တတ်မြောက်ဖို့လိုတဲ့ ပညာရေး

နိုင်ငံရေးကြောင့် ကျောင်းသားတွေရဲ့ ပညာရေးကို ရပ်မသွားစေချင်ဘူးလို့ ပညာရေးတိုးတက်ဖို့ တစိုက်မတ်မတ်လုပ်နေတဲ့ ဒေါက်တာသိန်းလွင်က ပြောလိုက်ပါတယ်။ ကျောင်းတက်မှ မဟုတ်ဘဲ၊ တခြားနည်းလမ်းတွေနဲ့ ပညာကို ရယူနိုင်တယ်လို့ Thinking Classroom Foundation ဆိုတဲ့ ပညာမြှင့်တင်ရေး ပရဟိတအဖွဲ့ကို တည်ထောင်ခဲ့သူ ဒေါက်တာသိန်းလွင် က ပြောပါတယ်။ ကျောင်းပြန်မတက်ရင် တခြားဘယ်လိုနည်းတွေနဲ့ ပညာရနိုင်မလဲဆိုတာကို သိရှိနိုင်ဖို့ မစုမြတ်မွန် က ဒေါက်တာသိန်းလွင်, ကို ဆက်သွယ်မေးမြန်းထားပါတယ်။

မေး ။ ။ မင်္ဂလာပါ ဒေါက်တာသိန်းလွင်ရှင့်။ VOA မြန်မာပိုင်းအစီအစဉ်က ကြိုဆိုပါတယ်ရှင့်။ ဆရာဒေါက်တာသိန်းလွင်က မြန်မာနိုင်ငံမှာ ပညာရေးမြှင့်တင်ရေးကိစ္စတွေကို နှစ်ပေါင်းများစွာ တစိုက်မတ်မတ် ကြိုးစားနေတဲ့လူ ဖြစ်တယ်။ နောက် Thinking Classroom Foundation ဆိုတဲ့ ပညာရေးမြှင့်တင်ရေး ပရဟိတအဖွဲ့ကို တည်ထောင်ထားသူလည်း ဖြစ်ပါတယ်။ ဆိုတော့ အခုလက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံမှာ ဖြစ်နေတာကတော့ ဇွန်လ (၁) ရက်နေ့မှာ ပြန်ဖွင့်တဲ့ အခြေခံပညာကျောင်းတွေနဲ့ ပတ်သက်လို့ မိဘတွေက ကျောင်းပြန်အပ်ရေး မအပ်ရေးကိစ္စက တော်တော်လေး ဆွေးနွေးစရာ ဖြစ်နေပါတယ်။ တချို့မိဘတွေက သူတို့သားသမီးတွေကို ကျောင်းပြန်အပ်သင့်သလား ဆိုပြီးတော့ စဉ်းစားရခက်နေတယ်ဆိုတော့ ဆရာလိုမျိုး ပညာရေးကိစ္စကိုပဲ တစိုက်မတ်မတ် ဆောင်ရွက်နေတဲ့သူတယောက်အနေနဲ့ မိဘတွေကို ဘယ်လိုမျိုး အကြံပေးချင်ပါလဲရှင့်။

ဖြေ ။ ။ မင်္ဂလာပါ။ မိဘတွေအနေနဲ့ သူတို့ကလေးတွေ ပညာရေးအပေါ် စိုးရိမ်ကြတယ်ဆိုတာကို ကျနော် နားလည်တယ်။ ဒီနေ့ဒီအချိန်မှာ။ ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ ကူးစက်ရောဂါလည်း ရှိတယ်။ နောက် နိုင်ငံရေးအကျပ်အတည်းလည်း ရှိတယ်။ နောက်ပြီး မြို့တွေမှာလဲ မတည်မငြိမ်နဲ့ ပေါက်ကွဲမှုတွေလည်း ရှိတဲ့အခါကြတော့ မိဘတွေ စိုးရိမ်တယ်ဆိုတာကို ကျနော် နားလည်တယ်။ ကျောင်းတွေမှာလဲ ဆရာတွေက မလုံလောက်တော့ပြန်ဘူး။ တက္ကသိုလ်တွေမှာလဲ တက္ကသိုလ်ဆရာ၊ ဆရာမအားလုံးနီးပါးပါပဲ တာဝန်ကနေ ရပ်စဲခံရတယ်။ အခြေခံပညာမှာလဲ တော်တော်များများ တာဝန်ရပ်စဲခံရတော့ ကျောင်းတွေမှာ ဆရာတွေ မလုံမလောက် ဖြစ်သွားတော့ မိဘတွေအနေနဲ့ သူတို့ကလေးတွေကို ကျောင်းပို့ရင်ကောင်းမလား။ မပို့ရင်ကောင်းမလားဆိုတာကို ဒီကာလမှာ ဝေခွဲမရဖြစ်နေတယ်ဆိုတာကို ကျနော် နားလည်ပါတယ်။ ဒီလိုအခြေအနေမျိုးမှာ ကျနော်ကတော့ ဘယ်လိုပဲ အကျပ်အတည်း ရှိနေပါစေ ခလေးတွေ ပညာရေးရသင့်တယ်လို့ ထင်တယ်။ အဲဒီအတွက် နည်းလမ်းအမျိုးမျိုး ရှိပါတယ်။ ကလေးတွေ သင်ကြားနိုင်တဲ့ နည်းလမ်းအမျိုးမျိုး ရှိပါတယ်။ အချို့ကျောင်းမှာ အဆင်ပြေရင်လဲ အချို့လုံခြုံစိတ်ချရတဲ့ နေရာတွေမှာ ကိုယ်နဲ့ရင်းနှီးသိကျွမ်းတဲ့ ဆရာ၊ ဆရာမတွေရှိလို့ ကျောင်းသွားမယ်ဆိုရင်လဲ ဖြစ်ပါတယ်။

တကယ်လို့ မသွားချင်တော့ဘူးဆိုရင်လဲ တခြားနည်းလမ်းတွေ ရွေးချယ်စရာ ရှိပါတယ်။ ကျနော်ကတော့ အခုလို အကျပ်အတည်းမှာ သင်ယူမှုကို မရပ်နားစေချင်ဘူး။ တက္ကသိုလ်ကျောင်းသားတွေနဲ့ အခြေခံကျောင်းသူ/သားတွေကို ဆောင်ရွက်စေချင်တယ်။

မေး ။ ။ အဓိက အခြေခံပညာရေးဘက်ကို ပြန်ပြီးတော အာရုံစိုက်မယ်ဆိုရင်တော့ ဆရာ စောစောကပြောခဲ့သလိုပါပဲ မိဘတွေမှာ သူတို့ အဓိကစိုးရိမ်တာကတော့ လုံခြုံရေးပိုင်းပေါ့။ နိုင်ငံရေးအခြေအနေ မတည်ငြိမ်လို့ လုံခြုံရေးပိုင်း စိုးရိမ်ကြတယ်။ တချို့မိဘတွေကြတော့ အကြမ်းကိစ္စ။ ကလေးတွေကို ကျောင်းပြန်မအပ်လိုက်ရင် အတန်းများ နောက်ကျသွားမလား။ တချို့ကြတော့လဲ ဒီနှစ် ကျောင်းမအပ်လို့ရှိရင် နောင်နှစ်တွေ ကျောင်းအပ်တဲ့အခါကြရင် အခက်အခဲ ဖြစ်မလား။ ကျောင်းပြန်အပ်ခွင့် ရမလားဆိုတဲ့ စိုးရိမ်မှုတွေလဲ ရှိနေကြတယ်။ အဲဒီအတွက်ကို ဆရာ့အနေနဲ့ သူတို့အတွက် ဘယ်လိုမျိုး အဖြေရှိနိုင်မလဲ။

