[[Zawgyi/Unicode]]
စစ်ကောင်စီကျင်းပမယ့် ရွေးကောက်ပွဲအတွက် ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ လူဦးရေစာရင်းတွေကို ပြီးခဲ့တဲ့ဇန်နဝါရီလ ၉ ရက် ကတည်းက စတင်ကောက်ယူရာမှာ ရခိုင်စစ်ဘေးဒုက္ခသည်စခန်းတွေ၊ မွတ်ဆလင်ဒုက္ခသည်စခန်းတွေအပါအဝင် မွတ်ဆလင်ကျေးရွာတွေမှာလည်း စာရင်းကောက်ယူနေတယ်လို့ ဒုက္ခသည်တွေက ပြောပါတယ်။ ဒီအကြောင်း သတင်းပေးပို့ချက်ကို ကိုရဲမွန်က တင်ပြပေးထားပါတယ်။
ပြီးခဲ့တဲ့ ၂၀၂၀ ခုနှစ်ရွေးကောက်ပွဲမှာ စာရင်းမှားတွေရှိခဲ့တယ်ဆိုတဲ့ စွပ်စွဲချက်နဲ့ အာဏာသိမ်းလိုက်တဲ့ စစ်ကောင်စီဟာ အခုနှစ် ဩဂုတ်လမှာ ရွေးကောက်ပွဲတရပ်ကျင်းပဖို့ ပြင်ဆင်နေတာပါ။ အဲဒီရွေးကောက်ပွဲအတွက် ရခိုင်ပြည်နယ်တွင်း လူဦးရေစာရင်း ကောက်ယူမှုတွေကို ပြီးခဲ့တဲ့ ဇန်နဝါရီလ ၉ရက်နေ့ကတည်းက စတင်ကောက် ယူနေပါတယ်။
ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ လက်ရှိအချိန်ထိ စစ်ပြေးဒုက္ခသည်တွေ သောင်းနဲ့ချီရှိနေတာပါ။ အဲဒီစစ်ပြေးဒုက္ခသည်စခန်းတွေမှာလည်း ရွေးကောက်ပွဲအတွက် လူဦးရေစာရင်းကောက်ယူနေတယ်လို့ ကျောက်တော်မြို့နယ် ညောင်ချောင်းစစ်ဘေး ဒုက္ခသည်စခန်းတာဝန်ခံ ကိုသိန်းအေးကပြောပါတယ်။
“လူစာရင်းကောက်တာက ညောင်ချောင်းကမ့်ထဲကိုတော့ သူတို့လာကောက်တာမရှိဘူး။ ကျနော်တို့ကို ၂၀၂၃ ဇန်နဝါရီ ပထမအပတ်ကတည်းက စစ်ရှောင်စခန်းတာဝန်ခံနဲ့ ကော်မတီတွေကို သပ်သပ်ခေါ်ပြီး မြို့နယ်အုပ်ချုပ်ရေးမှူးရုံးမှာ လဝကဦးစီးရော၊ ဌာနဆိုင်ရာတွေကသွားတွေ့ပြီးတော့ ဒီကျောက်တော်မြို့နယ်က စစ်ရှောင်စခန်းမှာရှိတဲ့ အိမ်ထောင်စုအားလုံးကို ပုံစံ ၆၆၊ အဲလို စာရင်းပြုစုပြီးတော့ စာရွက်စာတမ်းတွေ ပေးလိုက်တာပေါ့နော်။”
ဒါ့အပြင် စစ်တွေမြို့နယ်အတွင်းက မွတ်ဆလင်တွေနေထိုင်တဲ့ သက်ကယ်ပြင်ကျေးရွာနဲ့ သက်ကယ်ပြင်ဒုက္ခသည်စခန်းမှာလည်း လူစာရင်းလာရောက်ကောက်ယူနေတယ်လို့ စခန်းတာဝန်ခံ ဦးမောင်လေးကပြောပါတယ်။
“ကျနော်တို့ စခန်းတွင်းမှာလာပြီးတော့ ကောက်နေကြတယ်။ ရွာတွေမှာလည်းလာကောက်နေကြတယ်။ ကမ့်တွင်းမှာလည်း လာကောက်နေကြတယ်။”
စာရင်းကောက်ယူတဲ့နေရာမှာလည်း အိမ်ထောင်စုစာရင်းရှိတဲ့သူရော မရှိတဲ့သူတွေအကုန်လုံးကို ကောက်ယူနေတာဖြစ်တယ်လို့လည်း ဦးမောင်လေးကဆက်ပြောပါတယ်။
