(Zawgyi/Unicode)
Coronavirus ကြောင့် အိန္ဒိယကိုလာမယ့် ကမ္ဘာလှည့်ခရီးသွားတွေကို ပြည်ဝင်ခွင့်ဗီဇာ ထုတ်ပေးမှု ဆိုင်းငံ့ထားဖို့ အစိုးရရဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်ကြောင့် သူတို့ရဲ့ လုပ်ငန်းတွေကို ထိခိုက်နိုင်ကြောင်း ဟိုတယ်နဲ့ ခရီးသွားလုပ်ငန်းရှင်တွေက ပြောပါတယ်။
Coronavirus ကြောင့် အိန္ဒိယမှာ သေဆုံးသူတဦး ရှိခဲ့တဲ့အပြင် ရောဂါပိုးဟာ အလျင်အမြန် ကူးစက်နေတဲ့အတွက် သောကြာနေ့ကစပြီး ဧပြီလ ၁၅ ရက်နေ့အထိ ပြည်ဝင်ဗီဇာ ထုတ်ပေးတာတွေ ဆိုင်းငံ့ထားမယ့်အကြောင်း အိန္ဒိယအစိုးရက ဖေဖော်ဝါရီလ ၁၁ ရက်နေ့မှာ ကြေညာခဲ့တာပါ။ ဒီအကြောင်း ရိုက်တာသတင်းကို အခြေခံပြီး ကိုဇော်ဝင်းလှိုင်က တင်ပြပေးပါမယ်။
ကမ္ဘာတဝှမ်း နိုင်ငံပေါင်း ၁၀၀ ကျော်မှာ ကူးစက်ပြန့်နှံ့နေတဲ့ Coronavirus ကြောင့် သောကြာနေ့အထိ သေဆုံးသူ ငါးထောင့် လေးရာနီးပါးရှိလာနေပြီး ရောဂါပိုး ကူးစက်သူအရေအတွက်ဟာလည်း တသိန်း ငါးသောင်းနား ကပ်လာနေတဲ့အချိန်မှာဘဲ အိန္ဒိယနိုင်ငံမှာလည်း Coronavirus ကြောင့် ပထမဆုံး သေဆုံးသူရှိလာပြီဖြစ်ကြောင်း အိန္ဒိယကျန်းမာရေးဝန်ကြီးက ဖေဖော်ဝါရီ ၁၂ ရက်နေ့မှာ ကြေညာခဲ့တာပါ။
သေဆုံးသွားသူဟာ တိုင်းပြည်တောင်ပိုင်း Karnataka ပြည်နယ်က အသက် ၇၄ နှစ်အရွယ် အမျိုးသားဖြစ်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
လူဦးရေ ၁.၃ ဘီလီယံရှိတဲ့ အိန္ဒိယနိုင်ငံမှာ အခုချိန် ဗိုင်းရပ်စ်ပိုး ကူးစက်နေသူ ၇၄ ဦးသာ ရှိသေးတာကြောင့် တခြား အာရှ၊ ဥရောပနဲ့ မြောက်အမေရိကတိုက်တို့နဲ့ နှိုင်းယှဉ်လိုက်ရင် ကူးစက် သေဆုံးမှု အတော်လေး သက်သာနေတာပါ။ ဒါပေမယ့် ကျန်းမာရေးဝန်ဆောင်မှု အပိုင်းမှာ မနိုင်ဝန်ထမ်းနေရတဲ့ အခြေအနေရှိနေတာကြောင့် တကယ်လို့သာ ဒီ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုး အလျင်အမြန် ကူးစက် ပြန့်နှံ့ခဲ့မယ်ဆိုရင် ကြီးမားတဲ့ ပြဿနာတွေနဲ့ ရင်ဆိုင်ရနိုင်တယ်လို့ ကျွမ်းကျင်သူတွေက ထောက်ပြနေကြတာပါ။