ဖြေ ။ ။ ကျနော်တို့ ပညာရေးဘက်ကို တိုက်တွန်းမယ်။ ပညာရေးကဏ္ဍ ဆောင်ရွက်တဲ့လူတွေကို တိုက်တွန်းမယ်။ ကလေးတွေ အတန်းအောင်လက်မှတ်ပေါ်မှာ အဓိက မထားဘဲနဲ့ ကလေးတွေရဲ့ ကျွမ်းကျင်မှုနဲ့ စွမ်းရည်ပေါ် အဓိကထားဖို့။ ကလေးတွေက ဘယ်ဘာသာရပ်ကို ဘယ်အဆင့်အထိ တက်ပြီးပြီ၊ သင်ပြီးပြီဆိုရင် အဲဒီအဆင့်ကနေ ဆက်သင်နိုင်အောင် ဆောင်ရွက်ပေးနိုင်ရမယ်။ အောင်လက်မှတ်မပါလို့ လက်မခံဘူးဆိုတာ ကလေးကို ငြင်းပယ်ရာရောက်တယ်။ ဆိုတော့ အခြေခံပညာ အရွယ်မှာက ဘယ်နိုင်ငံမှာမဆို အခြေခံပညာ သင်ရမယ့်အရွယ်က မသင်မနေရ သတ်မှတ်သင့်တယ်။ နိုင်ငံတာဝန်ရှိတဲ့လူတွေက ဆောင်ရွက်ပေးသင့်တယ်။ အဲဒီအတွက် ကျနော်အနေနဲ့ မိဘတွေကို မစိုးရိမ်စေချင်ဘူး။ ကျနော်တို့လည်း ဝိုင်းတိုက်တွန်းမယ်။ အတန်းအောင်လက်မှတ်က အဓိက မဟုတ်ဘူး။ စာတတ်သွားဖို့က အဓိကပဲ။ ကျောင်းသားတွေ တက်မြောက်သွားဖို့။ သူတို့လေ့လာသင်ယူရမယ့်စာကို သူတို့သင်ယူသွားဖို့၊ တတ်မြောက်သွားဖို့ အဲဒါက ပိုအရေးကြီးပါတယ်။

မေး ။ ။ အဓိက အခုဖြစ်နေ ပြောနေ ဆွေးနွေးနေကြတာကတော့ စစ်အစိုးရအုပ်ချုပ်နေချိန်၊ စစ်အုပ်ချုပ်မှု၊ စစ်အာဏာသိမ်းထားတဲ့ အချိန်မှာ ကိုယ့်ကလေးတွေကို အစိုးရကျောင်းတွေမှာ ကျေုာင်းပြန်အပ်သင့်သလား။ ကျောင်းပြန်ထားသင့်သလားဆိုတဲ့ ကိစ္စက မိဘတွေအတွက် တော်တော်လေးကို ခက်ခဲတဲ့အခြေအနေ ဖြစ်မယ်ထင်ပါတယ်။

ဖြေ ။ ။ ကျနော့်အမြင်ကတော့ နိုင်ငံရေးထက်ကို ပညာရေးအရ ကြည့်ချင်ပါတယ်။ ပညာရေးအရ ကြည့်မယ်ဆိုရင် အခုလက်ရှိအခြေအနေမှာ အစိုးရဖွင့်တဲ့ကျောင်းတွေကို လွှတ်မယ်ဆိုရင် စာကောင်းကောင်း သင်နိုင်မှာ မဟုတ်ဘူး။ လက်ရှိအခြေအနေက ဆရာ၊ ဆရာမ မပြည့်စုံတာနဲ့ မလုံခြုံတာနဲ့ဆိုရင် ကောင်းကောင်း ပညာသင်နိုင်မှာ မဟုတ်ဘူး။ အချိန်သာ ကုန်သွားမယ်။ အတန်းတော့ရသွားမယ်။ ဒါပေမဲ့ ပညာမရဘူးဆိုရင် ဒါက အကျိုးမရှိဘူးလို့ ကျနော်ထင်တယ်။ ကျနော့်အနေနဲ့ ကလေးတွေ စာသင်ယူတာကို အကျိုးရှိစေချင်တယ်။ တကယ့်ကို သင်ယူတတ်မြောက်စေချင်တယ်။ အဲဒီတော့ သင်ယူတတ်မြောက်တဲ့နည်းနဲ့ ဆောင်ရွက်ရင်ကောင်းတယ်။ ရွေးချယ်စရာတွေက အစိုးရကျောင်းတွေသာ မဟုတ်ပါဘူး၊ ပုဂ္ဂလိကကျောင်းတွေ ရှိတယ်။ ပုဂ္ဂလိကကျောင်းတွေကတော့ ကျောင်းလခ ပေးရတယ်ဆိုတော့ အခက်အခဲ ရှိနိုင်တာပေါ့။ ပုဂ္ဂလိကကျောင်းတွေကိုလည်း ကျနော် ပန်ကြားပါတယ်။ အခုလို အကျပ်အတည်းကြုံနေရတဲ့ အချိန်မှာ ကူးစက်ရောဂါ အကျပ်အတည်း၊ နိုင်ငံရေး အကျပ်အတည်း၊ စီးပွားရေးအကျပ်အတည်းပါ ကြုံနေရတဲ့အတွက် ပုဂ္ဂလိကကျောင်းတွေက အကျိုးအမြတ်ကို အဓိကမထားဘဲ၊ ကျောင်းသားတွေကို အရည်အသွေးရှိတဲ့ ပညာတွေရအောင် ဆောင်ရွက်ပေးဖို့ ပုဂ္ဂလိကကျောင်းတွေကိုလည်း ကျနော် တိုက်တွန်းပါတယ်။

အဲဒီအပြင် ရပ်ရွာအခြေပြုကျောင်းတွေ ပေါ်လာဖို့။ ကိုယ့်ရပ်ရွာမှာရှိတဲ့ ဆရာ၊ ဆရာမတွေနဲ့ မိဘတွေ ရပ်ရွာက ပညာရေးစိတ်ဝင်စားတဲ့ လူတွေနဲ့ ညှိနှိုင်းပြီးတော့ ကိုယ့်ရပ်ရွာမှာ ပညာသင်ကြားနိုင်တဲ့ နေရာလေးတွေ ဆောင်ရွက်ပေးဖို့။ နောက်တချို့မိဘတွေကြတော့ ကိုယ့်အိမ်မှာသင်တဲ့ Home School, Home Education တွေ လုပ်သင့်တယ်။ မိဘက ကိုယ့်ကလေးတွေကို အိမ်မှာ။ တချို့မိဘတွေက သူတို့ကလေးကို သင်ပေးနိုင်တဲ့ မိဘတွေ ရှိတယ်။ အတွေ့အကြုံ ရှိကြတယ်။ အဲဒီလို မိဘတွေက သင်ပေးတာ။ သို့မဟုတ် မိဘတွေက ရင်းနှီးတဲ့ ဆရာ၊ ဆရာမတွေကိုတော့ ဖိတ်ခေါ်ပြီးတော့ ကလေးကို သင်ပေးတာ။ အဲဒီတော့ ရွေးချယ်စရာ Home School လေး လုပ်လို့ရတယ်။ ကလေးကို အပြင်မသွားစေချင်ဘူး။ အိမ်မှာက ပိုလုံခြုံတယ်ဆိုရင် အိမ်မှာ သင်နိုင်အောင်။ Homeschooling, Home Education အနေနဲ့ လုပ်ပေးချင်တယ်။ သို့မဟုတ် ဝေးဝေးမသွားဘဲနဲ့ ကိုယ့်ရပ်ကွက်ထဲမှာ အိမ်နီးနားချင်းတွေ၊ သက်တူရွယ်တူ ကလေးတွေစုပြီးတော့ အိမ်မှာစုပြီးတော့ အဲဒီလိုမျိုး ရပ်ရွာအခြေပြုတဲ့ ပညာသင်ဝိုင်းလေးတွေ လုပ်ပေးစေချင်တယ်။ နောက် ဘုန်းတော်ကြီးသင်ကျောင်းတွေလည်း ရှိတယ်။ အဲဒီမှာလဲ သွားပြီးတော့ သင်နိုင်တယ်။ ပုဂ္ဂလိကကျောင်းတွေကိုလည်း ကျနော်တို့လည်း မေတ္တာရပ်ခံပြီး သိပ်ပြီးတော့ စရိတ်စခ မများစေဘဲနဲ့ ကျောင်းသားတွေ ပညာသင်ယူလို့ရအောင် အဲဒီလို ဆောင်ရွက်ပေးစေချင်ပါတယ်။

