ပြည်ပမှာရှိနေတဲ့ မြန်မာသံအမတ်တွေ၊ သံကိုယ်စားလှယ်အရာရှိတွေအနေနဲ့ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးအဖြစ် တာဝန်ရှိနေဆဲ ထိန်းသိမ်းခံထားရတဲ့ နိုင်ငံတော်အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ကို သစ္စာခံရမှာ ဖြစ်ကြောင်း CRPH ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော် ကိုယ်စားပြုကော်မတီဝင် NLD ပြည်သူ့လွှတ်တော်အမတ် ဒေါ်ဇင်မာအောင်က ပြောကြားလိုက်ပါတယ်။ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်ဦးဆောင်တဲ့ စစ်ကောင်စီဟာ တရားမဝင်တဲ့အတွက် ပြည်ပမှာရှိတဲ့ မြန်မာသံရုံးတွေအနေနဲ့ ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော် ကိုယ်စားပြုကော်မတီကိုပဲ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေနဲ့အညီ တာဝန်ခံဆောင်ရွက်ကြဖို့ ဖေဖေါ်ဝါရီလ ၁၃ ရက်နေ့ ရက်စွဲနဲ့ အကြောင်းကြားစာ ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။ မအင်ကြင်းနိုင်က ဒေါ်ဇင်မာအောင်, ကို ဆက်သွယ်မေးမြန်းထားပါတယ်။
မေး ။ ။ ဒီနေ့ဆက်သွယ်မေးမြန်းထားသူကတော့ ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်ကိုယ်စားပြု ကော်မတီအဖွဲ့ဝင် NLD ၏ ရန်ကင်းပြည်သူ့လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ် ဒေါ်ဇင်မာအောင် ဖြစ်ပါတယ်။ မဇင်မာအောင်တို့ ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော် ကိုယ်စားပြုကော်မတီကနေပြီး နိုင်ငံတကာမှာရှိတဲ့ မြန်မာသံအမတ်တွေ၊ သံအရာရှိတွေ။ အထူးသဖြင့် ကုလသမဂ္ဂမှာ မြန်မာနိုင်ငံကိုယ်စားပြုနေတဲ့ သံအမတ်တွေအနေနဲ့ အခုပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်ကိုယ်စားပြုကော်မတီကို တာဝန်ခံဖို့ ပန်ကြာလွှာကို ထုတ်ပြန်လိုက်ပါတယ်။ ကုလသမဂ္ဂလူ့အခွင့်အရေးကောင်စီမှာ သောကြာနေ့က ကျင်းပသွားတဲ့ အစည်းအဝေးမှာတုန်းကလည်း မြန်မာသံအမတ် ဦးမြင့်သူက သူပြောသွားတဲ့အချက်တွေဟာ မြန်မာနိုင်ငံကို ကိုယ်စားမပြုတဲ့အပြင်ကို အခုစစ်အာဏာသိမ်းလိုက်တဲ့ စစ်ကောင်စီကိုပဲ ကိုယ်စားပြုပြောသွားတယ်ဆိုတာမျိုးလည်း ထုတ်ပြန်ချက်ထဲမှာ ထောက်ပြထားတယ်ဆိုတော့ အခုလို ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်ကိုယ်စားပြု ကော်မတီကနေ မြန်မာသံအမတ်တွေကို ပန်ကြားလွှာ ထုတ်ပြန်ရတဲ့ နောက်ဆက်တွဲ အကျိုးသက်ရောက်မှုတွေ ဘယ်လိုရှိလာမလဲရှင့်။
ဖြေ ။ ။ ပထမဦးဆုံး ပြောချင်တာက ကျမတို့ ပြည်ထောင်စုလွှွတ်တော်ကိုယ်စားပြုကော်မတီသည် မြန်မာနိုင်ငံ၏ အခုလက်ရှိ အခြေအနေမှာ ပြည်သူလူထုကနေ တိုက်ရိုက် သူတို့ရဲ့ လွတ်လပ်တဲ့ စိတ်သဘောထားတွေကနေတဆင့် တိုက်ရိုက်မဲပေးပြီးတော့ ရွေးကောက်တင်မြှောက်ခံထားရတဲ့ ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ် သုံးရာကျော်နဲ့ mandate နဲ့ ဖွဲ့စည်းထားတဲ့ အဖွဲ့ ဖြစ်တယ်။ အဲဒီတော့ ဒီအချုပ်အခြာအာဏာက ပြည်သူလူထုထံကနေ ဆင်းသက်တယ်ဆိုတဲ့ အခြေခံသဘောတရားအရ ကျမတို့သည် ပြည်သူလူထုကို ကိုယ်စားပြုပြီးတော့ ပြောနေတာဖြစ်တယ်။ ဆိုတော့ ဒါကြောင့်မို့လို့ အခု ဗိုလ်ချုပ်ကြီးမင်းအောင်လှိုင်ရဲ့ အာဏာသိမ်း စစ်ကောင်စီသည် ရွေးကောက်တင်မြှောက်ခံထားရတဲ့ အစိုးရဆီကနေ သူတို့မကြာခဏ ကိုးကားနေတဲ့ ၂၀၀၈ ဖွဲ့စည်းအုပ်ချုပ်ပုံ အခြေခံဥပဒေပါ အရေးပေါ်ကာလဆိုင်ရာ ပြဌာန်းချက်တွေနဲ့ မညီညွှတ်ဘဲနဲ့ Unconstitutionally မညီညွှတ်ဘဲနဲ့ အာဏာသိမ်းထားတာ ဖြစ်တယ်။
ဒါကြောင်မို့လို ၂၀၀၈ ဖွဲ့စည်းအုပ်ချုပ်ပုံ အခြေခံဥပဒေအရလည်း သူတို့ရဲ့ အာဏာသိမ်းမှုမှာ အရေးပေါ်ကာလဆိုင်ရာ ပြဌာန်းချက်တွေနဲ့ မညီညွှတ်တဲ့အတွက် ဒါက ရာဇဝတ်မှုမြောက်တယ်။ နိုင်ငံတော်ပုန်ကန်မှုမြောက်တယ်။ တရားမဝင်ဘူး။ ဒါကြောင့်မို့ ကျမတို့က အခု အာဏာသိမ်းစစ်ကောင်စီရဲ့ ကိုယ်စား ခန့်အပ်ပြီးတော့၊ ကိုယ်စားပြုပြီးတော့ ပြည်သူူလူထုရဲ့ mandate ကို ကိုယ်စားမပြုဘဲနဲ့ ပြောသွားတဲ့ သံအမတ်ကြီးရဲ့ စကားတွေကလည်း တရားမဝင်ဘူး။ ပြီးတော့ ပြည်သူလူထုလည်း သူ့နောက်မှာ ရှိမနေဘူး။ ဘာကြောင့် ရှိမနေဘူးလို့ ကျမတို့ ပြောနေနိုင်လဲဆိုရင် အခုဆို ပြည်သူလူထုက တခဲနက် ပြောရမယ်ဆိုရင် ကန့်ကွက်နေကြတာ ဖြစ်တယ်။ အရွယ်မျိုးစုံကနေ ကန့်ကွက်နေကြတာ ဖြစ်တယ်။ ဆိုတော့ ဒီဟာက သက်သေပြနေတယ်။ နိုင်ငံတွေနဲ့ ဆက်ဆံတဲ့အခါမှာ Internal Legitimacy and External Legitimacy ရှိပါတယ်။ Sovereignty နဲ့ ပတ်သက်လို့ရှိရင်လဲ ဒီအတိုင်းပါပဲ။ ပြည်တွင်းမှာ သက်ရောက်တဲ့ အချုပ်အခြာအာဏာ၊ ပြည်ပမှာ သက်ရောက်တဲ့ အချုပ်အခြာအာဏာ ဆိုပြီး ရှိပါတယ်။ အဲဒီတာ့ ဒီအဖွဲ့အစည်းတွေက အချုပ်အခြာအာဏာ နှစ်ခုစလုံးကို ကိုယ်စားမပြုဘူးလို့ ပြောချင်ပါတယ်။
