ဗီဇပြောင်းကိုဗစ်ဗိုင်းရပ်ပြဿနာ WHO အရေးပေါ် ဆွေးနွေး

(Zawgyi/Unicode)

ကူးစက်မှုသိပ်မြန်တဲ့ ဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ပိုးအမျိုးစားသစ်တွေရဲ့ ကြီးမားတဲ့အန္တရာယ်ကြောင့် WHO ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ရဲ့ ၃ လတကြိမ်ကျင်းပတဲ့ အရေးပေါ်ကော်မတီအစည်းဝေးကို သတ်မှတ်ချိန်ထက် သီတင်း ၂ ပတ်စောပြီး ကြာသပတေးနေ့မှာ ကျင်းပခဲ့ပါတယ်။

အရင်တွေ့ရတဲ့ ပိုးထက် ကူးစက်မှုအတော်မြန်ဆန်တဲ့ ဗီဇပြောင်းမျိုးသစ်တွေကြောင့် ကူးစက်မှုတွေ တိုးမြင့်လာသလို နိုင်ငံအများအပြားမှာ ကန့်သတ်မှုအသစ်တွေ ချမှတ်လာကြတာကြောင့် ဒီအသွင်ပြောင်းပိုးသစ်နဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဆွေးနွေးဖို့ အရေးပေါ်ကော်မတီ အစည်းဝေးကိုခေါ်ယူရတာ ဖြစ်ကြောင်း WHO အကြီးအကဲ Tedros Adhanom Ghebreyesus ကပြောပါတယ်။

အရေးတကြီးဆွေးနွေးရမယ့် ပြဿနာက ၂ ခုရှိနေပြီး ဒီ့အတွက် အကြံဉာဏ်ရယူဖို့ဖြစ်ကြောင်း COVID-19 နဲ့ ပတ်သက်ပြီး WHO နိုင်ငံတကာ ကျန်းမာရေးစည်းမျဉ်းစည်းကမ်းဆိုင်ရာ အရေးပေါ်ကော်မတီရဲ့ ၆ ကြမ်မြောက် အစည်းဝေး အဖွင့်မိန့်ခွန်းမှာ ပြောပါတယ်။

ပထမအနေနဲ့ SARS-CoV-2 ဗိုင်းရပ်စ် အတွက် မကြာသေးခင်ကမှ တွေ့လာရတဲ့ အသွင်ပြောင်း အမျိုးအစားသစ်တွေနဲ့ ပတ်သက်တာ၊ ဒုတိယအချက်က နိုင်ငံတကာ ခရီးသွားလာရေး အတွက်သုံးဖို့ ကာကွယ်ဆေးထိုးတာနဲ့ ရောဂါစစ်ဆေးပြီးကြောင်း လက်မှတ်တွေ အသုံးပြုလာနိုင်ခြေရှိတာ တွေကို ဆွေးနွေးမှာ ဖြစ်ကြောင်း ပြောပါတယ်။ ဒီပြဿနာ ၂ ခု စလုံးနဲ့ပတ်သက်ပြီး ဘယ်နိုင်ငံ ဘယ်အဖွဲ့အစည်း အတွက်မှ သီးခြားခွဲစဉ်းစားတာမျိုး မလုပ်ပဲ အတူတကွပေါင်းစည်း ဆောင်ရွက်ရမှာ ဖြစ်ကြောင်းလည်း ပြောပါတယ်။

တရုတ်နိုင်ငံမှာစတင်ဖြစ်ပွါးတဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ရောဂါအတွက် မနှစ်က ဇန်နဝါရီလ ၃၀ မှာ ကျင်းပတဲ့ ဒုတိယအကြိမ်မြောက် အရေးပေါ်ကော်မတီ အစည်းအဝေးမှာ Tedros က WHO ရဲ့ အဆင့်အမြင့်ဆုံး သတိပေးချက်ကို ကြေညာခဲ့တာပါ။

အခု ဆဌမအကြိမ်မြောက် အစည်းဝေး ကျင်းပချိန်မှာတော့ ကမ္ဘာတလွှား ဒီရောဂါကူးစက်မှု ၉ ၂ သန်းရှိပြီး လူပေါင်း ၂ သန်းနီးပါး သေဆုံးနေရပြီဖြစ်သလို နိုင်ငံအစိုးရတွေကလည်း နောက်တချီပြန်ပြီး lockdown ချကန့်သတ်မှုတွေ လုပ်နေရပါတယ်။

ဗြိတိန်မှာ စတွေ့ခဲ့တဲ့ ကူးစက်မြန်ပိုးသစ် က အခုအခါ နိုင်ငံပေါင်း ၅၀ လောက်ကို ပြန့်နှံ့နေပြီဖြစ်သလို အလားတူ တောင်အာဖရိကမှာ တွေ့ရတဲ့ ပိုးသစ်က နိုင်ငံပေါင်း ၂၀ လောက်ကို ပြန့်နေတာပါ။ တတိယ အသွင်ပြောင်းပိုးသစ်ကိုတော့ ဘရာဇီးလ် နိုင်ငံ အမေဇုံဒေသက ပြန်လာတဲ့ ဂျပန်နိုင်ငံသားမှာ တွေ့ရတယ်လို့ တနင်္ဂနွေနေ့မှပဲ ဂျပန်က ကြေညာခဲ့တာပါ။

ဗီဇပြောင်းကိုဗစ်ဗိုင်းရပ်ပြဿနာ WHO အရေးပေါ် ဆွေးနွေး

.............

