ ထုတျပွနျပွီးတော့ တှနျးလှနျတဲ့စဈပှဲ ဆငျနှှဲဖို့ဆိုပွီးတော့ လှုံဆောျခဲ့ပါတယျ။ ဆိုတော့ ဒီကွညောခကြျသညျ နိုငျငံတကာက လိုခငြျနတေဲ့ စေ့စပျညှိနှိုငျးအဖွရှောရေးဆိုတဲ့ တိုကျတှနျးမှုနဲ့ နညျးနညျးဖီလာဆန့ျကငြျမှုမြား ဖွဈနမေလား။ တလမျးတညျးကပြါရဲ့လား။
ဖွေ ။ ။ အဲဒီလို မွငျကွတာတှလေညျး ကနြောျတှေ့တယျ။ အဲဒီလိုကွညောလိုကျတဲ့အတှကျ နိုငျငံတကာက ရှုမွငျမှု ပွောငျးသှားနိုငျတယျ။ သို့မဟုတျ တခြို့နိုငျငံတှကေ ပွနျလညျစဉျးစားလိမ့ျမယျဆိုတဲ့ အယူအဆတရပျလညျး ရှိပါတယျ။ ဒီနရောမှာ ကနြောျ မွနျမာနိုငျငံသားတယောကျအနနေဲ့ မွငျတာက ဒီလိုပါ - တှေ့ဆုံဆှေးနှေးရေး၊ စေ့စပျဖွရှေငျးရေးဆိုတဲ့ ပွောဆိုတာက ခွောကျလတာအတှငျးမှာ ရှေ့ရောကျတာ မရှိတဲ့အပွငျ၊ အသကျအိုးအိမျစညျစိမျတှေ သကွေပေကြျဆီးတာတှေ မြားလာတဲ့အခါမှာ ခံရတဲ့လူတှဘေကျက emotion စိတျခံစားမှုကနကြေောျပွီးတော့ စနဈတခုခုပါတဲ့ ခုခံတောျလှနျမှုကို ပွောငျးလဲလာကွတယျ။ NUG မကွညောခငျကတညျးက စလာတဲ့ တနညျးအားဖွင့ျ concept လို့ခေါျတဲ့ အယူအဆရေးရာတခုက မွနျမာနိုငျငံမှာ လနဲ့ခြီပွီးတော့ ပေါျလာပါတယျ။ ပေါျတဲ့အခြိနျမှာ NUG က အဲဒါကို တရားဝငျသဘောမြိုး၊ အသိအမှတျပွုမှုသဘောမြိုး ဆောငျရှကျလာတယျလို့ မွငျပါတယျ။ နိုငျငံတကာကတော့ ငွိမျးခမြျးရေးကိုပွောမယျ၊ တှေ့ဆုံဆှေးနှေးရေးကိုပွောမယျ၊ လူ့အခှင့ျအရေးကိုပွောမယျ။ ဒါတှကေ နိုငျငံတကာရဲ့ စံတနျးဖိုးထားမှုတှအေရ သူတို့ကပွောကွတာပါ။ တခါ မွနျမာနိုငျငံလိုသေးတဲ့၊ အငျအားလညျး ခညြ့ျနဲ့တဲ့ နိုငျငံပေါျကိုတော့ ဒီလိုပေါ့။ တာလီဘနျလို ကိစ်စမြိုးတော့ သူတို့အမြားကွီး တတျနိုငျတဲ့ကိစ်စ မဟုတျဘူး။ မွနျမာနိုငျငံကိုတော့ နိုငျငံတကာအမွငျမှာ စဈရေးနညျး (သို့မဟုတျ) ရရာလကျနကျနဲ့ ခုခံနညျးပေါျမှာ အမွငျတှမေတူကွဘူးလို့ ကနြောျ တှေ့ရှိပါတယျ။
မေး ။ ။ NUG အမြိုးသားညီညှတျရေးအစိုးရရဲ့ ကွညောခကြျအမှတျ (၁/၂၀၂၁) မလေ (၅) ရကျနေ့မှာ ထုတျပွနျပါတယျ။ အဲဒီကွညောခကြျထဲမှာ ပွညျသူ့ကာကှယျရေးတပျမတောျ ဖှဲ့စညျးကွောငျး ကွညောခွငျးဆိုပွီးတော့ ရေးထားပါတယျ။ အပိုဒျ (၅) မှာ အမြိုးသားညီညှှတျရေးအစိုးရသညျ ဖယျဒရယျပွညျထောငျစု တပျမတောျ၏ ရှေ့ပွေးအမွုတအေဖွဈ ပွညျသူ့ကာကှယျရေးတပျမတောျ (People’s Defense Force) ကို