(Zawgyi/Unicode)
လာမယ့် ရွေးကောက်ပွဲအတွက် ကြိုတင်မဲတွေ စတင်ပေးခွင့်ရတဲ့နေ့မှာပဲ မကွေးတိုင်း ပေါက်မြို့နယ်မှာ အငြင်းပွားမှု ဖြစ်ပွားခဲ့တာကြောင့် ကော်မရှင်တာဝန်ရှိသူတွေ စုံစမ်းစစ်ဆေးနေတဲ့အကြောင်း ပြောပြပါမယ်။ ဗွီအိုအေမြန်မာပိုင်းသတင်းထောက် ကိုထက်အောင်ခန့်က သတင်းပေးပို့ထားပါတယ်။
သက်ကြီးပိုင်းတွေ အပါအဝင် ရွေးကောက်ပွဲနေ့မှာ မဲမပေးနိုင်တဲ့သူတွေ ကြိုတင် ဆန္ဒမဲပေးခွင့်ပေးထားတဲ့ ပထမနေ့မှာပဲ ပေါက်မြို့နယ်မှာ ရွေးကောက်ပွဲ စည်းကမ်းတွေကို ဖောက်ဖျက်ခဲ့တယ်ဆိုတဲ့ စွပ်စွဲချက်နဲ့ ဒေသခံတွေ ကန့်ကွက်ရာက အငြင်းပွားမှု ဖြစ်ခဲ့တာကို အခုအခါ တာဝန်ရှိသူတွေ စုံစမ်းစစ်ဆေးနေတာပါ။
လူစုလူဝေးနဲ့ ရုတ်ရုတ်သဲသဲ အခြေအနေအထိ ကြုံခဲ့ရတဲ့ ဖြစ်စဉ်နဲ့ ပတ်သက်လို့ စုံစမ်းစစ်ဆေးနေပြီး ရွေးကောက်ပွဲဆိုင်ရာ စည်းမျဉ်းတွေ ချိုးဖောက်ရင် အရေးယူမယ်လို့လည်း မကွေးတိုင်း ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင် အတွင်းရေးမှူး ဦးစိုးထွဋ်ဦးက ဗွီအိုအေကို ပြောပါတယ်။
“ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်ကတော့ ကြိုတင်မဲပေးတဲ့ လုပ်ငန်းစဉ် မရပ်ဆိုင်းသွားအောင်တော့ ကျွန်တော်တို့ လုပ်နေတယ်။ နောက်တခုက မနေ့ကဖြစ်တဲ့ မဲပုံးကိုတော့ ချိတ်ပိတ်ပြီး သိမ်းထားပါတယ်။ ကျွန်တော်တို့က မြို့နယ်မှာ စစ်ဆေးနေပါတယ်။ အဲ့ဒါတွေ စီစဉ်ဆောင်ရွက်နေပါတယ်။ အဲ့ဒါလေးပြီးမှ ကျွန်တော်တို့ သိရမယ်။ စစ်ဆေးပြီးခဲ့အခါ ကျတော့မှ ရွေးကောက်ပွဲဥပဒေနဲ့ ငြိတယ်ဆိုရင် ငြိတဲ့အတိုင်းလုပ်မှာပဲလေ စစ်ဆေးနေတုန်းပါပဲ။”
အသက် ၆၀ နဲ့အထက် သက်ကြီးပိုင်းတွေ အပါအဝင် ကြိုတင်မဲပေးရာမှာ ပေါက်မြို့နယ် ကျွန်းရင်းကျေးရွာက ရပ်ကွက်နဲ့ကျေးရွာ ကော်မရှင် ဥက္ကဌက မဲဆန္ဒရှင်တွေကိုယ်စား မဲပြားတွေမှာ တံဆိပ်တုံး ထုပေးခဲ့တယ်ဆိုပြီး မကျေနပ်ကြရာက လူစုလူဝေးဖြစ်ပွားခဲ့တာပါ။
ကိုယ်စားမဲပေးရာမှာလည်း မဲဆန္ဒရှင်တွေ ဆန္ဒအတိုင်းမဟုတ်ဘဲ မဲပေးခဲ့တာကြောင့် ကန့်ကွက်မှုတွေ ထွက်ပေါ်ခဲ့ပြီးနောက် အရေးယူပေးဖို့ တောင်းဆိုခဲ့ကြတယ်လို့လည်း အမျိုးသားဒီမိုကရေစီ အဖွဲ့ချုပ် NLD ပါတီရဲ့ ပေါက်မြို့နယ် လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်လောင်း ဦးရဲထွန်းဝင်းက ပြောပါတယ်။
