(Zawgyi/Unicode)
အစိုးရတပ်နဲ့ ရခိုင်လက်နက်ကိုင် AAအဖွဲ့တို့ တိုက်ပွဲတွေ ပြင်းထန်နေတဲ့ ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ လာမည့် ၂၀၂၀ ရွေးကောက်ပွဲ မကျင်းပနိုင်မှာကို နိုင်ငံရေးပါတီတွေနဲ့ ရွေးကောက်ပွဲ စောင့်ကြည့်အဖွဲ့တွေ စိုးရိမ်နေကြပါတယ်။ လက်ရှိအနေအထားအရ ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပဖို့အတွက် အခက်အခဲ များစွာရှိနေတာပါ။ ဒီသတင်းအပြည့်အစုံကိုတော့ ဗွီအိုအေ သတင်းထောက် ကိုသက်နိုင်က မေးမြန်း သတင်းပေးပို့ထားပါတယ်။
ရခိုင်ပြည်နယ်မြောက်ပိုင်းမှာ အစိုးရတပ်နဲ့ AA အဖွဲ့တို့ ၂၀၁၉ တနှစ်လုံးနီးပါး တိုက်ပွဲတွေ ပြင်းထန်ခဲ့ပါတယ်။ အခုလက်ရှိ ၂၀၂၀ နှစ်ဆန်းပိုင်းမှာလည်း တိုက်ပွဲတွေက ဆက်လက် ဖြစ်ပွားနေဆဲပါ။ အခုလိုတိုက်ပွဲတွေ ပြင်းထန်နေတဲ့ ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ လာမည့် ၂၀၂၀ ရွေးကောက်ပွဲကို မကျင်းပဖြစ်မှာ စိုးရိမ်တယ်လို့ ရခိုင်ပြည်နယ် ရွေးကောက်ပွဲ စောင့်ကြည့်လေ့လာရေးအဖွဲ့က ဦးဆောင်ကော်မတီဝင် ကိုခိုင် ကောင်းစံကပြောပါတယ်။
“အဓိကတော့ ကျနော်တို့က ရွေးကောက်ပွဲ မဖြစ်မှာကို စိုးရိမ်တာပေါ့။ ဘာကြောင့်လဲ ဆိုတော့ မဲပေးတယ် ဆိုတာ ပြည်သူတွေရဲ့ အဆင့်အမြင့်ဆုံးတာဝန်ကို ထမ်းဆောင်တာဖြစ်တယ်။ နောက်တစ်ခုက ရွေးကောက်ပွဲမရှိဘူး ဆိုရင် အာဏာရှင်အုပ်ချုပ်တဲ့ စနစ်လိုမျိုး ဖြစ်သွားမှာပေါ့။ အဲတာကြောင့် ပြည်သူတွေအတွက် ရွေးကောက်ပွဲရှိဖို့ လိုအပ်တယ်လို့ မြင်တယ်။ နောက်တစ်ခု (စစ်အစိုးရနောက်ပိုင်း) ရွေးကောက်ပွဲဟာ ၂၀၁၀ ၂၀၁၅ နှစ်ကြိမ်ပဲ ဖြတ်သန်းခဲ့ရတာဆိုတော့ ၂၀၂၀ ရွေးကောက်ပွဲဟာ ပြီးခဲ့တဲ့ ၂၀၁၀ ၊ ၂၀၁၅ တုန်းက အမှားတွေ သင်ခန်းစာတွေကိုလည်း တစ်ချို့ပြည်သူတွေက သိနေကြပါပြီ။ ၂၀၂၀ ရွေးကောက်ပွဲမှာ သူတို့က သူတို့ အတွက် ကောင်းမွန်မယ့် လွတ်တော်ကိုယ်စားလှယ် ကောင်းမွန်တဲ့ ပါတီကို ရွေးချယ်ခွင့်ရကြမှာပေါ့။”
လက်ရှိအာဏာရပါတီ အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ် NLD နဲ့ ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ အင်အားကြီးပါတီတစ်ခုဖြစ်တဲ့ ANP ပါတီတို့ကတော့ ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပနိုင်ဖို့ကိုပဲ လိုလားနေကြပါတယ်။