ဘာကြောင့်လဲဆိုရင် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်က နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဖြစ်ပါတယ်။ ထိန်းသိမ်းခံနေရဆဲ ဖြစ်တယ်။ အဲဒီတော့ ဒီမှာရှိနေတဲ့ ပြည်ပမှာ ရှိနေတဲ့ သံခင်းတမန်ခင်းတွေမှာ ရှိနေတဲ့ တာဝန်ထမ်းဆောင်နေကြတဲ့ သူတွေအကုန်လုံးက သစ္စာခံရမှာသည် သူတို့၏ ဝန်ကြီး ဖြစ်ပါတယ်။ ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီး ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် ဖြစ်ပါတယ်။ နိုင်ငံတော်၏ အတိုင်ပင်ခံ ပုဂ္ဂိုလ်နဲ့ နိုင်ငံတော်သမ္မတကြီး ဦးဝင်းမြင့်တို့ ခန့်အပ်ထားခဲ့တဲ့ သံတမန်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် စစ်အစိုးရကို ဒီအတွက်ကြောင့်မို့ ကျမတို့ ဆိုလိုချင်တာက လက်ရှိ ကမ္ဘာတနံှတလျားမှာ ရောက်ရှိဖွင့်လှစ်နေတဲ့ သံခင်းတမန်ခင်း သံတမန်တွေအကုန်လုံးသည် မတရားထိန်းသိမ်းခံရတဲ့ မတရားအာဏာသိမ်းခံရတယ်။ ဒါပေမဲ့ ပြည်သူလူထုကတော့ အခုအချိန်အထိ သူတို့ရဲ့ ခေါင်းဆောင်တွေအဖြစ် အစိုးရအဖြစ် အသိအမှတ်ပြုနေကြဆဲ ဖြစ်တယ်။ ဒီလိုပြည်သူလူထုက ပေးထားတဲ့ အချုပ်အခြာအာဏာအပေါ်မှာ နိုင်ငံတကာကလည်း ဒီစစ်အစိုးရကို ဆန့်ကျင်တယ်။ ပြည်ပမှာလည်း သူတို့၏ အချုပ်အခြာအာဏာ သက်ရောက်မှုက အင်မတန်မှ ချည့်နဲ့နေပါတယ်။ ဒါကြောင့်မို့ နိုင်ငံတကာရောက်နေတဲ့ မြန်မာ့သံတမန်တွေကို အကြောင်းကြားစာတွေ လုပ်ပြီးတော့ သတင်းပို့တယ်။ အကြောင်းကြားတယ်။ ကိုယ့်ကိုယ် ခန့်ခဲ့တဲ့ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး၊ နိုင်ငံတော်၏အတိုင်ပင်ခံ ပုဂ္ဂိုလ်ပေါ်မှာပဲ သူတို့သစ္စာစောင့်သိရမှာ ဖြစ်တယ်။ နိုင်ငံတော်၏အတိုင်ပင်ခံ ပုဂ္ဂိုလ်က ပြည်သူလူထုဆီက mandate ရထားတယ်။ ပြည်သူလူထု၏ တရားဝင်မဲတွေနဲ့ ရွေးကောက်တင်မြှောက်ခံထားရတာ ဖြစ်တယ်။ ဒါကြောင့်မို့ ကျမတို့က ဒီစာကို ထုတ်ပြန်ခဲ့တာ ဖြစ်တယ်။
မေး ။ ။ အဲဒီတော့ တကယ်လို့ စစ်ကောင်စီက ဒီသံအမတ်တွေကို ညွှန်ကြားချက်ပေးမယ်ဆိုရင် တဘက်မှာလဲ ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော် ကိုယ်စားပြုကော်မတီကနေ ပြည်သူတွေ ရွေးကောက်ထားတဲ့ ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်ကိုပဲ ကိုယ်စားပြုဖို့ အစိုးရကိုပဲ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်တို့ အစိုးရကိုပဲ ကိုယ်စားပြုဖို့ဆိုရင် သံတမန်တွေဘက်က ဒီစစ်ကောင်စီရဲ့ ညွှန်ကြားချက်တွေကို သူတို့ဘယ်လို တုံ့ပြန်သင့်သလဲ။
ဖြေ ။ ။ ဒါကတော့ သူတို့ မလိုက်နာဘဲနဲ့ တုံ့ပြန်လို့ ရပါတယ်။ နောက်ပြီးတော့ အခုဆိုလို့ရှိရင် သူတို့ အခက်အခဲဖြစ်အောင်လို့ လုပ်နေတာတော့ မဟုတ်ပါဘူး။ သံတမန်ဝန်ထမ်းတွေဟာ ကိုယ့်ရဲ့ကိုယ်ပိုင်ဆုံးဖြတ်ချက်နဲ့ ဘယ်ဟာအကောင်း၊ ဘယ်ဟာအဆိုးလည်းဆိုတာကို သူတို့သိနိုင်တဲ့ လူ ပုဂ္ဂိုလ်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။ ဆိုတဲ့အခါကြတော့ သူတို့ရဲ့ rationality ကို ကျမတို့ လေးစားတယ်။ နောက်တခုက သူတို့ရဲ့ တိုင်းပြည်ပေါ်မှာ ထားရှိတဲ့ သစ္စာစောင့်သိမှုကို ကျမတို့ သံသယမဖြစ်ဘူး။ အဲဒီတော့ ဘယ်လိုပဲ နိုင်ငံရေး ဖိအားတွေကြောင့်ပဲဖြစ်ဖြစ် ဘယ်သူက တရားဝင်တယ်။ ဘယ်သူက တရားမဝင်ဘူးဆိုတာကို သူတို့သိပါလိမ့်မယ်။ ဒါကြောင့်မို့လို့ ဒါလေးကို သံတမန်တွေအနေနဲ့ တောင့်ခံပေးကြဖို့နဲ့ ရိုးရိုးရှင်းရှင်းလေးပါပဲ။ အာဏာဖီဆန်တယ်ဆိုတာ ရိုးရိုးလေးပါ မလိုက်နာကြဖို့ပါပဲ။ စစ်အစိုးရ၏ ခိုင်းတာတွေကို မလုပ်ဖို့ပါပဲ။ ဒီအတိုင်းပဲ ဘိုးနေမြဲကျားနေမြဲ ကိုယ့်ကိုယ်လဲ မထိခိုက်ဘဲနဲ့ ဆက်ပြီးတော့ နေလို့ရတဲ့ အနေအထားတွေ ရှိပါတယ်။ ကြေညာချက်တွေ၊ ညွှန်ကြားချက်တွေကတော့ လာကောင်းလာပါလိမ့်မယ်။ ဒါတွေကို ကိုယ့်ရဲ့ rational နဲ့ ကိုယ့်အသိမှုနဲ့ ကိုယ့်သံတမန်လုပ်ပိုင်ခွင့်တွေနဲ့ ကျမတို့ တိုင်းပြညို ကယ်တင်နိုင်တာတွေ တိုင်းပြည်ကို စစ်အုပ်ချုပ်ရေးအောက်ကနေ လွတ်မြောက်ဖို့ သံတမန်တွေမှာ အခွင့်ရေးတွေ အများကြီး ရှိနေပါတယ်။
မေး ။ ။ အဲဒီတော့ သောကြာနေ့က ကျင်းပသွားခဲ့တဲ့ ကုလသမဂ္ဂ လူ့အခွင့်အရေးကောင်စီမှာ အထူးအစည်းအဝေး၊ မြန်မာနိုင်ငံနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ အဲဒီအရေးပေါ် အစည်းအဝေးမှာဆိုရင် ဗြိတိန်သံအမတ်ကြီးကနေ ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်ကိုယ်စားပြု ကော်မတီရဲ့ ပန်ကြာလွှာ အဲဒီစာကိုလည်း ဖတ်သွားတယ်ဆိုတော့ အဲဒီတော့ ကုလသမဂ္ဂဘက်က ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ် ကော်မတီကို အသိအမှတ်ပြုထားတယ်ဆိုတဲ့ သဘောမျိုးလည်း တွေ့ရတော့ ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်ကော်မတီအနေနဲ့ နိုင်ငံတကာမှာ တရားဝင် နိုင်ငံကိုယ်စားပြုအဖွဲ့အနေနဲ့ ဘယ်လိုဆက်လုပ်လှုပ်ရှားသွားဖို့ ရှိပါလဲ။