အစိုးရက ကမ္ဘာ့လှည့်ခရီးသွားတွေကို ပြည်ဝင်ဗီဇာ ပိတ်လိုက်တဲ့အတွက် သူတို့လုပ်ငန်းတွေကို အကြီးအကျယ် ထိခိုက် နစ်နာစေနိုင်တယ်လို့ အိန္ဒိယက ကမ္ဘာကျော် Taj Mahal ရှိရာ Agra မြို့က ဟိုတယ်နဲ့ ခရီးသွားလုပ်ငန်းရှင်များအသင်းဥက္ကဌ Ramesh Wadhwa က ပြောပါတယ်။
“တကယ်လို့ ဒီအတိုင်း နောက်ထပ် တလလောက် ပိတ်ထားမယ်ဆိုရင် ကမ္ဘာလှည့်ခရီးသွား ဝင်ရောက်လာမှုနှုန်းက သုညအထိ ကျသွားပြီး ကျနော်တို့ Agra မြို့ရဲ့ ခရီးသွားလုပ်ငန်းအတွက် အကြီးအကျယ် ထိခိုက်နိုင်ပါတယ်။ လာမယ့် ရက်အနည်းဟာလည်း ကျနော်တို့နိုင်ငံရဲ့ ခရီးသွားလုပ်ငန်းအတွက် အကြီးအကျယ် ထိခိုက်စေမှာပါ။ ဒီ ဆုံးရှုံးမှုတွေ ပြန်ကာမိဖို့အတွက် နှစ်အတော်ကြာ ပြန်လုပ်ယူရပါလိမ့်မယ်။”
သံတမန်တွေနဲ့ အစိုးရ တရားဝင်လုပ်ငန်းနဲ့သက်ဆိုင်တဲ့ ဗီဇာတွေကလွဲလို့ တခြား ပြည်ဝင်ခွင့်ဗီဇာ ထုတ်ပေးမှု အားလုံးကို ဧပြီလ ၁၅ ရက်နေ့အထိ ပိတ်ထားမယ်လို့ အိန္ဒိယအစိုးရက ကြေညာခဲ့တာပါ။
အိန္ဒိယနိုင်ငံကို နှစ်စဉ် ကမ္ဘာလှည့်ခရီးသည် ၁၀ သန်းလောက် လာရောက်လည်ပတ်နေတာကြောင့် အဲဒီ ခရီးသည်တွေကို မှီခို အားထားနေရတဲ့ ဟိုတယ်နဲ့ ခရီးသွားလုပ်ငန်းကို ထိခိုက်စေမယ့်အကြောင်း Taj Mahal က ဧည့်လမ်းညွန် Amit Kumar ကလည်း ပြောပါတယ်။
“Taj Mahal ထဲကို ဝင်ဖို့အတွက် လက်မှတ်အရောင်းကောင်တာမှာ နေ့စဉ် လူတန်းရှည်ကြီးက လက်မှတ်လာ တန်းစီနေကြသလို ဧည့်သည်တွေများလွန်းတဲ့အတွက် ဧည့်လမ်းညွန်တောင် မလောက်တဲ့အခြေအနေမျိုး ရှိခဲ့တာပါ။ ဒီနေ့ အခြေအနေကို ပြောရမယ်ဆိုရင်တော့ အခုချိန်ထိ ကျနော် ဧည့်သည်တယောက်မှ မရသေးပါဘူး။ ကျနော့်သူငယ်ချင်းတွေလည်း လွန်ခဲ့တဲ့ ၂ ရက်အတွင်း ဧည့်သည် တယောက်မှ မရကြပါဘူး။”
ဟိုတယ်ပိုင်ရှင်တဦးဖြစ်သူ Ravinder ကလည်း နိုင်ငံတကာက ဧည့်သည်တွေ ရောက်မလာကြတော့ကြောင်း အခုလို ပြောပါတယ်။
“နိုင်ငံတကာဧည့်သည်တွေ ပုံမှန်လာကြပေမယ့် အခုတော့ တယောက်မှ ရောက်မလာတော့သလောက်ပါဘဲ။ အခုဆိုရင် ဟိုတယ်ကို ဆက်ရပ်တည်နိုင်ဖို့နဲ့ ဝန်ထမ်းတွေကို လစာပေးနိုင်ဖို့တောင် အတော်လေး အခက်အခဲ ရှိနေပါတယ်။ အခြေအနေတွေ ဒီအတိုင်း ဆက်သွားနေမယ်ဆိုရင် ဒီဟိုတယ်ကို အပြီးအပိုင် ပိတ်ပစ်ရမယ့်အခြေအနေ ရှိပါတယ်။”
