(Zawgyi/Unicode)
မြန်မာနိုင်ငံမှာ COVID-19 ရောဂါ ကူးစက်သူ နေ့စဉ် ၁,၀၀၀ ကျော်နှုန်း ဆက်ရှိနေဆဲဖြစ်ပြီး ကူးစက်ခံရသူပေါင်း ၁ သိန်း ၁ သောင်းကျော် သွားပါပြီ။ ရောဂါပိုး ရှိမရှိ စမ်းသပ်စစ်ဆေးမှုတွေ လုပ်နေရတဲ့ ဆေးဝန်းထမ်းတွေကတော့ ကူးစက်မှုတွေ လျော့ကျလာတယ်ဆိုရင်တောင် နေ့စဉ် စမ်းသပ်စစ်ဆေးမှုတွေ ပုံမှန် ဆက်လုပ်နေကြရဦးမှာပါ။ ဒီလို ရောဂါ ပိုး စစ်ဆေးပေးတဲ့ ဆေးဝန်ထမ်းတွေထဲမှာ အမျိုးသမီးတွေလည်း အများအပြား ပါ ပါတယ်။ ကိုဗစ်ဆေးစစ်ရာမှာ ပါဝင်နေကြတဲ့ အမျိုးသမီး ဆေးဝန်ထမ်းတွေရဲ့ အတွေ့အကြုံ တချို့ကိုတော့ ရန်ကုန်တိုင်း ကျန်းမာရေး ဦးစီးဌာနနဲ့ ကုန်သည်များနှင့်စက်မှုလုပ်ငန်းရှင်များအသင်းချုပ် (UMFCCI) တို့ ပူးပေါင်း လုပ်ဆောင်နေတဲ့ ကုန်စည်စီးဆင်းရေး စီမံကိန်းအတွက် ကိုဗစ်ရောဂါ စစ်ဆေးမှုတွေမှာ volunteer ပါဝင် လုပ်ဆောင်နေတဲ့ မနန်းမိုးလွင်ကို ဆက်သွယ် မေးမြန်းပြီး ဒီသီတင်းပတ် အမျိုးသမီးကဏ္ဍမှာ မခင်ဖြူထွေးက တင်ဆက်ထားပါတယ်။
မနန်းမိုးလွင်က ရန်ကုန် အထွေထွေ ရောဂါကုဆေးရုံသစ်ကြီးမှာ ဓာတ်ခွဲခန်းမှူးအဖြစ် နှစ်ပေါင်းအတော်ကြာ တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့ပြီးတော့၊ အခု လတ်တလောမှာ ကျောင်း တဖက် တက်နေရင်းနဲ့ ကိုဗစ် ဆေးစစ်ဖို့ နှာခေါင်းတို့ဖက် ယူရတဲ့နေရာတွေမှာ Volunteer ဝင်လုပ်ပေး နေတယ်ဆိုတော့ ဒီ နှာခေါင်းတို့ဖက် ယူရတဲ့ အတွေ့အကြုံ ပြောပြပါဦးရှင့်။ အခု ကူးစက်မှုတွေကလည်း များနေသေးတယ်ဆိုတော့ ဓါတ်ခွဲနမူနာ ယူရတာတွေရော ပိုများလာသလားရှင့်။
“ဟုတ်ကဲ့ရှင့် များတယ်ရှင့်။ ကျမတို့က ကျတော့ ကုန်စည်စီးဆင်းရေးအတွက် စပြီးတော့ လုပ်ကိုင်တဲ့အတွက်ကြောင့်မိုလို့ အဲ့ဒီမှာ Rapid Antigen Test Kit နဲ့ စမ်းသပ်တဲ့ RTT (Rapid Test and Track) Test ကို စပြီးတော့ လုပ်ပေးတာပေါ့နော်။ လုပ်ပေးတဲ့အခါကျတော့ ဒီကုန်စည် စီးဆင်းမှုအတွက်ကြောင့်မိုလို့ ဒီကားသမားတွေ၊ ကုန်ကားမောင်းတဲ့သူတွေကို ကိုဗစ်ကင်းစင်ကြောင်းကို ကျမတို့က စစ်ဆေးပေးရတာပေါ့။ အဲ့ဒီလူတွေက တနေ့ တနေ့ကို အနည်းဆုံး ၃၀၀ နဲ့ ၅၀၀ ကြားထဲမှာ ရှိပါတယ်။ ဒီ RTT test နဲ့ MPC ခန်းမမှာ ကျမတို့ စစ်ဆေးပေးနေပါတယ်။”
ဟုတ်ကဲ့။ မနန်းမိုးလွင်ပြောသလို ကုန်စည်စီးဆင်းမှုအတွက် ကားသမားတွေကို စစ်ဆေးပေးရတာဆိုတော့ ဘယ်လိုနေရာတွေမှာ သွားစစ်ပေး ရတာလဲရှင့်။
“ကျမတို့ရဲ့ branch မှာတော့ ခွဲထားတာတွေ ရှိပါတယ်။ တိုက်ကြီးအဝင်မှာလည်း ရှိတယ်။ Zero မိုင်မှာလည်း ရှိတယ်။ ကျမတို့ကကျတော့ ဒီ MPC ခန်းမ မှာပဲ ကျမတို့ အဖွဲ့လေးကို တဖွဲ့ကိုတော့ တာဝန် ချပြီးတော့ လုပ်နေတာပေါ့နော်။ အဲ့ဒီမှာလဲ အဲ့လိုပေါ့ ကားသမားတွေကလည်း တချို့ နယ်ကနေ လာပြီးတော့ ရန်ကုန် ဝင်ပြီးတော့မှ သူတို့ရဲ့ သက်ဆိုင်ရာ ကုမ္ပဏီတွေကနေမှ ကျမတို့ ဒီ MPC ခန်းမကို လာပြီးတော့ စစ်ပြီးတော့မှ certificate ရယူပြီးတော့မှ ဆက်ပြီးတော့ ခရီးဆက်ခွင့် ရတာပေါ့နော်။ အဲ့ဒီလိုမျိုးအတွက်ကြောင့်မိုလို့ သက်ဆိုင်ရာ ကုမ္ပဏီတွေနဲ့ ချိတ်ပြီးတော့ပဲ ဒီကိုလာပြီးတော့ စစ်ဆေးရတာပေါ့နော်။”
အခုအချိန်မှာ တကယ်ကတော့ တခြား မလိုအပ်တဲ့ သွားလာမှုတွေကတော့ ပိတ်ထားတာပေါ့နော်။
“ပိတ်ထားတယ်။ မလိုအပ်တဲ့သွားလာမှုတွေကို လုံး၀ ခွင့်ပြုမထားဘဲ ကုန်စည် စီးဆင်းရေး ခေါင်းစဉ်နဲ့ ဒီလူတွေကို စစ်ပေးဖို့အတွက် ကျမတို့က volunteer လုပ်နေတာ။”