အဲဒီအပြင် အခွင့်အလမ်းတွေလည်း ရှိတယ်။ အင်တာနက်သုံးနိုင်တဲ့ နေရာတွေမှာ အွန်လိုင်းနဲ့ သင်ပေးနေကြတယ်။ ကြော်ငြာထားတာတွေလည်း Facebook မှာ တွေ့တယ်။ စေတနာရှင် ဆရာ၊ ဆရာမတွေက သူတို့အချိန်ပေးပြီးတော့ ကျောင်းသားတွေအတွက် အခမဲ့ သူတို့ လုပ်ပေးနေကြတာ။ အတန်းစုံပဲ တော်တော်များများတွေ့တယ်။ မူလတန်းအရွယ်၊ မူကြိုအရွယ်၊ အလယ်တန်း၊ အထက်တန်းအရွယ်၊ တက္ကသိုလ်အဆင့်အထိ အွန်လိုင်းနဲ့ တက္ကသိုလ်ပညာရပ်တွေ ပေးဖို့၊ ဆောင်ရွက်နေတာလည်း တွေ့ပါတယ်။ အဲဒီလို အင်တာနက် အဆင်ပြေတဲ့ နေရာတွေမှာလည်း အင်တာနက်ကတဆင့် ပေးလို့ရတယ်။ အဲဒီ Online Courses တွေလည်း ယူလို့ရတယ်။ သို့မဟုတ် ကိုယ်သင်ယူချင်တဲ့ ဘာသာရပ်ကိုလည်း YouTube မှာလည်း ကိုယ်သက်ဆိုင်တဲ့ ဘာသာရပ်အလိုက် YouTube မှာ ရှင်းပြထားတာတွေ၊ ရုပ်ပုံနဲ့တကွ ရှင်းပြထားတာတွေ အများကြီးရှိတယ်။ ရုပ်ပုံနဲ့တကွ သင်ယူလို့ရပါတယ်။ ဒါကတော့ အင်တာနက်အဆင်ပြေတဲ့ နေရာတွေမှာပေါ့။

အင်တာနက်က မြို့ကြီးတွေမှာတော့ အဆင်ပြေနိုင်တယ်။ ဒါတောင်မှ မကြာမကြာ ပျက်တောက်ခံရတယ်။ မြို့နဲ့ဝေးလံတဲ့ နေရာတွေကတော့ အင်တာနက် ခက်ခဲတယ်။ အဲဒီလို အင်တာနက်ခက်ခဲ၊ မရှိပေမယ့်လဲ သင်ယူမှုကို မပြတ်အောင် လုပ်သင့်တယ်။ အခုနပြောတဲ့ ရပ်ရွာအခြေပြုတဲ့ စာသင်ဝိုင်းလေးတွေက အင်တာနက် မလိုဘဲနဲ့ ဆရာ၊ ဆရာမတွေနဲ့ မျက်နှာချင်းဆိုင်းသင်တဲ့ စာသင်ဝိုင်းလေးတွေ လုပ်စေချင်ပါတယ်။

မေး ။ ။ နောက်တခုကတော့ အကြမ်းမဖက် အာဏာဖီဆန်ရေး လှုပ်ရှားနေတဲ့ CDM ဆရာ၊ ဆရာမတွေ အများကြီးပါဝင်တဲ့အတွက်ကြောင့်မို့ ဆရာ၊ ဆရာမနေရာ တော်တော်လေး လစ်လပ်နေပါတယ်။ စစ်ကောင်စီကလည်း ဒီနေရာတွေမှာ အစားထိုးဖို့ လုပ်နေတာတွေ ရှိတယ်။ ဥပမာ မူလတန်းသင့်ဆရာတွေကို နေ့စားခေါ်ပြီးတော့ အစားထိုးတာမျိုးတွေ ရှိနေတယ်ဆိုတော့ တခုရှိတာက သက်ဆိုင်ရာ ဘာသာရပ်။ အဲဒီလို ဘာသာရပ်တွေနေရာမှာ ကျွမ်းကျင်တဲ့ အတွေ့အကြုံရှိတဲ့ ဆရာ၊ ဆရာမတွေနေရာမှာ အခုလို ဆရာ၊ ဆရာမအသစ်တွေနဲ့ အစားထိုးခန့်ပြီး သင်တဲ့နေရာမှာ ဘယ်လိုမျိုး ကျောင်းသားတွေအတွက် သက်ရောက်မှု ရှိနိုင်မလဲ။

ဖြေ ။ ။ ဆရာတွေ ထုတ်ပယ်လိုက်တဲ့အတွက် ကျနော်တို့ ပညာရေးက အရမ်းပဲနစ်နာတယ်။ ဆရာသစ်တွေက နှစ်ပေါင်းများစွာ အတွေ့အကြုံ ရှိထားပြီ။ ဘာသာရပ်လည်း နားလည်ပြီး သင်တတ်ကြပြီး ကျောင်းသားတွေအကြောင်းလည်း သိကြတယ်။ ဒီလိုအတွေ့အကြုံရှိတဲ့ ဆရာတွေကို တာဝန်ရပ်စဲလိုက်ပြီးတော့ အတွေ့အကြုံမရှိသေးတဲ့ ဆရာတွေနဲ့ အစားထိုးမယ်ဆိုရင် သင်တဲ့ ဆရာမှာလဲ အခက်အခဲ ရှိတယ်။ ကျောင်းသားတွေလည်း အခက်အခဲရှိမယ်။ သင်တဲ့ဆရာကလဲ ဘာသာရပ်မကျွမ်းကျင်၊ သင်တဲ့နည်းစနစ်တွေလည်း ကောင်းကောင်းမသိသေးဘူးဆိုတော့၊ ကျောင်းဆရာတယောက်ဖြစ်ဖို့ဆိုတာ စာသင်ခန်းထဲ ဝင်ရုံနဲ့ စာသင်လို့မရပါဘူး။ ကျောင်းဆရာတယောက်ဖြစ်ဖို့က အများကြီးကို လေ့လာရတယ်။ အများကြီးလေ့ကျင့်ပျိုးထောင်ရတယ်။ ကျွမ်းကျင်ပြီးမှ စာသင်ခန်းဝင်ရတယ်။ ဆရာတယောက်က စာသင်ခန်းထဲရောက်ရင် သူသင်ရမယ့် ဘာသာရပ်ကို ကျွမ်းကျင်ရုံတင်မကဘူး၊ သင်မယ့်နည်းလမ်းတွေကိုလည်း ကျွမ်းကျင်ရတယ်။ ကလေးတွေအကြောင်းလည်း နားလည်ရတယ်။ ကလေးတွေကို ဘယ်လိုသင်မယ်ဆိုတဲ့ အခြေအနေပေါ် ကြည့်ပြီးတော့၊ ဆောင်ရွက်နိုင်တဲ့ ဆရာမျိုး ဖြစ်ရမယ်။ အဲဒီလိုမှ ကလေးတွေက သင်ယူတဲ့ ဘာသာရပ်မှာ ထိထိရောက်ရောက် ဖြစ်နိုင်မယ်။ အတွေ့အကြုံ မရှိသေးတဲ့၊ ဆရာတွေကို ဖြစ်သလို စာသင်ခန်းထဲကို ဝင်ခိုင်းတယ်ဆိုရင် အခက်အခဲ ရှိနိုင်ပါတယ်။ အဲဒီလိုမျိုး စာသင်ခန်းမျိုးက တကယ့်ပညာကို မရနိုင်ပါဘူး။

မေး ။ ။ အခု ပြောခဲ့တာတွေကတော့ အခြေခံပညာကို အာရုံစိုက်တယ်ပေါ့။ အခုဆက်ပြီးတော့ အဆင့်မြင့်ပညာ တက္ကသိုလ်တွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ ကြည့်မယ်ဆိုရင် အခုဆိုရင် Virtual Federal University ဆိုပြီးတော့ နိုင်ငံခြားတက္ကသိုလ်တွေနဲ့ ချိတ်ဆက်ပြီးတော့၊ တခြားမဟုတ်ရင်လဲ တက္ကသိုလ်ပါမောက္ခတွေနဲ့ အွန်လိုင်းပေါ်ကနေ ပညာသင်ကြားမှုပိုင်းတွေကို လုပ်နေတာ ရှိလာပါပြီ။ အခုဆိုရင် အမေရိကန် Princeton တက္ကသိုလ်ကနေသင်မယ့် သင်တန်းဆိုရင် ဇွန်လထဲမှာ စတော့မယ်ဆိုတော့ ဗမာပြည်မှာက ပြောမယ်ဆိုရင် တက္ကသိုလ်ကျောင်းသူကျောင်းသားတွေ အပါအဝင် သူတို့တွေက အွန်လိုင်းကနေ Virtual Learning ပိုင်းမှာ နည်းနည်းလေး အားနည်းနေပါတယ် တခြားနိုင်ငံတွေနဲ့ နှိုင်းယှဉ်ရင်ဆိုတော့ အဲဒီလို Virtual Learning လုပ်မယ် အွန်လိုင်းကနေ ပညာသင်ကြားမှုကို ရယူမယ့် ကျောင်းသားတွေအတွက်ကို ဆရာ့အနေနဲ့ ဘယ်လိုအကြံပြုချင်လဲ။ ဘယ်လိုမျိုးကိစ္စပိုင်းတွေကို အာရုံစိုက်သင့်လဲ။ ဘယ်လိုမျိုး ကိစ္စမျိုးတွေကို ဂရုစိုက်ပြီး သင့်ယူသင့်တယ်လို့ အကြံပြုချင်ပါလဲရှင့်။