လက်ရှိအာဏာရပါတီတစ်ခုဖြစ်တဲ့ အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ် ပါတီခွဲ စစ်တွေမြို့နယ်ပါတီဥက္ကဌဦး စံရွှေကျော်ကလည်း ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ လွတ်လပ်ပြီး တရားမျှတတဲ့ ရွေးကောက်ပွဲကို ဖြစ်စေချင်တယ်လို့ ပြောပါတယ်။
“ကျနော်တစ်ယောက်တည်း ဆန္ဒကို ပြောရမယ် ဆိုရင်တော့ ရွေးကောက်ပွဲ ဖြစ်ချင်တာပေါ့ဗျာ။ ဘာဖြစ်လို့လည်း ဆိုတော့ ကျနော် တို့ ဒီမိုကရေစီနိုင်ငံ ဖယ်ဒရယ်ပြည်ထောင်စုကို သွားနေတဲ့အခါ လွတ်လပ်ပြီး တရားမျှတတဲ့ ရွေး ကောက်ပွဲကို ဖြစ်စေချင်တယ်။ ဒါပေမယ့် ငြိမ်းချမ်းဖို့တော့ လိုတာပေါ့။ ငြိမ်းချမ်းပါစေလို့လည်း ကျနော်တို့ ဆုတောင်းရတာပေါ့။ ဖြစ်စေချင်တဲ့သဘောကို ပြောတာပါ မဖြစ်ရင်လည်း ကျနော်တို့ ဘာမှမတတ်နိုင်ဘူး။ ဖြစ်စေချင်တာကို ပြောတာပါ အကုန်လုံးငြိမ်းငြိမ်းချမ်းချမ်းနဲ့ ဖယ်ဒရယ် ပြည်ထောင်စုကို သွားဖို့အတွက်။”
ရွေးကောက်ပွဲ ဆိုတာဟာ ပါလီမန်ဒီမိုကရေစီရဲ့ အနှစ်သာရဖြစ်တာကြောင့် လာမည့် ၂၀၂၀ရွေးကောက်ပွဲကို မဖြစ်မနေ ကျင်းပြုလုပ်ဖို့ လိုအပ်တယ်လို့ ရခိုင်ပြည်နယ်ရဲ့ အင်အားကြီးပါတီ တစ်ခုဖြစ်တဲ့ ရခိုင်အမျိုးသားပါတီ ANP ပြောခွင့်ရ ဦးခိုင်ပြည်စိုးက ပြောပါတယ်။
“ကျနော်တို့ဘက်ကတော့ ရွေးကောက်ပွဲဆိုတာ ပါလီမန် ဒီမိုရေစီအခင်းအကျင်းရဲ့ အနှစ်သာရတစ်ခုပေါ့နော်။ ပါလီမန် ဒီမိုရေစီအခင်းအကျင်းရဲ့ အနှစ်သာရမှာတော့ ရွေးကောက်ပွဲ တခုကို မဖြစ်မနေလုပ်ဖို့ လိုအပ်တယ်လို့ မြင်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် လက်ရှိအချိန်မှာ ရွေးကောက်ပွဲလုပ်ဖို့ အတွက် အခက်အခဲအများကြီး ရှိတယ်ဆိုတာကို တော့ ကျနော်တို့ သဘောပေါက်တယ်။ ဒါပေမယ့် အဲဒီအခက်အခဲတွေကို အစိုးရနဲ့ တပ်မတော် ဘယ်လိုဖြေရှင်းမလဲဆိုတဲ့ အပေါ်မှာ အများကြီးမှုတည် နေလိမ့်မယ်လို့ထင်ပါတယ်။”
တပ်မတော်နဲ့ စစ်ရေး ပဋိပက္ခ ဖြစ်နေတဲ့ ရခိုင်လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့ AA က ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပြုလုပ်မယ် ဆိုရင် သူတို့နဲ့ တိုင်ပင်ဆွေးနွေးရမယ်လို့လည်း ပြောဆိုထားပါတယ်။ ရခိုင်ပြည်နယ်တွင်း တပ်မတော်နဲ့ AA တို့ကြား တိုက်ပွဲတွေ ပြင်းပြင်းထန်ထန် ဖြစ်ပွားနေတာဟာ ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပ ရေးအတွက် ကြုံနေရတဲ့ ကြီးမားတဲ့ အခက်အခဲ ဖြစ်နေတာပါ။ ဒီလို အခက်အခဲ ဖြစ်လာအောင် ရည်ရွယ် လုပ်ဆောင်နေသလား ဆိုပြီး သံသယဖြစ်မိတယ် လို့လည်း သူကဆက်ပြောပါတယ်။
