(Zawgyi/Unicode)
ရှမ်းပြည်နယ်မြောက်ပိုင်း ကျောက်မဲမြို့နယ်အတွင်း တပ်မတော်စစ်ကြောင်းရဲ့ ပစ်ခတ်မှုကြောင့် ကျေးရွာသား တစ်ဦးသေဆုံးခဲ့တဲ့ဖြစ်စဉ်ကိုစုံစမ်းစစ်ဆေးပေးရန် ကျောက်မဲမြို့နယ် လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်တွေကနေ မြန်မာနိုင်ငံအမျိုးသား လူ့အခွင့်အရေးကော်မရှင်ထံ တိုင်ကြားထားတဲ့အကြောင်း နိုင်ကွန်းအိန် ပြောပြပေးမှာပါ။
ဇွန်လကုန်ပိုင်းမှာ ကျောက်မဲမြို့နယ်အတွင်းမြန်မာစစ်တပ်နဲ့ တောင်ပိုင်းရှမ်းပြည်တပ်မတော် RCSS/SSA အဖွဲ့တို့ တိုက်ပွဲဖြစ်ပွါးအပြီး ဟဲကွီကျေးရွာအုပ်စု ပန်ကျန်ကျေးရွာအတွင်း တပ်မတော်စစ်ကြောင်း ဝင်ရောက်လာပြီး ရွာသား တွေကိုပစ်ခတ်တဲ့ဖြစ်စဉ်အပေါ် မြန်မာနိုင်ငံအမျိုးသား လူ့အခွင့်အရေးကော်မရှင်ထံ တိုင်ကြားထားတယ်လို့ ကျောက်မဲမြို့နယ် ပြည်နယ်လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ် စိုင်းထွန်းဉာဏ်ကပြောပါတယ်။
“အဲဒီ(၂၈)ရက်နေ့မနက်မှာ သူတို့က ပန်ကျန်ရွာကိုရောက်လာတဲ့အချိန် လူ(၃)ဦးက ဆရာမနားနေဆောင်ပေါ့။ ဆရာမတွေအိပ်တဲ့စာသင်ကျောင်းဆောင် ထဲမှာသွားပုန်းတာပေါ့နော်။ ပုန်းတဲ့အချိန်မှာတပ်က တံခါးဖွင့်ပြီးတော့ တွေ့တဲ့အချိန် မှာ လုံးဆုဆိုတဲ့ လူကို တချက်ပစ်လိုက်တယ်။ သူကထွက်ပြေးတဲ့အချိန်မှာ နောက်နှစ်ချက်ပစ်လိုက် တော့ သူကအဲဒီအထဲမှာသေသွားတာပေါ့နော်။ နောက်တဦးက တင်ပါးဒဏ်ရာရတယ်။ တင်ပါးမှာထိတဲ့ ဥစ္စာက အမျိုး သမီး။ အဲဒါနဲ့ ပက်သက်ပြီးတော့မှ ထွက်ဆိုချက်တွေ ကျွန်တော်တို့ရဲ့မြေပြင်တွေ့ရှိချက်တွေ ဒါတွေက တကယ်ကို လက်လွတ်စပယ်ပစ်သတ်လိုက်တာပေါ့နော်။ ဒါတွေကမဖြစ်သင့်တဲ့အရာပေါ့တိုင်ကြားရခြင်းဖြစ်ပါတယ်။ လူ့အခွင့်အ ရေး ကော်မရှင်ကတော့ ဆက်သွယ်ပြီးမေးပြီးပြီ စာကတော့ရောက်သွားပြီ။ ကာကွယ်ဌာနကနေပြီးတော့ ကျွန်တော် တို့ကို အထက်လူကြီးကိုတင်ပြပြီးတော့ ဆက်လက်ဆောင်ရွက်သွားမယ်လို့ပြောပါတယ်။”
အစိုးရတပ်မတော်ဟာ ဇွန်လ ၂၈ ရက် နေ့ တုန်းက ကျောက်မဲမြို့နယ် ဟိုင်းကွီကျေးရွာအုပ်စု ပန်ကျန်ရွာထဲ ဝင်လာပြီး အိမ်ထဲပုန်းနေတဲ့ လုံးဆုကိုပစ်သတ်ခဲ့တယ်လို့ လုံးဆုရဲ့မိသားစုဝင်တဦးက ရှမ်းဘာသာနဲ့ပြောပါတယ်။