ဖြေ ။ ။ အခုပြောတဲ့ Virtual Federal University စတင်ဖို့ တိုင်ပင်တုန်းက ကျနော်လည်းပါပါတယ်။ နိုင်ငံခြားမှာ တက္ကသိုလ်မှာ သင်နေတဲ့ နိုင်ငံသား ဆရာ၊ ဆရာမတွေ၊ မြန်မာနိုင်ငံပညာရေးကို မြှင့်တင်ပေးချင်တဲ့ နိုင်ငံခြားသား ဆရာ၊ ဆရာမတွေ တိုင်ပင်ပြီးတော့ ဆောင်ရွက်ကြတာပါ။ သူတို့နဲ့ ရန်ကုန်တက္ကသိုလ် ကျောင်းသားသမဂ္ဂ၊ အခြား သမဂ္ဂတွေလည်း ပါဝင်ပါတယ်။ ကျောင်းသားသမဂ္ဂတွေက တက္ကသိုလ်တွေ ပြန်မတက်ချင်တော့ဘူး။ စစ်အစိုးရ အုပ်ချုပ်မှုအောက်မှာ တက္ကသိုလ် မတက်ချင်ကြတော့ဘူး။ ဒါပေမဲ့ သူတို့ပညာသင်ယူချင်ကြတယ်။ အဲဒီအတွက် သူတို့နဲ့ အဆက်အသွယ်ရှိတဲ့ ဆရာ၊ ဆရာမတွေနဲ့ တိုင်ပင်ပြီးတော့ ဒီသင်တန်းဖြစ်လာတာပါ။ ဒီသင်တန်းက ဆရာ၊ ဆရာမတွေအားလုံးကလည်း စေတနာရှိတယ်။ ကျောင်းသားတွေကလည်း လိုလိုလားလား ရှိတယ်။ အွန်လိုင်းနဲ့သင်မယ်။ အခုဆိုရင် စပါပြီ။ သမိုင်းဘာသာရပ်တွေ၊ Critical thinking, Critical writing ဘာသာရပ်တွေ၊ ဖယ်ဒရယ်အကြောင်းတွေ သင်ကြဖို့ ရှိပါတယ်။ အခြားဘာသာရပ်တွေလည်း ကျောင်းသားတွေ စိတ်ဝင်စားမှုပေါ်၊ ကျောင်းသားတွေ လိုအပ်ချက်အရ ဆက်ပြီးတော့ တိုးလုပ်သွားဖို့ ရှိပါတယ်။ အဲဒီအတွက် ကျေုာင်းသားတွေကိုယ်တိုင်က လိုလိုလားလား ရှိတယ်။ ဒီတက္ကသိုလ် ထူထောင်တာလည်း ကျောင်းသားတွေကိုယ်တိုင်ပါတယ်။ အဲဒီအတွက် အရမ်းကောင်းတယ်။

မေး ။ ။ သင်ယူမယ့် ကျောင်းသားတွေဘက် စောစောက ကျနော်မေးသလို အွန်လိုင်းက သင်ရမှာဖြစ်တဲ့အတွက်ကြောင့်မို့ သူတို့နည်းသူတို့ဟန်နဲ့ - ပြောချင်တာက စာသင်ခန်းထဲမှာ မဟုတ်ဘူး၊ ကိုယ့်နည်းကိုယ့်ဟန်နဲ့ ရယူမည့် ပညာရေးဖြစ်တော့ ကျောင်းသားတွေဘက်က ဘာကိုအလေးထားပြီးတော့ ဒီသင်ယူမှုမှာ သင်ယူသင့်တယ်လို့ ဆရာ အကြံပြုချင်ပါလဲရှင့်။

ဖြေ ။ ။ အဓိကတော့ ကျောင်းသားတွေ ဘာကိုလေ့လာချင်သလဲ။ ဘာသာရပ်ပိုင်းဆိုင်ရာပေါ့။ သူတို့လေ့လာချင်တဲ့ ဘာသာရပ်ကို အဲဒီတက္ကသိုလ်က စီစဉ်တဲ့ ဆရာတွေနဲ့ ညှိနှိုင်းရမယ်။ ကျနော်တို့ကတော့ ဘယ်လို ဘာသာရပ်မျိုး သင်ယူချင်သလဲဆိုတာကို ဆရာတွေက စီစဉ်ပေးမှာပါ။ သူတို့မှာ ချိတ်ဆက်ထားတဲ့ ဆရာ၊ ဆရာမတွေ အများကြီး ရှိပါတယ်။ ဆိုတော့ သင်ယူချင်တဲ့ ဘာသာရပ်ကို ကျောင်းသားတွေက ပြောဖို့လိုတယ်။ သူတို့ ဘာတွေလေ့လာပြီးပြီ၊ ဘာတွေထပ်ပြီးတော့ လေ့လာဖို့ လိုသေးတယ်ဆိုတာကို ဆရာတွေနဲ့ တိုင်ပင်ပြီးတော့ လုပ်တယ်ဆိုရင် ကျောင်းသားတွေက လိုအပ်ချက်နဲ့ ကိုက်ညီတဲ့ သင်ယူမှုမျိုး ဖြစ်မှာပါ။

မေး ။ ။ နောက်ဆုံးမေးချင်တာက မြန်မာနိုင်ငံပညာရေး အခြေအနေ။ အရင်ကတည်းက မြန်မာနိုင်ငံ ပညာရေးအခြေအနေက အရှေ့တောင်အာရှမှာ မနည်းရင်ဘောင်တန်းနိုင်အောင်လို့ အမီလိုက်နေရတဲ့ အခြေအနေဖြစ်တယ်။ အခု စစ်အာဏာသိမ်းလိုက်တဲ့ အတွက်ကြောင့် ပညာရေးစနစ်၊ ပညာရေးအဆင့်အတန်းက ဘယ်လောက်အထိ ထိခိုက်သွားနိုင်တယ်လို့ ဆရာအနေနဲ့ သုံးသပ်နိုင်ပါလဲရှင့်။

ဖြေ ။ ။ အများကြီးထိခိုက်မယ်လို့ ထင်တယ်။ ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ ကျနော်တို့နိုင်ငံမှာ စစ်အာဏာသိမ်းတာ တကြိမ်မကတော့ဘူး။ အခုကျောင်းတွေမှာလဲ ဆရာ မလုံလောက်ဘူး။ ကျောင်းသားတွေကလည်း ကျောင်းမတက်တော့ဘူးဆိုပြီး ဆန္ဒပြကြတယ်။ ကြေညာချက်တွေလည်း ထုတ်ထားတယ်။ ဆရာတွေ အများကြီးလည်း အလုပ်ထုတ်ခံရတော့ ကျနော်တို့ ပညာရေးက အမှောင်ထဲ ပြန်ရောက်သွားတယ်။ အဲဒါကြောင့် ကျနော်က အစိုးရပညာရေးက အားမကိုးလောက်တော့ဘူး။ တကယ့်ပညာ မရတော့ဘူးဆိုရင် ကိုယ်တိုင်ပညာရအောင် ဆောင်ရွက်ဖို့ ကျနော်က တိုက်တွန်းတာပါ။ ဆရာ၊ဆရာမတွေ၊ မိဘတွေ၊ ရပ်ရွာကပါ ဝိုင်းဝန်းပြီးတော့ ကလေးတွေ ပညာရဖို့ တကယ့်အရည်အသွေးရှိတဲ့ ပညာပါ။ ကျနော်ကတော့ အတန်းအောင်ရုံလေး၊ ဘွဲ့လက်မှန်ရရုံလေး ပညာကို ကျနော် တန်းဖိုးမထားပါဘူး။ ကျနော်က တကယ်တတ်တာကို တန်းဖိုးထားတယ်။ တကယ်စွမ်းရည်ရှိတဲ့ ပညာ။ တကယ်စွမ်းရည်ရှိတဲ့ ပညာကို ကျနော်တို့ ဝိုင်းဝန်းပြီးတော့ ဆရာတွေ၊ မိဘတွေ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ပြီးတော့ ကျနော်တို့ ကလေးတွေ၊ လူငယ်တွေ ပညာသင်ခွင့်ရှိအောင် ဆောင်ရွက်ပေးစေချင်ပါတယ်။

