(Zawgyi/Unicode)
ရှမ်းပြည် မြောက်ပိုင်း ကွတ်ခိုင်မြို့နယ်ထဲမှာ ဒီသီတင်းပတ်အတွင်း သိမ်းဆည်းရမိ ခဲ့တဲ့ မူးယစ်ဆေးဝါးတွေနဲ့ မူးယစ်ဆေးထုတ်လုပ်ရာမှာ သုံးတဲ့ဆက်စပ် ပစ္စည်းတွေဟာ ကာလ တန်ဖိုးအားဖြင့် ကျပ်ငွေ ၃၈ ဘီလီယံ ကျော် တန်ကြောင်းနဲ့ ဒီ မူးယစ်ဆေးတွေကို ပိုင်ရှင်မဲ့ဖမ်းမိတာ ဖြစ်တဲ့အတွက် ဆက်လက် စုံစမ်း စစ်ဆေးနေတယ်လို့ တပ်မတော် ပြောခွင့်ရက ပြောပါတယ်။ ဒီသတင်းကို ဗွီအိုအေသတင်းထောက်မေခက ပေးပို့ထားပါတယ်။
ကွတ်ခိုင်မြို့နယ် ကောင်းခါးကျေးရွာအနီးမှာ ပြီးခဲ့တဲ့ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၈ ရက် ကနေ မတ်လ ၁ ရက် နေ့ အတွင်း ကျပ်ငွေ ၃၈ ဘီလီယံ ကျော် တန်ကြေးရှိတဲ့ မူးယစ်ဆေးဝါးနဲ့ မူးယစ်ဆေးထုတ်လုပ် ရာမှာ အသုံးပြုတဲ့ ပစ္စည်းတွေ ဖမ်းဆီး ရမိ ခဲ့တယ်လို့ တပ်မတော် သတင်း မှန်ပြန်ကြားရေးအဖွဲ့ ပြောခွင့်ရ ဗိုလ်မှုးချုပ်ဇော်မင်းထွန်းက VOA ကို ပြောပါတယ်။
“ ကျနော်တို့ ၃ ရက်ပါ။ ၂၈၊ ၂၉၊ ၁ ရက်နေ့ ၃ ရက်နေ့တွေမှာ ဖမ်းဆီး ရမိခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ စုစုပေါင်း တန်ဖိုးက ၃၈ ဘီလီယ ံရှိပါတယ်။ မူးယစ်ဆေး ဆက်စပ်ပစ္စည်းတွေရယ်၊ ထုတ်လုပ်တာမှာ သုံးတဲ့ ပစ္စည်းတွေရယ်ပေါ့။”
မြန်မာပြည်ကဝင်လာတဲ့ မူးယစ်ဆေးတွေ ထိုင်းမှာ ဖမ်းမိသတင်းကို ဖတ်ရှုနိုင်ပါပြီ။
စိတ်ကြွဆေးတွေနဲ့အတူ မူးယစ်ဆေးဝါး ချက်လုပ်ရာမှာ အသုံးပြုတဲ့ ဂက်စ် မီးဖိုတွေ၊ ဓာတု ဆေးရည် တွေနဲ့ ၊ ဆေးပြားရိုက်ထုတ်တဲ့ စက်တွေ အပြင် သယ်ယူပို့ဆောင်ရေးယာဉ်တွေ ကိုပါ သိမ်းဆည်း ရမိခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။
ဒါ့အပြင် ဖေဖော်ဝါရီ ၂၉ ရက်မှာလည်း ရှမ်းပြည်နယ်အရှေ့ မိုင်းပန်မြို့နယ် တာဆန်းတံတား ပူးပေါင်း စစ်ဆေးရေး ဂိတ် မှာလည်း ကျပ်သိန်း (၆၀၃၀) တန်ဖိုးရှိတဲ့ မူးယစ်ဆေးတွေ မိခဲ့တယ်လို့ ပြော ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ဖမ်းဆီးရမိတဲ့ မူးယစ်ဆေးဝါး တွေဟာ ပိုင်ရှင်မဲ့တွေ ဖြစ်နေတာပါ။
ပြီးခဲ့တဲ့ ရက်ပိုင်းက ရှမ်းပြည်မြောက်ပိုင်း မူဆယ်မြို့နယ်အတွင်း လှုပ်ရှားနေတဲ့ ပြည်သူ့စစ် တပ်ဖွဲ့ တွေကို သူတို့ ရဲ့ ဌာနေပြန်ကြဖို့ တပ်မတော် ဘက်က အကြောင်းကြားပြီး မကြာခင်မှာပဲ အခုလို မူးယစ်ဆေးတွေ အလုံးအရင်းနဲ့ ဖမ်းမိခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။