“စာရင်းကောက်ယူတဲ့နေရာမှာ မိသားစုဘယ်နှစ်ယောက်လဲ။ ကျားမ ဘယ်နှစ်ယောက်လဲ။ အိမ်ထောင်စုစာရင်းပါလားမပါလား၊ ပါရင် အဲထဲက ကြည့်ပြီးကောက်တယ်။ မပါရင်တော့ သူတို့စာရင်း ဘယ်နှစ်ယောက် အဲလိုကောက်တယ်။”
လက်ရှိ ရခိုင်ပြည်နယ်မှာရှိနေတဲ့ မွတ်ဆလင်အများစုမှာ နိုင်ငံသားစိစစ်ရေးကတ်မရရှိကြသလို မြန်မာအစိုးရဘက်က ထုတ်ပေးထားတဲ့ NVC လို့ခေါ်တဲ့ နေထိုင်ခွင့်ကတ်တွေနဲ့ နေထိုင်နေကြတာပါ။ ပြီးခဲ့တဲ့ ၂၀၁၀ ရွေးကောက်ပွဲတုန်းကတော့ နေထိုင်ခွင့်ကတ် ကိုင်ဆောင်ထားတဲ့ မွတ်ဆလင်တွေ မဲပေးခွင့်ရရှိခဲ့ကြပေမယ့် အဲဒီနောက်ပိုင်း ရွေးကောက်ပွဲတွေမှာက မွတ်ဆလင်တွေ မဲပေးခွင့် မရရှိခဲ့ကြတော့ပါဘူး။
ပြီးခဲ့တဲ့ ၂၀၂၀ ရွေးကောက်ပွဲတုန်းကလည်း ရခိုင်ပြည်နယ်က တချို့မြို့နယ်တွေမှာ လုံခြုံရေးအရ ရွေးကောက်ပွဲ မကျင်းပနိုင်ခဲ့ပါဘူး။ အခု လတ်တလောအားဖြင့် AA ရခိုင်တပ်ဖွဲ့နဲ့ စစ်ကောင်စီကြား နှုတ်အားဖြင့် အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေးယူထားပါတယ်။ AA အပါအဝင် ညီနောင်သုံးဖွဲ့ရဲ့ နှစ်သစ်ကူးထုတ်ပြန်ချက်ထဲမှာတော့ အခြား တော်လှန်ရေးအဖွဲ့အစည်းတွေနဲ့ စစ်အာဏာရှင်စနစ်ကို တွန်းလှန်တိုက်ဖျက်သွားမယ်လို့ သန္နိဌာန်ပြုဖော်ပြထားပေမဲ့ စစ်ကောင်စီကလုပ်မဲ့ ရွေးကောက်ပွဲနဲ့ပတ်သက်လို့ တစုံတရာ ပြောဆိုထားတာမရှိပါဘူး။
နွေဦးတော်လှန်ရေးနောက်ပိုင်းပေါ်လာတဲ့ တော်လှန်ရေးအဖွဲ့အစည်းတွေနဲ့ KIA ကချင်လွတ်လပ်ရေးတပ်အပါအဝင် အဓိက တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အများစုကတော့ ဒီရွေးကောက်ပွဲဟာ တရားဝင်မှုမရှိဘူးလို့ တုံ့ပြန်နေကြပါတယ်။
အမေရိကန်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး Antony Blinken ကလည်း စစ်ကောင်စီကျင်းပမယ့် ရွေးကောက်ပွဲဟာ လွတ်လပ် တရားမျှတတဲ့ ရွေးကောက်ပွဲတခု မဖြစ်နိုင်တဲ့အကြောင်းနဲ့ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့အကြပ်အတည်းကို ပိုရှည်ကြာစေပြီး တိုင်းပြည်ရဲ့ ဒီမိုကရေစီ အသွင်ကူးပြောင်းရေးနဲ့ တည်ငြိမ်အေးချမ်းသာယာရေးကို နှောင့်နှေးကြန့်ကြာစေမယ့်အကြောင်း ကြေညာချက်ထုတ်ပြန်ထားတာတွေလည်းရှိပါတယ်။
မြန်မာနိုင်ငံတွင်း ဒေသအာဏာပိုင်တချို့က ရွေးကောက်ပွဲအတွက် ပြင်ဆင်ပြောဆိုနေပေမဲ့လည်း မြန်မာစစ်ကောင်စီဘက်ကတော့ ရွေးကောက်ပွဲကျင်းပမယ့်ရက်နဲ့ပတ်သက်လို့ လူထုကို တိတိကျကျ ကြေညာပြောဆိုတာတော့ မရှိသေးပါဘူး။
