[ Zawgyi ]
ကိုဗစ် တတိယလှိုင်းမှာ တရုတ်- မြန်မာ နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးကို နှစ်နိုင်ငံသဘောတူညီမှုနဲ့ လုံးဝရပ်နားထားပေမဲ့ တရုတ်ကုန်သည်တွေကတော့ နယ်စပ်က မြန်မာတာဝန်ရှိသူတွေကို လာဘ်ထိုးပြီး တရားမဝင် ကုန်သွယ်နေကြောင်း မြန်မာကုန်သည်တွေက ပြောပါတယ်။ ရန်ကုန်ကပေးပို့လာတဲ့ မူဆယ်နယ်စပ် ကုန်သွယ်ရေး အခြေအနေကို ကိုရဲမွန်က ပြောပြမှာပါ။
မြန်မာပြည်တွင်း ကိုဗစ်တတိယလှိုင်း အရှိန်မြင့်လာတဲ့ ဇူလိုင် ၁၀ ရက်ကစလို့ တရုတ်အစိုးရဘက်က မြန်မာနဲ့ နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေး အားလုး ဖြတ်တောက်ထားတာပါ။ နှစ်ဘက် အပြန်အလှန်ကုန်သွယ်ရေး မရှိတော့ပေမယ့် မြန်မာဘက်က အရေးပေါ်လိုအပ်တဲ့ ဆေးဝါးကိုတော့ နှစ်နိုင်ငံ သဘောတူညီမှုနဲ့ မူဆယ်မြို့ ကျင်စန်းကျော့ဂိတ်ကနေ တင်သွင်းခွင့် ပေးထားပါတယ်။ ဆေးနဲ့ ဆက်စပ်ပစ္စည်းတွေပဲ တင်သွင်းခွင့်ပေးထားပေမယ့် တရုတ်ကုန်သည်တွေကတော့ ဆေးပစ္စည်းနဲ့ရောပြီး တခြားပစ္စည်းတွေကိုပါ တရားမဝင် တင်သွင်းနေကြောင်း တရုတ်ဝမ်တိန်က မြန်မာကုန်စည်ပို့ဆောင်ရေး လုပ်ငန်းရှင်တဦးက ပြောပါတယ်။
“Lockdown ပိတ်လိုက်တဲ့ အကန့်အသတ်နောက်မှာ Mask ဖာ ၁၂ ဘီး တစီးဆိုရင် ဖာ ၁,၂၀၀ လောက်သယ်လို့ ရတယ်ပေါ့နော်။ အခုကျ ဖာလေးငါးရာလောက်ပဲ အပေါ်မှာ ဟန်ပြတင်ပြီး အောက်က တခြားပစ္စည်းတွေ ထည့်ရိုက်တာပေါ့။ ပြီးခဲ့တဲ့ ရက်ပိုင်းတွေမှာ တိတိကျကျ ထွက်သွားတာတွေ ရှိတယ်။ အများဆုံး ထွက်တာကတော့ Mobile နဲ့ ပတ်သက်တဲ့ပစ္စည်း ထွက်တယ်၊ တန်ကြေးကြီးတဲ့ ပစ္စည်းတွေပေါ့။ တခြားဟာတွေလည်း ပါတာပေါ့။ ပစ္စည်းကတော့ ကုန်သည်အပေါ်မှာ မူတည်တာကိုး။”
တရုတ် လုပ်ငန်းရှင်တွေက အခုလို တရားမဝင် ကုန်သွယ်ခွင့်ရနေတာဟာ မြန်မာဘက်အခြမ်း မူဆယ်နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေး စခန်းက တာဝန်ရှိသူတွေအပေါ် အဓိက ကျလိမ့်မယ်လို့ အမည်မဖော်လိုတဲ့ နယ်စပ်ကုန်သည်တဦးက ဗွီအိုအေကို ပြောပါတယ်။