ဖြေ ။ ။ ဒီအခြေအနေမှာ ကျမတို့ တောင်းဆိုနေတာတွေ ရှိတယ်။ အခုန ခေါင်းဆောင်တွေနဲ့ ဆွေးနွေးဖို့၊ ပြန်လွှတ်ပေးဖို့တွေ၊ နောက်ပြီးတော့ ဒီမိုကရေစီ ပြန်ပြီးတော့ Restore လုပ်ဖို့ တညီတညွတ်ထဲ နိုင်ငံတကာနဲ့ ကျမတို့ ပြည်တွင်းကပါ တောင်းဆိုနေကြတာ ဖြစ်တယ်။ ပထမအချက်က ကျမပြောချင်တာက ဒီကိစ္စကို အာဏာသိမ်းစစ်ကောင်စီအနေနဲ့ မြန်မြန်ထက်ထက် လုပ်ဖို့ပါ။ ဒါဆို သူတို့အတွက်လည်း သက်သာမယ်။ တိုင်းပြည်အတွက်လည်း ဘာပဲပြောပြော ပြည်သူလူထုတွေ လမ်းပေါ်ထွက်နေရတဲ့ ကိစ္စတွေ။ ဒါတွေ နစ်နာမှုတွေ အချိန်ကြာလာတာနဲ့အမျှ ဖြစ်လာနိုင်တယ်။ နောက်ပြီးတော့ တိုင်းပြည်ရဲ့ စီးပွားရေး အခြေအနေ။ စစ်အုပ်စုရဲ့ အကျိုးစီးပွားတော့ ထိချင်မှ ထိမှာပေါ့။ သူတို့ စုထားဆောင်းထားတာနဲ့ ဒါပေမဲ့ တိုင်းပြည်ရဲ့ စီးပွားရေးက အချို့ရက်တွေမှာ ကုန်သွယ်ရေးက သုည ဖြစ်သွားတာတွေ ရှိတယ်။ ဒါတွေက ကြာလာတာနဲ့ တိုင်းပြည်အတွက်လည်း မကောင်းပါဘူး။ ဒီအချက်အလက်တွေကို ကြည့်ခြင်းအားဖြင့် CDM လှုပ်ရှားမှုဟာ ကျမတို့ ထိရောက်မှုရှိတယ်။ အခုန ကုလသမဂ္ဂမှာလည်း Legitimacy ရအောင် ကျမတို့ ကြိုးစားပြီးတော့ ရတဲ့ Channel တွေကနေ ကြိုးစားဆောင်ရွက်နေတာ ဖြစ်တယ်။ ပြင်ပမှာရုံးတွေ လိုအပ်လို့ရှိရင်လဲ ကျမတို့ ပြင်ပကနေ ချိတ်ဆက်ပြီးတော့ ဆောင်ရွက်ရမယ့် အနေအထားတွေ ရှိတယ်။
အခုလောလောဆယ်တော့ ပြည်တွင်းကနေပြီးတော့ပဲ အခုလိုမျိုးပဲ ကျန်တဲ့ Platform တွေကို သုံးပြီးတော့ ဆက်သွယ်နေပါမယ်။ နောက်ပြီးတော့ ကိုဗစ်ကာလ ဖြစ်တဲ့အတွက် ကမ္ဘာကြီးမှာလည်း လူကိုယ်တိုင် သွားပြီးတော့ တက်နေကြတာ မဟုတ်ပါဘူး။ ကုလသမဂ္ဂအစည်းအဝေး အပါအဝင်၊ အစည်းအဝေး တော်တော်များများက Zoom Platform အခြား Application Platform တွေနဲ့ လုပ်နေကြတာ ဖြစ်တဲ့အတွက် ကျမတို့အနေနဲ့ အခုအနေအထားအထိ International ကို ပြောတဲ့အခါမှာ ဒီ Platform တွေကနေ ပြောဖို့ အဆင်ပြေနေတုန်းပါပဲ။ အဲဒီတော့ နောက်ထပ်ပြည်ပမှာ ရုံးခွဲတွေ ဖွင့်သွားဖို့ Delegate လုပ်သွားဖို့ဆိုတာတွေကတော့ ကျမတို့ စိတ်ချရတဲ့ နိုင်ငံရေးအားဖြင့် သေသေချာချာ၊ အကြေအလည် ဆွေးနွေးပြီးတော့မှ လုပ်ဖို့ ဆောင်ရွက်ဖို့ ကြိုးစားမှုတွေ ရှိနေပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ကျမတို့ ဒီကိစ္စက အဲဒီလောက်အထိ ရှည်ရှည်ကြီး မသွားစေချင်ပါဘူး။ အဲဒီအထိ မသွားနိုင်အောင်လည်း ဖြစ်နိုင်သမျှ မြန်မြန်ပြေအောင်လို့ ကျမတို့ တွန်းနေပါတယ်။ တကယ်လို့ ရှည်ကြာခဲ့မယ်ဆိုရင်တော့ ဒီနည်းဟာ စဉ်းစားရမယ့် ကိစ္စဖြစ်တဲ့အတွက် အဲဒီအတွက် စီစဉ်ဆောင်ရွက်နေပါတယ်။
မေး ။ ။ အဲဒီတော့ မြန်မာနိုင်ငံမှာ စစ်အာဏာသိမ်းမှုနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ အခု လူ့အခွင့်အရေးကောင်စီကနေ ဆုံးဖြတ်ချက်ချလိုက်တယ်။ အဲဒီရဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက် သောကြာနေ့က ချမှတ်လိုက်တဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်တွေထဲမှာပါတဲ့ အချက်တွေအရ ဘယ်လောက်အထိ အရေးပါလဲရှင့်။
ဖြေ ။ ။ ထူးခြားတာကတော့ အမြဲတမ်း ကန့်ကွက်ဆန့်ကျင်ပြီးတော့ ကာပေးနေတဲ့ တရုတ်နဲ့ ရုရှားတို့က ပြည်တွင်းရေးလို့ ပြောပေမယ့်လဲ တဘက်ကလဲ ဒီဟာကို သွားဖို့အတွက် ပြောသွားတဲ့အချက်ထဲမှာ ကျမတို့ သတိထားမိလိုက်တာ ရှိပါတယ်။ ပြောရမယ်ဆိုရင် အခု မြန်မာပြည်မှာ ဖြစ်နေတဲ့ အနေအထားဟာ ပြည်တွင်းရေးဆိုပြီး ပစ်ထားရမယ့် အနေအထား မဟုတ်ပါဘူး။ ကမ္ဘာ့ဒီမိုကရေစီ သွားချင်တဲ့ နိုင်ငံတွေ၊ ဒီမိုကရေစီကို လိုလားတဲ့ ကမ္ဘာသူကမ္ဘာသားတွေ၊ ကမ္ဘာ့ပြည်သူတွေကိုပါ ခြိမ်းခြောက်နေတဲ့ ဖြစ်ရပ်ဖြစ်တယ်။ မင်းတို့ ဘယ်လိုပဲ ရွေးကောက်ထား၊ ရွေးကောက်ထား မင်းတို့ မဲနဲ့ ရွေးထားတဲ့လူတွေကို ငါတို့ ကြိုက်သလို လုပ်လို့ရတယ်ဆိုတဲ့ message က ဘယ်လိုမှ လက်ခံနိုင်စရာ မရှိတဲ့ လုပ်ဆောင်ချက်ပဲ ဖြစ်တယ်။ ဒါကြောင့်မို့ ဒီကိစ္စကို တရုတ်၊ ရုရှာတို့လိုအပါအဝင် ကုလသမဂ္ဂလုံခြုံရေးကောင်စီမှာ အဓိက veto ရထားတဲ့ နိုင်ငံတွေအနေနဲ့လဲ ဒါကို အထိုက်အလျောက် အသိအမှတ်ပြုရလိမ့်မယ်။ နားလည်ရလိမ့်လို့ ကျမတို့ နားလည်ပါတယ်။ နောက်တခု ကျမတို့ ဒီကနေတဆင့် ပြောချင်တာက တရုတ်နိုင်ငံအနေနဲ့လဲ ဗမာပြည်ရဲ့ ဒီမိုကရေစီ ဖြစ်ထွန်းမှုကို ဘာမှထွေထွေထူးထူး စိုးရိမ်စရာ မရှိပါဘူး။ ကျနော်တို့ခေါင်းဆောင်နဲ့ နိုင်ငံရေးပေါ်လစီမှာလဲ ရှိထားပြီသား ဖြစ်တယ်။ ကျမတို့က အိမ်နီးနားချင်းနဲ့ ထိုက်သင့်တဲ့ ဆက်ဆံရေး၊ ကောင်းမွန်တဲ့ ဆက်ဆံရေး ရှိရမယ်ဆိုတာကို ကျမတို့ လက်ခံထားပြီးသာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့်မို့ ကျမတို့ ဒီကနေတဆင့် သတင်းစကားပါးချင်တာကလဲ ကြုံတုန်းပြောချင်တာက မြန်မာပြည်ရဲ့ ဒီမိုကရေစီအသွင်ကူးပြောင်းရေးဟာ တရုတ်ပြည်ရဲ့ ပြည်တွင်းရေးကို ဘာမှထိရောက်မှု မရှိပါဘူး။ ထို့အတူ ကျမတို့ရဲ့ ဒီမိုကရေစီ အသွင်ကူးပြောင်းရေးမှာလည်း အပြုသဘောဆောင်တဲ့ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုနဲ့ ထောက်ခံမှုတွေကို အိမ်နီးနားချင်းနိုင်ငံအနေနဲ့ ဆောင်ရွက်ပေးဖို့ ကျမတို့အနေနဲ့ မေတ္တာရပ်ခံလိုပါတယ်။ ကျမတို့ diplomatic channel တွေကနေ ဒီသတင်းစကားတွေကို ပေးထားခဲ့ပါတယ်။