မစုမြတ်မွန် ။ ။ ဒေါက်တာသိန်းလွင် အခုလို အချိန်ပေးပြီး ဖြေကြားပေးတဲ့အတွက် အများကြီးကျေးဇူးတင်ပါတယ်ရှင့်။

ဒေါက်တာသိန်းလွင် ။ ။ ဟုတ်ကဲ့ ကျနော်လည်း ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။

==Unicode==

နိုငျငံရေးကွောင့ျ ကြောငျးသားတှရေဲ့ ပညာရေးကို ရပျမသှားစခေငြျဘူးလို့ ပညာရေးတိုးတကျဖို့ တစိုကျမတျမတျလုပျနတေဲ့ ဒေါကျတာသိနျးလှငျက ပွောလိုကျပါတယျ။ ကြောငျးတကျမှ မဟုတျဘဲ၊ တခွားနညျးလမျးတှနေဲ့ ပညာကို ရယူနိုငျတယျလို့ Thinking Classroom Foundation ဆိုတဲ့ ပညာမွှင့ျတငျရေး ပရဟိတအဖှဲ့ကို တညျထောငျခဲ့သူ ဒေါကျတာသိနျးလှငျ က ပွောပါတယျ။ ကြောငျးပွနျမတကျရငျ တခွားဘယျလိုနညျးတှနေဲ့ ပညာရနိုငျမလဲဆိုတာကို သိရှိနိုငျဖို့ မစုမွတျမှနျ က ဒေါကျတာသိနျးလှငျ, ကို ဆကျသှယျမေးမွနျးထားပါတယျ။

မေး ။ ။ မငျ်ဂလာပါ ဒေါကျတာသိနျးလှငျရှင့ျ။ VOA မွနျမာပိုငျးအစီအစဉျက ကွိုဆိုပါတယျရှင့ျ။ ဆရာဒေါကျတာသိနျးလှငျက မွနျမာနိုငျငံမှာ ပညာရေးမွှင့ျတငျရေးကိစ်စတှကေို နှဈပေါငျးမြားစှာ တစိုကျမတျမတျ ကွိုးစားနတေဲ့လူ ဖွဈတယျ။ နောကျ Thinking Classroom Foundation ဆိုတဲ့ ပညာရေးမွှင့ျတငျရေး ပရဟိတအဖှဲ့ကို တညျထောငျထားသူလညျး ဖွဈပါတယျ။ ဆိုတော့ အခုလကျရှိ မွနျမာနိုငျငံမှာ ဖွဈနတောကတော့ ဇှနျလ (၁) ရကျနေ့မှာ ပွနျဖှင့ျတဲ့ အခွခေံပညာကြောငျးတှနေဲ့ ပတျသကျလို့ မိဘတှကေ ကြောငျးပွနျအပျရေး မအပျရေးကိစ်စက တောျတောျလေး ဆှေးနှေးစရာ ဖွဈနပေါတယျ။ တခြို့မိဘတှကေ သူတို့သားသမီးတှကေို ကြောငျးပွနျအပျသင့ျသလား ဆိုပွီးတော့ စဉျးစားရခကျနတေယျဆိုတော့ ဆရာလိုမြိုး ပညာရေးကိစ်စကိုပဲ တစိုကျမတျမတျ ဆောငျရှကျနတေဲ့သူတယောကျအနနေဲ့ မိဘတှကေို ဘယျလိုမြိုး အကွံပေးခငြျပါလဲရှင့ျ။

ဖွေ ။ ။ မငျ်ဂလာပါ။ မိဘတှအေနနေဲ့ သူတို့ကလေးတှေ ပညာရေးအပေါျ စိုးရိမျကွတယျဆိုတာကို ကနြောျ နားလညျတယျ။ ဒီနေ့ဒီအခြိနျမှာ။ ဘာကွောင့ျလဲဆိုတော့ ကူးစကျရောဂါလညျး ရှိတယျ။ နောကျ နိုငျငံရေးအကပြျအတညျးလညျး ရှိတယျ။ နောကျပွီး မွို့တှမှောလဲ မတညျမငွိမျနဲ့ ပေါကျကှဲမှုတှလေညျး ရှိတဲ့အခါကွတော့ မိဘတှေ စိုးရိမျတယျဆိုတာကို ကနြောျ နားလညျတယျ။ ကြောငျးတှမှောလဲ ဆရာတှကေ မလုံလောကျတော့ပွနျဘူး။ တက်ကသိုလျတှမှောလဲ တက်ကသိုလျဆရာ၊ ဆရာမအားလုံးနီးပါးပါပဲ တာဝနျကနေ ရပျစဲခံရတယျ။ အခွခေံပညာမှာလဲ တောျတောျမြားမြား တာဝနျရပျစဲခံရတော့ ကြောငျးတှမှော ဆရာတှေ မလုံမလောကျ ဖွဈသှားတော့ မိဘတှအေနနေဲ့ သူတို့ကလေးတှကေို ကြောငျးပို့ရငျကောငျးမလား။ မပို့ရငျကောငျးမလားဆိုတာကို ဒီကာလမှာ ဝခှေဲမရဖွဈနတေယျဆိုတာကို ကနြောျ နားလညျပါတယျ။ ဒီလိုအခွအေနမြေိုးမှာ ကနြောျကတော့ ဘယျလိုပဲ အကပြျအတညျး ရှိနပေါစေ ခလေးတှေ ပညာရေးရသင့ျတယျလို့ ထငျတယျ။ အဲဒီအတှကျ နညျးလမျးအမြိုးမြိုး ရှိပါတယျ။ ကလေးတှေ သငျကွားနိုငျတဲ့ နညျးလမျးအမြိုးမြိုး ရှိပါတယျ။ အခြို့ကြောငျးမှာ အဆငျပွရေငျလဲ အခြို့လုံခွုံစိတျခရြတဲ့ နရောတှမှော ကိုယျနဲ့ရငျးနှီးသိကြှမျးတဲ့ ဆရာ၊ ဆရာမတှရှေိလို့ ကြောငျးသှားမယျဆိုရငျလဲ ဖွဈပါတယျ။

တကယျလို့ မသှားခငြျတော့ဘူးဆိုရငျလဲ တခွားနညျးလမျးတှေ ရှေးခယြျစရာ ရှိပါတယျ။ ကနြောျကတော့ အခုလို အကပြျအတညျးမှာ သငျယူမှုကို မရပျနားစခေငြျဘူး။ တက်ကသိုလျကြောငျးသားတှနေဲ့ အခွခေံကြောငျးသူ/သားတှကေို ဆောငျရှကျစခေငြျတယျ။

မေး ။ ။ အဓိက အခွခေံပညာရေးဘကျကို ပွနျပွီးတော အာရုံစိုကျမယျဆိုရငျတော့ ဆရာ စောစောကပွောခဲ့သလိုပါပဲ မိဘတှမှော သူတို့ အဓိကစိုးရိမျတာကတော့ လုံခွုံရေးပိုငျးပေါ့။ နိုငျငံရေးအခွအေနေ မတညျငွိမျလို့ လုံခွုံရေးပိုငျး စိုးရိမျကွတယျ။ တခြို့မိဘတှကွေတော့ အကွမျးကိစ်စ။ ကလေးတှကေို ကြောငျးပွနျမအပျလိုကျရငျ အတနျးမြား နောကျကသြှားမလား။ တခြို့ကွတော့လဲ ဒီနှဈ ကြောငျးမအပျလို့ရှိရငျ နောငျနှဈတှေ ကြောငျးအပျတဲ့အခါကွရငျ အခကျအခဲ ဖွဈမလား။ ကြောငျးပွနျအပျခှင့ျ ရမလားဆိုတဲ့ စိုးရိမျမှုတှလေဲ ရှိနကွေတယျ။ အဲဒီအတှကျကို ဆရာ့အနနေဲ့ သူတို့အတှကျ ဘယျလိုမြိုး အဖွရှေိနိုငျမလဲ။