မြို့တော် နယူးဒေလီက ဟိုတယ်တွေလည်း အလားတူ အခက်အခဲတွေနဲ့ ရင်ဆိုင်နေရပြီး လာရောက် တည်းခိုသူအရေအတွက် ၉၀% လောက် ကျသွားတယ်လို့ မန်နေဂျာတဦးဖြစ်သူ Ajit Singh Sisodiya က ပြောပါတယ်။
အခါတိုင်း နိုင်ငံခြားဧည့်သည်တွေနဲ့ ပြည့်နေတတ်တဲ့ နယူးဒေလီမြို့၊ Paharganj အရပ်က စားသောက်ဆိုင်တွေဟာလည်း အခုဆို ခြောက်ကပ်နေပါတယ်။ ပုံမှန်အားဖြင့် အိန္ဒိယက ဟိုတယ်တွေဟာ ၂၀၁၉ ခုနှစ်အတွင်း ၃ ပုံ ၂ ပုံလောက် ဧည့်သည် အမြဲတမ်း ရှိနေတတ်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
ဒီအတောအတွင်း အိန္ဒိယနိုင်ငံ၊ ဗုဒ္ဓဂါယာမှာ ရောက်နေတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံသား ၂,၀၀၀ ကျော်ကို မတ်လ ၂၂ ရက်နေ့မှာ အားလုံး ပြန်ခေါ်မယ်လို့ ဗုဒ္ဓဂယာ ဘုရားဖူးကော်မတီဥက္ကဋ္ဌ ဦးမောင်မြင့်က ဗွီအိုအေကိုပြောပါတယ်။
“သူတို့ကို လေယာဉ်ပျံတွေ အသီးသီးတွေနဲ့ ဒီလ ၂၂ ရက်နေ့ နောက်ဆုံးထားပြီး အပြီးပြန်ခေါ် တော့မယ်။ အဲ့တော့ အားလုံး safe ဖြစ်ပါတယ်။ Panic မဖြစ်ကြပါနဲ့ ဗမာပြည်မှာ Panic အရမ်းဖြစ်နေကြတယ်။ အဲ့တော့ ကျနော် ဒါကို ထည့်ပြောချင်ပါတယ်။”
ဗုဒ္ဓဂါယာဘုရားဖူး ခရီးသွားတွေအပါအဝင် ကမ္ဘာ့နိုင်ငံအသီးသီးက ကမ္ဘာလှည့် ခရီးသည်တွေကို ပြည်ဝင်ခွင့်ဗီဇာ ထုတ်ပေးတာတွေ ပိတ်ပင်လိုက်တဲ့အကြောင်း အိန္ဒိယအစိုးရက ကြေညာအပြီးမှာ မြန်မာနိုင်ငံကလည်း အခုလို ပြန်ခေါ်ဖို့ စီစဉ်တာ ဖြစ်ပါတယ်။
....................
ကိုရိုနာဗိုငျးရပျဈကွောင့ျ အိန်ဒိယခရီးသှားလုပျငနျး အထိနာ
(Unicode)
Coronavirus ကွောင့ျ အိန်ဒိယကိုလာမယ့ျ ကမ်ဘာလှည့ျခရီးသှားတှကေို ပွညျဝငျခှင့ျဗီဇာ ထုတျပေးမှု ဆိုငျးငံ့ထားဖို့ အစိုးရရဲ့ ဆုံးဖွတျခကြျကွောင့ျ သူတို့ရဲ့ လုပျငနျးတှကေို ထိခိုကျနိုငျကွောငျး ဟိုတယျနဲ့ ခရီးသှားလုပျငနျးရှငျတှကေ ပွောပါတယျ။ Coronavirus ကွောင့ျ အိန်ဒိယမှာ သဆေုံးသူတဦး ရှိခဲ့တဲ့အပွငျ ရောဂါပိုးဟာ အလငြျအမွနျ ကူးစကျနတေဲ့အတှကျ သောကွာနေ့ကစပွီး ဧပွီလ ၁၅ ရကျနေ့အထိ ပွညျဝငျဗီဇာ ထုတျပေးတာတှေ ဆိုငျးငံ့ထားမယ့ျအကွောငျး အိန်ဒိယအစိုးရက ဖဖေောျဝါရီလ ၁၁ ရကျနေ့မှာ ကွညောခဲ့တာပါ။ ဒီအကွောငျး ရိုကျတာသတငျးကို အခွခေံပွီး ကိုဇောျဝငျးလှိုငျက တငျပွပေးပါမယျ။