မေး ။ ။ အဲဒီတော့ ဒီစစ်ကောင်စီကို နိုင်ငံတကာအစိုးရတွေက အသိအမှတ်ပြုတဲ့ အတိုင်းအတာ - အဲဒါကို မဇင်မာအောင်တို့က ဘယ်လိုမြင်လဲ။ ဘယ်လို သုံးသပ်ထားပါလဲရှင့်။
ဖြေ ။ ။ အခုထက်ထိ အသိအမှတ်မပြုဘူး။ ဒါကြောင့်မို့ အခုန တောင်းဆိုချက်တွေမှာ တွေ့ရတယ်။ International Law နဲ့ နိုင်ငံတကာ ဥ့ပဒေတွေနဲ့ ဆက်ဆံရေး ethically ကျင့်ဝတ်တွေအရ စာချုပ်စာတမ်းတွေ၊ အနေအထားတွေနဲ့ သူတို့ နိုင်ငံတကာက သံခင်းတမန်ခင်းနည်းတွေနဲ့ ဒီကိစ္စကို ဖိအားပေးဖို့ အမျိုးမျိုး ကြိုးစားနေကြတာကို တွေ့ရပါတယ်။ ဒီဟာကြီးက အထူးအားဖြင့်တော့ ဒီမိုကရေစီနိုင်ငံတွေအတွက်တော့ အကြီးအကျယ် ခြိမ်းခြောက်နေတဲ့ ကိစ္စ ဖြစ်နေတာပေါ့။ ဒေသတွင်းမှာလဲ အခုဆိုရင် ကျမတို့ တိုင်းပြည်တပြည်တည်း မဟုတ်တော့ဘူး။ ထိုင်းဘက်မှာ ဆန္ဒပြတာတွေ ဖြစ်နေပြီ။ ထိုင်းမှာလည်း အာဏာသိမ်းစစ်အစိုးရ သိမ်းလိုက် ပြန်ပေးလိုက် ဖြစ်နေတဲ့ အနေအထား ဖြစ်နေတဲ့အတွက် ဒါက Regional Issue လည်း တစတစနဲ့ ဖြစ်လာနေတဲ့ အနေအထားမျိုး တွေ့နေရတယ်။ ဆိုတော့ ကမ္ဘာ့နိုင်ငံတွေရဲ့ ထောက်ခံမှုဟာ အင်မတန်မှ နည်းပါတယ်။ ဒါကို ထိန်းထိန်းသိမ်းသိမ်းနဲ့ သွားဖို့ လိုအပ်တယ်ဆိုတဲ့ တစ်ချက်ကြောင့်သာ စစ်အုပ်စုနဲ့ စကားပြောတယ်။ တချို့သံတမန်တွေဆို သူတို့ကို နားလည်ပေးပါ။ သူတို့ CRPH ကို ထောက်ခံတယ်။ သို့သော်လဲပဲ အခုနပြောတဲ့ ညှိနှိုင်းမှု အဖြေတစ်ခု ရှာဖို့ဆိုရင်တော့ အာဏာသိမ်းစစ်ခေါင်းဆောင်တွေနဲ့ တွေ့ဖို့ ကြိုးစားလိမ့်မယ်။ ကြိုးစားပြီး စကားပြောပေးလိမ့်မယ်။ အဲဒီလို ကြိုးစားတဲ့အခါမှာ ဒါဟာ စစ်ခေါင်းဆောင်တွေကို အသိအမှတ်ပြုတာ မဟုတ်ပါဘူး။ သူတို့ကို နားလည်ပေးပါဆိုပြီး ကျမတို့ကို ပြောထားတာ ရှိပါတယ်။ ဒါကြောင့် နိုင်ငံတကာရဲ့ အသိအမှတ်ပြုမှုကတော့ အင်မတန် Legitimacy အရ အင်မတန်ကိုမှ နည်းပါးတယ်။ Percentage အားဖြင့် တော်တော်လေးနည်းတဲ့ အနေအထား ရှိပြီးတော့ CRPH ရဲ့ ဖြစ်တည်မှုက Legitimacy ကို အများကြီး အထောက်အကူပြု နေတာမျိုးတွေ ရှိပါတယ်။ အားရစရာကောင်းပါတယ်။
မေး ။ ။ အဲဒီတော့ ပြီးခဲ့တဲ့ အပတ်အတွင်းမှာပဲ အမေရိကန်သမ္မတ Joe Biden ကနေ မြန်မာနိုင်ငံက စစ်ခေါင်းဆောင်တွေအပေါ်မှာ အဓိက စစ်အာဏာသိမ်းတဲ့ တာဝန်ရှိတဲ့လူတွေကို ပစ်မှတ်ထားပြီးတော့ ဒဏ်ခတ်အရေးယူထားတယ်။ အဲဒါအပြင်ကို မြန်မာနိုင်ငံက ပိုင်ဆိုင်ထားတဲ့ ဒေါ်လာ တစ်ဘီလီယံကိုလည်း ထိန်းသိမ်းထားမယ်၊ ထိန်းချုပ်ထားမယ်ဆိုပြီးတော့လည်း ကြေညာတယ်ဆိုတော့ အဲဒီ တစ်ဘီလီယံဆိုတဲ့ဟာက အမေရိကန်နိုင်ငံမှာရှိနေတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ ပိုင်ဆိုင်မှုဆိုတာ ဘာကိုပြောတာပါလဲရှင့်။
ဖြေ ။ ။ ကျမထင်တယ် အဓိက ကုန်သွယ်မှုလုပ်ဖို့ အရင်အစိုးရတုန်းက ကျမတို့တွေ မြန်မာငွေ ခိုင်မာအားကောင်းဖို့အတွက် လုပ်ထားတဲ့ဟာတွေ၊ ရှိခဲ့ပါလိမ့်မယ်။ ဒါက အစိုးရက ပိုင်ဆိုင်မှုတွေ။ အဲဒီဟာတွေကို ကျမ နားလည်လိုက်တာက တရားမဝင်တဲ့ စစ်အာဏာသိမ်းအစိုးရမှာ လုပ်ပိုင်ခွင့် မရှိဘူး။ ဒါက တရားဝင်အစိုးရက လုပ်ထားခဲ့တဲ့ reserve ပြောထားတဲ့ ကုန်သွယ်ရေးမှာ ထားတာတွေ ဖြစ်မယ်။ ဒါကတော့ ဘဏ္ဍာရေးနဲ့ ကော်မတီက ကိုယ်စားလှယ်ဆိုရင် ပိုပြီးတော့ သိပါလိမ့်မယ်။ ဘဏ္ဍာရေးနဲ့ ငွေကြေးဆိုင်ရာ ကိုယ်စားလှယ်တွေဆို ပိုသိပါလိမ့်မယ်။ ဆိုလိုတာကတော့ conceptually အခြေခံသဘောတရားအရ ဒါဟာ အာဏာသိမ်းစစ်အစိုးရနဲ့ မဆိုင်ဘူး။ ပြည်သူလူထုက ရွေးကောက်တင်မြှောက်ခံထားရတဲ့ တရားဝင်အစိုးရသည်သာ ဒါကို လုပ်ပိုင်ခွင့်ရှိတယ်လို့ ပြောလိုက်တဲ့ message လို့ ကျမအနေနဲ့ ဒီလိုပဲ နားလည်ပါတယ်။
မေး ။ ။ အခုလိုမျိုး အမေရိကန်အစိုးရဘက်က ဒီလိုအာဏာသိမ်းမှုအပေါ်မှာ သူတို့ပြင်းပြင်းထန်ထန် အရေးယူဆောင်ရွက်တာတွေပေါ်မှာ ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော် ကိုယ်စားပြု ကော်မတီအနေနဲ့ ဘယ်လိုမြင်ပါသလဲရှင့်။
ဖြေ ။ ။ ကြိုဆိုပါတယ်။ ကျမတို့က တစ်ခုပဲ ထပ်ထပ်ပြီးတော့ တိုက်တွန်းရတာက ဘာလဲဆိုတော့ အရင်တုန်းကလဲ စီးပွားရေးပိတ်စို့တာတွေ လုပ်ခဲ့တယ်။ ဒီထက်ပိုပြီးတော့ ထိရောက်တဲ့ အပြောင်းအလဲကို ဖြစ်စေနိုင်တဲ့ အရေးယူမှုတွေ လုပ်ဖို့ UN Security Council မှာလည်း သူတို့ ဆုံးဖြတ်ခဲ့တာ Announcement လုပ်ခဲ့တာတွေ ရှိတယ်။ အဲဒီတော့ Resolution ကြေညာချက်လို မဟုတ်ဘဲနဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်ပါ ချပြီးတော့ လက်တွေ့ပါတဲ့ အရေးယူဆောင်ရွက်မှုတွေလုပ်ဖို့ ကျမတို့က ထပ်မံပြီးတော့ တိုက်တွန်းခဲ့ပါတယ်။ အခုလဲ ဒီလိုပဲ ထပ်ပြီးတော့ တိုက်တွန်းလိုပါတယ်။ အခုနပြောတဲ့ စီးပွားရေး ပိတ်စို့မှုတွေနဲ့ နောက်ထပ်နှစ် နှစ်ဆယ် ထပ်ပြီးတော့ မစောင့်နိုင်ပါဘူး။ ပေးလို့လဲ မရပါဘူး။ ဒီပွဲဒီအနေအထားမျိုးမှာ ဒီလိုအစဉ်အလာကြီးဖြစ်အောင် လုပ်လို့မရပါဘူး။ ဒီထက်ပိုပြီးတော့ ပြင်းထန်တဲ့ ထိရောက်တဲ့ အရေးယူဆောင်ရွက်မှုတွေ၊ နောက်ပြီးတော့ မြန်မာပြည်မှာ စစ်အာဏာသိမ်းလို့ရှိရင် ပြည်သူလူထုရဲ့ မဲတွေကို စိတ်ဆန္ဒတွေကို သရော်မော်ကား လုပ်မယ်ဆိုရင် ဒီလိုပဲ ပြစ်ဒဏ်ခံရမယ်ဆိုတဲ့ နမူနာမျိုးတွေ ကျမတို့ လိုအပ်နေပါတယ်။ အဲဒီလိုမျိုး ဖြစ်နိုင်မယ့် ထိရောက်တဲ့ အရေးယူမှုတွေ ထပ်လုပ်ပေးဖို့ တိုက်တွန်းပါတယ်။