မူဆယ်မြို့နယ် အတွင်း လှုပ်ရှားနေတဲ့ ပြည်သူ့စစ်တွေကို ဖေဖော်ဝါရီ ၂၆ ရက်နေ့ မှာ တပ်မတော်က အစည်းအဝေး ခေါ်ယူခဲ့ပြီး ပြည်သူ့စစ် တပ်ဖွဲ့ တွေ ဌာနေပြန်ဖို့ ပြောဆိုခဲ့တာပါ။ အဲဒီထဲမှာ အခု မူးယစ်ဆေးတွေ အများအပြားမိတဲ့ ကောင်းခါးရွာ နားမှာ လှုပ်ရှားနေတဲ့ ကောင်းခါးပြည်သူ့စစ်၊ မုံးပေါ်ပြည်သူ့စစ်နဲ့ မြို့မ ပြည်သူ့စစ်တပ်ဖွဲ့ တို့ ပါဝင်နေပါတယ်။
ဒါကြောင့် အခုလို မူးယစ်ဆေးတွေ ဖမ်းဆီးရမိတာဟာ ပြည်သူစစ်တွေရဲ့ လှုပ်ရှားမှုကို ကန့်သတ်လိုက်တာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဆက်စပ်မှုရှိမရှိ VOA က မေး မြန်းရာမှာတော့ ဗိုလ်မှုးချုပ်ဇော်မင်းထွန်းက အခုလို ဖြေကြားပါတယ်။
“ ဒါကတော့ ကျနော်တို့ တပ်အပ် စွပ်စွဲဖို့ ကတော့ ခက်ပါတယ်။ ဒါတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ လက်နက်ကိုင် အဖွဲ့တွေလည်းဖြစ်၊ နယ်စပ်မှာနေတဲ့ အဖွဲ့တွေ ဆိုတော့ ဆက်စက်မှု ရှိနိုင်တယ် လို့ဘဲ ပြောလို့ရမှာပေါ့လို့ ပြောရမှာပေါ့။”
လက်ရှိမှာ မူဆယ်မှာလှုပ်ရှားနေတဲ့ ပြည်သူ့စစ်တွေကို တပ်မတော်ဘက်က ချပေးထားတဲ့ နေရာ ပြန်သွားဖို့၊ မြို့မပြည်သူ့စစ် ကလွဲပြီး ကျန်ပြည်သူ့စစ်တွေ သူတို့ရဲ့တပ်ပြင်ပကို လက်နက် ခဲယမ်းတွေ ကိုင်ဆောင်သွားခြင်း မပြုဖို့ တပ်မတော်ဘက်က ပြောဆိုထားတာပါ။
မူဆယ်မြို့နယ် အတွင်းမှာ ပြည်သူ့စစ် တပ်ဖွဲ့ ၁၀ ဖွဲ့ ထက်မနည်း ရှိနေတဲ့ အပြင် သူတို့ဟာ စီးပွားရေး လုပ်ကိုင်ကြတယ်လို့ ဒေသခံတွေက ပြောပါတယ်။
လက်ရှိ မူဆယ်မြို့နယ်တွင်း မူးယစ်ဆေး အများအပြား ဖမ်းဆီး ရမိတာနဲ့ မြို့နယ်တွင်းမှာ လှုပ်ရှား နေတဲ့ ပြည်သူ့စစ် အချို့ကို ဌာနေပြန် ဖို့ တပ်မတော်ဘက်က ညွှန်ကြား တာတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး မူဆယ် ပြည်နယ်လွှတ်တော် ကိုယ်စားလှယ် စိုင်းကျော်သိန်းက ကြိုဆိုလိုက် ပါတယ်။