“ရွာထဲဝင်လာတာနဲ့ လမ်းမှာတွေ့တဲ့ဟာတိုင်း ကန်ကျောက် ဆဲဆိုပြီးဝင်လာတာ။ ကျမတို့ပုန်း နေတဲ့အိမ်ထဲ ဝင်လာတာနဲ့ တံခါးသွားဖွင့် ပေးတဲ့ လုံးဆုကိုဘာမှမမေးဘဲ သေနတ်နဲ့ ပစ်သတ်လိုက်တာ။ လုံးဆု လည်း အိမ်ပြင်ထွက ်ပြေးသွားတာ ၃-၄ လှမ်းဘဲရသေးတယ် ၂ ချက်ထပ်ပစ်လိုက်တယ်။ လုံးဆုလဲပွဲချင်းပြီးသေသွားတယ်။”
တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားတာမရှိဘဲ မြန်မာ့တပ်မတော်ကနေ အကြောင်းမဲ့ပစ်သတ်တဲ့ဖြစ်စဉ်အတွက် ကျောက်မဲမြို့နယ် လွှတ် တော်အသီးသီးက ကိုယ်စားလှယ်(၄)ဦးကနေ မြန်မာနိုင်ငံအမျိုးသား လူ့အခွင့်အရေးကော်မရှင်ထံ တိုင်ကြားထားတာပါ။
လက်ရှိတိုင်းရင်းသားဒေသမှာ လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖေါက်ခံနေရတဲ့ဖြစ်စဉ်မှာ မြန်မာနိုင်ငံအမျိုးသား လူ့အခွင့်အရေး ကော်မရှင်ကိုင်တွယ်နေမှုနဲ့ပက်သက်ပြီး သိရှိဖို့ အဖွဲ့ပြောရေးဆိုခွင့်ကို ဆက်သွယ်ခဲ့ပေမဲ့ ဆက်သွယ်လို့မရခဲ့ပါဘူး။
ရှမ်းပြည်နယ်အပါဝင် တိုင်းရင်းသားဒေသတွေမှာ မြန်မာစစ်တပ်နဲ့ တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင် အဖွဲ့တို့ အကြား ဖြစ်ပွားတဲ့စစ်ရေးပဋိပက္ခတွေမှာ အရပ်သားတွေအပေါ် ပစ်မှတ်ထား တိုက်ခိုက်နေတဲ့အပေါ် ပြည်နယ်လွှတ်တော် ကိုယ်စားလှယ် စိုင်းထွန်းဉာဏ်က အခုလိုသုံးသပ်ပါတယ်။
“သုံးသပ်ရတာကတော့ တိုက်ပွဲတွေက အရပ်သားတွေ ပစ်မှတ် ပစ်ရတဲ့တိုက်ပွဲက သတင်းထွက်လို့ကောင်းအောင် ပေါ့နော်။ ပြီးတော့လူကြီးတွေ တိုက်ပွဲရပ်စဲဖို့ ဆွေးနွေးလာအောင် အဲဒီလိုမျိုးပုံစံ အသုံးချတဲ့ပုံစံလားလို့ တခါတလေ သံသယဖြစ်မိတာပေါ့နော်။ အမှန်အတိုင်းဆိုရင် တချို့ကိစ္စတွေဟာ အရပ်သားတွေကို ထိခိုက်စရာအကြောင်းမရှိဘူး။”
စစ်ရေးပဋိပက္ခဖြစ်စဉ်မှာအရပ်သားတွေထိခိုက်မှုများလာရင် ငြိမ်းချမ်းရေးဆွေးနွေးမြန်ဆန်ဖို့ အသုံးချတာဖြစ်တယ် လို့ သူကဆိုပါတယ်။
တောင်ပိုင်းရှမ်းပြည်တပ်မတော် RCSS/SSA ဟာ မြန်မာအစိုးရနဲ့ NCAအပစ်ရပ်လက်မှတ် ရေးထိုးထားတဲ့အဖွဲ့ ဖြစ်ပေမဲ့ မြန်မာစစ်တပ်နဲ့တော့ မကြာမကြာတိုက်ပွဲဖြစ်ပွားနေပြီး သူ့ဘက်ကိုယ့်ဘက် စာချုပ်ပါအချက်တွေချိုးဖေါက်ကြောင်း အပြန်အလှန်စွဲချက်တင်နေကြပါတယ်။