=================
[[Unicode]]
ရခိုငျပွညျနယျက ဒုက်ခသညျစခနျးတှမှော ရှေးကောကျပှဲအတှကျ လူဦးရစောရငျးကောကျ
စဈကောငျစီကငြျးပမယ့ျ ရှေးကောကျပှဲအတှကျ ရခိုငျပွညျနယျမှာ လူဦးရစောရငျးတှကေို ပွီးခဲ့တဲ့ဇနျနဝါရီလ ၉ ရကျ ကတညျးက စတငျကောကျယူရာမှာ ရခိုငျစဈဘေးဒုက်ခသညျစခနျးတှေ၊ မှတျဆလငျဒုက်ခသညျစခနျးတှအေပါအဝငျ မှတျဆလငျကြေးရှာတှမှောလညျး စာရငျးကောကျယူနတေယျလို့ ဒုက်ခသညျတှကေ ပွောပါတယျ။ ဒီအကွောငျး သတငျးပေးပို့ခကြျကို ကိုရဲမှနျက တငျပွပေးထားပါတယျ။
ပွီးခဲ့တဲ့ ၂၀၂၀ ခုနှဈရှေးကောကျပှဲမှာ စာရငျးမှားတှရှေိခဲ့တယျဆိုတဲ့ စှပျစှဲခကြျနဲ့ အာဏာသိမျးလိုကျတဲ့ စဈကောငျစီဟာ အခုနှဈ ဩဂုတျလမှာ ရှေးကောကျပှဲတရပျကငြျးပဖို့ ပွငျဆငျနတောပါ။ အဲဒီရှေးကောကျပှဲအတှကျ ရခိုငျပွညျနယျတှငျး လူဦးရစောရငျး ကောကျယူမှုတှကေို ပွီးခဲ့တဲ့ ဇနျနဝါရီလ ၉ရကျနေ့ကတညျးက စတငျကောကျ ယူနပေါတယျ။
ရခိုငျပွညျနယျမှာ လကျရှိအခြိနျထိ စဈပွေးဒုက်ခသညျတှေ သောငျးနဲ့ခြီရှိနတောပါ။ အဲဒီစဈပွေးဒုက်ခသညျစခနျးတှမှောလညျး ရှေးကောကျပှဲအတှကျ လူဦးရစောရငျးကောကျယူနတေယျလို့ ကြောကျတောျမွို့နယျ ညောငျခြောငျးစဈဘေး ဒုက်ခသညျစခနျးတာဝနျခံ ကိုသိနျးအေးကပွောပါတယျ။
“လူစာရငျးကောကျတာက ညောငျခြောငျးကမ့ျထဲကိုတော့ သူတို့လာကောကျတာမရှိဘူး။ ကနြောျတို့ကို ၂၀၂၃ ဇနျနဝါရီ ပထမအပတျကတညျးက စဈရှောငျစခနျးတာဝနျခံနဲ့ ကောျမတီတှကေို သပျသပျခေါျပွီး မွို့နယျအုပျခြုပျရေးမှူးရုံးမှာ လဝကဦးစီးရော၊ ဌာနဆိုငျရာတှကေသှားတှေ့ပွီးတော့ ဒီကြောကျတောျမွို့နယျက စဈရှောငျစခနျးမှာရှိတဲ့ အိမျထောငျစုအားလုံးကို ပုံစံ ၆၆၊ အဲလို စာရငျးပွုစုပွီးတော့ စာရှကျစာတမျးတှေ ပေးလိုကျတာပေါ့နောျ။”
ဒါ့အပွငျ စဈတှမွေို့နယျအတှငျးက မှတျဆလငျတှနေထေိုငျတဲ့ သကျကယျပွငျကြေးရှာနဲ့ သကျကယျပွငျဒုက်ခသညျစခနျးမှာလညျး လူစာရငျးလာရောကျကောကျယူနတေယျလို့ စခနျးတာဝနျခံ ဦးမောငျလေးကပွောပါတယျ။
“ကနြောျတို့ စခနျးတှငျးမှာလာပွီးတော့ ကောကျနကွေတယျ။ ရှာတှမှောလညျးလာကောကျနကွေတယျ။ ကမ့ျတှငျးမှာလညျး လာကောကျနကွေတယျ။”
စာရငျးကောကျယူတဲ့နရောမှာလညျး အိမျထောငျစုစာရငျးရှိတဲ့သူရော မရှိတဲ့သူတှအေကုနျလုံးကို ကောကျယူနတောဖွဈတယျလို့လညျး ဦးမောငျလေးကဆကျပွောပါတယျ။