“မြန်မာနိုင်ငံမှာ ရွေးကောက်ပွဲကို ဖြစ်စေချင်တဲ့ အုပ်စုနဲ့ မဖြစ်စေချင်တဲ့ အုပ်စုဆိုပြီးတော့ ပြောရမလား၊ ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ ရွေးကောက်ပွဲ မဖြစ်နိုင် တမင်တွန်းနေတာလားဆိုပြီးတော့ ကျနော်တို့ သံသယဖြစ်ပါတယ်။ ဆိုလိုတာက ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ စစ်ဆင်ရေး လုပ်ကတည်းကပေါ့နော် ဒီအနေအထား တစ်ခု ဖြစ်လာလိမ့်မယ်လို့ ကျနော်တို့ အဲသလို ထင်ထားတယ်။ ထင်တဲ့ အတိုင်းလည်း ဖြစ်လာတယ်။ ဆိုတော့ ပြည်သူတွေရဲ့ လွတ်လပ်စွာပြောဆိုခွင့်တွေ နည်းပါးသွားလိမ့်မယ်လို့ အဲသလို သုံးသပ်ပါတယ်။”
အခုလို စစ်ပွဲတွေ ပြင်းထန်နေတဲ့ ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ မြေပြင်အနေအထားအရ ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပနိုင်ဖို့ အတွက် လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့တွေမှာတာဝန်ရှိတာကြောင့် အစိုးရ တပ်မတော်နဲ့ ရခိုင်လက် နက်ကိုင် AAအဖွဲ့တို့ ဆွေးနွေးသင့်တယ်လို့ နိုင်ငံရေးပါတီတွေနဲ့ ရွေးကောက်ပွဲလေ့လာစောင့်ရေး အဖွဲ့က သုံးသပ်ထားကြပါတယ်။
...............................
ရခိုငျမွောကျပိုငျး ရှေးကောကျပှဲမကငြျးပနိုငျမှာ စိုးရိမျရ
(Unicode)
အစိုးရတပျနဲ့ ရခိုငျလကျနကျကိုငျ AAအဖှဲ့တို့ တိုကျပှဲတှေ ပွငျးထနျနတေဲ့ ရခိုငျပွညျနယျမှာ လာမည့ျ ၂၀၂၀ ရှေးကောကျပှဲ မကငြျးပနိုငျမှာကို နိုငျငံရေးပါတီတှနေဲ့ ရှေးကောကျပှဲ စောင့ျကွည့ျအဖှဲ့တှေ စိုးရိမျနကွေပါတယျ။ လကျရှိအနအေထားအရ ရခိုငျပွညျနယျမှာ ရှေးကောကျပှဲ ကငြျးပဖို့အတှကျ အခကျအခဲ မြားစှာရှိနတောပါ။ ဒီသတငျးအပွည့ျအစုံကိုတော့ ဗှီအိုအေ သတငျးထောကျ ကိုသကျနိုငျက မေးမွနျး သတငျးပေးပို့ထားပါတယျ။