ကျောက်မဲမြို့နယ်အတွင်း RCSS အဖွဲ့နဲ့တိုက်ပွဲဖြစ်ပွါးခဲ့ကြောင်းတပ်မတော်ဖက်က ဗွီအိုအေကို အတည်ပြုပြောဆို ခဲ့ပေမဲ့ လူသေဆုံးအထိဖြစ်ပွားတာကိုတော့ပြောဆိုခြင်းမရှိခဲ့ပါဘူး။
တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားခဲ့တဲ့ ဇွန်လ(၂၇)(၂၈)(၂၉)ရက်နှေုတွေမှာဟိုဖိုင်၊ ဟဲဟွေ၊ ပန်ကျန်၊ ကျိန်းနယ်၊ နန့်ဖာ စတဲ့ရွာ(၈) ရွာက ရွာသား(၅၀၀)ကျော်ဟာလဲ နောင်ပိန်တိုက်နယ်ရွာရှိ အောင်ဓမ္မာရုံနဲ့ ပန်လော့ ဘုန်းတော်ကြီး ကျောင်းတွေမှာ စစ်ရှောင်နေကြရပြီး တိုက်ပွဲငြိမ်သက်သွားတဲ့ဇူလိုင် ဆန်းမှာတော့ နေရပ်ရင်းကိုပြန်သွားခဲ့ကြပါတယ်။
ရှမ်းပြည်နယ်မြောက်ပိုင်းဒေသမှာ မြန်မာစစ်တပ်နဲ့ တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့တွေဖြစ်တဲ့ တအာင်းအမျိုးသား လွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော် (TNLA)၊ ကချင်လွတ်လပ်ရေးတပ်မတော် (KIA)၊ ရှမ်းပြည်တိုးတက်ရေးပါတီ (SSPP/SSA)၊ ရှမ်းပြည်ပြန်လည်ထူထောင်ရေးကောင်စီ (RCSS/SSA) ကိုးကန့်တပ်ဖွဲ့တို့ နဲ့ ထိတွေ့တိုက်ပွဲတွေ မကြာခဏဖြစ်ပွားနေဆဲအခြေအနေရှိနေပါတယ်။
Your browser doesn’t support HTML5
ကျောက်မဲရွာသား အသတ်ခံရမူအပေါ် လူ့အခွင့်အရေးကော်မရှင်ထံ တိုင်ကြား
............
(Unicode)
ရှမျးပွညျနယျမွောကျပိုငျး ကြောကျမဲမွို့နယျအတှငျး တပျမတောျစဈကွောငျးရဲ့ ပဈခတျမှုကွောင့ျ ကြေးရှာသား တဈဦးသဆေုံးခဲ့တဲ့ဖွဈစဉျကိုစုံစမျးစဈဆေးပေးရနျ ကြောကျမဲမွို့နယျ လှှတျတောျကိုယျစားလှယျတှကေနမွေနျမာနိုငျငံအမြိုးသား လူ့အခှင့ျအရေးကောျမရှငျထံ တိုငျကွားထားတဲ့အကွောငျး နိုငျကှနျးအိနျ ပွောပွပေးမှာပါ။
ဇှနျလကုနျပိုငျးမှာ ကြောကျမဲမွို့နယျအတှငျးမွနျမာစဈတပျနဲ့ တောငျပိုငျးရှမျးပွညျတပျမတောျ RCSS/SSA အဖှဲ့တို့ တိုကျပှဲဖွဈပှါးအပွီး ဟဲကှီကြေးရှာအုပျစု ပနျကနြျကြေးရှာအတှငျး တပျမတောျစဈကွောငျး ဝငျရောကျလာပွီး ရှာသား တှကေိုပဈခတျတဲ့ဖွဈစဉျအပေါျ မွနျမာနိုငျငံအမြိုးသား လူ့အခှင့ျအရေးကောျမရှငျထံ တိုငျကွားထားတယျလို့ ကြောကျမဲမွို့နယျ ပွညျနယျလှှတျတောျကိုယျစားလှယျ စိုငျးထှနျးဉာဏျကပွောပါတယျ။