“စာရငျးကောကျယူတဲ့နရောမှာ မိသားစုဘယျနှဈယောကျလဲ။ ကြားမ ဘယျနှဈယောကျလဲ။ အိမျထောငျစုစာရငျးပါလားမပါလား၊ ပါရငျ အဲထဲက ကွည့ျပွီးကောကျတယျ။ မပါရငျတော့ သူတို့စာရငျး ဘယျနှဈယောကျ အဲလိုကောကျတယျ။”
လကျရှိ ရခိုငျပွညျနယျမှာရှိနတေဲ့ မှတျဆလငျအမြားစုမှာ နိုငျငံသားစိစဈရေးကတျမရရှိကွသလို မွနျမာအစိုးရဘကျက ထုတျပေးထားတဲ့ NVC လို့ခေါျတဲ့ နထေိုငျခှင့ျကတျတှနေဲ့ နထေိုငျနကွေတာပါ။ ပွီးခဲ့တဲ့ ၂၀၁၀ ရှေးကောကျပှဲတုနျးကတော့ နထေိုငျခှင့ျကတျ ကိုငျဆောငျထားတဲ့ မှတျဆလငျတှေ မဲပေးခှင့ျရရှိခဲ့ကွပမေယ့ျ အဲဒီနောကျပိုငျး ရှေးကောကျပှဲတှမှောက မှတျဆလငျတှေ မဲပေးခှင့ျ မရရှိခဲ့ကွတော့ပါဘူး။
ပွီးခဲ့တဲ့ ၂၀၂၀ ရှေးကောကျပှဲတုနျးကလညျး ရခိုငျပွညျနယျက တခြို့မွို့နယျတှမှော လုံခွုံရေးအရ ရှေးကောကျပှဲ မကငြျးပနိုငျခဲ့ပါဘူး။ အခု လတျတလောအားဖွင့ျ AA ရခိုငျတပျဖှဲ့နဲ့ စဈကောငျစီကွား နှုတျအားဖွင့ျ အပဈအခတျရပျစဲရေးယူထားပါတယျ။ AA အပါအဝငျ ညီနောငျသုံးဖှဲ့ရဲ့ နှဈသဈကူးထုတျပွနျခကြျထဲမှာတော့ အခွား တောျလှနျရေးအဖှဲ့အစညျးတှနေဲ့ စဈအာဏာရှငျစနဈကို တှနျးလှနျတိုကျဖကြျသှားမယျလို့ သန်နိဌာနျပွုဖောျပွထားပမေဲ့ စဈကောငျစီကလုပျမဲ့ ရှေးကောကျပှဲနဲ့ပတျသကျလို့ တစုံတရာ ပွောဆိုထားတာမရှိပါဘူး။
နှေဦးတောျလှနျရေးနောကျပိုငျးပေါျလာတဲ့ တောျလှနျရေးအဖှဲ့အစညျးတှနေဲ့ KIA ကခငြျလှတျလပျရေးတပျအပါအဝငျ အဓိက တိုငျးရငျးသားလကျနကျကိုငျအမြားစုကတော့ ဒီရှေးကောကျပှဲဟာ တရားဝငျမှုမရှိဘူးလို့ တုံ့ပွနျနကွေပါတယျ။
အမရေိကနျနိုငျငံခွားရေးဝနျကွီး Antony Blinken ကလညျး စဈကောငျစီကငြျးပမယ့ျ ရှေးကောကျပှဲဟာ လှတျလပျ တရားမြှတတဲ့ ရှေးကောကျပှဲတခု မဖွဈနိုငျတဲ့အကွောငျးနဲ့ မွနျမာနိုငျငံရဲ့အကွပျအတညျးကို ပိုရှညျကွာစပွေီး တိုငျးပွညျရဲ့ ဒီမိုကရစေီ အသှငျကူးပွောငျးရေးနဲ့ တညျငွိမျအေးခမြျးသာယာရေးကို နှောင့ျနှေးကွန့ျကွာစမေယ့ျအကွောငျး ကွညောခကြျထုတျပွနျထားတာတှလေညျးရှိပါတယျ။
မွနျမာနိုငျငံတှငျး ဒသေအာဏာပိုငျတခြို့က ရှေးကောကျပှဲအတှကျ ပွငျဆငျပွောဆိုနပေမေဲ့လညျး မွနျမာစဈကောငျစီဘကျကတော့ ရှေးကောကျပှဲကငြျးပမယ့ျရကျနဲ့ပတျသကျလို့ လူထုကို တိတိကကြြ ကွညောပွောဆိုတာတော့ မရှိသေးပါဘူး။