မအင်ကြင်းနိုင် ။ ။ ဒါကတော့ ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်ကိုယ်စားပြု ကော်မတီဝင် ဒေါ်ဇင်မာအောင် ဖြစ်ပါတယ်ရှင်။
==Unicode==
ပွညျပမှာရှိနတေဲ့ မွနျမာသံအမတျတှေ၊ သံကိုယျစားလှယျအရာရှိတှအေနနေဲ့ နိုငျငံခွားရေးဝနျကွီးအဖွဈ တာဝနျရှိနဆေဲ ထိနျးသိမျးခံထားရတဲ့ နိုငျငံတောျအတိုငျပငျခံပုဂ်ဂိုလျ ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျကို သစ်စာခံရမှာ ဖွဈကွောငျး CRPH ပွညျထောငျစုလှှတျတောျ ကိုယျစားပွုကောျမတီဝငျ NLD ပွညျသူ့လှှတျတောျအမတျ ဒေါျဇငျမာအောငျက ပွောကွားလိုကျပါတယျ။ ဗိုလျခြုပျမှူးကွီး မငျးအောငျလှိုငျဦးဆောငျတဲ့ စဈကောငျစီဟာ တရားမဝငျတဲ့အတှကျ ပွညျပမှာရှိတဲ့ မွနျမာသံရုံးတှအေနနေဲ့ ပွညျထောငျစုလှှတျတောျ ကိုယျစားပွုကောျမတီကိုပဲ ဖှဲ့စညျးပုံအခွခေံဥပဒနေဲ့အညီ တာဝနျခံဆောငျရှကျကွဖို့ ဖဖေေါျဝါရီလ ၁၃ ရကျနေ့ ရကျစှဲနဲ့ အကွောငျးကွားစာ ထုတျပွနျခဲ့ပါတယျ။ မအငျကွငျးနိုငျက ဒေါျဇငျမာအောငျ, ကို ဆကျသှယျမေးမွနျးထားပါတယျ။
မေး ။ ။ ဒီနေ့ဆကျသှယျမေးမွနျးထားသူကတော့ ပွညျထောငျစုလှှတျတောျကိုယျစားပွု ကောျမတီအဖှဲ့ဝငျ NLD ၏ ရနျကငျးပွညျသူ့လှှတျတောျကိုယျစားလှယျ ဒေါျဇငျမာအောငျ ဖွဈပါတယျ။ မဇငျမာအောငျတို့ ပွညျထောငျစုလှှတျတောျ ကိုယျစားပွုကောျမတီကနပွေီး နိုငျငံတကာမှာရှိတဲ့ မွနျမာသံအမတျတှေ၊ သံအရာရှိတှေ။ အထူးသဖွင့ျ ကုလသမဂ်ဂမှာ မွနျမာနိုငျငံကိုယျစားပွုနတေဲ့ သံအမတျတှအေနနေဲ့ အခုပွညျထောငျစုလှှတျတောျကိုယျစားပွုကောျမတီကို တာဝနျခံဖို့ ပနျကွာလှှာကို ထုတျပွနျလိုကျပါတယျ။ ကုလသမဂ်ဂလူ့အခှင့ျအရေးကောငျစီမှာ သောကွာနေ့က ကငြျးပသှားတဲ့ အစညျးအဝေးမှာတုနျးကလညျး မွနျမာသံအမတျ ဦးမွင့ျသူက သူပွောသှားတဲ့အခကြျတှဟော မွနျမာနိုငျငံကို ကိုယျစားမပွုတဲ့အပွငျကို အခုစဈအာဏာသိမျးလိုကျတဲ့ စဈကောငျစီကိုပဲ ကိုယျစားပွုပွောသှားတယျဆိုတာမြိုးလညျး ထုတျပွနျခကြျထဲမှာ ထောကျပွထားတယျဆိုတော့ အခုလို ပွညျထောငျစုလှှတျတောျကိုယျစားပွု ကောျမတီကနေ မွနျမာသံအမတျတှကေို ပနျကွားလှှာ ထုတျပွနျရတဲ့ နောကျဆကျတှဲ အကြိုးသကျရောကျမှုတှေ ဘယျလိုရှိလာမလဲရှင့ျ။
ဖွေ ။ ။ ပထမဦးဆုံး ပွောခငြျတာက ကမြတို့ ပွညျထောငျစုလှှှတျတောျကိုယျစားပွုကောျမတီသညျ မွနျမာနိုငျငံ၏ အခုလကျရှိ အခွအေနမှော ပွညျသူလူထုကနေ တိုကျရိုကျ သူတို့ရဲ့ လှတျလပျတဲ့ စိတျသဘောထားတှကေနတေဆင့ျ တိုကျရိုကျမဲပေးပွီးတော့ ရှေးကောကျတငျမွှောကျခံထားရတဲ့ ပွညျထောငျစုလှှတျတောျကိုယျစားလှယျ သုံးရာကြောျနဲ့ mandate နဲ့ ဖှဲ့စညျးထားတဲ့ အဖှဲ့ ဖွဈတယျ။ အဲဒီတော့ ဒီအခြုပျအခွာအာဏာက ပွညျသူလူထုထံကနေ ဆငျးသကျတယျဆိုတဲ့ အခွခေံသဘောတရားအရ ကမြတို့သညျ ပွညျသူလူထုကို ကိုယျစားပွုပွီးတော့ ပွောနတောဖွဈတယျ။ ဆိုတော့ ဒါကွောင့ျမို့လို့ အခု ဗိုလျခြုပျကွီးမငျးအောငျလှိုငျရဲ့ အာဏာသိမျး စဈကောငျစီသညျ ရှေးကောကျတငျမွှောကျခံထားရတဲ့ အစိုးရဆီကနေ သူတို့မကွာခဏ ကိုးကားနတေဲ့ ၂၀၀၈ ဖှဲ့စညျးအုပျခြုပျပုံ အခွခေံဥပဒပေါ အရေးပေါျကာလဆိုငျရာ ပွဌာနျးခကြျတှနေဲ့ မညီညှှတျဘဲနဲ့ Unconstitutionally မညီညှှတျဘဲနဲ့ အာဏာသိမျးထားတာ ဖွဈတယျ။
ဒါကွောငျမို့လို ၂၀၀၈ ဖှဲ့စညျးအုပျခြုပျပုံ အခွခေံဥပဒအေရလညျး သူတို့ရဲ့ အာဏာသိမျးမှုမှာ အရေးပေါျကာလဆိုငျရာ ပွဌာနျးခကြျတှနေဲ့ မညီညှှတျတဲ့အတှကျ ဒါက ရာဇဝတျမှုမွောကျတယျ။ နိုငျငံတောျပုနျကနျမှုမွောကျတယျ။ တရားမဝငျဘူး။ ဒါကွောင့ျမို့ ကမြတို့က အခု အာဏာသိမျးစဈကောငျစီရဲ့ ကိုယျစား ခန့ျအပျပွီးတော့၊ ကိုယျစားပွုပွီးတော့ ပွညျသူူလူထုရဲ့ mandate ကို ကိုယျစားမပွုဘဲနဲ့ ပွောသှားတဲ့ သံအမတျကွီးရဲ့ စကားတှကေလညျး တရားမဝငျဘူး။ ပွီးတော့ ပွညျသူလူထုလညျး သူ့နောကျမှာ ရှိမနဘေူး။ ဘာကွောင့ျ ရှိမနဘေူးလို့ ကမြတို့ ပွောနနေိုငျလဲဆိုရငျ အခုဆို ပွညျသူလူထုက တခဲနကျ ပွောရမယျဆိုရငျ ကန့ျကှကျနကွေတာ ဖွဈတယျ။ အရှယျမြိုးစုံကနေ ကန့ျကှကျနကွေတာ ဖွဈတယျ။ ဆိုတော့ ဒီဟာက သကျသပွေနတေယျ။ နိုငျငံတှနေဲ့ ဆကျဆံတဲ့အခါမှာ Internal Legitimacy and External Legitimacy ရှိပါတယျ။ Sovereignty နဲ့ ပတျသကျလို့ရှိရငျလဲ ဒီအတိုငျးပါပဲ။ ပွညျတှငျးမှာ သကျရောကျတဲ့ အခြုပျအခွာအာဏာ၊ ပွညျပမှာ သကျရောကျတဲ့ အခြုပျအခွာအာဏာ ဆိုပွီး ရှိပါတယျ။ အဲဒီတာ့ ဒီအဖှဲ့အစညျးတှကေ အခြုပျအခွာအာဏာ နှဈခုစလုံးကို ကိုယျစားမပွုဘူးလို့ ပွောခငြျပါတယျ။