ဖွေ ။ ။ ကနြောျတို့ ပညာရေးဘကျကို တိုကျတှနျးမယျ။ ပညာရေးကဏ်ဍ ဆောငျရှကျတဲ့လူတှကေို တိုကျတှနျးမယျ။ ကလေးတှေ အတနျးအောငျလကျမှတျပေါျမှာ အဓိက မထားဘဲနဲ့ ကလေးတှရေဲ့ ကြှမျးကငြျမှုနဲ့ စှမျးရညျပေါျ အဓိကထားဖို့။ ကလေးတှကေ ဘယျဘာသာရပျကို ဘယျအဆင့ျအထိ တကျပွီးပွီ၊ သငျပွီးပွီဆိုရငျ အဲဒီအဆင့ျကနေ ဆကျသငျနိုငျအောငျ ဆောငျရှကျပေးနိုငျရမယျ။ အောငျလကျမှတျမပါလို့ လကျမခံဘူးဆိုတာ ကလေးကို ငွငျးပယျရာရောကျတယျ။ ဆိုတော့ အခွခေံပညာ အရှယျမှာက ဘယျနိုငျငံမှာမဆို အခွခေံပညာ သငျရမယ့ျအရှယျက မသငျမနရေ သတျမှတျသင့ျတယျ။ နိုငျငံတာဝနျရှိတဲ့လူတှကေ ဆောငျရှကျပေးသင့ျတယျ။ အဲဒီအတှကျ ကနြောျအနနေဲ့ မိဘတှကေို မစိုးရိမျစခေငြျဘူး။ ကနြောျတို့လညျး ဝိုငျးတိုကျတှနျးမယျ။ အတနျးအောငျလကျမှတျက အဓိက မဟုတျဘူး။ စာတတျသှားဖို့က အဓိကပဲ။ ကြောငျးသားတှေ တကျမွောကျသှားဖို့။ သူတို့လေ့လာသငျယူရမယ့ျစာကို သူတို့သငျယူသှားဖို့၊ တတျမွောကျသှားဖို့ အဲဒါက ပိုအရေးကွီးပါတယျ။

မေး ။ ။ အဓိက အခုဖွဈနေ ပွောနေ ဆှေးနှေးနကွေတာကတော့ စဈအစိုးရအုပျခြုပျနခြေိနျ၊ စဈအုပျခြုပျမှု၊ စဈအာဏာသိမျးထားတဲ့ အခြိနျမှာ ကိုယ့ျကလေးတှကေို အစိုးရကြောငျးတှမှော ကြေုာငျးပွနျအပျသင့ျသလား။ ကြောငျးပွနျထားသင့ျသလားဆိုတဲ့ ကိစ်စက မိဘတှအေတှကျ တောျတောျလေးကို ခကျခဲတဲ့အခွအေနေ ဖွဈမယျထငျပါတယျ။

ဖွေ ။ ။ ကနြော့ျအမွငျကတော့ နိုငျငံရေးထကျကို ပညာရေးအရ ကွည့ျခငြျပါတယျ။ ပညာရေးအရ ကွည့ျမယျဆိုရငျ အခုလကျရှိအခွအေနမှော အစိုးရဖှင့ျတဲ့ကြောငျးတှကေို လှှတျမယျဆိုရငျ စာကောငျးကောငျး သငျနိုငျမှာ မဟုတျဘူး။ လကျရှိအခွအေနကေ ဆရာ၊ ဆရာမ မပွည့ျစုံတာနဲ့ မလုံခွုံတာနဲ့ဆိုရငျ ကောငျးကောငျး ပညာသငျနိုငျမှာ မဟုတျဘူး။ အခြိနျသာ ကုနျသှားမယျ။ အတနျးတော့ရသှားမယျ။ ဒါပမေဲ့ ပညာမရဘူးဆိုရငျ ဒါက အကြိုးမရှိဘူးလို့ ကနြောျထငျတယျ။ ကနြော့ျအနနေဲ့ ကလေးတှေ စာသငျယူတာကို အကြိုးရှိစခေငြျတယျ။ တကယ့ျကို သငျယူတတျမွောကျစခေငြျတယျ။ အဲဒီတော့ သငျယူတတျမွောကျတဲ့နညျးနဲ့ ဆောငျရှကျရငျကောငျးတယျ။ ရှေးခယြျစရာတှကေ အစိုးရကြောငျးတှသော မဟုတျပါဘူး၊ ပုဂ်ဂလိကကြောငျးတှေ ရှိတယျ။ ပုဂ်ဂလိကကြောငျးတှကေတော့ ကြောငျးလခ ပေးရတယျဆိုတော့ အခကျအခဲ ရှိနိုငျတာပေါ့။ ပုဂ်ဂလိကကြောငျးတှကေိုလညျး ကနြောျ ပနျကွားပါတယျ။ အခုလို အကပြျအတညျးကွုံနရေတဲ့ အခြိနျမှာ ကူးစကျရောဂါ အကပြျအတညျး၊ နိုငျငံရေး အကပြျအတညျး၊ စီးပှားရေးအကပြျအတညျးပါ ကွုံနရေတဲ့အတှကျ ပုဂ်ဂလိကကြောငျးတှကေ အကြိုးအမွတျကို အဓိကမထားဘဲ၊ ကြောငျးသားတှကေို အရညျအသှေးရှိတဲ့ ပညာတှရေအောငျ ဆောငျရှကျပေးဖို့ ပုဂ်ဂလိကကြောငျးတှကေိုလညျး ကနြောျ တိုကျတှနျးပါတယျ။

အဲဒီအပွငျ ရပျရှာအခွပွေုကြောငျးတှေ ပေါျလာဖို့။ ကိုယ့ျရပျရှာမှာရှိတဲ့ ဆရာ၊ ဆရာမတှနေဲ့ မိဘတှေ ရပျရှာက ပညာရေးစိတျဝငျစားတဲ့ လူတှနေဲ့ ညှိနှိုငျးပွီးတော့ ကိုယ့ျရပျရှာမှာ ပညာသငျကွားနိုငျတဲ့ နရောလေးတှေ ဆောငျရှကျပေးဖို့။ နောကျတခြို့မိဘတှကွေတော့ ကိုယ့ျအိမျမှာသငျတဲ့ Home School, Home Education တှေ လုပျသင့ျတယျ။ မိဘက ကိုယ့ျကလေးတှကေို အိမျမှာ။ တခြို့မိဘတှကေ သူတို့ကလေးကို သငျပေးနိုငျတဲ့ မိဘတှေ ရှိတယျ။ အတှေ့အကွုံ ရှိကွတယျ။ အဲဒီလို မိဘတှကေ သငျပေးတာ။ သို့မဟုတျ မိဘတှကေ ရငျးနှီးတဲ့ ဆရာ၊ ဆရာမတှကေိုတော့ ဖိတျခေါျပွီးတော့ ကလေးကို သငျပေးတာ။ အဲဒီတော့ ရှေးခယြျစရာ Home School လေး လုပျလို့ရတယျ။ ကလေးကို အပွငျမသှားစခေငြျဘူး။ အိမျမှာက ပိုလုံခွုံတယျဆိုရငျ အိမျမှာ သငျနိုငျအောငျ။ Homeschooling, Home Education အနနေဲ့ လုပျပေးခငြျတယျ။ သို့မဟုတျ ဝေးဝေးမသှားဘဲနဲ့ ကိုယ့ျရပျကှကျထဲမှာ အိမျနီးနားခငြျးတှေ၊ သကျတူရှယျတူ ကလေးတှစေုပွီးတော့ အိမျမှာစုပွီးတော့ အဲဒီလိုမြိုး ရပျရှာအခွပွေုတဲ့ ပညာသငျဝိုငျးလေးတှေ လုပျပေးစခေငြျတယျ။ နောကျ ဘုနျးတောျကွီးသငျကြောငျးတှလေညျး ရှိတယျ။ အဲဒီမှာလဲ သှားပွီးတော့ သငျနိုငျတယျ။ ပုဂ်ဂလိကကြောငျးတှကေိုလညျး ကနြောျတို့လညျး မတေ်တာရပျခံပွီး သိပျပွီးတော့ စရိတျစခ မမြားစဘေဲနဲ့ ကြောငျးသားတှေ ပညာသငျယူလို့ရအောငျ အဲဒီလို ဆောငျရှကျပေးစခေငြျပါတယျ။