သဆေုံးသှားသူဟာ တိုငျးပွညျတောငျပိုငျး Karnataka ပွညျနယျက အသကျ ၇၄ နှဈအရှယျ အမြိုးသားဖွဈတယျလို့ ဆိုပါတယျ။
လူဦးရေ ၁.၃ ဘီလီယံရှိတဲ့ အိန်ဒိယနိုငျငံမှာ အခုခြိနျ ဗိုငျးရပျဈပိုး ကူးစကျနသေူ ၇၄ ဦးသာ ရှိသေးတာကွောင့ျ တခွား အာရှ၊ ဥရောပနဲ့ မွောကျအမရေိကတိုကျတို့နဲ့ နှိုငျးယှဉျလိုကျရငျ ကူးစကျ သဆေုံးမှု အတောျလေး သကျသာနတောပါ။ ဒါပမေယ့ျ ကနြျးမာရေးဝနျဆောငျမှု အပိုငျးမှာ မနိုငျဝနျထမျးနရေတဲ့ အခွအေနရှေိနတောကွောင့ျ တကယျလို့သာ ဒီ ဗိုငျးရပျဈပိုး အလငြျအမွနျ ကူးစကျ ပွန့ျနှံ့ခဲ့မယျဆိုရငျ ကွီးမားတဲ့ ပွူနာတှနေဲ့ ရငျဆိုငျရနိုငျတယျလို့ ကြှမျးကငြျသူတှကေ ထောကျပွနကွေတာပါ။
အစိုးရက ကမ်ဘာ့လှည့ျခရီးသှားတှကေို ပွညျဝငျဗီဇာ ပိတျလိုကျတဲ့အတှကျ သူတို့လုပျငနျးတှကေို အကွီးအကယြျ ထိခိုကျ နဈနာစနေိုငျတယျလို့ အိန်ဒိယက ကမ်ဘာကြောျ Taj Mahal ရှိရာ Agra မွို့က ဟိုတယျနဲ့ ခရီးသှားလုပျငနျးရှငျမြားအသငျးဥက်ကဌ Ramesh Wadhwa က ပွောပါတယျ။
“တကယျလို့ ဒီအတိုငျး နောကျထပျ တလလောကျ ပိတျထားမယျဆိုရငျ ကမ်ဘာလှည့ျခရီးသှား ဝငျရောကျလာမှုနှုနျးက သုညအထိ ကသြှားပွီး ကနြောျတို့ Agra မွို့ရဲ့ ခရီးသှားလုပျငနျးအတှကျ အကွီးအကယြျ ထိခိုကျနိုငျပါတယျ။ လာမယ့ျ ရကျအနညျးဟာလညျး ကနြောျတို့နိုငျငံရဲ့ ခရီးသှားလုပျငနျးအတှကျ အကွီးအကယြျ ထိခိုကျစမှောပါ။ ဒီ ဆုံးရှုံးမှုတှေ ပွနျကာမိဖို့အတှကျ နှဈအတောျကွာ ပွနျလုပျယူရပါလိမ့ျမယျ။”
သံတမနျတှနေဲ့ အစိုးရ တရားဝငျလုပျငနျးနဲ့သကျဆိုငျတဲ့ ဗီဇာတှကေလှဲလို့ တခွား ပွညျဝငျခှင့ျဗီဇာ ထုတျပေးမှု အားလုံးကို ဧပွီလ ၁၅ ရကျနေ့အထိ ပိတျထားမယျလို့ အိန်ဒိယအစိုးရက ကွညောခဲ့တာပါ။
အိန်ဒိယနိုငျငံကို နှဈစဉျ ကမ်ဘာလှည့ျခရီးသညျ ၁၀ သနျးလောကျ လာရောကျလညျပတျနတောကွောင့ျ အဲဒီ ခရီးသညျတှကေို မှီခို အားထားနရေတဲ့ ဟိုတယျနဲ့ ခရီးသှားလုပျငနျးကို ထိခိုကျစမေယ့ျအကွောငျး Taj Mahal က ဧည့ျလမျးညှနျ Amit Kumar ကလညျး ပွောပါတယျ။