ကာကှယျရေးဆိုငျရာ မူဝါဒနဲ့အညီ မလေ (၅) ရကျနေ့တှငျ တရားဝငျဖှဲ့စညျးလိုကျသညျဆိုတာကို ရေးထားလိုကျပါတယျ။ ဆိုတော့ အခု PDF တှကေ ဒီစာအရ တရားဝငျဖှဲ့စညျးလိုကျတယျ။ PDF တှကေ ရရာလကျနကျကိုငျဆှဲပွီးတော့ တိုကျနကွေတယျ၊ ခိုကျနကွေတယျဆိုတာဟာ NUG ရဲ့ ညှှနျကွားခကြျ၊ NUG ရဲ့ blessing သဘောတူညီခကြျအရ တိုကျနရေတယျ။ တသဘောတညျးရှိတယျလို့ မှတျယူလို့ ရမလား။
ဖွေ ။ ။ အဲဒီမှာလညျး ကနြောျတတျသိသလောကျဆိုရငျတော့ အတိအကြ အဲဒီအတိုငျး အဖွကေတော့ မဟုတျဘူးလို့ ကနြောျထငျတယျ။ ဘာကွောင့ျလဲဆိုတော့ ဒီကွညောခကြျ မတိုငျမီကတညျးက ကိုယ့ျကိုယျကို ခုခံပိုငျခှင့ျရှိတယျဆိုတဲ့ အသုံးအနှုနျးနဲ့ ကွညောခကြျတှေ NUG ကိုယျတိုငျက ထှကျလာပွီးနောကျမှာ ပွညျသူလူထုက ရတဲ့နညျးနဲ့ ရတဲ့ဒသေမှာ ခုခံမှုတှေ ဖွဈလာတယျ။ ဖွဈလာပွီးမှ အခုကွညောခကြျ ထှကျလာတယျ။ ကွညောခကြျ ထှကျလာတဲ့အတှကျ တပေါငျးတညျးဖွဈလာတာကို ကနြောျတှေ့ပါတယျ။ တနညျးအားဖွင့ျ စဈရေးဆိုတာ command လို့ခေါျတဲ့ အမိန့ျပေးမှု စီးဆငျးမှုစနဈက ရှိကိုရှိရတယျ။ ဟိုအရငျဖွဈနတော၊ ရှိနတော အခုလဲပဲ ဆကျရှိနတောကတော့ ကိုယ့ျအရပျဒသေမှာ ကိုယ့ျနညျးကိုယျဟနျနဲ့ ရတဲ့နညျးနဲ့ ခုခံတိုကျနကွေတဲ့သဘောရှိတယျ။ ဗဟိုဦးစီးခြုပျကိုငျမှု၊ အမိန့ျပေးမှုအတိုငျး ဖွဈနတေယျလို့ ကနြောျ မမွငျဘူး။ ဖွဈဖို့လဲ အတောျမလှယျဘူးလို့ ထငျတယျ။ ပွညျသူလူထုဘကျကလညျး နညျးမြိုးစုံနဲ့ ဘာနာမညျဖွဈဖွဈ ရတဲ့နညျးနဲ့ ဆောငျရှကျနကွေတဲ့ အပိုငျး (၂) ပိုငျးနဲ့ ခှဲပွီးတော့ ကနြောျ မွငျပါတယျ။
မေး ။ ။ ကနြောျ နောကျတခုမေးခငြျတာက ပွညျသူလူထုဆိုတဲ့နရောမှာ PDF က ခုခံနကွေတယျ။ နောကျပွီးတော့ မွို့ပေါျက လူငယျတှတေခြို့ ပညာတဝကျတပကြျနဲ့ တောထဲကိုသှားပွီးတော့ လကျနကျကိုငျကွတယျ။ တခြို့မိဘတှကေ သားသမီးခငြျး ကိုယျခငြျစာပွီးတော့ ရငျကြိုးကွတယျ၊ ရငျထုမနာ ဖွဈကွတယျ။ ဒီကလေးတှဟော မွနျမာ့တပျမတောျ၊ ဗမာပွညျက စဈတပျဆိုတာက ပွညျသူ့အမွငျအရ ပွောရရငျ သူက ရကျရကျစကျစကျ တာဝနျအရ သတျဖွတျနှိမျနငျးနတေဲ့လူတှေ ဖွဈတယျ။ ဒီလိုလူတှနေဲ့ အငျမတနျနုညံ့သိမျမှှေ့ကွတဲ့ ပညာတတျလူငယျလေးတှေ၊ ဘာမှစဈပညာလညျး ဖွဈဖွဈမွောကျမွောကျ သငျကွားထားတာလညျး မရှိဘူး။ လကျနကျဆိုတာလညျး ကောငျးကောငျးမှနျမှနျ ရှိတာမဟုတျဘဲနဲ့ အဲဒါတှကေိုသှားပွီးတော့ တိုကျရခိုကျရတာ ဒီကလေးတှအေတှကျ ပိုပွီးတော့ ထိခိုကျနဈနာစရာသာ ရှိမယျ။ တခြို့ကလဲ အတငျးမွှောကျပေးသလိုပဲ လုပျနကွေတယျဆိုတာကော မှနျရဲ့လား။ သူတို့ရဲ့နောကျကနေ တှနျးပေးနကွေတယျဆိုတဲ့ ကိစ်စတှကေ တရားမြှတတဲ့ကိစ်စ ဖွဈပါရဲ့လား။