“ ဗမာနဲ့တရုတ်နဲ့ကြားမှာ Supplier ပုံစံမျိုးတွေရှိတယ်။ အဓိကတော့ တရုတ်ပေါ့ဗျာ။ တရုတ်ဂိတ်တွေနဲ့ အဓိက ဆက်စပ်တာပေါ့။ အဲဒါမို့ ဒါတွေက ဖြစ်လာတာ။ ကျနော်တို့ မြန်မာဂိတ်တွေ ဒီ (ဝမ်တိန်) ထဲ ၂၀၀ ကျော်လောက်ရှိတယ်။ ဒီအတိုင်း ငုတ်တုပ် ထိုင်ကြည့်နေရတာ သူတို့လုပ်သမျှတွေကို။ ဘာမှ လုပ်လို့မရဘူး။ ဌာနဆိုင်ရာတွေမှာပဲဖြစ်ဖြစ် အပေါ်ပိုင်း လူကြီးတွေက မျက်ကွယ်ပြုထားတာ၊ လာဘ်ပေးလာဘ်ယူ ကိစ္စတွေကို ကျူးလွန်ထားလို့ အောက်ခြေမှာ ဒါမျိုးတွေ ဖြစ်လာတာ။ ဘယ်သူမှ ဒီလို နှစ်နိုင်ငံ နယ်စပ်ဂိတ်ပေါက်တွေမှာ တရားမဝင် ကုန်သွယ်ရေး မလုပ်ရဲဘူး။”
၁၀၅ မိုင် ကုန်သွယ်ရေးစခန်းရဲ့ ဒုညွှန်ကြားရေးမှူး ဦးမောင်မောင်လွင်ကတော့ ကျင်စန်းကျော့ဂိတ်ကနေ တရုတ်ဘက်က တရားမဝင် ကုန်ပစ္စည်းတွေ ဝင်လာတာ မရှိဘူးလို့ ဗွီအိုအေကို ပြောပါတယ်။
“ ကျင်စန်းကျော့ဂိတ်က ကျနော်တို့ လက်ရှိက Covid-19 ကာကွယ်ရေး၊ ကုသရေး ပစ္စည်းတွေတော့ ကျနော်တို့ဘက်ကို တင်သွင်းခွင့် ပြုတာပေါ့နော်။ မိုဘိုင်းဖုန်းတွေ ဘာတွေကတော့ လက်ရှိ အခြေအနေအထိတော့ သွင်းတာ တစီးမှ မရှိဘူးဗျ။”
တရုတ်- မြန်မာနယ်စပ် ကုန်သွယ်ရေးကို အခုလာမယ့် စက်တင်ဘာ ၁၅ ရက်မှာ ပုံမှန်အတိုင်း ပြန်ဖွင့်မယ်လို့ သတင်းတွေကနဦး ထွက်ပေါ်နေပေါ်မယ့် ဒါက နှစ်နိုင်ငံအပြီးသတ် မဆုံးဖြတ်ရသေးကြောင်း၊ မနက်ဖြန် စက်တင်ဘာ ၉ ရက်မှာလည်း ဒီကိစ္စအတွက် နှစ်နိုင်ငံလုပ်ငန်းညှိနှိုင်း အစည်းအဝေးရှိကြောင်း ဦးမောင်မောင်လွင်က ပြောပါတယ်။
အပြန်အလှန် ကုန်သွယ်မှုပမာဏ တနှစ်ကို အမေရိကန်ဒေါ်လာ သန်း ၄,၈၀၀ ကျော်ရှိတဲ့ တရုတ်- မြန်မာ မူဆယ်နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးက ပြီးခဲ့တဲ့ ၂၀၂၀ ဧပြီလကစလို့ ကျဆင်းသွားပါတယ်။ စိုက်ပျိုးရေးနဲ့ ရေထွက်ကုန်ကို အားထားတင်ပို့နေတဲ့ မြန်မာကုန်သည်တွေဘက်က ဆုံးရှုံးမှု ပိုများနိုင်တယ်လို့ ခန့်မှန်းနေကြပါတယ်။ မူဆယ်ကုန်သွယ်ရေးနဲ့ ဆက်စပ်တဲ့ အလုပ်အကိုင်တွေလည်း သောင်းနဲ့ချီပြီး ဆုံးရှုံးနေကြောင်း ကုန်သည်တွေက ပြောပါတယ်။