အဲဒီအပွငျ အခှင့ျအလမျးတှလေညျး ရှိတယျ။ အငျတာနကျသုံးနိုငျတဲ့ နရောတှမှော အှနျလိုငျးနဲ့ သငျပေးနကွေတယျ။ ကွောျငွာထားတာတှလေညျး Facebook မှာ တှေ့တယျ။ စတေနာရှငျ ဆရာ၊ ဆရာမတှကေ သူတို့အခြိနျပေးပွီးတော့ ကြောငျးသားတှအေတှကျ အခမဲ့ သူတို့ လုပျပေးနကွေတာ။ အတနျးစုံပဲ တောျတောျမြားမြားတှေ့တယျ။ မူလတနျးအရှယျ၊ မူကွိုအရှယျ၊ အလယျတနျး၊ အထကျတနျးအရှယျ၊ တက်ကသိုလျအဆင့ျအထိ အှနျလိုငျးနဲ့ တက်ကသိုလျပညာရပျတှေ ပေးဖို့၊ ဆောငျရှကျနတောလညျး တှေ့ပါတယျ။ အဲဒီလို အငျတာနကျ အဆငျပွတေဲ့ နရောတှမှောလညျး အငျတာနကျကတဆင့ျ ပေးလို့ရတယျ။ အဲဒီ Online Courses တှလေညျး ယူလို့ရတယျ။ သို့မဟုတျ ကိုယျသငျယူခငြျတဲ့ ဘာသာရပျကိုလညျး YouTube မှာလညျး ကိုယျသကျဆိုငျတဲ့ ဘာသာရပျအလိုကျ YouTube မှာ ရှငျးပွထားတာတှေ၊ ရုပျပုံနဲ့တကှ ရှငျးပွထားတာတှေ အမြားကွီးရှိတယျ။ ရုပျပုံနဲ့တကှ သငျယူလို့ရပါတယျ။ ဒါကတော့ အငျတာနကျအဆငျပွတေဲ့ နရောတှမှောပေါ့။

အငျတာနကျက မွို့ကွီးတှမှောတော့ အဆငျပွနေိုငျတယျ။ ဒါတောငျမှ မကွာမကွာ ပကြျတောကျခံရတယျ။ မွို့နဲ့ဝေးလံတဲ့ နရောတှကေတော့ အငျတာနကျ ခကျခဲတယျ။ အဲဒီလို အငျတာနကျခကျခဲ၊ မရှိပမေယ့ျလဲ သငျယူမှုကို မပွတျအောငျ လုပျသင့ျတယျ။ အခုနပွောတဲ့ ရပျရှာအခွပွေုတဲ့ စာသငျဝိုငျးလေးတှကေ အငျတာနကျ မလိုဘဲနဲ့ ဆရာ၊ ဆရာမတှနေဲ့ မကြျနှာခငြျးဆိုငျးသငျတဲ့ စာသငျဝိုငျးလေးတှေ လုပျစခေငြျပါတယျ။

မေး ။ ။ နောကျတခုကတော့ အကွမျးမဖကျ အာဏာဖီဆနျရေး လှုပျရှားနတေဲ့ CDM ဆရာ၊ ဆရာမတှေ အမြားကွီးပါဝငျတဲ့အတှကျကွောင့ျမို့ ဆရာ၊ ဆရာမနရော တောျတောျလေး လဈလပျနပေါတယျ။ စဈကောငျစီကလညျး ဒီနရောတှမှော အစားထိုးဖို့ လုပျနတောတှေ ရှိတယျ။ ဥပမာ မူလတနျးသင့ျဆရာတှကေို နေ့စားခေါျပွီးတော့ အစားထိုးတာမြိုးတှေ ရှိနတေယျဆိုတော့ တခုရှိတာက သကျဆိုငျရာ ဘာသာရပျ။ အဲဒီလို ဘာသာရပျတှနေရောမှာ ကြှမျးကငြျတဲ့ အတှေ့အကွုံရှိတဲ့ ဆရာ၊ ဆရာမတှနေရောမှာ အခုလို ဆရာ၊ ဆရာမအသဈတှနေဲ့ အစားထိုးခန့ျပွီး သငျတဲ့နရောမှာ ဘယျလိုမြိုး ကြောငျးသားတှအေတှကျ သကျရောကျမှု ရှိနိုငျမလဲ။

ဖွေ ။ ။ ဆရာတှေ ထုတျပယျလိုကျတဲ့အတှကျ ကနြောျတို့ ပညာရေးက အရမျးပဲနဈနာတယျ။ ဆရာသဈတှကေ နှဈပေါငျးမြားစှာ အတှေ့အကွုံ ရှိထားပွီ။ ဘာသာရပျလညျး နားလညျပွီး သငျတတျကွပွီး ကြောငျးသားတှအေကွောငျးလညျး သိကွတယျ။ ဒီလိုအတှေ့အကွုံရှိတဲ့ ဆရာတှကေို တာဝနျရပျစဲလိုကျပွီးတော့ အတှေ့အကွုံမရှိသေးတဲ့ ဆရာတှနေဲ့ အစားထိုးမယျဆိုရငျ သငျတဲ့ ဆရာမှာလဲ အခကျအခဲ ရှိတယျ။ ကြောငျးသားတှလေညျး အခကျအခဲရှိမယျ။ သငျတဲ့ဆရာကလဲ ဘာသာရပျမကြှမျးကငြျ၊ သငျတဲ့နညျးစနဈတှလေညျး ကောငျးကောငျးမသိသေးဘူးဆိုတော့၊ ကြောငျးဆရာတယောကျဖွဈဖို့ဆိုတာ စာသငျခနျးထဲ ဝငျရုံနဲ့ စာသငျလို့မရပါဘူး။ ကြောငျးဆရာတယောကျဖွဈဖို့က အမြားကွီးကို လေ့လာရတယျ။ အမြားကွီးလေ့ကငြ့ျပြိုးထောငျရတယျ။ ကြှမျးကငြျပွီးမှ စာသငျခနျးဝငျရတယျ။ ဆရာတယောကျက စာသငျခနျးထဲရောကျရငျ သူသငျရမယ့ျ ဘာသာရပျကို ကြှမျးကငြျရုံတငျမကဘူး၊ သငျမယ့ျနညျးလမျးတှကေိုလညျး ကြှမျးကငြျရတယျ။ ကလေးတှအေကွောငျးလညျး နားလညျရတယျ။ ကလေးတှကေို ဘယျလိုသငျမယျဆိုတဲ့ အခွအေနပေေါျ ကွည့ျပွီးတော့၊ ဆောငျရှကျနိုငျတဲ့ ဆရာမြိုး ဖွဈရမယျ။ အဲဒီလိုမှ ကလေးတှကေ သငျယူတဲ့ ဘာသာရပျမှာ ထိထိရောကျရောကျ ဖွဈနိုငျမယျ။ အတှေ့အကွုံ မရှိသေးတဲ့၊ ဆရာတှကေို ဖွဈသလို စာသငျခနျးထဲကို ဝငျခိုငျးတယျဆိုရငျ အခကျအခဲ ရှိနိုငျပါတယျ။ အဲဒီလိုမြိုး စာသငျခနျးမြိုးက တကယ့ျပညာကို မရနိုငျပါဘူး။

မေး ။ ။ အခု ပွောခဲ့တာတှကေတော့ အခွခေံပညာကို အာရုံစိုကျတယျပေါ့။ အခုဆကျပွီးတော့ အဆင့ျမွင့ျပညာ တက်ကသိုလျတှနေဲ့ ပတျသကျပွီးတော့ ကွည့ျမယျဆိုရငျ အခုဆိုရငျ Virtual Federal University ဆိုပွီးတော့ နိုငျငံခွားတက်ကသိုလျတှနေဲ့ ခြိတျဆကျပွီးတော့၊ တခွားမဟုတျရငျလဲ တက်ကသိုလျပါမောက်ခတှနေဲ့ အှနျလိုငျးပေါျကနေ ပညာသငျကွားမှုပိုငျးတှကေို လုပျနတော ရှိလာပါပွီ။ အခုဆိုရငျ အမရေိကနျ Princeton တက်ကသိုလျကနသေငျမယ့ျ သငျတနျးဆိုရငျ ဇှနျလထဲမှာ စတော့မယျဆိုတော့ ဗမာပွညျမှာက ပွောမယျဆိုရငျ တက်ကသိုလျကြောငျးသူကြောငျးသားတှေ အပါအဝငျ သူတို့တှကေ အှနျလိုငျးကနေ Virtual Learning ပိုငျးမှာ နညျးနညျးလေး အားနညျးနပေါတယျ တခွားနိုငျငံတှနေဲ့ နှိုငျးယှဉျရငျဆိုတော့ အဲဒီလို Virtual Learning လုပျမယျ အှနျလိုငျးကနေ ပညာသငျကွားမှုကို ရယူမယ့ျ ကြောငျးသားတှအေတှကျကို ဆရာ့အနနေဲ့ ဘယျလိုအကွံပွုခငြျလဲ။ ဘယျလိုမြိုးကိစ်စပိုငျးတှကေို အာရုံစိုကျသင့ျလဲ။ ဘယျလိုမြိုး ကိစ်စမြိုးတှကေို ဂရုစိုကျပွီး သင့ျယူသင့ျတယျလို့ အကွံပွုခငြျပါလဲရှင့ျ။