“အခုကျေးရွာနဲ့ ညှိနှိုင်းလိုက်တာက ဒီမဲတွေကို ပယ်ဖျက်ပေးမယ်။ မဲပေးပြီး အဖိုးအဖွား ၄၀ ဟာလည်း မဲဆန္ဒအသစ် ပေးခွင့်ပြုမယ်။ ပြုရမယ်ပေါ့ သူတို့တောင်းဆိုထားတာ။ နောက်တခုကကျတော့ ဥပဒေနဲ့ မညီလုပ်တဲ့ ရပ်ကျေး ကော်မရှင်က လူတွေကိုကော မြို့နယ်ကော်မရှင်က လူတွေကိုကော ထိုက်သင့်တဲ့ ပြစ်ဒဏ် အရေးယူ ဆောင်ရွက်ပေးဖို့ လုပ်ပေးရမယ်ပေါ့။ ဒါကျေးရွာက တောင်းဆိုတာတွေပေါ့။ ကျေးရွာက တောင်းဆိုတာတွေကို ဥပနေဲ့ညီတယ်ဆိုရင် အကောင်အထည်ဖော်နိုင်အောင် တွန်းအားပေးပါ့မယ်လို့ ကျွန်တော်တို့အနေနဲ့ ကတိပေးလိုက်တော့ ကျေးရွာသူ ကျေးရွာသားတွေက လက်ခံသွားတယ်ပေါ့။ ကျေးရွာသူ ကျေးရွာသားတွေ တောင်းဆိုတာတွေကို လုပ်ပေးမယ်လို့တော့ ခရိုင်ကော်မရှင်က အဲ့လိုပြောသွားပါတယ်။”
အငြင်းပွားမှုဖြစ်ပွားခဲ့ပြီးနောက် ကျွန်းရင်းကျေးရွာ ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင် ဥက္ကဌကို တာဝန်က ဖယ်ရှားခဲ့ပြီး မဲပေးတဲ့ လုပ်ငန်းစဉ်တွေ ဆက်လက်ဆောင်ရွက်နိုင်အောင် စီစဉ်နေတယ်လို့လည်း တာဝန်ရှိသူတွေက ပြောပါတယ်။ မဲမသမာမှု ရွေးကောက်ပွဲဆိုင်ရာ စည်းကမ်းဖောက်ဖျက်သူတွေကိုတော့ ငွေဒဏ်ကနေ ထောင်ဒဏ်အထိ အပြစ်ပေးနိုင်တယ်လို့လည်း ရွေးကောက်ပွဲလုပ်ငန်းတွေကို စောင့်ကြည့် အကဲခတ်နေတဲ့ ကနောင် အင်စတီကျုက ဒါရိုက်တာ ဦးသန်းမြတ်စိုးက ပြောပါတယ်။
“ရွေးကောက်ပွဲမသမာမှုထဲမှာတော့ ငွေဒဏ်နဲ့ ထောင်ဒဏ် ၂ ရပ်လုံးကိုတော့ ချလို့ရတယ်ဆိုပြီး ချလို့ရတယ်လို့ လုပ်ထားတာရှိတယ်ပေါ့။ ဒါပေမယ့် အဆုံးအဖြတ်နဲ့ အပြီးပြတ်က ပြည်ထောင်စု ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်ရဲ့ အတည်ပြုချက်သည် အပြီးပြတ်ဖြစ်ထားတဲ့အခါကျတော့ ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်အဖွဲ့ဝင်တွေအတွက်တော့ ပြစ်မှုပြစ်ဒဏ်ထည့်ထားတာမရှိဘူး။ ဒီရွေးကောက်ပွဲ မသမာမှုတွေလုပ်လာမယ် ဖြစ်လာမယ်ဆိုရင်တော့ ခုနကလို ငွေဒဏ်ကော ထောင်ဒဏ်ကော ၂ ရပ်လုံး ချမှတ်လို့ရတယ်လို့ ရွေးကောက်ပွဲ ရွေးကောက်တင်မြှောက်ခြင်းဆိုင်ရာ ဥပဒေမှာတော့ ပြဌာန်းထားတာတော့ ရှိတယ်ပေါ့နော်။ အဓိကတော့ ကျပ် ၁ သိန်းထက် မပိုသော ငွေဒဏ်ရယ် ၁ နှစ်ထက် မပိုသော ထောင်ဒဏ်ရယ် ရေးထားတာမျိုးရှိတယ်။”