ဖွေ ။ ။ အခုမေးခှနျးမှာပါတဲ့ အခကြျ (၂) ခကြျလုံးကို ကနြောျက သဘောတူတယျ။ တကယ့ျ ပညာသငျရမယ့ျ အရှယျတှေ၊ ဘာပဲဖွဈဖွဈ ဥစ်စာစီးပှားရှာရမယ့ျ အရှယျတှေ၊ တကျရာတကျလမျး ရှာရမယ့ျ အရှယျလေးတှကေ အခုရတဲ့နညျးနဲ့ လကျနကျကိုငျတဲ့နညျး (သို့မဟုတျ) ခုခံတောျလှနျနကွေတဲ့ဟာက ပေးဆပျရတာ ကနြောျတို့ ကွားသလောကျ သိသလောကျပဲ ရှိတာ။ ကနြောျတို့ မီဒီယာကတောငျ မသိတဲ့ နဈနာဆုံးရှုံးမှုတှကေ အသကျ၊ စညျစိမျဥစ်စာတှေ၊ ဘဝတှေ မြားပမေယျလို့ ယူဆရပမေယ့ျ အငျမတနျမှ စိတျနှလုံးကွကှေဲစရာ ကောငျးပါတယျ။ ၁၉၈၈ ကြောငျးသားတပျမတောျ ပေါျလာတာနဲ့တောငျ မတူတဲ့အနအေထား။ တခြိနျတညျးမှာ စဈတပျဟာ ဦးကြောျဇံသာ ပွောသလို အသုံးအနှုနျး ဘယျလိုပွောပွော ကမ်ဘာမှာရော၊ မွနျမာနိုငျငံရဲ့ သမိုငျးမှာပါ တခါမှ နာမညျဆိုး မရှိလောကျအောငျ ဆိုးလှနျလှတဲ့ စဈတပျက အခုပွညျသူလူထုကို နှိမျနငျးတဲ့နညျးတှဟော တကယ့ျကို ပကျပကျစကျစကျ၊ ရကျရကျစကျစကျ ဖွဈနတေော့ကာ အနဈနာခံနတေဲ့ လူတှကေို ကနြောျက တောျတောျလေး စိတျမကောငျးတာ။
နောကျ ဒုတိယပိုငျးဖွဈတဲ့ social media ကနေ ပွောကွဆိုကွရေးကွတဲ့ဟာတှကွေောင့ျ မဖွဈသင့ျတာတှေ ပိုဖွဈတာတှေ ရှိတယျလို့ ကနြောျကတော့ အခိုငျအမာယူဆတယျ။ မရေးသင့ျတာတှေ၊ မပွောသင့ျတာတှေ၊ နိုငျပွီရှုံးပွီ၊ သပွေီ စသညျဖွင့ျ အဘကျဘကျက ပွောနကွေတယျ။ ဒီလို social media ကနေ တာဝနျမဲ့လှနျတဲ့ အရေးအသား၊ အပွောအဆို၊ အသုံးအနှုနျးတှဟော ပွညျသူလူထု၊ အခုန ကနြောျတို့ တနျးဖိုးထားတဲ့ လူငယျတှရေဲ့ အသကျအိုးအိမျစညျစိမျကို ပိုပွီးတော့ ဆိုးစတေယျလို့ ကနြောျက ယူဆတယျ။ အဲဒါကိုလဲ ကနြော့ျအမွငျကတော့ အလေးအနကျ ရပျတနျးကရပျသင့ျတယျ။ မှနျကနျတဲ့ ပံ့ပိုးကူညီမှုမြိုးထကျ မပိုသင့ျဘူး။ အမှားတှေ စဈတပျဘကျက တနျပွနျထောကျလှမျးရေး၊ တနျပွနျပုံစံနဲ့ လုပျတာကတပိုငျး။ ကနြောျ မွငျတာကတော့ ကိုယ့ျဘကျကကိုယျတိုငျလညျး အတောျညံ့နတေဲ့ အမွငျတှေ၊ အပွောတှေ၊ အရေးတှကေတော့ အနုတျသဘော အသကျတှတေောငျ အမြားကွီးပေးရတယျလို့ ယူဆတဲ့အတှကျ ကနြောျကတော့ လုံးဝရှုတျခကြန့ျကှကျတယျ၊ ရပျစခေငြျပါတယျ။