“Taj Mahal ထဲကို ဝငျဖို့အတှကျ လကျမှတျအရောငျးကောငျတာမှာ နေ့စဉျ လူတနျးရှညျကွီးက လကျမှတျလာ တနျးစီနကွေသလို ဧည့ျသညျတှမြေားလှနျးတဲ့အတှကျ ဧည့ျလမျးညှနျတောငျ မလောကျတဲ့အခွအေနမြေိုး ရှိခဲ့တာပါ။ ဒီနေ့ အခွအေနကေို ပွောရမယျဆိုရငျတော့ အခုခြိနျထိ ကနြောျ ဧည့ျသညျတယောကျမှ မရသေးပါဘူး။ ကနြော့ျသူငယျခငြျးတှလေညျး လှနျခဲ့တဲ့ ၂ ရကျအတှငျး ဧည့ျသညျ တယောကျမှ မရကွပါဘူး။”
ဟိုတယျပိုငျရှငျတဦးဖွဈသူ Ravinder ကလညျး နိုငျငံတကာက ဧည့ျသညျတှေ ရောကျမလာကွတော့ကွောငျး အခုလို ပွောပါတယျ။
“နိုငျငံတကာဧည့ျသညျတှေ ပုံမှနျလာကွပမေယ့ျ အခုတော့ တယောကျမှ ရောကျမလာတော့သလောကျပါဘဲ။ အခုဆိုရငျ ဟိုတယျကို ဆကျရပျတညျနိုငျဖို့နဲ့ ဝနျထမျးတှကေို လစာပေးနိုငျဖို့တောငျ အတောျလေး အခကျအခဲ ရှိနပေါတယျ။ အခွအေနတှေေ ဒီအတိုငျး ဆကျသှားနမေယျဆိုရငျ ဒီဟိုတယျကို အပွီးအပိုငျ ပိတျပဈရမယ့ျအခွအေနေ ရှိပါတယျ။”
မွို့တောျ နယူးဒလေီက ဟိုတယျတှလေညျး အလားတူ အခကျအခဲတှနေဲ့ ရငျဆိုငျနရေပွီး လာရောကျ တညျးခိုသူအရအေတှကျ ၉၀% လောကျ ကသြှားတယျလို့ မနျနဂြောတဦးဖွဈသူ Ajit Singh Sisodiya က ပွောပါတယျ။
အခါတိုငျး နိုငျငံခွားဧည့ျသညျတှနေဲ့ ပွည့ျနတေတျတဲ့ နယူးဒလေီမွို့၊ Paharganj အရပျက စားသောကျဆိုငျတှဟောလညျး အခုဆို ခွောကျကပျနပေါတယျ။ ပုံမှနျအားဖွင့ျ အိန်ဒိယက ဟိုတယျတှဟော ၂၀၁၉ ခုနှဈအတှငျး ၃ ပုံ ၂ ပုံလောကျ ဧည့ျသညျ အမွဲတမျး ရှိနတေတျတယျလို့ ဆိုပါတယျ။
ဒီအတောအတှငျး အိန်ဒိယနိုငျငံ၊ ဗုဒ်ဓဂါယာမှာ ရောကျနတေဲ့ မွနျမာနိုငျငံသား ၂,၀၀၀ ကြောျကို မတျလ ၂၂ ရကျနေ့မှာ အားလုံး ပွနျခေါျမယျလို့ ဗုဒ်ဓဂယာ ဘုရားဖူးကောျမတီဥက်ကဋ်ဌ ဦးမောငျမွင့ျက ဗှီအိုအကေိုပွောပါတယျ။
“သူတို့ကို လယောဉျပြံတှေ အသီးသီးတှနေဲ့ ဒီလ ၂၂ ရကျနေ့ နောကျဆုံးထားပွီး အပွီးပွနျခေါျ တော့မယျ။ အဲ့တော့ အားလုံး safe ဖွဈပါတယျ။ Panic မဖွဈကွပါနဲ့ ဗမာပွညျမှာ Panic အရမျးဖွဈနကွေတယျ။ အဲ့တော့ ကနြောျ ဒါကို ထည့ျပွောခငြျပါတယျ။”
ဗုဒ်ဓဂါယာဘုရားဖူး ခရီးသှားတှအေပါအဝငျ ကမ်ဘာ့နိုငျငံအသီးသီးက ကမ်ဘာလှည့ျ ခရီးသညျတှကေို ပွညျဝငျခှင့ျဗီဇာ ထုတျပေးတာတှေ ပိတျပငျလိုကျတဲ့အကွောငျး အိန်ဒိယအစိုးရက ကွညောအပွီးမှာ မွနျမာနိုငျငံကလညျး အခုလို ပွနျခေါျဖို့ စီစဉျတာ ဖွဈပါတယျ။