“အဲဒီ(၂၈)ရကျနေ့မနကျမှာ သူတို့က ပနျကနြျရှာကိုရောကျလာတဲ့အခြိနျ လူ(၃)ဦးက ဆရာမနားနဆေောငျပေါ့။ ဆရာမတှအေိပျတဲ့စာသငျကြောငျးဆောငျ ထဲမှာသှားပုနျးတာပေါ့နောျ။ ပုနျးတဲ့အခြိနျမှာတပျက တံခါးဖှင့ျပွီးတော့ တှေ့တဲ့အခြိနျ မှာ လုံးဆုဆိုတဲ့ လူကို တခကြျပဈလိုကျတယျ။ သူကထှကျပွေးတဲ့အခြိနျမှာ နောကျနှဈခကြျပဈလိုကျ တော့ သူကအဲဒီအထဲမှာသသှေားတာပေါ့နောျ။ နောကျတဦးက တငျပါးဒဏျရာရတယျ။ တငျပါးမှာထိတဲ့ ဥစ်စာက အမြိုး သမီး။ အဲဒါနဲ့ ပကျသကျပွီးတော့မှ ထှကျဆိုခကြျတှေ ကြှနျတောျတို့ရဲ့မွပွေငျတှေ့ရှိခကြျတှေ ဒါတှကေ တကယျကို လကျလှတျစပယျပဈသတျလိုကျတာပေါ့နောျ။ ဒါတှကေမဖွဈသင့ျတဲ့အရာပေါ့တိုငျကွားရခွငျးဖွဈပါတယျ။ လူ့အခှင့ျအ ရေး ကောျမရှငျကတော့ ဆကျသှယျပွီးမေးပွီးပွီ စာကတော့ရောကျသှားပွီ။ ကာကှယျဌာနကနပွေီးတော့ ကြှနျတောျ တို့ကို အထကျလူကွီးကိုတငျပွပွီးတော့ ဆကျလကျဆောငျရှကျသှားမယျလို့ပွောပါတယျ။”
အစိုးရတပျမတောျဟာဇှနျလ ၂၈ ရကျ နေ့ တုနျးက ကြောကျမဲမွို့နယျ ဟိုငျးကှီကြေးရှာအုပျစု ပနျကနြျရှာထဲ ဝငျလာပွီး အိမျထဲပုနျးနတေဲ့ လုံးဆုကိုပဈသတျခဲ့တယျလို့ လုံးဆုရဲ့မိသားစုဝငျတဦးက ရှမျးဘာသာနဲ့ပွောပါတယျ။
“ရှာထဲဝငျလာတာနဲ့ လမျးမှာတှေ့တဲ့ဟာတိုငျး ကနျကြောကျ ဆဲဆိုပွီးဝငျလာတာ။ ကမြတို့ပုနျး နတေဲ့အိမျထဲ ဝငျလာတာနဲ့ တံခါးသှားဖှင့ျ ပေးတဲ့ လုံးဆုကိုဘာမှမမေးဘဲ သနေတျနဲ့ ပဈသတျလိုကျတာ။ လုံးဆု လညျး အိမျပွငျထှက ျပွေးသှားတာ ၃-၄ လှမျးဘဲရသေးတယျ ၂ ခကြျထပျပဈလိုကျတယျ။ လုံးဆုလဲပှဲခငြျးပွီးသသှေားတယျ။”
တိုကျပှဲဖွဈပှားတာမရှိဘဲ မွနျမာ့တပျမတောျကနေ အကွောငျးမဲ့ပဈသတျတဲ့ဖွဈစဉျအတှကျ ကြောကျမဲမွို့နယျ လှှတျ တောျအသီးသီးက ကိုယျစားလှယျ(၄)ဦးကနေ မွနျမာနိုငျငံအမြိုးသား လူ့အခှင့ျအရေးကောျမရှငျထံ တိုငျကွားထားတာပါ။
လကျရှိတိုငျးရငျးသားဒသေမှာ လူ့အခှင့ျအရေးခြိုးဖေါကျခံနရေတဲ့ဖွဈစဉျမှာ မွနျမာနိုငျငံအမြိုးသား လူ့အခှင့ျအရေး ကောျမရှငျကိုငျတှယျနမှေုနဲ့ပကျသကျပွီး သိရှိဖို့ အဖှဲ့ပွောရေးဆိုခှင့ျကို ဆကျသှယျခဲ့ပမေဲ့ ဆကျသှယျလို့မရခဲ့ပါဘူး။