အဲ့ဒီတော့ အခုလို စစ်တဲ့အခါမှာရော လိုအပ်တဲ့ အကာအကွယ် အစီအမံတွေ ပြည့်ပြည့်စုံစုံ ရလားရှင့်။
“ရပါတယ်ရှင့်။ အဲ့ဒါကတော့ UMFCCI ရဲ့ ထောက်ပံ့မှုနဲ့ ကျမတို့က ဒီ PPE တို့ ဘာတို့၊ mask တို့၊ glove တို့ကို သူတို့ သေသေချာချာ လုပ်ပေးပါတယ်ရှင့်။ ကျမတို့ကတော့ သတိနဲ့တော့ အမြဲတမ်း လုပ်ရတာပေါ့နော်။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ လူတိုင်းသည် positive ဖြစ်နိုင်တယ်ဆိုတဲ့ အတွေးနဲ့ ကျမတို့သည် အမြဲတမ်း သတိနဲ့ ကိုင်တွယ် လုပ်ကိုင်ပြီးတော့ prevention ကိုတော့ အမြဲ ယူထားပါတယ်ရှင့်။”
ကိုယ့်ကို ကူးမလားဆိုတဲ့ စိုးရိမ်မှုရော ရှိလား။
“စိုးရိမ်မှုတော့ ရှိပါတယ်။ ဘာဖြစ်လို့လဲ ဆိုတော့ နောက်ဘက်မှာ ကိုယ့်မိသားစုတွေ ဘာတွေက ရှိသေးတဲ့အတွက်ကြောင့်မိုလို့ ကျမတို့က ကိုယ့်ကိုယ်ကို ကာကွယ်နိုင်မှ ဖြစ်မယ်ဆိုတဲ့ စိုးရိမ်မှုကတော့ ရှိပါတယ်ရှင့်။ စစချင်းမှာတော့ ကျမတို့လည်း အရမ်း စိတ်လှုပ်ရှားတာပေါ့နော်။ ဒီဟာကြီးက ဘယ်လို ဘာလဲ ဆိုပြီးတော့။ အခု တဖြည်းဖြည်း လုပ်ရင်းနဲ့တော့ ကိုယ့်ဟာကိုယ် သတိနဲ့ ကိုင်တွယ်ပြီး လုပ်တဲ့အတွက်ကြောင့်မို့တော့ အဲ့ဒီစိုးရိမ်မှုတွေ ကတော့ နည်းနည်း လျော့သွားပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အမြဲတမ်း သတိရှိနေရမယ်ဆိုတဲ့ အတွေးကတော့ စိတ်ထဲမှာ အမြဲရှိပါတယ်။”
တနေ့ကိုရော ဘယ်နှစ်နာရီလောက် အလုပ် လုပ်ရပါလဲရှင့် အခု။
“ဟုတ်ကဲ့။ PPE ဝတ်တယ်ဆိုရင်တော့ တနေ့ကို အနည်းဆုံး ၃ နာရီတော့ ကျမတို့ ဝတ်ကြရပြီးတော့ အုပ်စုလေးတွေ ခွဲပြီးတော့ ကျမတို့က အဲ့ဒီလို ၃ နာရီလောက် PPE ဝတ်ပြီးတော့ လုပ်ကြပါတယ်ရှင့်။ ”
အဲ့လို စစ်ဆေးနေတဲ့အချိန်မှာရော တချို့ အစစ်ဆေးခံတဲ့ သူတွေက ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်းတွေကို အလိုမကျတာမျိုး ပြောတာဆိုတာ ကြုံရတာမျိုးတွေရော ရှိလား။
“ဟုတ်ကဲ့ ရှိပါတယ်။ တချို့ကျတော့လဲ ဒီကားသမားတွေရဲ့ certificate က ကျမတို့က ၃ ရက်ပဲ။ ၇၂ နာရီပဲ ပေးပါတယ်ရှင့်။ ပေးတဲ့အခါကျတော့ ဒီ ကားသမားတွေက ၃ ရက်တခါလောက် သူတို့ အမြဲတမ်း လာစစ်ရပါတယ်။ လာစစ်ရတဲ့အခါကျတော့ သူတို့က ခနခန အနှိုက်ခံနေရတာပေါ့နော်။ သူတို့နှာခေါင်းတွေ ဘယ်လိုဖြစ်ကုန်မလဲ ဘာညာ ဆိုတာမျိုး အဲ့ဒီလို complain တက်တာတွေလည်း ရှိပါတယ်။”
ဘာကြောင့်များ ခုလို နေရာမှာ volunteer ဝင်လုပ်ဖြစ်တာလဲ ဆိုတာလဲ ပြောပြပါဦးရှင့်။
“ကျမလည်း ဒီလိုမျိုး ကပ်ရောဂါကြီး ဖြစ်နေတဲ့အချိန်မှာ ဘာပဲပြောပြော ပါဝင်လုပ်ဆောင်ဖို့ စိတ်အားထက်သန်တယ်။ ကျမ မိခင်ဌာနမှာ လုပ်ကတည်းက ကျမက တခုခုဆို volunteer ဆိုရင် ကျမ သွားမယ်ဆိုတဲ့ စိတ်ကူးတော့ ရှိခဲ့တယ်။ ဒီလိုမျိုး အခွင့်အရေး ပေါ်လာတဲ့အချိန်မှာ လိုက်ဖြစ်သွားတာပေါ့နော်။”
ခုလို volunteer မလုပ်ခင်တုန်းကတော့ မနန်းမိုးလွင်က မူရင်း မိခင်ဌာနဖြစ်တဲ့ ရန်ကုန် ထွေထွေရောဂါကု ဆေးရုံသစ်ကြီးမှာလည်း ဓာတ်ခွဲခန်းမှူးအဖြစ် နှစ်ပေါင်းများစွာ အလုပ် လုပ်ခဲ့သူဆိုတော့ ဒီ ကိုဗစ်တွေ စ ဖြစ်တဲ့အချိန်မှာရော အဲ့ဒီမှာ အလုပ် လုပ်ခဲ့ရသေးလား။ အဲ့ဒီအတွေ့အကြုံလည်း ပြောပြပါဦး။