Your browser doesn’t support HTML5
နယ်စပ်ဂိတ် တရားဝင် ပိတ်ထားပေမဲ့ တရုတ်ကုန်စည်တွေ ဝင်လာနေဆဲ
[ Unicode ]
နယျစပျဂိတျ တရားဝငျ ပိတျထားပမေဲ့ တရုတျကုနျစညျတှေ ဝငျလာနဆေဲ
ကိုဗဈ တတိယလှိုငျးမှာ တရုတျ- မွနျမာ နယျစပျကုနျသှယျရေးကို နှဈနိုငျငံသဘောတူညီမှုနဲ့ လုံးဝရပျနားထားပမေဲ့ တရုတျကုနျသညျတှကေတော့ နယျစပျက မွနျမာတာဝနျရှိသူတှကေို လာဘျထိုးပွီး တရားမဝငျ ကုနျသှယျနကွေောငျး မွနျမာကုနျသညျတှကေ ပွောပါတယျ။ ရနျကုနျကပေးပို့လာတဲ့ မူဆယျနယျစပျ ကုနျသှယျရေး အခွအေနကေို ကိုရဲမှနျက ပွောပွမှာပါ။
မွနျမာပွညျတှငျး ကိုဗဈတတိယလှိုငျး အရှိနျမွင့ျလာတဲ့ ဇူလိုငျ ၁၀ ရကျကစလို့ တရုတျအစိုးရဘကျက မွနျမာနဲ့ နယျစပျကုနျသှယျရေး အားလုး ဖွတျတောကျထားတာပါ။ နှဈဘကျ အပွနျအလှနျကုနျသှယျရေး မရှိတော့ပမေယ့ျ မွနျမာဘကျက အရေးပေါျလိုအပျတဲ့ ဆေးဝါးကိုတော့ နှဈနိုငျငံ သဘောတူညီမှုနဲ့ မူဆယျမွို့ ကငြျစနျးကြော့ဂိတျကနေ တငျသှငျးခှင့ျ ပေးထားပါတယျ။ ဆေးနဲ့ ဆကျစပျပစ်စညျးတှပေဲ တငျသှငျးခှင့ျပေးထားပမေယ့ျ တရုတျကုနျသညျတှကေတော့ ဆေးပစ်စညျးနဲ့ရောပွီး တခွားပစ်စညျးတှကေိုပါ တရားမဝငျ တငျသှငျးနကွေောငျး တရုတျဝမျတိနျက မွနျမာကုနျစညျပို့ဆောငျရေး လုပျငနျးရှငျတဦးက ပွောပါတယျ။
တရုတ်-မြန်မာနယ်စပ် ကုန်သွယ်မှု
“Lockdown ပိတျလိုကျတဲ့ အကန့ျအသတျနောကျမှာ Mask ဖာ ၁၂ ဘီး တစီးဆိုရငျ ဖာ ၁,၂၀၀ လောကျသယျလို့ ရတယျပေါ့နောျ။ အခုကြ ဖာလေးငါးရာလောကျပဲ အပေါျမှာ ဟနျပွတငျပွီး အောကျက တခွားပစ်စညျးတှေ ထည့ျရိုကျတာပေါ့။ ပွီးခဲ့တဲ့ ရကျပိုငျးတှမှော တိတိကကြြ ထှကျသှားတာတှေ ရှိတယျ။ အမြားဆုံး ထှကျတာကတော့ Mobile နဲ့ ပတျသကျတဲ့ပစ်စညျး ထှကျတယျ၊ တနျကွေးကွီးတဲ့ ပစ်စညျးတှပေေါ့။ တခွားဟာတှလေညျး ပါတာပေါ့။ ပစ်စညျးကတော့ ကုနျသညျအပေါျမှာ မူတညျတာကိုး။”
တရုတျ လုပျငနျးရှငျတှကေ အခုလို တရားမဝငျ ကုနျသှယျခှင့ျရနတောဟာ မွနျမာဘကျအခွမျး မူဆယျနယျစပျကုနျသှယျရေး စခနျးက တာဝနျရှိသူတှအေပေါျ အဓိက ကလြိမ့ျမယျလို့ အမညျမဖောျလိုတဲ့ နယျစပျကုနျသညျတဦးက ဗှီအိုအကေို ပွောပါတယျ။