ကိုဗစ်ကပ်ရောဂါကာလ ကန့်သတ်ချက်တွေကြား ကျင်းပမယ့် ရွေးကောက်ပွဲမှာ သက်ကြီးပိုင်းတွေ၊ မဲဆန္ဒနယ်မြေပြင်ပ ရောက်နေသူတွေနဲ့ နိုင်ငံဝန်ထမ်းတွေ အပါအဝင် ရွေးကောက်ပွဲနေ့မှာ မဲပေးဖို့ အခက်အခဲရှိသူတွေကို ကြာသပတေးနေ့ကစပြီး ကြိုတင်မဲပေးခွင့် ပြုထားတာပါ။
နိုဝင်ဘာလ ၈ ရက်နေ့မှာ ကျင်းပမယ့် ရွေးကောက်ပွဲမှာတော့ နိုင်ငံရေးပါတီပေါင်း ၉၀ ကျော်နဲ့ တသီးပုဂ္ဂလလွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်တွေ ဝင်ရောက်ယှဉ်ပြိုင်ကြမှာဖြစ်ပြီး မဲပေးခွင့်ရှိသူ ၃၇ သန်းကျော် ရှိမယ်လို့လည်း ရွေးကောက်ပွဲ ကော်မရှင်က ခန့်မှန်းထားပေမဲ့ လွတ်လပ်မျှတတဲ့ အခြေအနေမရှိဘူးဆိုပြီး တိုင်းနဲ့ပြည်နယ် ၆ ခုက မဲဆန္ဒနယ်မြေတွေကို ရွေးကောက်ပွဲ မကျင်းပဖို့ ကြေညာထားတဲ့အတွက် မဲဆန္ဒရှင် ခန့်မှန်းခြေ တသန်းကျော် မဲပေးခွင့်ဆုံးရှုံးမယ့် အခြေအနေမှာ ရှိနေပါတယ်။
Your browser doesn’t support HTML5
မကွေးတိုင်း၊ ပေါက်မြို့မှာ ကြိုတင်မဲကိစ္စနဲ့ အငြင်းပွားမှုဖြစ်
...........
မကှေးတိုငျး၊ ပေါကျမွို့မှာ ကွိုတငျမဲကိစ်စနဲ့ အငွငျးပှားမှုဖွဈ
(Unicode)
လာမယ့ျ ရှေးကောကျပှဲအတှကျ ကွိုတငျမဲတှေ စတငျပေးခှင့ျရတဲ့နေ့မှာပဲ မကှေးတိုငျး ပေါကျမွို့နယျမှာ အငွငျးပှားမှု ဖွဈပှားခဲ့တာကွောင့ျ ကောျမရှငျတာဝနျရှိသူတှေ စုံစမျးစဈဆေးနတေဲ့အကွောငျး ပွောပွပါမယျ။ ဗှီအိုအမွေနျမာပိုငျးသတငျးထောကျ ကိုထကျအောငျခန့ျက သတငျးပေးပို့ထားပါတယျ။
သကျကွီးပိုငျးတှေ အပါအဝငျ ရှေးကောကျပှဲနေ့မှာ မဲမပေးနိုငျတဲ့သူတှေ ကွိုတငျ ဆန်ဒမဲပေးခှင့ျပေးထားတဲ့ ပထမနေ့မှာပဲ ပေါကျမွို့နယျမှာ ရှေးကောကျပှဲ စညျးကမျးတှကေို ဖောကျဖကြျခဲ့တယျဆိုတဲ့ စှပျစှဲခကြျနဲ့ ဒသေခံတှေ ကန့ျကှကျရာက အငွငျးပှားမှု ဖွဈခဲ့တာကို အခုအခါ တာဝနျရှိသူတှေ စုံစမျးစဈဆေးနတောပါ။