“ကျမတို့ မိခင်ဌာနမှာလည်း ဒီ COVID-19 နဲ့ ကျမတို့ စစ်ရတာပါပဲရှင့်။ သံသယလူနာတွေကို ကျမတို့ swab ယူတယ်။ အစောပိုင်းတုန်းကတော့ ကျမတို့က ဒီ PCR နဲ့ပဲ စစ်တဲ့အခါကျတော့ ကိုယ့်ဌာနမှာတော့ စစ်လို့မရဘူး။ ဆေးသုတေသနကို ပို့ပေးတဲ့ဟာမျိုးပေါ့နော်။ ဒီကနေ swab ယူပြီးတော့ ပို့ပေးတဲ့အစီအစဉ်ကို အဲ့ဒီတုန်းက စလုပ်ပေးတယ်။ ပထမတကျော့ ကူးစက်မှုတွေ ဖြစ်တုန်းက အဲ့ဒီလို လုပ်ရတယ်။အခု ဒုတိယအကျော့ ကူးစက်မှုတွေ ဖြစ်တဲ့အခါကျတော့ ကျမတို့ ဌာနမှာတော့ RTT က နောက်မှ ပေါ်လာတာပေါ့။ ကျမတို့က volunteer ရောက်သွားတဲ့ချိန်မှာမှ RTT test ကို ဒီ မြန်မာနိုင်ငံမှာ စသုံးတဲ့အတွက်ကြောင့်မိုလို့ ဒီ RTT Test ကတော့ ကျမက MPC ခန်းမ မှာပဲ လုပ်ဖူးတယ်။ ကျမတို့ဌာနမှာတော့ မလုပ်ရဘူးပေါ့နော်။ မလုပ်ခဲ့ရဘူး။ ဒါပေမဲ့ အခုတော့ ကျမတို့ဌာနမှာလည်း RTT နဲ့လည်း လုပ်တယ်။ PCR နဲ့လည်း လုပ်ပါတယ်ရှင့်။”
အဲ့တော့ အခု အပြင်မှာ volunteer စ လုပ်တာက ဘယ်တုန်းကမှ စလုပ်ဖြစ်တာလဲရှင့်။
“ဟုတ်ကဲ့ရှင့်။ ပထမတကျော့ ကူးစက်မှုတွေ ဖြစ်တုန်းကတော့ ကျမ မိခင်ဌာနမှာပဲ လုပ်ပေးတယ်။ တောက်လေ ျှာက်လုပ်ပေးပြီးတော့ ဒီ ဒုတိယအကြိမ် ကူးစက်မှုတွေ အစ ပေါ့နော်။ ၉ လပိုင်းမှာ ကျမတို့ကို ရန်ကုန်တိုင်း ကျန်းမာရေးဦးစီးဌာနက volunteer ဆိုပြီး လှမ်းခေါ်တဲ့အတွက်ကြောင့်မိုလို့ ကျမတို့ အဲ့ဒီမှာ သွားလုပ်တဲ့အခါကျတော့ အခုဆိုရင် ၃ လနီးပါး ရှိနေပြီပေါ့နော်။”
အခု အလုပ်မှာရော အမျိုးသမီးတွေ တော်တော် များသလားရှင့်။
“ဟုတ်ကဲ့ များပါတယ်။ ကျမတို့ ဓာတ်ခွဲခန်းမှာကတော့ အမျိုးသမီးတွေ တော်တော်များပါတယ်။”
အများစုလို့ရော ပြောလို့ရနိုင်လားရှင့်။
“ပြောလို့ရနိုင်ပါတယ်။ ယောကျ်ားလေးတွေက ၂ % လောက်ပဲ။ ၁၀ ယောက်မှာ ၂ ယောက်နှုန်းလောက်ပဲ ရှိမှာပေါ့။ ၂ % လောက်ပဲ။”
အခုဆိုရင် ကိုဗစ်နဲ့ပတ်သက်ပြီး ကာကွယ်ဆေးကို နိုင်ငံတချို့မှာ စသုံးနေကြပြီ။ မြန်မာနိုင်ငံကတော့ ဘယ်တော့ရမလဲ မသိသေးဘူး။ ကာကွယ်ဆေးမရခင် လက်ရှိမှာတော့ ကူးစက်မှုတွေက ဆက်ရှိနေတုန်းပဲဆိုတော့ မြန်မာနိုင်ငံတွင်း ကူးစက်မှု အခြေအနေတွေနဲ့ပတ်သက်လို့ ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်းတယောက်အေနေနဲ့ ဘယ်လို မြင်မိပါလဲရှင့်။
“ကာကွယ်ဆေးကိုတော့ ကျမတို့ကတော့ မေ ျှာ်လင့်နေတာပေါ့နော် ဘာပဲပြောပြော။ ဒါပေမဲ့ အခုဟာကတော့ တော်တော်များများကလည်း ဖြစ်ထားတယ်။ ကျမ မိသားစုဆိုရင်လဲ ကျမ အဖေ လည်း ကိုဗစ်နဲ့ ဆုံးသွားတယ်။ အစ်မ ကလည်း positive ဖြစ်တယ်ပေါ့နော်။ အဲ့ဒီကာလမှာ ကျမက ဒီ volunteer သွားလုပ်လိုက်ရတယ်ပေါ့နော်။ အဲ့ဒီလိုမျိုးတွေနဲ့ ဒီ ကိုဗစ်ကာလမှာ တော်တော်လေး ကျော်ဖြတ်ခဲ့ပြီးပြီပေါ့နော်။ အဲ့ဒီအတွက်ကြောင့်မိုလို့ ဒီကာကွယ်ဆေးကိုလည်း အရမ်း မေ ျှာ်လင့်ပါတယ်။ နောက် အားလုံးကိုလည်း ဘေးရန်ကင်းစေချင်တယ် ပေါ့နော်။ စီးပွားရေး အရရော၊ လူမှုရေးအရရော အကုန်လုံးက ဆုံးရှုံးမှုတွေက အများကြီးပါ။ အဲ့ဒီလိုမျိုးကြောင့်လေ အမြန်ဆုံးလည်း ဒီရောဂါကြီးကို ပပျောက်စေချင်ပါတယ်။”
အဖေက ကိုဗစ်နဲ့ ဆုံးသွားတယ်ဆိုလို့ စိတ်မကောင်းပါဘူးရှင့်။ မိသားစုထဲမှာကို ကူးခံရသူတွေ ရှိခဲ့တာပေါ့။