ဘာကွောင့ျလဲဆိုရငျ ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျက နိုငျငံခွားရေးဝနျကွီး ဖွဈပါတယျ။ ထိနျးသိမျးခံနရေဆဲ ဖွဈတယျ။ အဲဒီတော့ ဒီမှာရှိနတေဲ့ ပွညျပမှာ ရှိနတေဲ့ သံခငျးတမနျခငျးတှမှော ရှိနတေဲ့ တာဝနျထမျးဆောငျနကွေတဲ့ သူတှအေကုနျလုံးက သစ်စာခံရမှာသညျ သူတို့၏ ဝနျကွီး ဖွဈပါတယျ။ ပွညျထောငျစုဝနျကွီး ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျ ဖွဈပါတယျ။ နိုငျငံတောျ၏ အတိုငျပငျခံ ပုဂ်ဂိုလျနဲ့ နိုငျငံတောျသမ်မတကွီး ဦးဝငျးမွင့ျတို့ ခန့ျအပျထားခဲ့တဲ့ သံတမနျတှေ ဖွဈပါတယျ။ ဒါကွောင့ျ စဈအစိုးရကို ဒီအတှကျကွောင့ျမို့ ကမြတို့ ဆိုလိုခငြျတာက လကျရှိ ကမ်ဘာတနံှတလြားမှာ ရောကျရှိဖှင့ျလှဈနတေဲ့ သံခငျးတမနျခငျး သံတမနျတှအေကုနျလုံးသညျ မတရားထိနျးသိမျးခံရတဲ့ မတရားအာဏာသိမျးခံရတယျ။ ဒါပမေဲ့ ပွညျသူလူထုကတော့ အခုအခြိနျအထိ သူတို့ရဲ့ ခေါငျးဆောငျတှအေဖွဈ အစိုးရအဖွဈ အသိအမှတျပွုနကွေဆဲ ဖွဈတယျ။ ဒီလိုပွညျသူလူထုက ပေးထားတဲ့ အခြုပျအခွာအာဏာအပေါျမှာ နိုငျငံတကာကလညျး ဒီစဈအစိုးရကို ဆန့ျကငြျတယျ။ ပွညျပမှာလညျး သူတို့၏ အခြုပျအခွာအာဏာ သကျရောကျမှုက အငျမတနျမှ ခညြ့ျနဲ့နပေါတယျ။ ဒါကွောင့ျမို့ နိုငျငံတကာရောကျနတေဲ့ မွနျမာ့သံတမနျတှကေို အကွောငျးကွားစာတှေ လုပျပွီးတော့ သတငျးပို့တယျ။ အကွောငျးကွားတယျ။ ကိုယ့ျကိုယျ ခန့ျခဲ့တဲ့ နိုငျငံခွားရေးဝနျကွီး၊ နိုငျငံတောျ၏အတိုငျပငျခံ ပုဂ်ဂိုလျပေါျမှာပဲ သူတို့သစ်စာစောင့ျသိရမှာ ဖွဈတယျ။ နိုငျငံတောျ၏အတိုငျပငျခံ ပုဂ်ဂိုလျက ပွညျသူလူထုဆီက mandate ရထားတယျ။ ပွညျသူလူထု၏ တရားဝငျမဲတှနေဲ့ ရှေးကောကျတငျမွှောကျခံထားရတာ ဖွဈတယျ။ ဒါကွောင့ျမို့ ကမြတို့က ဒီစာကို ထုတျပွနျခဲ့တာ ဖွဈတယျ။
မေး ။ ။ အဲဒီတော့ တကယျလို့ စဈကောငျစီက ဒီသံအမတျတှကေို ညှှနျကွားခကြျပေးမယျဆိုရငျ တဘကျမှာလဲ ပွညျထောငျစုလှှတျတောျ ကိုယျစားပွုကောျမတီကနေ ပွညျသူတှေ ရှေးကောကျထားတဲ့ ပွညျထောငျစုလှှတျတောျကိုပဲ ကိုယျစားပွုဖို့ အစိုးရကိုပဲ ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျတို့ အစိုးရကိုပဲ ကိုယျစားပွုဖို့ဆိုရငျ သံတမနျတှဘေကျက ဒီစဈကောငျစီရဲ့ ညှှနျကွားခကြျတှကေို သူတို့ဘယျလို တုံ့ပွနျသင့ျသလဲ။
ဖွေ ။ ။ ဒါကတော့ သူတို့ မလိုကျနာဘဲနဲ့ တုံ့ပွနျလို့ ရပါတယျ။ နောကျပွီးတော့ အခုဆိုလို့ရှိရငျ သူတို့ အခကျအခဲဖွဈအောငျလို့ လုပျနတောတော့ မဟုတျပါဘူး။ သံတမနျဝနျထမျးတှဟော ကိုယ့ျရဲ့ကိုယျပိုငျဆုံးဖွတျခကြျနဲ့ ဘယျဟာအကောငျး၊ ဘယျဟာအဆိုးလညျးဆိုတာကို သူတို့သိနိုငျတဲ့ လူ ပုဂ်ဂိုလျတှေ ဖွဈပါတယျ။ ဆိုတဲ့အခါကွတော့ သူတို့ရဲ့ rationality ကို ကမြတို့ လေးစားတယျ။ နောကျတခုက သူတို့ရဲ့ တိုငျးပွညျပေါျမှာ ထားရှိတဲ့ သစ်စာစောင့ျသိမှုကို ကမြတို့ သံသယမဖွဈဘူး။ အဲဒီတော့ ဘယျလိုပဲ နိုငျငံရေး ဖိအားတှကွေောင့ျပဲဖွဈဖွဈ ဘယျသူက တရားဝငျတယျ။ ဘယျသူက တရားမဝငျဘူးဆိုတာကို သူတို့သိပါလိမ့ျမယျ။ ဒါကွောင့ျမို့လို့ ဒါလေးကို သံတမနျတှအေနနေဲ့ တောင့ျခံပေးကွဖို့နဲ့ ရိုးရိုးရှငျးရှငျးလေးပါပဲ။ အာဏာဖီဆနျတယျဆိုတာ ရိုးရိုးလေးပါ မလိုကျနာကွဖို့ပါပဲ။ စဈအစိုးရ၏ ခိုငျးတာတှကေို မလုပျဖို့ပါပဲ။ ဒီအတိုငျးပဲ ဘိုးနမွေဲကြားနမွေဲ ကိုယ့ျကိုယျလဲ မထိခိုကျဘဲနဲ့ ဆကျပွီးတော့ နလေို့ရတဲ့ အနအေထားတှေ ရှိပါတယျ။ ကွညောခကြျတှေ၊ ညှှနျကွားခကြျတှကေတော့ လာကောငျးလာပါလိမ့ျမယျ။ ဒါတှကေို ကိုယ့ျရဲ့ rational နဲ့ ကိုယ့ျအသိမှုနဲ့ ကိုယ့ျသံတမနျလုပျပိုငျခှင့ျတှနေဲ့ ကမြတို့ တိုငျးပွညို ကယျတငျနိုငျတာတှေ တိုငျးပွညျကို စဈအုပျခြုပျရေးအောကျကနေ လှတျမွောကျဖို့ သံတမနျတှမှော အခှင့ျရေးတှေ အမြားကွီး ရှိနပေါတယျ။
မေး ။ ။ အဲဒီတော့ သောကွာနေ့က ကငြျးပသှားခဲ့တဲ့ ကုလသမဂ်ဂ လူ့အခှင့ျအရေးကောငျစီမှာ အထူးအစညျးအဝေး၊ မွနျမာနိုငျငံနဲ့ ပတျသကျတဲ့ အဲဒီအရေးပေါျ အစညျးအဝေးမှာဆိုရငျ ဗွိတိနျသံအမတျကွီးကနေ ပွညျထောငျစုလှှတျတောျကိုယျစားပွု ကောျမတီရဲ့ ပနျကွာလှှာ အဲဒီစာကိုလညျး ဖတျသှားတယျဆိုတော့ အဲဒီတော့ ကုလသမဂ်ဂဘကျက ပွညျထောငျစုလှှတျတောျကိုယျစားလှယျ ကောျမတီကို အသိအမှတျပွုထားတယျဆိုတဲ့ သဘောမြိုးလညျး တှေ့ရတော့ ပွညျထောငျစုလှှတျတောျကိုယျစားလှယျကောျမတီအနနေဲ့ နိုငျငံတကာမှာ တရားဝငျ နိုငျငံကိုယျစားပွုအဖှဲ့အနနေဲ့ ဘယျလိုဆကျလုပျလှုပျရှားသှားဖို့ ရှိပါလဲ။