ဖွေ ။ ။ အခုပွောတဲ့ Virtual Federal University စတငျဖို့ တိုငျပငျတုနျးက ကနြောျလညျးပါပါတယျ။ နိုငျငံခွားမှာ တက်ကသိုလျမှာ သငျနတေဲ့ နိုငျငံသား ဆရာ၊ ဆရာမတှေ၊ မွနျမာနိုငျငံပညာရေးကို မွှင့ျတငျပေးခငြျတဲ့ နိုငျငံခွားသား ဆရာ၊ ဆရာမတှေ တိုငျပငျပွီးတော့ ဆောငျရှကျကွတာပါ။ သူတို့နဲ့ ရနျကုနျတက်ကသိုလျ ကြောငျးသားသမဂ်ဂ၊ အခွား သမဂ်ဂတှလေညျး ပါဝငျပါတယျ။ ကြောငျးသားသမဂ်ဂတှကေ တက်ကသိုလျတှေ ပွနျမတကျခငြျတော့ဘူး။ စဈအစိုးရ အုပျခြုပျမှုအောကျမှာ တက်ကသိုလျ မတကျခငြျကွတော့ဘူး။ ဒါပမေဲ့ သူတို့ပညာသငျယူခငြျကွတယျ။ အဲဒီအတှကျ သူတို့နဲ့ အဆကျအသှယျရှိတဲ့ ဆရာ၊ ဆရာမတှနေဲ့ တိုငျပငျပွီးတော့ ဒီသငျတနျးဖွဈလာတာပါ။ ဒီသငျတနျးက ဆရာ၊ ဆရာမတှအေားလုံးကလညျး စတေနာရှိတယျ။ ကြောငျးသားတှကေလညျး လိုလိုလားလား ရှိတယျ။ အှနျလိုငျးနဲ့သငျမယျ။ အခုဆိုရငျ စပါပွီ။ သမိုငျးဘာသာရပျတှေ၊ Critical thinking, Critical writing ဘာသာရပျတှေ၊ ဖယျဒရယျအကွောငျးတှေ သငျကွဖို့ ရှိပါတယျ။ အခွားဘာသာရပျတှလေညျး ကြောငျးသားတှေ စိတျဝငျစားမှုပေါျ၊ ကြောငျးသားတှေ လိုအပျခကြျအရ ဆကျပွီးတော့ တိုးလုပျသှားဖို့ ရှိပါတယျ။ အဲဒီအတှကျ ကြေုာငျးသားတှကေိုယျတိုငျက လိုလိုလားလား ရှိတယျ။ ဒီတက်ကသိုလျ ထူထောငျတာလညျး ကြောငျးသားတှကေိုယျတိုငျပါတယျ။ အဲဒီအတှကျ အရမျးကောငျးတယျ။

မေး ။ ။ သငျယူမယ့ျ ကြောငျးသားတှဘေကျ စောစောက ကနြောျမေးသလို အှနျလိုငျးက သငျရမှာဖွဈတဲ့အတှကျကွောင့ျမို့ သူတို့နညျးသူတို့ဟနျနဲ့ - ပွောခငြျတာက စာသငျခနျးထဲမှာ မဟုတျဘူး၊ ကိုယ့ျနညျးကိုယ့ျဟနျနဲ့ ရယူမည့ျ ပညာရေးဖွဈတော့ ကြောငျးသားတှဘေကျက ဘာကိုအလေးထားပွီးတော့ ဒီသငျယူမှုမှာ သငျယူသင့ျတယျလို့ ဆရာ အကွံပွုခငြျပါလဲရှင့ျ။

ဖွေ ။ ။ အဓိကတော့ ကြောငျးသားတှေ ဘာကိုလေ့လာခငြျသလဲ။ ဘာသာရပျပိုငျးဆိုငျရာပေါ့။ သူတို့လေ့လာခငြျတဲ့ ဘာသာရပျကို အဲဒီတက်ကသိုလျက စီစဉျတဲ့ ဆရာတှနေဲ့ ညှိနှိုငျးရမယျ။ ကနြောျတို့ကတော့ ဘယျလို ဘာသာရပျမြိုး သငျယူခငြျသလဲဆိုတာကို ဆရာတှကေ စီစဉျပေးမှာပါ။ သူတို့မှာ ခြိတျဆကျထားတဲ့ ဆရာ၊ ဆရာမတှေ အမြားကွီး ရှိပါတယျ။ ဆိုတော့ သငျယူခငြျတဲ့ ဘာသာရပျကို ကြောငျးသားတှကေ ပွောဖို့လိုတယျ။ သူတို့ ဘာတှလေေ့လာပွီးပွီ၊ ဘာတှထေပျပွီးတော့ လေ့လာဖို့ လိုသေးတယျဆိုတာကို ဆရာတှနေဲ့ တိုငျပငျပွီးတော့ လုပျတယျဆိုရငျ ကြောငျးသားတှကေ လိုအပျခကြျနဲ့ ကိုကျညီတဲ့ သငျယူမှုမြိုး ဖွဈမှာပါ။

မေး ။ ။ နောကျဆုံးမေးခငြျတာက မွနျမာနိုငျငံပညာရေး အခွအေနေ။ အရငျကတညျးက မွနျမာနိုငျငံ ပညာရေးအခွအေနကေ အရှေ့တောငျအာရှမှာ မနညျးရငျဘောငျတနျးနိုငျအောငျလို့ အမီလိုကျနရေတဲ့ အခွအေနဖွေဈတယျ။ အခု စဈအာဏာသိမျးလိုကျတဲ့ အတှကျကွောင့ျ ပညာရေးစနဈ၊ ပညာရေးအဆင့ျအတနျးက ဘယျလောကျအထိ ထိခိုကျသှားနိုငျတယျလို့ ဆရာအနနေဲ့ သုံးသပျနိုငျပါလဲရှင့ျ။

ဖွေ ။ ။ အမြားကွီးထိခိုကျမယျလို့ ထငျတယျ။ ဘာကွောင့ျလဲဆိုတော့ ကနြောျတို့နိုငျငံမှာ စဈအာဏာသိမျးတာ တကွိမျမကတော့ဘူး။ အခုကြောငျးတှမှောလဲ ဆရာ မလုံလောကျဘူး။ ကြောငျးသားတှကေလညျး ကြောငျးမတကျတော့ဘူးဆိုပွီး ဆန်ဒပွကွတယျ။ ကွညောခကြျတှလေညျး ထုတျထားတယျ။ ဆရာတှေ အမြားကွီးလညျး အလုပျထုတျခံရတော့ ကနြောျတို့ ပညာရေးက အမှောငျထဲ ပွနျရောကျသှားတယျ။ အဲဒါကွောင့ျ ကနြောျက အစိုးရပညာရေးက အားမကိုးလောကျတော့ဘူး။ တကယ့ျပညာ မရတော့ဘူးဆိုရငျ ကိုယျတိုငျပညာရအောငျ ဆောငျရှကျဖို့ ကနြောျက တိုကျတှနျးတာပါ။ ဆရာ၊ဆရာမတှေ၊ မိဘတှေ၊ ရပျရှာကပါ ဝိုငျးဝနျးပွီးတော့ ကလေးတှေ ပညာရဖို့ တကယ့ျအရညျအသှေးရှိတဲ့ ပညာပါ။ ကနြောျကတော့ အတနျးအောငျရုံလေး၊ ဘှဲ့လကျမှနျရရုံလေး ပညာကို ကနြောျ တနျးဖိုးမထားပါဘူး။ ကနြောျက တကယျတတျတာကို တနျးဖိုးထားတယျ။ တကယျစှမျးရညျရှိတဲ့ ပညာ။ တကယျစှမျးရညျရှိတဲ့ ပညာကို ကနြောျတို့ ဝိုငျးဝနျးပွီးတော့ ဆရာတှေ၊ မိဘတှေ ပူးပေါငျးဆောငျရှကျပွီးတော့ ကနြောျတို့ ကလေးတှေ၊ လူငယျတှေ ပညာသငျခှင့ျရှိအောငျ ဆောငျရှကျပေးစခေငြျပါတယျ။

မစုမွတျမှနျ ။ ။ ဒေါကျတာသိနျးလှငျ အခုလို အခြိနျပေးပွီး ဖွကွေားပေးတဲ့အတှကျ အမြားကွီးကြေးဇူးတငျပါတယျရှင့ျ။

ဒေါကျတာသိနျးလှငျ ။ ။ ဟုတျကဲ့ ကနြောျလညျး ကြေးဇူးတငျပါတယျ။