ရှမျးပွညျနယျအပါဝငျ တိုငျးရငျးသားဒသေတှမှော မွနျမာစဈတပျနဲ့ တိုငျးရငျးသားလကျနကျကိုငျ အဖှဲ့တို့ အကွား ဖွဈပှားတဲ့စဈရေးပဋိပက်ခတှမှော အရပျသားတှအေပေါျ ပဈမှတျထား တိုကျခိုကျနတေဲ့အပေါျ ပွညျနယျလှှတျတောျ ကိုယျစားလှယျ စိုငျးထှနျးဉာဏျက အခုလိုသုံးသပျပါတယျ။
“သုံးသပျရတာကတော့ တိုကျပှဲတှကေ အရပျသားတှေ ပဈမှတျ ပဈရတဲ့တိုကျပှဲက သတငျးထှကျလို့ကောငျးအောငျ ပေါ့နောျ။ ပွီးတော့လူကွီးတှေ တိုကျပှဲရပျစဲဖို့ ဆှေးနှေးလာအောငျ အဲဒီလိုမြိုးပုံစံ အသုံးခတြဲ့ပုံစံလားလို့ တခါတလေ သံသယဖွဈမိတာပေါ့နောျ။ အမှနျအတိုငျးဆိုရငျ တခြို့ကိစ်စတှဟော အရပျသားတှကေို ထိခိုကျစရာအကွောငျးမရှိဘူး။”
စဈရေးပဋိပက်ခဖွဈစဉျမှာအရပျသားတှထေိခိုကျမှုမြားလာရငျ ငွိမျးခမြျးရေးဆှေးနှေးမွနျဆနျဖို့ အသုံးခတြာဖွဈတယျ လို့ သူကဆိုပါတယျ။
တောငျပိုငျးရှမျးပွညျတပျမတောျRCSS/SSAဟာ မွနျမာအစိုးရနဲ့ NCAအပဈရပျလကျမှတျ ရေးထိုးထားတဲ့အဖှဲ့ ဖွဈပမေဲ့ မွနျမာစဈတပျနဲ့တော့ မကွာမကွာတိုကျပှဲဖွဈပှားနပွေီး သူ့ဘကျကိုယ့ျဘကျ စာခြုပျပါအခကြျတှခြေိုးဖေါကျကွောငျး အပွနျအလှနျစှဲခကြျတငျနကွေပါတယျ။
ကြောကျမဲမွို့နယျအတှငျး RCSSအဖှဲ့နဲ့တိုကျပှဲဖွဈပှါးခဲ့ကွောငျးတပျမတောျဖကျက ဗှီအိုအကေို အတညျပွုပွောဆို ခဲ့ပမေဲ့ လူသဆေုံးအထိဖွဈပှားတာကိုတော့ပွောဆိုခွငျးမရှိခဲ့ပါဘူး။
တိုကျပှဲဖွဈပှားခဲ့တဲ့ ဇှနျလ(၂၇)(၂၈)(၂၉)ရကျနှေုတှမှောဟိုဖိုငျ၊ ဟဲဟှေ၊ ပနျကနြျ၊ ကြိနျးနယျ၊ နန့ျဖာ စတဲ့ရှာ(၈) ရှာက ရှာသား(၅၀၀)ကြောျဟာလဲ နောငျပိနျတိုကျနယျရှာရှိ အောငျဓမ်မာရုံနဲ့ ပနျလော့ ဘုနျးတောျကွီး ကြောငျးတှမှော စဈရှောငျနကွေရပွီး တိုကျပှဲငွိမျသကျသှားတဲ့ဇူလိုငျ ဆနျးမှာတော့ နရေပျရငျးကိုပွနျသှားခဲ့ကွပါတယျ။
ရှမျးပွညျနယျမွောကျပိုငျးဒသေမှာ မွနျမာစဈတပျနဲ့ တိုငျးရငျးသားလကျနကျကိုငျတပျဖှဲ့တှဖွေဈတဲ့ တအာငျးအမြိုးသား လှတျမွောကျရေးတပျမတောျ (TNLA)၊ ကခငြျလှတျလပျရေးတပျမတောျ (KIA)၊ ရှမျးပွညျတိုးတကျရေးပါတီ (SSPP/SSA)၊ ရှမျးပွညျပွနျလညျထူထောငျရေးကောငျစီ (RCSS/SSA) ကိုးကန့ျတပျဖှဲ့တို့ နဲ့ ထိတှေ့တိုကျပှဲတှေ မကွာခဏဖွဈပှားနဆေဲအခွအေနရှေိနပေါတယျ။