ဖွေ ။ ။ ဒီအခွအေနမှော ကမြတို့ တောငျးဆိုနတောတှေ ရှိတယျ။ အခုန ခေါငျးဆောငျတှနေဲ့ ဆှေးနှေးဖို့၊ ပွနျလှှတျပေးဖို့တှေ၊ နောကျပွီးတော့ ဒီမိုကရစေီ ပွနျပွီးတော့ Restore လုပျဖို့ တညီတညှတျထဲ နိုငျငံတကာနဲ့ ကမြတို့ ပွညျတှငျးကပါ တောငျးဆိုနကွေတာ ဖွဈတယျ။ ပထမအခကြျက ကမြပွောခငြျတာက ဒီကိစ်စကို အာဏာသိမျးစဈကောငျစီအနနေဲ့ မွနျမွနျထကျထကျ လုပျဖို့ပါ။ ဒါဆို သူတို့အတှကျလညျး သကျသာမယျ။ တိုငျးပွညျအတှကျလညျး ဘာပဲပွောပွော ပွညျသူလူထုတှေ လမျးပေါျထှကျနရေတဲ့ ကိစ်စတှေ။ ဒါတှေ နဈနာမှုတှေ အခြိနျကွာလာတာနဲ့အမြှ ဖွဈလာနိုငျတယျ။ နောကျပွီးတော့ တိုငျးပွညျရဲ့ စီးပှားရေး အခွအေနေ။ စဈအုပျစုရဲ့ အကြိုးစီးပှားတော့ ထိခငြျမှ ထိမှာပေါ့။ သူတို့ စုထားဆောငျးထားတာနဲ့ ဒါပမေဲ့ တိုငျးပွညျရဲ့ စီးပှားရေးက အခြို့ရကျတှမှော ကုနျသှယျရေးက သုည ဖွဈသှားတာတှေ ရှိတယျ။ ဒါတှကေ ကွာလာတာနဲ့ တိုငျးပွညျအတှကျလညျး မကောငျးပါဘူး။ ဒီအခကြျအလကျတှကေို ကွည့ျခွငျးအားဖွင့ျ CDM လှုပျရှားမှုဟာ ကမြတို့ ထိရောကျမှုရှိတယျ။ အခုန ကုလသမဂ်ဂမှာလညျး Legitimacy ရအောငျ ကမြတို့ ကွိုးစားပွီးတော့ ရတဲ့ Channel တှကေနေ ကွိုးစားဆောငျရှကျနတော ဖွဈတယျ။ ပွငျပမှာရုံးတှေ လိုအပျလို့ရှိရငျလဲ ကမြတို့ ပွငျပကနေ ခြိတျဆကျပွီးတော့ ဆောငျရှကျရမယ့ျ အနအေထားတှေ ရှိတယျ။
အခုလောလောဆယျတော့ ပွညျတှငျးကနပွေီးတော့ပဲ အခုလိုမြိုးပဲ ကနြျတဲ့ Platform တှကေို သုံးပွီးတော့ ဆကျသှယျနပေါမယျ။ နောကျပွီးတော့ ကိုဗဈကာလ ဖွဈတဲ့အတှကျ ကမ်ဘာကွီးမှာလညျး လူကိုယျတိုငျ သှားပွီးတော့ တကျနကွေတာ မဟုတျပါဘူး။ ကုလသမဂ်ဂအစညျးအဝေး အပါအဝငျ၊ အစညျးအဝေး တောျတောျမြားမြားက Zoom Platform အခွား Application Platform တှနေဲ့ လုပျနကွေတာ ဖွဈတဲ့အတှကျ ကမြတို့အနနေဲ့ အခုအနအေထားအထိ International ကို ပွောတဲ့အခါမှာ ဒီ Platform တှကေနေ ပွောဖို့ အဆငျပွနေတေုနျးပါပဲ။ အဲဒီတော့ နောကျထပျပွညျပမှာ ရုံးခှဲတှေ ဖှင့ျသှားဖို့ Delegate လုပျသှားဖို့ဆိုတာတှကေတော့ ကမြတို့ စိတျခရြတဲ့ နိုငျငံရေးအားဖွင့ျ သသေခြောခြာ၊ အကွအေလညျ ဆှေးနှေးပွီးတော့မှ လုပျဖို့ ဆောငျရှကျဖို့ ကွိုးစားမှုတှေ ရှိနပေါတယျ။ ဒါပမေဲ့ ကမြတို့ ဒီကိစ်စက အဲဒီလောကျအထိ ရှညျရှညျကွီး မသှားစခေငြျပါဘူး။ အဲဒီအထိ မသှားနိုငျအောငျလညျး ဖွဈနိုငျသမြှ မွနျမွနျပွအေောငျလို့ ကမြတို့ တှနျးနပေါတယျ။ တကယျလို့ ရှညျကွာခဲ့မယျဆိုရငျတော့ ဒီနညျးဟာ စဉျးစားရမယ့ျ ကိစ်စဖွဈတဲ့အတှကျ အဲဒီအတှကျ စီစဉျဆောငျရှကျနပေါတယျ။
မေး ။ ။ အဲဒီတော့ မွနျမာနိုငျငံမှာ စဈအာဏာသိမျးမှုနဲ့ ပတျသကျပွီးတော့ အခု လူ့အခှင့ျအရေးကောငျစီကနေ ဆုံးဖွတျခကြျခလြိုကျတယျ။ အဲဒီရဲ့ ဆုံးဖွတျခကြျ သောကွာနေ့က ခမြှတျလိုကျတဲ့ ဆုံးဖွတျခကြျတှထေဲမှာပါတဲ့ အခကြျတှအေရ ဘယျလောကျအထိ အရေးပါလဲရှင့ျ။
ဖွေ ။ ။ ထူးခွားတာကတော့ အမွဲတမျး ကန့ျကှကျဆန့ျကငြျပွီးတော့ ကာပေးနတေဲ့ တရုတျနဲ့ ရုရှားတို့က ပွညျတှငျးရေးလို့ ပွောပမေယ့ျလဲ တဘကျကလဲ ဒီဟာကို သှားဖို့အတှကျ ပွောသှားတဲ့အခကြျထဲမှာ ကမြတို့ သတိထားမိလိုကျတာ ရှိပါတယျ။ ပွောရမယျဆိုရငျ အခု မွနျမာပွညျမှာ ဖွဈနတေဲ့ အနအေထားဟာ ပွညျတှငျးရေးဆိုပွီး ပဈထားရမယ့ျ အနအေထား မဟုတျပါဘူး။ ကမ်ဘာ့ဒီမိုကရစေီ သှားခငြျတဲ့ နိုငျငံတှေ၊ ဒီမိုကရစေီကို လိုလားတဲ့ ကမ်ဘာသူကမ်ဘာသားတှေ၊ ကမ်ဘာ့ပွညျသူတှကေိုပါ ခွိမျးခွောကျနတေဲ့ ဖွဈရပျဖွဈတယျ။ မငျးတို့ ဘယျလိုပဲ ရှေးကောကျထား၊ ရှေးကောကျထား မငျးတို့ မဲနဲ့ ရှေးထားတဲ့လူတှကေို ငါတို့ ကွိုကျသလို လုပျလို့ရတယျဆိုတဲ့ message က ဘယျလိုမှ လကျခံနိုငျစရာ မရှိတဲ့ လုပျဆောငျခကြျပဲ ဖွဈတယျ။ ဒါကွောင့ျမို့ ဒီကိစ်စကို တရုတျ၊ ရုရှာတို့လိုအပါအဝငျ ကုလသမဂ်ဂလုံခွုံရေးကောငျစီမှာ အဓိက veto ရထားတဲ့ နိုငျငံတှအေနနေဲ့လဲ ဒါကို အထိုကျအလြောကျ အသိအမှတျပွုရလိမ့ျမယျ။ နားလညျရလိမ့ျလို့ ကမြတို့ နားလညျပါတယျ။ နောကျတခု ကမြတို့ ဒီကနတေဆင့ျ ပွောခငြျတာက တရုတျနိုငျငံအနနေဲ့လဲ ဗမာပွညျရဲ့ ဒီမိုကရစေီ ဖွဈထှနျးမှုကို ဘာမှထှထှေထေူးထူး စိုးရိမျစရာ မရှိပါဘူး။ ကနြောျတို့ခေါငျးဆောငျနဲ့ နိုငျငံရေးပေါျလစီမှာလဲ ရှိထားပွီသား ဖွဈတယျ။ ကမြတို့က အိမျနီးနားခငြျးနဲ့ ထိုကျသင့ျတဲ့ ဆကျဆံရေး၊ ကောငျးမှနျတဲ့ ဆကျဆံရေး ရှိရမယျဆိုတာကို ကမြတို့ လကျခံထားပွီးသာ ဖွဈပါတယျ။ ဒါကွောင့ျမို့ ကမြတို့ ဒီကနတေဆင့ျ သတငျးစကားပါးခငြျတာကလဲ ကွုံတုနျးပွောခငြျတာက မွနျမာပွညျရဲ့ ဒီမိုကရစေီအသှငျကူးပွောငျးရေးဟာ တရုတျပွညျရဲ့ ပွညျတှငျးရေးကို ဘာမှထိရောကျမှု မရှိပါဘူး။ ထို့အတူ ကမြတို့ရဲ့ ဒီမိုကရစေီ အသှငျကူးပွောငျးရေးမှာလညျး အပွုသဘောဆောငျတဲ့ ပူးပေါငျးဆောငျရှကျမှုနဲ့ ထောကျခံမှုတှကေို အိမျနီးနားခငြျးနိုငျငံအနနေဲ့ ဆောငျရှကျပေးဖို့ ကမြတို့အနနေဲ့ မတေ်တာရပျခံလိုပါတယျ။ ကမြတို့ diplomatic channel တှကေနေ ဒီသတငျးစကားတှကေို ပေးထားခဲ့ပါတယျ။
မေး ။ ။ အဲဒီတော့ ဒီစဈကောငျစီကို နိုငျငံတကာအစိုးရတှကေ အသိအမှတျပွုတဲ့ အတိုငျးအတာ - အဲဒါကို မဇငျမာအောငျတို့က ဘယျလိုမွငျလဲ။ ဘယျလို သုံးသပျထားပါလဲရှင့ျ။