“မိသားစုထဲမှာ ကူးခံရတာပေါ့နော်။ ကျမ ကတော့ ဒီ volunteer စလုပ်ကတည်းက အိမ်နဲ့ခွဲနေရတယ်။ နောက်ပြီးတော့ မိဘတွေဆိုရင်လဲ သူတို့ သီးသန့်နေလို့သာပေါ့နော် ကျမ ကို ကူးစက် မခံရတာပေါ့နော်။ သူတို့က ဘယ်လိုလဲဆိုတော့ သူတို့နေထိုင်ရတဲ့ အနေအထား၊ ရပ်ကွက် အနေအထားတွေက ဘေးပတ်ဝန်းကျင်တွေက မကောင်းဘူးပေါ့နော်။ ပတ်ဝန်းကျင်တွေက လူနေထူထပ်မှုကြောင့် တအိမ်နဲ့တအိမ် နီးကပ်တဲ့အတွက်ကြောင့်မိုလို့ ဘေးအိမ်ကဖြစ်ရင် ဒီအိမ်လည်းဖြစ်။ အဲ့ဒီလိုမျိုး ဖြစ်ကြတာများပါတယ်။ ဒီ မြန်မာနိုင်ငံမှာကတော့ အဲ့ဒီလိုမျိုး များကြတယ်။”
ဟုတ်ကဲ့။ ကိုဗစ်ကာကွယ်မှုနဲ့ပတ်သက်လို့ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် ဆိုရင်လည်း မကြာမကြာ သတိပေးတာတွေ ရှိပါတယ်။ လူတွေ အနေနဲ့ ပိုပြီး ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ဖို့ပေါ့။ လူတွေရဲ့ လူတွေရဲ့လိုက်ပါ ဆောင်ရွက်မှု အားနည်းတယ်ဆိုတာမျိုး ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်းတွေကလည်း ပြောတာ ရှိပါတယ်။ ကိုယ်ရော ဆေးဝန်ထမ်းတယောက်အနေနဲ့ အဲ့ဒီလို တွေ့ရပါလားရှင့်။
“တွေ့ရပါတယ်ရှင့်။ လူတွေက လိုက်နာမှုအားနည်းကြပါတယ်။ တော်တော် အားနည်းကြပါတယ်။ တချို့ဆိုလို့ရှိရင် mask မပါဘဲ သွားတာလာတာတွေလည်း မြင်တွေ့နေရပါတယ်။ ပြီးတော့ လူ မစုသင့်ဘဲနဲ့ စုဝေးပြီးတော့ နေတာတွေ။ အဲ့ဒီလိုမျိုးတွေကို တော်တော်များများ တွေ့နေရပါတယ်။ ကိုယ့်အသိစိတ်နဲ့ကိုယ် စည်းကမ်း လိုက်နာကြလို့ ရှိရင်တော့ အစိုးရအမိန့်တွေတောင် ထုတ်ပြန်စရာမလိုပါဘူး။ အခုက အဲ့ဒီလိုမဟုတ်ဘဲနဲ့ အမိန့်ထုတ်ပြန်ထားတဲ့ကြားကပဲ လိုက်နာမှုတွေ မရှိတာကို တွေ့ရပါတယ်။”
အခုဆိုရင် ကူးစက်မှုတွေများလာတော့ ဆေးဝန်ထမ်းတွေ ပိုပြီး ပင်ပန်းလာတယ်ဆိုတာကိုလည်း ကြားရပါတယ်။ ကိုယ်တိုင်ရော အဲ့ဒီလို ကြုံတွေ့ရပါလား။
“ဟုတ်တယ်ရှင့်။ ဘာလို့လဲ ဆိုတော့ ဂျူတီတွေ စိပ်လာတယ်။ ဂျူတီတွေမှာ ဥပမာ ခါတိုင်း လူနာ ၃ ယောက်လောက်ပဲ ကြည့်ရမယ်၊ ၃ ယောက်လောက်ပဲ သွေးစစ်ရမယ်ဆိုလို့ရှိရင် ဒီ ကိုဗစ် သံသယလူနာတွေက ၁၀ ယောက်လောက် ဝင်လာတဲ့အချိန်မှာ ဆိုလို့ရှိရင် အဆင်မပြေဘူးပေါ့။ အဆင်မပြေဘူးဆိုတာက သူတို့ဟာကို ကိုင်တွယ်ဖို့အတွက် ကျမတို့က PPE ဝတ်မယ်။ PPE မဟုတ်ရင်တောင်မှ level 2 လောက်အထိ ဝတ်ပြီးတော့မှ sample တွေ ကိုင်မယ် ဆိုတဲ့အခါကျတော့ ခါတိုင်း ပုံမှန်လုပ်တဲ့ routine လုပ်သလို မဟုတ်ဘူးပေါ့။ ပုံမှန်လုပ်တဲ့အလုပ်ကတော့ လူနာ သုံး- လေးယောက်ကို တခါတည်းပဲ တပြိုင်တည်းပဲ လုပ်တာပေါ့။ အခုဟာက ကိုဗစ်လူနာဆိုလို့ရှိရင် ရောက်တာနဲ့ ကျမတို့က ချက်ချင်း လုပ်ပေးရတဲ့ ပုံစံ အနေအထား ရှိတဲ့အခါကျတော့ အဲ့ဒီမှာ Level 2 ဝတ်တာတို့၊ PPE ဝတ်တာတို့ အဲ့ဒါတွေ ဝတ်တာကအစ လူကို စိတ်အနှောက်အယှက် ဖြစ်လာတာပေါ့နော် ကြာလာတဲ့အခါကျတော့။ ခနခန ထထပြီး ဝတ်ရတယ်ဆိုတဲ့အခါကျတော့ စိတ်ထဲမှာ ပင်ပန်းပြီးတော့လေ အဲ့လိုပေါ့ ခါတိုင်းနားသလို မနားရတော့ဘူးပေါ့နော်။ ဆက်တိုက် ဆက်တိုက် လုပ်သွားပြီးတော့မှ ကိုယ့်ဂျူတီချိန်မှာတော့ ပြီးအောင် လုပ်ရတာပေါ့။”
အခုက ကူးနှုန်းတွေကလည်း အများကြီး ကျမသွားသေးဘူးနော်။ အဝင်အထွက် ပိတ်ဆို့ထားတာတွေလည်း ဆက်ရှိနေသးတယ်။
“ဟုတ်ကဲ့။ ကူးနှုန်းကလည်း မကျသေးတော့ ကျမတို့ရဲ့ volunteer ကာလကလည်း ပြီးဆုံးဖို့ မဖြစ်နိုင်သေးဘူးပေါ့နော်။ ဆက်ရဦးမယ်လို့ ထင်ပါတယ်။”
ကိုယ်လုပ်နေတဲ့ဌာနကလည်း စစ်တဲ့ဌာန ဖြစ်နေတဲ့အခါကျတော့ ရောဂါကူးစက်မှုတွေ ကျလာတယ်ဆိုရင်တောင် ကုတဲ့နေရာတွေမှာသာ နည်းနည်း လျော့တာ သိသာချင် သိသာမယ်။ စစ်ဆေးတာတွေကတော့ ဆက် စစ်ဆေးနေရဦးမှာပဲပေါ့။