ဗီဇပွောငျးကိုဗဈဗိုငျးရပျပွူနာ WHO အရေးပေါျ ဆှေးနှေး
(Unicode)

ကူးစကျမှုသိပျမွနျတဲ့ ဗီဇပွောငျး ကိုရိုနာဗိုငျးရပျဈပိုးအမြိုးစားသဈတှရေဲ့ ကွီးမားတဲ့အန်တရာယျကွောင့ျ WHO ကမ်ဘာ့ကနြျးမာရေးအဖှဲ့ရဲ့ ၃ လတကွိမျကငြျးပတဲ့ အရေးပေါျကောျမတီအစညျးဝေးကို သတျမှတျခြိနျထကျ သီတငျး ၂ ပတျစောပွီး ကွာသပတေးနေ့မှာ ကငြျးပခဲ့ပါတယျ။

အရငျတှေ့ရတဲ့ ပိုးထကျ ကူးစကျမှုအတောျမွနျဆနျတဲ့ ဗီဇပွောငျးမြိုးသဈတှကွေောင့ျ ကူးစကျမှုတှေ တိုးမွင့ျလာသလို နိုငျငံအမြားအပွားမှာ ကန့ျသတျမှုအသဈတှေ ခမြှတျလာကွတာကွောင့ျ ဒီအသှငျပွောငျးပိုးသဈနဲ့ ပတျသကျပွီး ဆှေးနှေးဖို့ အရေးပေါျကောျမတီ အစညျးဝေးကိုခေါျယူရတာ ဖွဈကွောငျး WHO အကွီးအကဲ Tedros Adhanom Ghebreyesus ကပွောပါတယျ။

အရေးတကွီးဆှေးနှေးရမယ့ျ ပွူနာက ၂ ခုရှိနပွေီး ဒီ့အတှကျ အကွံဉာဏျရယူဖို့ဖွဈကွောငျး COVID-19 နဲ့ ပတျသကျပွီး WHO နိုငျငံတကာ ကနြျးမာရေးစညျးမဉြျးစညျးကမျးဆိုငျရာ အရေးပေါျကောျမတီရဲ့ ၆ ကွမျမွောကျ အစညျးဝေး အဖှင့ျမိန့ျခှနျးမှာ ပွောပါတယျ။

ပထမအနနေဲ့ SARS-CoV-2 ဗိုငျးရပျဈ အတှကျ မကွာသေးခငျကမှ တှေ့လာရတဲ့ အသှငျပွောငျး အမြိုးအစားသဈတှနေဲ့ ပတျသကျတာ၊ ဒုတိယအခကြျက နိုငျငံတကာ ခရီးသှားလာရေး အတှကျသုံးဖို့ ကာကှယျဆေးထိုးတာနဲ့ ရောဂါစဈဆေးပွီးကွောငျး လကျမှတျတှေ အသုံးပွုလာနိုငျခွရှေိတာ တှကေို ဆှေးနှေးမှာ ဖွဈကွောငျး ပွောပါတယျ။ ဒီပွူနာ ၂ ခု စလုံးနဲ့ပတျသကျပွီး ဘယျနိုငျငံ ဘယျအဖှဲ့အစညျး အတှကျမှ သီးခွားခှဲစဉျးစားတာမြိုး မလုပျပဲ အတူတကှပေါငျးစညျး ဆောငျရှကျရမှာ ဖွဈကွောငျးလညျး ပွောပါတယျ။

တရုတျနိုငျငံမှာစတငျဖွဈပှါးတဲ့ ကိုရိုနာဗိုငျးရပျဈ ရောဂါအတှကျ မနှဈက ဇနျနဝါရီလ ၃၀ မှာ ကငြျးပတဲ့ ဒုတိယအကွိမျမွောကျ အရေးပေါျကောျမတီ အစညျးအဝေးမှာ Tedros က WHO ရဲ့ အဆင့ျအမွင့ျဆုံး သတိပေးခကြျကို ကွညောခဲ့တာပါ။

အခု ဆဌမအကွိမျမွောကျ အစညျးဝေး ကငြျးပခြိနျမှာတော့ ကမ်ဘာတလှှား ဒီရောဂါကူးစကျမှု ၉ ၂ သနျးရှိပွီး လူပေါငျး ၂ သနျးနီးပါး သဆေုံးနရေပွီဖွဈသလို နိုငျငံအစိုးရတှကေလညျး နောကျတခြီပွနျပွီး lockdown ခကြန့ျသတျမှုတှေ လုပျနရေပါတယျ။

ဗွိတိနျမှာ စတှေ့ခဲ့တဲ့ ကူးစကျမွနျပိုးသဈ က အခုအခါ နိုငျငံပေါငျး ၅၀ လောကျကို ပွန့ျနှံ့နပွေီဖွဈသလို အလားတူ တောငျအာဖရိကမှာ တှေ့ရတဲ့ ပိုးသဈက နိုငျငံပေါငျး ၂၀ လောကျကို ပွန့ျနတောပါ။ တတိယ အသှငျပွောငျးပိုးသဈကိုတော့ ဘရာဇီးလျ နိုငျငံ အမဇေုံဒသေက ပွနျလာတဲ့ ဂပြနျနိုငျငံသားမှာ တှေ့ရတယျလို့ တနငျ်ဂနှနေေ့မှပဲ ဂပြနျက ကွညောခဲ့တာပါ။