ဖွေ ။ ။ အခုထကျထိ အသိအမှတျမပွုဘူး။ ဒါကွောင့ျမို့ အခုန တောငျးဆိုခကြျတှမှော တှေ့ရတယျ။ International Law နဲ့ နိုငျငံတကာ ဥ့ပဒတှေနေဲ့ ဆကျဆံရေး ethically ကငြ့ျဝတျတှအေရ စာခြုပျစာတမျးတှေ၊ အနအေထားတှနေဲ့ သူတို့ နိုငျငံတကာက သံခငျးတမနျခငျးနညျးတှနေဲ့ ဒီကိစ်စကို ဖိအားပေးဖို့ အမြိုးမြိုး ကွိုးစားနကွေတာကို တှေ့ရပါတယျ။ ဒီဟာကွီးက အထူးအားဖွင့ျတော့ ဒီမိုကရစေီနိုငျငံတှအေတှကျတော့ အကွီးအကယြျ ခွိမျးခွောကျနတေဲ့ ကိစ်စ ဖွဈနတောပေါ့။ ဒသေတှငျးမှာလဲ အခုဆိုရငျ ကမြတို့ တိုငျးပွညျတပွညျတညျး မဟုတျတော့ဘူး။ ထိုငျးဘကျမှာ ဆန်ဒပွတာတှေ ဖွဈနပွေီ။ ထိုငျးမှာလညျး အာဏာသိမျးစဈအစိုးရ သိမျးလိုကျ ပွနျပေးလိုကျ ဖွဈနတေဲ့ အနအေထား ဖွဈနတေဲ့အတှကျ ဒါက Regional Issue လညျး တစတစနဲ့ ဖွဈလာနတေဲ့ အနအေထားမြိုး တှေ့နရေတယျ။ ဆိုတော့ ကမ်ဘာ့နိုငျငံတှရေဲ့ ထောကျခံမှုဟာ အငျမတနျမှ နညျးပါတယျ။ ဒါကို ထိနျးထိနျးသိမျးသိမျးနဲ့ သှားဖို့ လိုအပျတယျဆိုတဲ့ တဈခကြျကွောင့ျသာ စဈအုပျစုနဲ့ စကားပွောတယျ။ တခြို့သံတမနျတှဆေို သူတို့ကို နားလညျပေးပါ။ သူတို့ CRPH ကို ထောကျခံတယျ။ သို့သောျလဲပဲ အခုနပွောတဲ့ ညှိနှိုငျးမှု အဖွတေဈခု ရှာဖို့ဆိုရငျတော့ အာဏာသိမျးစဈခေါငျးဆောငျတှနေဲ့ တှေ့ဖို့ ကွိုးစားလိမ့ျမယျ။ ကွိုးစားပွီး စကားပွောပေးလိမ့ျမယျ။ အဲဒီလို ကွိုးစားတဲ့အခါမှာ ဒါဟာ စဈခေါငျးဆောငျတှကေို အသိအမှတျပွုတာ မဟုတျပါဘူး။ သူတို့ကို နားလညျပေးပါဆိုပွီး ကမြတို့ကို ပွောထားတာ ရှိပါတယျ။ ဒါကွောင့ျ နိုငျငံတကာရဲ့ အသိအမှတျပွုမှုကတော့ အငျမတနျ Legitimacy အရ အငျမတနျကိုမှ နညျးပါးတယျ။ Percentage အားဖွင့ျ တောျတောျလေးနညျးတဲ့ အနအေထား ရှိပွီးတော့ CRPH ရဲ့ ဖွဈတညျမှုက Legitimacy ကို အမြားကွီး အထောကျအကူပွု နတောမြိုးတှေ ရှိပါတယျ။ အားရစရာကောငျးပါတယျ။
မေး ။ ။ အဲဒီတော့ ပွီးခဲ့တဲ့ အပတျအတှငျးမှာပဲ အမရေိကနျသမ်မတ Joe Biden ကနေ မွနျမာနိုငျငံက စဈခေါငျးဆောငျတှအေပေါျမှာ အဓိက စဈအာဏာသိမျးတဲ့ တာဝနျရှိတဲ့လူတှကေို ပဈမှတျထားပွီးတော့ ဒဏျခတျအရေးယူထားတယျ။ အဲဒါအပွငျကို မွနျမာနိုငျငံက ပိုငျဆိုငျထားတဲ့ ဒေါျလာ တဈဘီလီယံကိုလညျး ထိနျးသိမျးထားမယျ၊ ထိနျးခြုပျထားမယျဆိုပွီးတော့လညျး ကွညောတယျဆိုတော့ အဲဒီ တဈဘီလီယံဆိုတဲ့ဟာက အမရေိကနျနိုငျငံမှာရှိနတေဲ့ မွနျမာနိုငျငံရဲ့ ပိုငျဆိုငျမှုဆိုတာ ဘာကိုပွောတာပါလဲရှင့ျ။
ဖွေ ။ ။ ကမြထငျတယျ အဓိက ကုနျသှယျမှုလုပျဖို့ အရငျအစိုးရတုနျးက ကမြတို့တှေ မွနျမာငှေ ခိုငျမာအားကောငျးဖို့အတှကျ လုပျထားတဲ့ဟာတှေ၊ ရှိခဲ့ပါလိမ့ျမယျ။ ဒါက အစိုးရက ပိုငျဆိုငျမှုတှေ။ အဲဒီဟာတှကေို ကမြ နားလညျလိုကျတာက တရားမဝငျတဲ့ စဈအာဏာသိမျးအစိုးရမှာ လုပျပိုငျခှင့ျ မရှိဘူး။ ဒါက တရားဝငျအစိုးရက လုပျထားခဲ့တဲ့ reserve ပွောထားတဲ့ ကုနျသှယျရေးမှာ ထားတာတှေ ဖွဈမယျ။ ဒါကတော့ ဘဏ်ဍာရေးနဲ့ ကောျမတီက ကိုယျစားလှယျဆိုရငျ ပိုပွီးတော့ သိပါလိမ့ျမယျ။ ဘဏ်ဍာရေးနဲ့ ငှကွေေးဆိုငျရာ ကိုယျစားလှယျတှဆေို ပိုသိပါလိမ့ျမယျ။ ဆိုလိုတာကတော့ conceptually အခွခေံသဘောတရားအရ ဒါဟာ အာဏာသိမျးစဈအစိုးရနဲ့ မဆိုငျဘူး။ ပွညျသူလူထုက ရှေးကောကျတငျမွှောကျခံထားရတဲ့ တရားဝငျအစိုးရသညျသာ ဒါကို လုပျပိုငျခှင့ျရှိတယျလို့ ပွောလိုကျတဲ့ message လို့ ကမြအနနေဲ့ ဒီလိုပဲ နားလညျပါတယျ။
မေး ။ ။ အခုလိုမြိုး အမရေိကနျအစိုးရဘကျက ဒီလိုအာဏာသိမျးမှုအပေါျမှာ သူတို့ပွငျးပွငျးထနျထနျ အရေးယူဆောငျရှကျတာတှပေေါျမှာ ပွညျထောငျစုလှှတျတောျ ကိုယျစားပွု ကောျမတီအနနေဲ့ ဘယျလိုမွငျပါသလဲရှင့ျ။
ဖွေ ။ ။ ကွိုဆိုပါတယျ။ ကမြတို့က တဈခုပဲ ထပျထပျပွီးတော့ တိုကျတှနျးရတာက ဘာလဲဆိုတော့ အရငျတုနျးကလဲ စီးပှားရေးပိတျစို့တာတှေ လုပျခဲ့တယျ။ ဒီထကျပိုပွီးတော့ ထိရောကျတဲ့ အပွောငျးအလဲကို ဖွဈစနေိုငျတဲ့ အရေးယူမှုတှေ လုပျဖို့ UN Security Council မှာလညျး သူတို့ ဆုံးဖွတျခဲ့တာ Announcement လုပျခဲ့တာတှေ ရှိတယျ။ အဲဒီတော့ Resolution ကွညောခကြျလို မဟုတျဘဲနဲ့ ဆုံးဖွတျခကြျပါ ခပြွီးတော့ လကျတှေ့ပါတဲ့ အရေးယူဆောငျရှကျမှုတှလေုပျဖို့ ကမြတို့က ထပျမံပွီးတော့ တိုကျတှနျးခဲ့ပါတယျ။ အခုလဲ ဒီလိုပဲ ထပျပွီးတော့ တိုကျတှနျးလိုပါတယျ။ အခုနပွောတဲ့ စီးပှားရေး ပိတျစို့မှုတှနေဲ့ နောကျထပျနှဈ နှဈဆယျ ထပျပွီးတော့ မစောင့ျနိုငျပါဘူး။ ပေးလို့လဲ မရပါဘူး။ ဒီပှဲဒီအနအေထားမြိုးမှာ ဒီလိုအစဉျအလာကွီးဖွဈအောငျ လုပျလို့မရပါဘူး။ ဒီထကျပိုပွီးတော့ ပွငျးထနျတဲ့ ထိရောကျတဲ့ အရေးယူဆောငျရှကျမှုတှေ၊ နောကျပွီးတော့ မွနျမာပွညျမှာ စဈအာဏာသိမျးလို့ရှိရငျ ပွညျသူလူထုရဲ့ မဲတှကေို စိတျဆန်ဒတှကေို သရောျမောျကား လုပျမယျဆိုရငျ ဒီလိုပဲ ပွဈဒဏျခံရမယျဆိုတဲ့ နမူနာမြိုးတှေ ကမြတို့ လိုအပျနပေါတယျ။ အဲဒီလိုမြိုး ဖွဈနိုငျမယ့ျ ထိရောကျတဲ့ အရေးယူမှုတှေ ထပျလုပျပေးဖို့ တိုကျတှနျးပါတယျ။
မအငျကွငျးနိုငျ ။ ။ ဒါကတော့ ပွညျထောငျစုလှှတျတောျကိုယျစားပွု ကောျမတီဝငျ ဒေါျဇငျမာအောငျ ဖွဈပါတယျရှငျ။