“ဟုတ်ကဲ့။ ဆက်စစ်တဲ့သူတွေက စစ်နေရမှာပဲ။ ဟုတ်ကဲ့။”
ဟုတ်ကဲ့ ခုလို ဖြေကြားပေးတာ ကျေးဇူးပါရှင့်။
===========================================
ကိုဗဈ စဈဆေးပေးတဲ့ အမြိုးသမီး ဆေးဝနျထမျးတယောကျရဲ့ အတှေ့အကွုံ (အမြိုးသမီးကဏ်ဍ)
မွနျမာနိုငျငံမှာ COVID-19 ရောဂါ ကူးစကျသူ နေ့စဉျ ၁,၀၀၀ ကြောျနှုနျး ဆကျရှိနဆေဲဖွဈပွီး ကူးစကျခံရသူပေါငျး ၁ သိနျး ၁ သောငျးကြောျ သှားပါပွီ။ ရောဂါပိုး ရှိမရှိ စမျးသပျစဈဆေးမှုတှေ လုပျနရေတဲ့ ဆေးဝနျးထမျးတှကေတော့ ကူးစကျမှုတှေ လြော့ကလြာတယျဆိုရငျတောငျ နေ့စဉျ စမျးသပျစဈဆေးမှုတှေ ပုံမှနျ ဆကျလုပျနကွေရဦးမှာပါ။ ဒီလို ရောဂါ ပိုး စဈဆေးပေးတဲ့ ဆေးဝနျထမျးတှထေဲမှာ အမြိုးသမီးတှလေညျး အမြားအပွား ပါ ပါတယျ။ ကိုဗဈဆေးစဈရာမှာ ပါဝငျနကွေတဲ့ အမြိုးသမီး ဆေးဝနျထမျးတှရေဲ့ အတှေ့အကွုံ တခြို့ကိုတော့ ရနျကုနျတိုငျး ကနြျးမာရေး ဦးစီးဌာနနဲ့ ကုနျသညျမြားနှင့ျစကျမှုလုပျငနျးရှငျမြားအသငျးခြုပျ (UMFCCI) တို့ ပူးပေါငျး လုပျဆောငျနတေဲ့ ကုနျစညျစီးဆငျးရေး စီမံကိနျးအတှကျ ကိုဗဈရောဂါ စဈဆေးမှုတှမှော volunteer ပါဝငျ လုပျဆောငျနတေဲ့ မနနျးမိုးလှငျကို ဆကျသှယျ မေးမွနျးပွီး ဒီသီတငျးပတျ အမြိုးသမီးကဏ်ဍမှာ မခငျဖွူထှေးက တငျဆကျထားပါတယျ။
မနနျးမိုးလှငျက ရနျကုနျ အထှထှေေ ရောဂါကုဆေးရုံသဈကွီးမှာ ဓာတျခှဲခနျးမှူးအဖွဈ နှဈပေါငျးအတောျကွာ တာဝနျထမျးဆောငျခဲ့ပွီးတော့၊ အခု လတျတလောမှာ ကြောငျး တဖကျ တကျနရေငျးနဲ့ ကိုဗဈ ဆေးစဈဖို့ နှာခေါငျးတို့ဖကျ ယူရတဲ့နရောတှမှော Volunteer ဝငျလုပျပေး နတေယျဆိုတော့ ဒီ နှာခေါငျးတို့ဖကျ ယူရတဲ့ အတှေ့အကွုံ ပွောပွပါဦးရှင့ျ။ အခု ကူးစကျမှုတှကေလညျး မြားနသေေးတယျဆိုတော့ ဓါတျခှဲနမူနာ ယူရတာတှရေော ပိုမြားလာသလားရှင့ျ။
“ဟုတျကဲ့ရှင့ျ မြားတယျရှင့ျ။ ကမြတို့က ကတြော့ ကုနျစညျစီးဆငျးရေးအတှကျ စပွီးတော့ လုပျကိုငျတဲ့အတှကျကွောင့ျမိုလို့ အဲ့ဒီမှာ Rapid Antigen Test Kit နဲ့ စမျးသပျတဲ့ RTT (Rapid Test and Track) Test ကို စပွီးတော့ လုပျပေးတာပေါ့နောျ။ လုပျပေးတဲ့အခါကတြော့ ဒီကုနျစညျ စီးဆငျးမှုအတှကျကွောင့ျမိုလို့ ဒီကားသမားတှေ၊ ကုနျကားမောငျးတဲ့သူတှကေို ကိုဗဈကငျးစငျကွောငျးကို ကမြတို့က စဈဆေးပေးရတာပေါ့။ အဲ့ဒီလူတှကေ တနေ့ တနေ့ကို အနညျးဆုံး ၃၀၀ နဲ့ ၅၀၀ ကွားထဲမှာ ရှိပါတယျ။ ဒီ RTT test နဲ့ MPC ခနျးမမှာ ကမြတို့ စဈဆေးပေးနပေါတယျ။”
ဟုတျကဲ့။ မနနျးမိုးလှငျပွောသလို ကုနျစညျစီးဆငျးမှုအတှကျ ကားသမားတှကေို စဈဆေးပေးရတာဆိုတော့ ဘယျလိုနရောတှမှော သှားစဈပေး ရတာလဲရှင့ျ။
“ကမြတို့ရဲ့ branch မှာတော့ ခှဲထားတာတှေ ရှိပါတယျ။ တိုကျကွီးအဝငျမှာလညျး ရှိတယျ။ Zero မိုငျမှာလညျး ရှိတယျ။ ကမြတို့ကကတြော့ ဒီ MPC ခနျးမ မှာပဲ ကမြတို့ အဖှဲ့လေးကို တဖှဲ့ကိုတော့ တာဝနျ ခပြွီးတော့ လုပျနတောပေါ့နောျ။ အဲ့ဒီမှာလဲ အဲ့လိုပေါ့ ကားသမားတှကေလညျး တခြို့ နယျကနေ လာပွီးတော့ ရနျကုနျ ဝငျပွီးတော့မှ သူတို့ရဲ့ သကျဆိုငျရာ ကုမ်ပဏီတှကေနမှေ ကမြတို့ ဒီ MPC ခနျးမကို လာပွီးတော့ စဈပွီးတော့မှ certificate ရယူပွီးတော့မှ ဆကျပွီးတော့ ခရီးဆကျခှင့ျ ရတာပေါ့နောျ။ အဲ့ဒီလိုမြိုးအတှကျကွောင့ျမိုလို့ သကျဆိုငျရာ ကုမ်ပဏီတှနေဲ့ ခြိတျပွီးတော့ပဲ ဒီကိုလာပွီးတော့ စဈဆေးရတာပေါ့နောျ။”