“ခုလို တော်တော်များများ ဖမ်းမိတဲ့အတွက် ကျနော်တို့ ဝမ်းသာတယ်။ ကြိုဆိုတယ်။ ကျနော်တို့ လူငယ်တွေ ဆီကိုရောက်လာမယ့် မူယစ်ဆေးတွေ တော်တော်လေးနည်းသွား တယ် လို့ ယူဆတယ်။ ဒါက ကောင်းတဲ့လုပ်ငန်းတွေပါ။ နောက်ပြီးတော့ ပြည်သူ့ စစ်တွေနဲ့ပတ်သက်ပြီး ဌာနေပြန်ဖို့ ဆိုတာကလည်း ကျနော်တို့လည်း ကြားတယ်။ ဒါပေမယ့် တခုရှိတာကတော့ ကြားတယ်ဆိုတာ ညွှန်ကြားချက် အတိအကျ ထုတ်တာကတော့ ကျနော်တို့ သက်သေပြလို့ မရဘူးဗျာ ဆိုတော့ပြည်သူစစ် တွေက ကျနော်တို့ ဒေသမှာ ပြည်သူ့စစ်တွေ များတဲ့အတွက်ကြောင့် တခုခု တစုံတခုခု ပြည်သူတွေနဲ့ ဖြစ်ရင် ဘယ်ပြည်သူ့စစ်ဆိုတာ ပြောရခက်တယ်။ လိုက်ရခက်တယ်။ ဆိုတော့ ပြည်သူစစ်ကို ဌာနေပြန်ခိုင်းတဲ့အတွက်ကြောင့် ကျနော်တို့ ဒေသမှာရှိတဲ့ ပြည်သူတွေကလည်း ဝမ်းသာတယ်ဗျာ။”
မြန်မာနိုင်ငံမှာ ပြီးခဲ့တဲ့ ၂၀၁၉ ခုနှစ်အတွင်း ဘိန်းစိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်မှု ၁၁ ရာခိုင်နှုန်း ကျဆင်း သွားတယ်လို့ မူးယစ်ဆေးဝါးနဲ့ ရာဇဝတ်မှုနှိမ်နှင်းရေး ဆိုင်ရာ ကုလသမဂ္ဂရုံး (UNODC) က ထုတ်ပြန်တဲ့ အစီရင်ခံစာမှာ ဖော်ပြထားပြီး လက်နက်ကိုင်စစ်ပွဲတွေ ရှိနေတဲ့ ရှမ်း၊ ချင်းနဲ့ ကယားပြည်နယ် တွေမှာတော့ သိသိသာသာ ကျဆင်းသွားတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
အခုလို ဘိန်းစိုက်ပျိုးမှု ကျဆင်းနေပေမယ့် ဒေသတွင်းမှာ စိတ်ကြွ ဆေးပြားတွေ ဖမ်းဆီးရမိမှု တိုးလာနေတဲ့ အတွက် ဒေသခံတွေက စိုးရိမ်နေကြပါတယ်။
Your browser doesn’t support HTML5
ကျပ် သန်းပေါင်း ၄ သောင်းဖိုး မူးယစ်ဆေးတွေ မူဆယ်ပြည်သူ့စစ်တွေနဲ့ ဆက်စပ်မှုရှိနိုင်
........
ကပြျ သနျးပေါငျး ၄ သောငျးဖိုး မူးယဈဆေးတှေ မူဆယျပွညျသူ့စဈတှနေဲ့ ဆကျစပျမှုရှိနိုငျ
(Unicode)
ရှမျးပွညျ မွောကျပိုငျး ကှတျခိုငျမွို့နယျထဲမှာ ဒီသီတငျးပတျအတှငျး သိမျးဆညျးရမိ ခဲ့တဲ့ မူးယဈဆေးဝါးတှနေဲ့ မူးယဈဆေးထုတျလုပျရာမှာ သုံးတဲ့ဆကျစပျ ပစ်စညျးတှဟော ကာလ တနျဖိုးအားဖွင့ျ ကပြျငှေ ၃၈ ဘီလီယံ ကြောျ တနျကွောငျးနဲ့ ဒီ မူးယဈဆေးတှကေို ပိုငျရှငျမဲ့ဖမျးမိတာ ဖွဈတဲ့အတှကျ ဆကျလကျ စုံစမျး စဈဆေးနတေယျလို့ တပျမတောျ ပွောခှင့ျရက ပွောပါတယျ။ ဒီသတငျးကို ဗှီအိုအသေတငျးထောကျမခေက ပေးပို့ထားပါတယျ။
ကှတျခိုငျမွို့နယျ ကောငျးခါးကြေးရှာအနီးမှာ ပွီးခဲ့တဲ့ ဖဖေောျဝါရီ ၂၈ ရကျ ကနေ မတျလ ၁ ရကျ နေ့ အတှငျး ကပြျငှေ ၃၈ ဘီလီယံ ကြောျ တနျကွေးရှိတဲ့ မူးယဈဆေးဝါးနဲ့ မူးယဈဆေးထုတျလုပျ ရာမှာ အသုံးပွုတဲ့ ပစ်စညျးတှေ ဖမျးဆီး ရမိ ခဲ့တယျလို့ တပျမတောျ သတငျး မှနျပွနျကွားရေးအဖှဲ့ ပွောခှင့ျရ ဗိုလျမှုးခြုပျဇောျမငျးထှနျးက VOA ကို ပွောပါတယျ။