လူစုလူဝေးနဲ့ ရုတျရုတျသဲသဲ အခွအေနအေထိ ကွုံခဲ့ရတဲ့ ဖွဈစဉျနဲ့ ပတျသကျလို့ စုံစမျးစဈဆေးနပွေီး ရှေးကောကျပှဲဆိုငျရာ စညျးမဉြျးတှေ ခြိုးဖောကျရငျ အရေးယူမယျလို့လညျး မကှေးတိုငျး ရှေးကောကျပှဲကောျမရှငျ အတှငျးရေးမှူး ဦးစိုးထှဋျဦးက ဗှီအိုအကေို ပွောပါတယျ။
“ရှေးကောကျပှဲကောျမရှငျကတော့ ကွိုတငျမဲပေးတဲ့ လုပျငနျးစဉျ မရပျဆိုငျးသှားအောငျတော့ ကြှနျတောျတို့ လုပျနတေယျ။ နောကျတခုက မနေ့ကဖွဈတဲ့ မဲပုံးကိုတော့ ခြိတျပိတျပွီး သိမျးထားပါတယျ။ ကြှနျတောျတို့က မွို့နယျမှာ စဈဆေးနပေါတယျ။ အဲ့ဒါတှေ စီစဉျဆောငျရှကျနပေါတယျ။ အဲ့ဒါလေးပွီးမှ ကြှနျတောျတို့ သိရမယျ။ စဈဆေးပွီးခဲ့အခါ ကတြော့မှ ရှေးကောကျပှဲဥပဒနေဲ့ ငွိတယျဆိုရငျ ငွိတဲ့အတိုငျးလုပျမှာပဲလေ စဈဆေးနတေုနျးပါပဲ။”
အသကျ ၆၀ နဲ့အထကျ သကျကွီးပိုငျးတှေ အပါအဝငျ ကွိုတငျမဲပေးရာမှာ ပေါကျမွို့နယျ ကြှနျးရငျးကြေးရှာက ရပျကှကျနဲ့ကြေးရှာ ကောျမရှငျ ဥက်ကဌက မဲဆန်ဒရှငျတှကေိုယျစား မဲပွားတှမှော တံဆိပျတုံး ထုပေးခဲ့တယျဆိုပွီး မကြနေပျကွရာက လူစုလူဝေးဖွဈပှားခဲ့တာပါ။
ကိုယျစားမဲပေးရာမှာလညျး မဲဆန်ဒရှငျတှေ ဆန်ဒအတိုငျးမဟုတျဘဲ မဲပေးခဲ့တာကွောင့ျ ကန့ျကှကျမှုတှေ ထှကျပေါျခဲ့ပွီးနောကျ အရေးယူပေးဖို့ တောငျးဆိုခဲ့ကွတယျလို့လညျး အမြိုးသားဒီမိုကရစေီ အဖှဲ့ခြုပျ NLD ပါတီရဲ့ ပေါကျမွို့နယျ လှှတျတောျကိုယျစားလှယျလောငျး ဦးရဲထှနျးဝငျးက ပွောပါတယျ။
“အခုကြေးရှာနဲ့ ညှိနှိုငျးလိုကျတာက ဒီမဲတှကေို ပယျဖကြျပေးမယျ။ မဲပေးပွီး အဖိုးအဖှား ၄၀ ဟာလညျး မဲဆန်ဒအသဈ ပေးခှင့ျပွုမယျ။ ပွုရမယျပေါ့ သူတို့တောငျးဆိုထားတာ။ နောကျတခုကကတြော့ ဥပဒနေဲ့ မညီလုပျတဲ့ ရပျကြေး ကောျမရှငျက လူတှကေိုကော မွို့နယျကောျမရှငျက လူတှကေိုကော ထိုကျသင့ျတဲ့ ပွဈဒဏျ အရေးယူ ဆောငျရှကျပေးဖို့ လုပျပေးရမယျပေါ့။ ဒါကြေးရှာက တောငျးဆိုတာတှပေေါ့။ ကြေးရှာက တောငျးဆိုတာတှကေို ဥပနေဲ့ညီတယျဆိုရငျ အကောငျအထညျဖောျနိုငျအောငျ တှနျးအားပေးပါ့မယျလို့ ကြှနျတောျတို့အနနေဲ့ ကတိပေးလိုကျတော့ ကြေးရှာသူ ကြေးရှာသားတှကေ လကျခံသှားတယျပေါ့။ ကြေးရှာသူ ကြေးရှာသားတှေ တောငျးဆိုတာတှကေို လုပျပေးမယျလို့တော့ ခရိုငျကောျမရှငျက အဲ့လိုပွောသှားပါတယျ။”