အခုအခြိနျမှာ တကယျကတော့ တခွား မလိုအပျတဲ့ သှားလာမှုတှကေတော့ ပိတျထားတာပေါ့နောျ။
“ပိတျထားတယျ။ မလိုအပျတဲ့သှားလာမှုတှကေို လုံး၀ ခှင့ျပွုမထားဘဲ ကုနျစညျ စီးဆငျးရေး ခေါငျးစဉျနဲ့ ဒီလူတှကေို စဈပေးဖို့အတှကျ ကမြတို့က volunteer လုပျနတော။”
အဲ့ဒီတော့ အခုလို စဈတဲ့အခါမှာရော လိုအပျတဲ့ အကာအကှယျ အစီအမံတှေ ပွည့ျပွည့ျစုံစုံ ရလားရှင့ျ။
“ရပါတယျရှင့ျ။ အဲ့ဒါကတော့ UMFCCI ရဲ့ ထောကျပံ့မှုနဲ့ ကမြတို့က ဒီ PPE တို့ ဘာတို့၊ mask တို့၊ glove တို့ကို သူတို့ သသေခြောခြာ လုပျပေးပါတယျရှင့ျ။ ကမြတို့ကတော့ သတိနဲ့တော့ အမွဲတမျး လုပျရတာပေါ့နောျ။ ဘာဖွဈလို့လဲဆိုတော့ လူတိုငျးသညျ positive ဖွဈနိုငျတယျဆိုတဲ့ အတှေးနဲ့ ကမြတို့သညျ အမွဲတမျး သတိနဲ့ ကိုငျတှယျ လုပျကိုငျပွီးတော့ prevention ကိုတော့ အမွဲ ယူထားပါတယျရှင့ျ။”
ကိုယ့ျကို ကူးမလားဆိုတဲ့ စိုးရိမျမှုရော ရှိလား။
“စိုးရိမျမှုတော့ ရှိပါတယျ။ ဘာဖွဈလို့လဲ ဆိုတော့ နောကျဘကျမှာ ကိုယ့ျမိသားစုတှေ ဘာတှကေ ရှိသေးတဲ့အတှကျကွောင့ျမိုလို့ ကမြတို့က ကိုယ့ျကိုယျကို ကာကှယျနိုငျမှ ဖွဈမယျဆိုတဲ့ စိုးရိမျမှုကတော့ ရှိပါတယျရှင့ျ။ စစခငြျးမှာတော့ ကမြတို့လညျး အရမျး စိတျလှုပျရှားတာပေါ့နောျ။ ဒီဟာကွီးက ဘယျလို ဘာလဲ ဆိုပွီးတော့။ အခု တဖွညျးဖွညျး လုပျရငျးနဲ့တော့ ကိုယ့ျဟာကိုယျ သတိနဲ့ ကိုငျတှယျပွီး လုပျတဲ့အတှကျကွောင့ျမို့တော့ အဲ့ဒီစိုးရိမျမှုတှေ ကတော့ နညျးနညျး လြော့သှားပါတယျ။ ဒါပမေဲ့ အမွဲတမျး သတိရှိနရေမယျဆိုတဲ့ အတှေးကတော့ စိတျထဲမှာ အမွဲရှိပါတယျ။”
တနေ့ကိုရော ဘယျနှဈနာရီလောကျ အလုပျ လုပျရပါလဲရှင့ျ အခု။
“ဟုတျကဲ့။ PPE ဝတျတယျဆိုရငျတော့ တနေ့ကို အနညျးဆုံး ၃ နာရီတော့ ကမြတို့ ဝတျကွရပွီးတော့ အုပျစုလေးတှေ ခှဲပွီးတော့ ကမြတို့က အဲ့ဒီလို ၃ နာရီလောကျ PPE ဝတျပွီးတော့ လုပျကွပါတယျရှင့ျ။”
အဲ့လို စဈဆေးနတေဲ့အခြိနျမှာရော တခြို့ အစဈဆေးခံတဲ့ သူတှကေ ကနြျးမာရေးဝနျထမျးတှကေို အလိုမကတြာမြိုး ပွောတာဆိုတာ ကွုံရတာမြိုးတှရေော ရှိလား။
“ဟုတျကဲ့ ရှိပါတယျ။ တခြို့ကတြော့လဲ ဒီကားသမားတှရေဲ့ certificate က ကမြတို့က ၃ ရကျပဲ။ ၇၂ နာရီပဲ ပေးပါတယျရှင့ျ။ ပေးတဲ့အခါကတြော့ ဒီ ကားသမားတှကေ ၃ ရကျတခါလောကျ သူတို့ အမွဲတမျး လာစဈရပါတယျ။ လာစဈရတဲ့အခါကတြော့ သူတို့က ခနခန အနှိုကျခံနရေတာပေါ့နောျ။ သူတို့နှာခေါငျးတှေ ဘယျလိုဖွဈကုနျမလဲ ဘာညာ ဆိုတာမြိုး အဲ့ဒီလို complain တကျတာတှလေညျး ရှိပါတယျ။”
ဘာကွောင့ျမြား ခုလို နရောမှာ volunteer ဝငျလုပျဖွဈတာလဲ ဆိုတာလဲ ပွောပွပါဦးရှင့ျ။
“ကမြလညျး ဒီလိုမြိုး ကပျရောဂါကွီး ဖွဈနတေဲ့အခြိနျမှာ ဘာပဲပွောပွော ပါဝငျလုပျဆောငျဖို့ စိတျအားထကျသနျတယျ။ ကမြ မိခငျဌာနမှာ လုပျကတညျးက ကမြက တခုခုဆို volunteer ဆိုရငျ ကမြ သှားမယျဆိုတဲ့ စိတျကူးတော့ ရှိခဲ့တယျ။ ဒီလိုမြိုး အခှင့ျအရေး ပေါျလာတဲ့အခြိနျမှာ လိုကျဖွဈသှားတာပေါ့နောျ။”
ခုလို volunteer မလုပျခငျတုနျးကတော့ မနနျးမိုးလှငျက မူရငျး မိခငျဌာနဖွဈတဲ့ ရနျကုနျ ထှထှေရေောဂါကု ဆေးရုံသဈကွီးမှာလညျး ဓာတျခှဲခနျးမှူးအဖွဈ နှဈပေါငျးမြားစှာ အလုပျ လုပျခဲ့သူဆိုတော့ ဒီ ကိုဗဈတှေ စ ဖွဈတဲ့အခြိနျမှာရော အဲ့ဒီမှာ အလုပျ လုပျခဲ့ရသေးလား။ အဲ့ဒီအတှေ့အကွုံလညျး ပွောပွပါဦး။