“ ဗမာနဲ့တရုတျနဲ့ကွားမှာ Supplier ပုံစံမြိုးတှရှေိတယျ။ အဓိကတော့ တရုတျပေါ့ဗြာ။ တရုတျဂိတျတှနေဲ့ အဓိက ဆကျစပျတာပေါ့။ အဲဒါမို့ ဒါတှကေ ဖွဈလာတာ။ ကနြောျတို့ မွနျမာဂိတျတှေ ဒီ (ဝမျတိနျ) ထဲ ၂၀၀ ကြောျလောကျရှိတယျ။ ဒီအတိုငျး ငုတျတုပျ ထိုငျကွည့ျနရေတာ သူတို့လုပျသမြှတှကေို။ ဘာမှ လုပျလို့မရဘူး။ ဌာနဆိုငျရာတှမှောပဲဖွဈဖွဈ အပေါျပိုငျး လူကွီးတှကေ မကြျကှယျပွုထားတာ၊ လာဘျပေးလာဘျယူ ကိစ်စတှကေို ကြူးလှနျထားလို့ အောကျခွမှော ဒါမြိုးတှေ ဖွဈလာတာ။ ဘယျသူမှ ဒီလို နှဈနိုငျငံ နယျစပျဂိတျပေါကျတှမှော တရားမဝငျ ကုနျသှယျရေး မလုပျရဲဘူး။”
၁၀၅ မိုငျ ကုနျသှယျရေးစခနျးရဲ့ ဒုညှှနျကွားရေးမှူး ဦးမောငျမောငျလှငျကတော့ ကငြျစနျးကြော့ဂိတျကနေ တရုတျဘကျက တရားမဝငျ ကုနျပစ်စညျးတှေ ဝငျလာတာ မရှိဘူးလို့ ဗှီအိုအကေို ပွောပါတယျ။
“ ကငြျစနျးကြော့ဂိတျက ကနြောျတို့ လကျရှိက Covid-19 ကာကှယျရေး၊ ကုသရေး ပစ်စညျးတှတေော့ ကနြောျတို့ဘကျကို တငျသှငျးခှင့ျ ပွုတာပေါ့နောျ။ မိုဘိုငျးဖုနျးတှေ ဘာတှကေတော့ လကျရှိ အခွအေနအေထိတော့ သှငျးတာ တစီးမှ မရှိဘူးဗြ။”
တရုတျ- မွနျမာနယျစပျ ကုနျသှယျရေးကို အခုလာမယ့ျ စကျတငျဘာ ၁၅ ရကျမှာ ပုံမှနျအတိုငျး ပွနျဖှင့ျမယျလို့ သတငျးတှကေနဦး ထှကျပေါျနပေေါျမယ့ျ ဒါက နှဈနိုငျငံအပွီးသတျ မဆုံးဖွတျရသေးကွောငျး၊ မနကျဖွနျ စကျတငျဘာ ၉ ရကျမှာလညျး ဒီကိစ်စအတှကျ နှဈနိုငျငံလုပျငနျးညှိနှိုငျး အစညျးအဝေးရှိကွောငျး ဦးမောငျမောငျလှငျက ပွောပါတယျ။
အပွနျအလှနျ ကုနျသှယျမှုပမာဏ တနှဈကို အမရေိကနျဒေါျလာ သနျး ၄,၈၀၀ ကြောျရှိတဲ့ တရုတျ- မွနျမာ မူဆယျနယျစပျကုနျသှယျရေးက ပွီးခဲ့တဲ့ ၂၀၂၀ ဧပွီလကစလို့ ကဆြငျးသှားပါတယျ။ စိုကျပြိုးရေးနဲ့ ရထှေကျကုနျကို အားထားတငျပို့နတေဲ့ မွနျမာကုနျသညျတှဘေကျက ဆုံးရှုံးမှု ပိုမြားနိုငျတယျလို့ ခန့ျမှနျးနကွေပါတယျ။ မူဆယျကုနျသှယျရေးနဲ့ ဆကျစပျတဲ့ အလုပျအကိုငျတှလေညျး သောငျးနဲ့ခြီပွီး ဆုံးရှုံးနကွေောငျး ကုနျသညျတှကေ ပွောပါတယျ။