အငွငျးပှားမှုဖွဈပှားခဲ့ပွီးနောကျ ကြှနျးရငျးကြေးရှာ ရှေးကောကျပှဲကောျမရှငျ ဥက်ကဌကို တာဝနျက ဖယျရှားခဲ့ပွီး မဲပေးတဲ့ လုပျငနျးစဉျတှေ ဆကျလကျဆောငျရှကျနိုငျအောငျ စီစဉျနတေယျလို့လညျး တာဝနျရှိသူတှကေ ပွောပါတယျ။ မဲမသမာမှု ရှေးကောကျပှဲဆိုငျရာ စညျးကမျးဖောကျဖကြျသူတှကေိုတော့ ငှဒေဏျကနေ ထောငျဒဏျအထိ အပွဈပေးနိုငျတယျလို့လညျး ရှေးကောကျပှဲလုပျငနျးတှကေို စောင့ျကွည့ျ အကဲခတျနတေဲ့ ကနောငျ အငျစတီကြုက ဒါရိုကျတာ ဦးသနျးမွတျစိုးက ပွောပါတယျ။
“ရှေးကောကျပှဲမသမာမှုထဲမှာတော့ ငှဒေဏျနဲ့ ထောငျဒဏျ ၂ ရပျလုံးကိုတော့ ခလြို့ရတယျဆိုပွီး ခလြို့ရတယျလို့ လုပျထားတာရှိတယျပေါ့။ ဒါပမေယ့ျ အဆုံးအဖွတျနဲ့ အပွီးပွတျက ပွညျထောငျစု ရှေးကောကျပှဲကောျမရှငျရဲ့ အတညျပွုခကြျသညျ အပွီးပွတျဖွဈထားတဲ့အခါကတြော့ ရှေးကောကျပှဲကောျမရှငျအဖှဲ့ဝငျတှအေတှကျတော့ ပွဈမှုပွဈဒဏျထည့ျထားတာမရှိဘူး။ ဒီရှေးကောကျပှဲ မသမာမှုတှလေုပျလာမယျ ဖွဈလာမယျဆိုရငျတော့ ခုနကလို ငှဒေဏျကော ထောငျဒဏျကော ၂ ရပျလုံး ခမြှတျလို့ရတယျလို့ ရှေးကောကျပှဲ ရှေးကောကျတငျမွှောကျခွငျးဆိုငျရာ ဥပဒမှောတော့ ပွဌာနျးထားတာတော့ ရှိတယျပေါ့နောျ။ အဓိကတော့ ကပြျ ၁ သိနျးထကျ မပိုသော ငှဒေဏျရယျ ၁ နှဈထကျ မပိုသော ထောငျဒဏျရယျ ရေးထားတာမြိုးရှိတယျ။”
ကိုဗဈကပျရောဂါကာလ ကန့ျသတျခကြျတှကွေား ကငြျးပမယ့ျ ရှေးကောကျပှဲမှာ သကျကွီးပိုငျးတှေ၊ မဲဆန်ဒနယျမွပွေငျပ ရောကျနသေူတှနေဲ့ နိုငျငံဝနျထမျးတှေ အပါအဝငျ ရှေးကောကျပှဲနေ့မှာ မဲပေးဖို့ အခကျအခဲရှိသူတှကေို ကွာသပတေးနေ့ကစပွီး ကွိုတငျမဲပေးခှင့ျ ပွုထားတာပါ။
နိုဝငျဘာလ ၈ ရကျနေ့မှာ ကငြျးပမယ့ျ ရှေးကောကျပှဲမှာတော့ နိုငျငံရေးပါတီပေါငျး ၉၀ ကြောျနဲ့ တသီးပုဂ်ဂလလှှတျတောျကိုယျစားလှယျတှေ ဝငျရောကျယှဉျပွိုငျကွမှာဖွဈပွီး မဲပေးခှင့ျရှိသူ ၃၇ သနျးကြောျ ရှိမယျလို့လညျး ရှေးကောကျပှဲ ကောျမရှငျက ခန့ျမှနျးထားပမေဲ့ လှတျလပျမြှတတဲ့ အခွအေနမေရှိဘူးဆိုပွီး တိုငျးနဲ့ပွညျနယျ ၆ ခုက မဲဆန်ဒနယျမွတှေကေို ရှေးကောကျပှဲ မကငြျးပဖို့ ကွညောထားတဲ့အတှကျ မဲဆန်ဒရှငျ ခန့ျမှနျးခွေ တသနျးကြောျ မဲပေးခှင့ျဆုံးရှုံးမယ့ျ အခွအေနမှော ရှိနပေါတယျ။