ရခိုငျပွညျနယျမွောကျပိုငျးမှာ အစိုးရတပျနဲ့ AA အဖှဲ့တို့ ၂၀၁၉ တနှဈလုံးနီးပါး တိုကျပှဲတှေ ပွငျးထနျခဲ့ပါတယျ။ အခုလကျရှိ ၂၀၂၀ နှဈဆနျးပိုငျးမှာလညျး တိုကျပှဲတှကေ ဆကျလကျ ဖွဈပှားနဆေဲပါ။ အခုလိုတိုကျပှဲတှေ ပွငျးထနျနတေဲ့ ရခိုငျပွညျနယျမှာ လာမည့ျ ၂၀၂၀ ရှေးကောကျပှဲကို မကငြျးပဖွဈမှာ စိုးရိမျတယျလို့ ရခိုငျပွညျနယျ ရှေးကောကျပှဲ စောင့ျကွည့ျလေ့လာရေးအဖှဲ့က ဦးဆောငျကောျမတီဝငျ ကိုခိုငျ ကောငျးစံကပွောပါတယျ။
“အဓိကတော့ ကနြောျတို့က ရှေးကောကျပှဲ မဖွဈမှာကို စိုးရိမျတာပေါ့။ ဘာကွောင့ျလဲ ဆိုတော့ မဲပေးတယျ ဆိုတာ ပွညျသူတှရေဲ့ အဆင့ျအမွင့ျဆုံးတာဝနျကို ထမျးဆောငျတာဖွဈတယျ။ နောကျတဈခုက ရှေးကောကျပှဲမရှိဘူး ဆိုရငျ အာဏာရှငျအုပျခြုပျတဲ့ စနဈလိုမြိုး ဖွဈသှားမှာပေါ့။ အဲတာကွောင့ျ ပွညျသူတှအေတှကျ ရှေးကောကျပှဲရှိဖို့ လိုအပျတယျလို့ မွငျတယျ။ နောကျတဈခု (စဈအစိုးရနောကျပိုငျး) ရှေးကောကျပှဲဟာ ၂၀၁၀ ၂၀၁၅ နှဈကွိမျပဲ ဖွတျသနျးခဲ့ရတာဆိုတော့ ၂၀၂၀ ရှေးကောကျပှဲဟာ ပွီးခဲ့တဲ့ ၂၀၁၀ ၊ ၂၀၁၅ တုနျးက အမှားတှေ သငျခနျးစာတှကေိုလညျး တဈခြို့ပွညျသူတှကေ သိနကွေပါပွီ။ ၂၀၂၀ ရှေးကောကျပှဲမှာ သူတို့က သူတို့ အတှကျ ကောငျးမှနျမယ့ျ လှတျတောျကိုယျစားလှယျ ကောငျးမှနျတဲ့ ပါတီကို ရှေးခယြျခှင့ျရကွမှာပေါ့။”
လကျရှိအာဏာရပါတီ အမြိုးသားဒီမိုကရစေီအဖှဲ့ခြုပျ NLD နဲ့ ရခိုငျပွညျနယျမှာ အငျအားကွီးပါတီတဈခုဖွဈတဲ့ ANP ပါတီတို့ကတော့ ရခိုငျပွညျနယျမှာ ရှေးကောကျပှဲ ကငြျးပနိုငျဖို့ကိုပဲ လိုလားနကွေပါတယျ။
လကျရှိအာဏာရပါတီတဈခုဖွဈတဲ့ အမြိုးသားဒီမိုကရစေီအဖှဲ့ခြုပျ ပါတီခှဲ စဈတှမွေို့နယျပါတီဥက်ကဌဦး စံရှှကြေောျကလညျး ရခိုငျပွညျနယျမှာ လှတျလပျပွီး တရားမြှတတဲ့ ရှေးကောကျပှဲကို ဖွဈစခေငြျတယျလို့ ပွောပါတယျ။
“ကနြောျတဈယောကျတညျး ဆန်ဒကို ပွောရမယျ ဆိုရငျတော့ ရှေးကောကျပှဲ ဖွဈခငြျတာပေါ့ဗြာ။ ဘာဖွဈလို့လညျး ဆိုတော့ ကနြောျ တို့ ဒီမိုကရစေီနိုငျငံ ဖယျဒရယျပွညျထောငျစုကို သှားနတေဲ့အခါ လှတျလပျပွီး တရားမြှတတဲ့ ရှေး ကောကျပှဲကို ဖွဈစခေငြျတယျ။ ဒါပမေယ့ျ ငွိမျးခမြျးဖို့တော့ လိုတာပေါ့။ ငွိမျးခမြျးပါစလေို့လညျး ကနြောျတို့ ဆုတောငျးရတာပေါ့။ ဖွဈစခေငြျတဲ့သဘောကို ပွောတာပါ မဖွဈရငျလညျး ကနြောျတို့ ဘာမှမတတျနိုငျဘူး။ ဖွဈစခေငြျတာကို ပွောတာပါ အကုနျလုံးငွိမျးငွိမျးခမြျးခမြျးနဲ့ ဖယျဒရယျ ပွညျထောငျစုကို သှားဖို့အတှကျ။”