“ ကနြောျတို့ ၃ ရကျပါ။ ၂၈၊ ၂၉၊ ၁ ရကျနေ့ ၃ ရကျနေ့တှမှော ဖမျးဆီး ရမိခဲ့တာ ဖွဈပါတယျ။ စုစုပေါငျး တနျဖိုးက ၃၈ ဘီလီယ ံရှိပါတယျ။ မူးယဈဆေး ဆကျစပျပစ်စညျးတှရေယျ၊ ထုတျလုပျတာမှာ သုံးတဲ့ ပစ်စညျးတှရေယျပေါ့။”
စိတျကွှဆေးတှနေဲ့အတူ မူးယဈဆေးဝါး ခကြျလုပျရာမှာ အသုံးပွုတဲ့ ဂကျဈ မီးဖိုတှေ၊ ဓာတု ဆေးရညျ တှနေဲ့ ၊ ဆေးပွားရိုကျထုတျတဲ့ စကျတှေ အပွငျ သယျယူပို့ဆောငျရေးယာဉျတှေ ကိုပါ သိမျးဆညျး ရမိခဲ့တာ ဖွဈပါတယျ။
ဒါ့အပွငျ ဖဖေောျဝါရီ ၂၉ ရကျမှာလညျး ရှမျးပွညျနယျအရှေ့ မိုငျးပနျမွို့နယျ တာဆနျးတံတား ပူးပေါငျး စဈဆေးရေး ဂိတျ မှာလညျး ကပြျသိနျး (၆၀၃၀) တနျဖိုးရှိတဲ့ မူးယဈဆေးတှေ မိခဲ့တယျလို့ ပွော ပါတယျ။ ဒါပမေယ့ျ ဖမျးဆီးရမိတဲ့ မူးယဈဆေးဝါး တှဟော ပိုငျရှငျမဲ့တှေ ဖွဈနတောပါ။
ပွီးခဲ့တဲ့ ရကျပိုငျးက ရှမျးပွညျမွောကျပိုငျး မူဆယျမွို့နယျအတှငျး လှုပျရှားနတေဲ့ ပွညျသူ့စဈ တပျဖှဲ့ တှကေို သူတို့ ရဲ့ ဌာနပွေနျကွဖို့ တပျမတောျ ဘကျက အကွောငျးကွားပွီး မကွာခငျမှာပဲ အခုလို မူးယဈဆေးတှေ အလုံးအရငျးနဲ့ ဖမျးမိခဲ့တာဖွဈပါတယျ။
မူဆယျမွို့နယျ အတှငျး လှုပျရှားနတေဲ့ ပွညျသူ့စဈတှကေို ဖဖေောျဝါရီ ၂၆ ရကျနေ့ မှာ တပျမတောျက အစညျးအဝေး ခေါျယူခဲ့ပွီး ပွညျသူ့စဈ တပျဖှဲ့ တှေ ဌာနပွေနျဖို့ ပွောဆိုခဲ့တာပါ။ အဲဒီထဲမှာ အခု မူးယဈဆေးတှေ အမြားအပွားမိတဲ့ ကောငျးခါးရှာ နားမှာ လှုပျရှားနတေဲ့ ကောငျးခါးပွညျသူ့စဈ၊ မုံးပေါျပွညျသူ့စဈနဲ့ မွို့မ ပွညျသူ့စဈတပျဖှဲ့ တို့ ပါဝငျနပေါတယျ။
ဒါကွောင့ျ အခုလို မူးယဈဆေးတှေ ဖမျးဆီးရမိတာဟာ ပွညျသူစဈတှရေဲ့ လှုပျရှားမှုကို ကန့ျသတျလိုကျတာနဲ့ ပတျသကျပွီး ဆကျစပျမှုရှိမရှိ VOA က မေး မွနျးရာမှာတော့ ဗိုလျမှုးခြုပျဇောျမငျးထှနျးက အခုလို ဖွကွေားပါတယျ။
“ ဒါကတော့ ကနြောျတို့ တပျအပျ စှပျစှဲဖို့ ကတော့ ခကျပါတယျ။ ဒါတှနေဲ့ ပတျသကျပွီးတော့ လကျနကျကိုငျ အဖှဲ့တှလေညျးဖွဈ၊ နယျစပျမှာနတေဲ့ အဖှဲ့တှေ ဆိုတော့ ဆကျစကျမှု ရှိနိုငျတယျ လို့ဘဲ ပွောလို့ရမှာပေါ့လို့ ပွောရမှာပေါ့။”