“ကမြတို့ မိခငျဌာနမှာလညျး ဒီ COVID-19 နဲ့ ကမြတို့ စဈရတာပါပဲရှင့ျ။ သံသယလူနာတှကေို ကမြတို့ swab ယူတယျ။ အစောပိုငျးတုနျးကတော့ ကမြတို့က ဒီ PCR နဲ့ပဲ စဈတဲ့အခါကတြော့ ကိုယ့ျဌာနမှာတော့ စဈလို့မရဘူး။ ဆေးသုတသေနကို ပို့ပေးတဲ့ဟာမြိုးပေါ့နောျ။ ဒီကနေ swab ယူပွီးတော့ ပို့ပေးတဲ့အစီအစဉျကို အဲ့ဒီတုနျးက စလုပျပေးတယျ။ ပထမတကြော့ ကူးစကျမှုတှေ ဖွဈတုနျးက အဲ့ဒီလို လုပျရတယျ။အခု ဒုတိယအကြော့ ကူးစကျမှုတှေ ဖွဈတဲ့အခါကတြော့ ကမြတို့ ဌာနမှာတော့ RTT က နောကျမှ ပေါျလာတာပေါ့။ ကမြတို့က volunteer ရောကျသှားတဲ့ခြိနျမှာမှ RTT test ကို ဒီ မွနျမာနိုငျငံမှာ စသုံးတဲ့အတှကျကွောင့ျမိုလို့ ဒီ RTT Test ကတော့ ကမြက MPC ခနျးမ မှာပဲ လုပျဖူးတယျ။ ကမြတို့ဌာနမှာတော့ မလုပျရဘူးပေါ့နောျ။ မလုပျခဲ့ရဘူး။ ဒါပမေဲ့ အခုတော့ ကမြတို့ဌာနမှာလညျး RTT နဲ့လညျး လုပျတယျ။ PCR နဲ့လညျး လုပျပါတယျရှင့ျ။”
အဲ့တော့ အခု အပွငျမှာ volunteer စ လုပျတာက ဘယျတုနျးကမှ စလုပျဖွဈတာလဲရှင့ျ။
“ဟုတျကဲ့ရှင့ျ။ ပထမတကြော့ ကူးစကျမှုတှေ ဖွဈတုနျးကတော့ ကမြ မိခငျဌာနမှာပဲ လုပျပေးတယျ။ တောကျလေ ြှာကျလုပျပေးပွီးတော့ ဒီ ဒုတိယအကွိမျ ကူးစကျမှုတှေ အစ ပေါ့နောျ။ ၉ လပိုငျးမှာ ကမြတို့ကို ရနျကုနျတိုငျး ကနြျးမာရေးဦးစီးဌာနက volunteer ဆိုပွီး လှမျးခေါျတဲ့အတှကျကွောင့ျမိုလို့ ကမြတို့ အဲ့ဒီမှာ သှားလုပျတဲ့အခါကတြော့ အခုဆိုရငျ ၃ လနီးပါး ရှိနပွေီပေါ့နောျ။”
အခု အလုပျမှာရော အမြိုးသမီးတှေ တောျတောျ မြားသလားရှင့ျ။
“ဟုတျကဲ့ မြားပါတယျ။ ကမြတို့ ဓာတျခှဲခနျးမှာကတော့ အမြိုးသမီးတှေ တောျတောျမြားပါတယျ။”
အမြားစုလို့ရော ပွောလို့ရနိုငျလားရှင့ျ။
“ပွောလို့ရနိုငျပါတယျ။ ယောကြျားလေးတှကေ ၂ % လောကျပဲ။ ၁၀ ယောကျမှာ ၂ ယောကျနှုနျးလောကျပဲ ရှိမှာပေါ့။ ၂ % လောကျပဲ။”
အခုဆိုရငျ ကိုဗဈနဲ့ပတျသကျပွီး ကာကှယျဆေးကို နိုငျငံတခြို့မှာ စသုံးနကွေပွီ။ မွနျမာနိုငျငံကတော့ ဘယျတော့ရမလဲ မသိသေးဘူး။ ကာကှယျဆေးမရခငျ လကျရှိမှာတော့ ကူးစကျမှုတှကေ ဆကျရှိနတေုနျးပဲဆိုတော့ မွနျမာနိုငျငံတှငျး ကူးစကျမှု အခွအေနတှေနေဲ့ပတျသကျလို့ ကနြျးမာရေးဝနျထမျးတယောကျအနေနေဲ့ ဘယျလို မွငျမိပါလဲရှင့ျ။
“ကာကှယျဆေးကိုတော့ ကမြတို့ကတော့ မေ ြှာျလင့ျနတောပေါ့နောျ ဘာပဲပွောပွော။ ဒါပမေဲ့ အခုဟာကတော့ တောျတောျမြားမြားကလညျး ဖွဈထားတယျ။ ကမြ မိသားစုဆိုရငျလဲ ကမြ အဖေ လညျး ကိုဗဈနဲ့ ဆုံးသှားတယျ။ အဈမ ကလညျး positive ဖွဈတယျပေါ့နောျ။ အဲ့ဒီကာလမှာ ကမြက ဒီ volunteer သှားလုပျလိုကျရတယျပေါ့နောျ။ အဲ့ဒီလိုမြိုးတှနေဲ့ ဒီ ကိုဗဈကာလမှာ တောျတောျလေး ကြောျဖွတျခဲ့ပွီးပွီပေါ့နောျ။ အဲ့ဒီအတှကျကွောင့ျမိုလို့ ဒီကာကှယျဆေးကိုလညျး အရမျး မေ ြှာျလင့ျပါတယျ။ နောကျ အားလုံးကိုလညျး ဘေးရနျကငျးစခေငြျတယျ ပေါ့နောျ။ စီးပှားရေး အရရော၊ လူမှုရေးအရရော အကုနျလုံးက ဆုံးရှုံးမှုတှကေ အမြားကွီးပါ။ အဲ့ဒီလိုမြိုးကွောင့ျလေ အမွနျဆုံးလညျး ဒီရောဂါကွီးကို ပပြောကျစခေငြျပါတယျ။”
အဖကေ ကိုဗဈနဲ့ ဆုံးသှားတယျဆိုလို့ စိတျမကောငျးပါဘူးရှင့ျ။ မိသားစုထဲမှာကို ကူးခံရသူတှေ ရှိခဲ့တာပေါ့။
“မိသားစုထဲမှာ ကူးခံရတာပေါ့နောျ။ ကမြ ကတော့ ဒီ volunteer စလုပျကတညျးက အိမျနဲ့ခှဲနရေတယျ။ နောကျပွီးတော့ မိဘတှဆေိုရငျလဲ သူတို့ သီးသန့ျနလေို့သာပေါ့နောျ ကမြ ကို ကူးစကျ မခံရတာပေါ့နောျ။ သူတို့က ဘယျလိုလဲဆိုတော့ သူတို့နထေိုငျရတဲ့ အနအေထား၊ ရပျကှကျ အနအေထားတှကေ ဘေးပတျဝနျးကငြျတှကေ မကောငျးဘူးပေါ့နောျ။ ပတျဝနျးကငြျတှကေ လူနထေူထပျမှုကွောင့ျ တအိမျနဲ့တအိမျ နီးကပျတဲ့အတှကျကွောင့ျမိုလို့ ဘေးအိမျကဖွဈရငျ ဒီအိမျလညျးဖွဈ။ အဲ့ဒီလိုမြိုး ဖွဈကွတာမြားပါတယျ။ ဒီ မွနျမာနိုငျငံမှာကတော့ အဲ့ဒီလိုမြိုး မြားကွတယျ။”