ရှေးကောကျပှဲ ဆိုတာဟာ ပါလီမနျဒီမိုကရစေီရဲ့ အနှဈသာရဖွဈတာကွောင့ျ လာမည့ျ ၂၀၂၀ရှေးကောကျပှဲကို မဖွဈမနေ ကငြျးပွုလုပျဖို့ လိုအပျတယျလို့ ရခိုငျပွညျနယျရဲ့ အငျအားကွီးပါတီ တဈခုဖွဈတဲ့ ရခိုငျအမြိုးသားပါတီ ANP ပွောခှင့ျရ ဦးခိုငျပွညျစိုးက ပွောပါတယျ။
“ကနြောျတို့ဘကျကတော့ ရှေးကောကျပှဲဆိုတာ ပါလီမနျ ဒီမိုရစေီအခငျးအကငြျးရဲ့ အနှဈသာရတဈခုပေါ့နောျ။ ပါလီမနျ ဒီမိုရစေီအခငျးအကငြျးရဲ့ အနှဈသာရမှာတော့ ရှေးကောကျပှဲ တခုကို မဖွဈမနလေုပျဖို့ လိုအပျတယျလို့ မွငျပါတယျ။ ဒါပမေယ့ျ လကျရှိအခြိနျမှာ ရှေးကောကျပှဲလုပျဖို့ အတှကျ အခကျအခဲအမြားကွီး ရှိတယျဆိုတာကို တော့ ကနြောျတို့ သဘောပေါကျတယျ။ ဒါပမေယ့ျ အဲဒီအခကျအခဲတှကေို အစိုးရနဲ့ တပျမတောျ ဘယျလိုဖွရှေငျးမလဲဆိုတဲ့ အပေါျမှာ အမြားကွီးမှုတညျ နလေိမ့ျမယျလို့ထငျပါတယျ။”
တပျမတောျနဲ့ စဈရေး ပဋိပက်ခ ဖွဈနတေဲ့ ရခိုငျလကျနကျကိုငျအဖှဲ့ AA က ရခိုငျပွညျနယျမှာ ရှေးကောကျပှဲ ကငြျးပွုလုပျမယျ ဆိုရငျ သူတို့နဲ့ တိုငျပငျဆှေးနှေးရမယျလို့လညျး ပွောဆိုထားပါတယျ။ ရခိုငျပွညျနယျတှငျး တပျမတောျနဲ့ AA တို့ကွား တိုကျပှဲတှေ ပွငျးပွငျးထနျထနျ ဖွဈပှားနတောဟာ ရှေးကောကျပှဲ ကငြျးပ ရေးအတှကျ ကွုံနရေတဲ့ ကွီးမားတဲ့ အခကျအခဲ ဖွဈနတောပါ။ ဒီလို အခကျအခဲ ဖွဈလာအောငျ ရညျရှယျ လုပျဆောငျနသေလား ဆိုပွီး သံသယဖွဈမိတယျ လို့လညျး သူကဆကျပွောပါတယျ။
“မွနျမာနိုငျငံမှာ ရှေးကောကျပှဲကို ဖွဈစခေငြျတဲ့ အုပျစုနဲ့ မဖွဈစခေငြျတဲ့ အုပျစုဆိုပွီးတော့ ပွောရမလား၊ ရခိုငျပွညျနယျမှာ ရှေးကောကျပှဲ မဖွဈနိုငျ တမငျတှနျးနတောလားဆိုပွီးတော့ ကနြောျတို့ သံသယဖွဈပါတယျ။ ဆိုလိုတာက ရခိုငျပွညျနယျမှာ စဈဆငျရေး လုပျကတညျးကပေါ့နောျ ဒီအနအေထား တဈခု ဖွဈလာလိမ့ျမယျလို့ ကနြောျတို့ အဲသလို ထငျထားတယျ။ ထငျတဲ့ အတိုငျးလညျး ဖွဈလာတယျ။ ဆိုတော့ ပွညျသူတှရေဲ့ လှတျလပျစှာပွောဆိုခှင့ျတှေ နညျးပါးသှားလိမ့ျမယျလို့ အဲသလို သုံးသပျပါတယျ။”
အခုလို စဈပှဲတှေ ပွငျးထနျနတေဲ့ ရခိုငျပွညျနယျမှာ မွပွေငျအနအေထားအရ ရှေးကောကျပှဲ ကငြျးပနိုငျဖို့ အတှကျ လကျနကျကိုငျအဖှဲ့တှမှောတာဝနျရှိတာကွောင့ျ အစိုးရ တပျမတောျနဲ့ ရခိုငျလကျ နကျကိုငျ AAအဖှဲ့တို့ ဆှေးနှေးသင့ျတယျလို့ နိုငျငံရေးပါတီတှနေဲ့ ရှေးကောကျပှဲလေ့လာစောင့ျရေး အဖှဲ့က သုံးသပျထားကွပါတယျ။