လကျရှိမှာ မူဆယျမှာလှုပျရှားနတေဲ့ ပွညျသူ့စဈတှကေို တပျမတောျဘကျက ခပြေးထားတဲ့ နရော ပွနျသှားဖို့၊ မွို့မပွညျသူ့စဈ ကလှဲပွီး ကနြျပွညျသူ့စဈတှေ သူတို့ရဲ့တပျပွငျပကို လကျနကျ ခဲယမျးတှေ ကိုငျဆောငျသှားခွငျး မပွုဖို့ တပျမတောျဘကျက ပွောဆိုထားတာပါ။
မူဆယျမွို့နယျ အတှငျးမှာ ပွညျသူ့စဈ တပျဖှဲ့ ၁၀ ဖှဲ့ ထကျမနညျး ရှိနတေဲ့ အပွငျ သူတို့ဟာ စီးပှားရေး လုပျကိုငျကွတယျလို့ ဒသေခံတှကေ ပွောပါတယျ။
လကျရှိ မူဆယျမွို့နယျတှငျး မူးယဈဆေး အမြားအပွား ဖမျးဆီး ရမိတာနဲ့ မွို့နယျတှငျးမှာ လှုပျရှား နတေဲ့ ပွညျသူ့စဈ အခြို့ကို ဌာနပွေနျ ဖို့ တပျမတောျဘကျက ညှှနျကွား တာတှနေဲ့ ပတျသကျပွီး မူဆယျ ပွညျနယျလှှတျတောျ ကိုယျစားလှယျ စိုငျးကြောျသိနျးက ကွိုဆိုလိုကျ ပါတယျ။
မွနျမာပွညျကဝငျလာတဲ့ မူးယဈဆေးတှေ ထိုငျးမှာ ဖမျးမိသတငျးကို ဖတျရှုနိုငျပါပွီ။
“ခုလို တောျတောျမြားမြား ဖမျးမိတဲ့အတှကျ ကနြောျတို့ ဝမျးသာတယျ။ ကွိုဆိုတယျ။ ကနြောျတို့ လူငယျတှေ ဆီကိုရောကျလာမယ့ျ မူယဈဆေးတှေ တောျတောျလေးနညျးသှား တယျ လို့ ယူဆတယျ။ ဒါက ကောငျးတဲ့လုပျငနျးတှပေါ။ နောကျပွီးတော့ ပွညျသူ့ စဈတှနေဲ့ပတျသကျပွီး ဌာနပွေနျဖို့ ဆိုတာကလညျး ကနြောျတို့လညျး ကွားတယျ။ ဒါပမေယ့ျ တခုရှိတာကတော့ ကွားတယျဆိုတာ ညှှနျကွားခကြျ အတိအကြ ထုတျတာကတော့ ကနြောျတို့ သကျသပွေလို့ မရဘူးဗြာ ဆိုတော့ပွညျသူစဈ တှကေ ကနြောျတို့ ဒသေမှာ ပွညျသူ့စဈတှေ မြားတဲ့အတှကျကွောင့ျ တခုခု တစုံတခုခု ပွညျသူတှနေဲ့ ဖွဈရငျ ဘယျပွညျသူ့စဈဆိုတာ ပွောရခကျတယျ။ လိုကျရခကျတယျ။ ဆိုတော့ ပွညျသူစဈကို ဌာနပွေနျခိုငျးတဲ့အတှကျကွောင့ျ ကနြောျတို့ ဒသေမှာရှိတဲ့ ပွညျသူတှကေလညျး ဝမျးသာတယျဗြာ။”
မွနျမာနိုငျငံမှာ ပွီးခဲ့တဲ့ ၂၀၁၉ ခုနှဈအတှငျး ဘိနျးစိုကျပြိုးထုတျလုပျမှု ၁၁ ရာခိုငျနှုနျး ကဆြငျး သှားတယျလို့ မူးယဈဆေးဝါးနဲ့ ရာဇဝတျမှုနှိမျနှငျးရေး ဆိုငျရာ ကုလသမဂ်ဂရုံး (UNODC) က ထုတျပွနျတဲ့ အစီရငျခံစာမှာ ဖောျပွထားပွီး လကျနကျကိုငျစဈပှဲတှေ ရှိနတေဲ့ ရှမျး၊ ခငြျးနဲ့ ကယားပွညျနယျ တှမှောတော့ သိသိသာသာ ကဆြငျးသှားတယျလို့ ဆိုပါတယျ။
အခုလို ဘိနျးစိုကျပြိုးမှု ကဆြငျးနပေမေယ့ျ ဒသေတှငျးမှာ စိတျကွှ ဆေးပွားတှေ ဖမျးဆီးရမိမှု တိုးလာနတေဲ့ အတှကျ ဒသေခံတှကေ စိုးရိမျနကွေပါတယျ။