မေး ။ ။ နောကျတခုမေးခငြျတာက NUG ရဲ့ နိုငျငံခွားရေးဝနျကွီး ဒေါျဇငျမာအောငျတို့က သူတို့က အစကတညျးက ပွောဆိုခဲ့ပါတယျ။ စေ့စပျညှိနှိုငျးအဖွရှောရေးကိုလညျး သူတို့ လိုလားပါတယျ။ ဒါပမေဲ့ စဈတပျဘကျက စဈကောငျစီဘကျက တငျးခံနတော။ အခုအခါမှာ နိုငျငံတကာကလညျး ဖိအားပေးလာမယျ။ နောကျဆုံးကွားတဲ့ သတငျးအရဆိုရငျ - ဆရာလညျး ကွားမှာပါ - တရုတျနဲ့ အမရေိကနျသာ ဒီကိစ်စမှာ ပူးပေါငျးပွီးတော့ စဈကောငျစီကို တဘကျသတျ ပံ့ပိုးလုပျဆောငျမှာ မဟုတျဘူးဆိုတဲ့ စကားသံတှေ ထှကျလာပါတယျ။ လကျတှေ့ကတော့ ဘယျလောကျအထိ ဖွဈလာနိုငျမလဲ မသိသေးဘူးပေါ့။ စဈကောငျစီကို တှေ့ဆုံဆှေးနှေးအဖွရှောဖို့ ဖိအားပေးလာနိုငျမယျလို့ ဆရာ မြှောျလင့ျပါသလား။
ဖွေ ။ ။ အာဏာသိမျးပွီးပွီခငြျး ရကျပိုငျးအတှငျးမှာ တရုတျနိုငျငံရဲ့ ကွညောခကြျထဲမှာ တှေ့ဆုံဆှေးနှေးရေးလညျးပါတယျ။ တဘကျသတျ စဈတပျနဲ့ပဲ တှေ့ဆုံဆှေးနှေးမှာ မဟုတျဘဲ၊ စဈတပျမဟုတျတဲ့ အတိအကပြွောရငျ NLD နဲ့လညျး ဆှေးနှေးမှုတှေ ရှိတယျဆိုတဲ့ သဘောမြိုး တရုတျက ကွညောခဲ့တယျ။ ဒါက ၂၀၂၁ ဖဖေေါျဝါရီလ လဆနျးပိုငျးကတညျးက ဖွဈတယျ။ အခုလဲပဲ တရုတျနဲ့ အမရေိကနျတို့ရဲ့ ကန့ျလန့ျကာနောကျကှယျက တှေ့ဆုံဆှေးနှေးညှိနှိုှုငျးမှုတှကေနေ သဘောတူညီမှုတခု ရတယျလို့ တကယ့ျ အထငျကရ diplomat တှကေ ရေးလိုကျတဲ့အခကြျက အတောျအရေးကွီးတယျ။ တနညျးအားဖွင့ျ ကမ်ဘာပေါျမှာ ကွိုကျကွိုကျမကွိုကျကွိုကျ အမရေိကနျနဲ့ တရုတျတို့က အရေးကွီးဆုံး ဖွဈတယျ။ အဲဒါကွောင့ျ သူတို့ကလညျး တှေ့ဆုံဆှေးနှေးရေးလမျးကွောငျးကို ဆကျပွောနတေယျ။ အာဆီယံကလညျး လုပျဖို့ကွိုးစားပမေယ့ျ အခုထိ မအောငျသေးဘူး။ ဆိုတော့ မေးခှနျးအရပွောရငျ နိုငျငံတကာရပျတညျခကြျ တရုတျအပါအဝငျ အာဆီယံအပါအဝငျက တှေ့ဆုံဆှေးနှေးရေးလမျးကွောငျးကို စိုကျလိုကျမတျတပျ ဆောငျရှကျနပေမေယ့ျ ဒီနေ့အထိ စဈတပျဟာ၊ အာဏာသိမျးစဈကောငျစီက အဲဒီအပေါျမှာ လိုကျလြောမှု တစုံတရာ မရှိသလောကျကို ဖွဈနတေယျ။ အဲဒီတော့ ဒီဟာက ဘာဖွဈလာမလဲဆိုတော့ မကွာသေးခငျက ကာလလောကျအထိ စဈတပျအပေါျ နိုငျငံတကာက အမွငျတှကေ ပိုပွီးတော့ အနုတျသဘော ဖွဈစပွေီး၊ သူတို့အတှကျ အလားအလာမကောငျးတဲ့ လမျးကွောငျးဘကျကို ဦးတညျလာသလားလို့ ကနြောျက အဲဒီလိုယူဆပါတယျ။