ဟုတျကဲ့။ ကိုဗဈကာကှယျမှုနဲ့ပတျသကျလို့ ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျ ဆိုရငျလညျး မကွာမကွာ သတိပေးတာတှေ ရှိပါတယျ။ လူတှေ အနနေဲ့ ပိုပွီး ပူးပေါငျးဆောငျရှကျဖို့ပေါ့။ လူတှရေဲ့ လူတှရေဲ့လိုကျပါ ဆောငျရှကျမှု အားနညျးတယျဆိုတာမြိုး ကနြျးမာရေးဝနျထမျးတှကေလညျး ပွောတာ ရှိပါတယျ။ ကိုယျရော ဆေးဝနျထမျးတယောကျအနနေဲ့ အဲ့ဒီလို တှေ့ရပါလားရှင့ျ။
“တှေ့ရပါတယျရှင့ျ။ လူတှကေ လိုကျနာမှုအားနညျးကွပါတယျ။ တောျတောျ အားနညျးကွပါတယျ။ တခြို့ဆိုလို့ရှိရငျ mask မပါဘဲ သှားတာလာတာတှလေညျး မွငျတှေ့နရေပါတယျ။ ပွီးတော့ လူ မစုသင့ျဘဲနဲ့ စုဝေးပွီးတော့ နတောတှေ။ အဲ့ဒီလိုမြိုးတှကေို တောျတောျမြားမြား တှေ့နရေပါတယျ။ ကိုယ့ျအသိစိတျနဲ့ကိုယျ စညျးကမျး လိုကျနာကွလို့ ရှိရငျတော့ အစိုးရအမိန့ျတှတေောငျ ထုတျပွနျစရာမလိုပါဘူး။ အခုက အဲ့ဒီလိုမဟုတျဘဲနဲ့ အမိန့ျထုတျပွနျထားတဲ့ကွားကပဲ လိုကျနာမှုတှေ မရှိတာကို တှေ့ရပါတယျ။”
အခုဆိုရငျ ကူးစကျမှုတှမြေားလာတော့ ဆေးဝနျထမျးတှေ ပိုပွီး ပငျပနျးလာတယျဆိုတာကိုလညျး ကွားရပါတယျ။ ကိုယျတိုငျရော အဲ့ဒီလို ကွုံတှေ့ရပါလား။
“ဟုတျတယျရှင့ျ။ ဘာလို့လဲ ဆိုတော့ ဂြူတီတှေ စိပျလာတယျ။ ဂြူတီတှမှော ဥပမာ ခါတိုငျး လူနာ ၃ ယောကျလောကျပဲ ကွည့ျရမယျ၊ ၃ ယောကျလောကျပဲ သှေးစဈရမယျဆိုလို့ရှိရငျ ဒီ ကိုဗဈ သံသယလူနာတှကေ ၁၀ ယောကျလောကျ ဝငျလာတဲ့အခြိနျမှာ ဆိုလို့ရှိရငျ အဆငျမပွဘေူးပေါ့။ အဆငျမပွဘေူးဆိုတာက သူတို့ဟာကို ကိုငျတှယျဖို့အတှကျ ကမြတို့က PPE ဝတျမယျ။ PPE မဟုတျရငျတောငျမှ level 2 လောကျအထိ ဝတျပွီးတော့မှ sample တှေ ကိုငျမယျ ဆိုတဲ့အခါကတြော့ ခါတိုငျး ပုံမှနျလုပျတဲ့ routine လုပျသလို မဟုတျဘူးပေါ့။ ပုံမှနျလုပျတဲ့အလုပျကတော့ လူနာ သုံး- လေးယောကျကို တခါတညျးပဲ တပွိုငျတညျးပဲ လုပျတာပေါ့။ အခုဟာက ကိုဗဈလူနာဆိုလို့ရှိရငျ ရောကျတာနဲ့ ကမြတို့က ခကြျခငြျး လုပျပေးရတဲ့ ပုံစံ အနအေထား ရှိတဲ့အခါကတြော့ အဲ့ဒီမှာ Level 2 ဝတျတာတို့၊ PPE ဝတျတာတို့ အဲ့ဒါတှေ ဝတျတာကအစ လူကို စိတျအနှောကျအယှကျ ဖွဈလာတာပေါ့နောျ ကွာလာတဲ့အခါကတြော့။ ခနခန ထထပွီး ဝတျရတယျဆိုတဲ့အခါကတြော့ စိတျထဲမှာ ပငျပနျးပွီးတော့လေ အဲ့လိုပေါ့ ခါတိုငျးနားသလို မနားရတော့ဘူးပေါ့နောျ။ ဆကျတိုကျ ဆကျတိုကျ လုပျသှားပွီးတော့မှ ကိုယ့ျဂြူတီခြိနျမှာတော့ ပွီးအောငျ လုပျရတာပေါ့။”
အခုက ကူးနှုနျးတှကေလညျး အမြားကွီး ကမြသှားသေးဘူးနောျ။ အဝငျအထှကျ ပိတျဆို့ထားတာတှလေညျး ဆကျရှိနသေးတယျ။
“ဟုတျကဲ့။ ကူးနှုနျးကလညျး မကသြေးတော့ ကမြတို့ရဲ့ volunteer ကာလကလညျး ပွီးဆုံးဖို့ မဖွဈနိုငျသေးဘူးပေါ့နောျ။ ဆကျရဦးမယျလို့ ထငျပါတယျ။”
ကိုယျလုပျနတေဲ့ဌာနကလညျး စဈတဲ့ဌာန ဖွဈနတေဲ့အခါကတြော့ ရောဂါကူးစကျမှုတှေ ကလြာတယျဆိုရငျတောငျ ကုတဲ့နရောတှမှောသာ နညျးနညျး လြော့တာ သိသာခငြျ သိသာမယျ။ စဈဆေးတာတှကေတော့ ဆကျ စဈဆေးနရေဦးမှာပဲပေါ့။
“ဟုတျကဲ့။ ဆကျစဈတဲ့သူတှကေ စဈနရေမှာပဲ။ ဟုတျကဲ့။”
ဟုတျကဲ့ ခုလို ဖွကွေားပေးတာ ကြေးဇူးပါရှင့ျ။
