(Zawgyi/Unicode)
ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ပိုး ရှိမရှိ လွယ်လင့်တကူစစ်ဆေးနိုင်မယ့် စနစ် မြန်မာနိုင်ငံမှာသာမက ကျန်နိုင်ငံကြီးတွေမှာပါ ထုတ်လုပ်နိုင်မှုမရှိသေးဘူးလို့ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုက ကူးစက်ရောဂါအထူးကု ဒေါက်တာဇေယျာသက်က ပြောပါတယ်။
ဒါပေမယ့် ဒီကနေ့မှာ ကျန်းမာရေးအသိနိုးကြားလာမှု၊ သတင်းကို မထိန်ချန်ပဲ အချက်အလက်တွေကို အဆောတလျင်ဖြန့်ချီ နိုင်မှုတွေကြောင့် ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ပိုးနဲ့ သေဆုံးမှုနှုန်းဟာ SARS ရောဂါထက် ပိုမိုလျော့နည်းတယ်လို့ သူကဆိုပါတယ်။
အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု နယူးရောက်မြို့ Wyckoff Heights ဆေးဝါးကုသမှုဌာန ဒုဥက္ကဌ ကူးစက်ရောဂါ အထူးကု ဒေါက်တာ ဇေယျာသက် ကိုမအင်ကြင်းနိုင်က ဆက်သွယ်မေးမြန်းရာမှာ သူက အခုလိုစပြောပါတယ်။
ဒေါက်တာ ဇေယျာသက်- Commercial available test kit ( အများပြည်သူဝယ်ယူလို့ရတဲ့ ကျန်းမာရေး စစ်ဆေးမှု ကိရိယာပစ္စည်း) လို့ ခေါ်တာပေါေ့နာ် ဒီနိုင်ငံမှာရှိတဲ့ ဓါတ်ခွဲခန်းတွေမှာတောင် မရှိပါဘူး။ Commercialအဆင့်ကို ရောက်ဖို့အတွက်က အခုအထိ ဒီ ဗိုင်းရပ်စ်ကို မွေးလို့မရသေးဘူးပေါ့နော် သူတို့အနေနဲ့ မွေးလို့ရမှ သူ့ DNA sequence ကိုရမှသာလျှင် အလွယ်တကူ ဝယ်ယူလို့ရတဲ့ ကျန်းမာရေး စစ်ဆေးမှုကိရိယာပစ္စည်းအဖြစ် ချက်ချင်းလုပ်လို့ရတယ်ပေါ့နော်။ တချိုဆိုရင် ၃ နာရီအတွင်း အဖြေထွက်ပါတယ်။ US မှာရှိတဲ့ ဆေးရုံတော်တော်များများမှာတောင် ဒီ test kit ကို မသုံးနိုင်သေးပါဘူး။ ကျနော်တို့ ခေါ်တဲ့ PCR testing ပေါ့နော် ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ ဈေးကြီးတဲ့အတွက်ကြောင့်ပါ။
အင်ကြင်းနိုင်- မြန်မာနိုင်ငံမှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်နဲ့ပတ်သက်ပြီးတော့ အထူးဓါတ်ခွဲမျိုးလည်း မရှိတော့ အခုသံသယဖြစ်တဲ့လူနာတွေ တွေ့လို့ စစ်ဆေးချက်တွေကို ထိုင်းနိုင်ငံလိုမျိုးကို ပို့ရင် အချိန်ဘယ်လောက်ကြာလဲဆရာ။
ဒေါက်တာဇေယျာသက်- ဒီ Test လုပ်တဲ့အခါမှာ အများပြည်သူတွေသိဖို့ အချက်က ၂ ချက်ရှိပါတယ်။ ကျနော်တို့ အခုစစ်နေတာက ၂ မျိုးစစ်ပါတယ်။ နံပတ်၁ ကတော့ အာခေါင်နောက်ဆုံးနေရာမှာ တုတ်တံလေးထည့်ပြီးတော့ စမ်းတယ်။ နောက်တခုက သလိတ်ပေါ့နော် အဲဒါကို စမ်းတယ်။ နောက်ဆုံး တတိယတခုကတော့ သွေးထဲမှာလည်း စမ်းတယ်။ နောက်တခုကတော့ stoolမှာလည်း စမ်းပါတယ်။ ဒါကတော့ တရုတ်ပြည်မှာလည်း လွန်ခဲ့တဲ့ ၂ ရက် ၃ ရက်တွေမှာ စပြီး Report တွေလုပ်လာတယ်။ stool ထဲမှာစပြီးတော့ တွေ့လာတယ်ပြောတယ်။ US မှာလည်း Stool ထဲမှာစစ်တယ်။ ဒါပေမယ့် စစ်တဲ့အခါမှာ လူနာမှာ ရောဂါလက္ခဏာရှိလို့ စစ်တာပါ။ လူနာမှာ ဝမ်းသွားလို့ စစ်တာပါ။ ဝမ်းမသွားရင်တော့ မစစ်ပါဘူး။ ဘယ်ကို ပို့မလဲဆိုတာပေါ်မှာ မူတည်ပါတယ်။ ကျနော်ထင်ပါတယ် ယိုးဒယားကို ပို့တာ ဘာပို့သလဲဆိုတာ ကျနေ်ာမသိဘူးပေါ့နော် သူတို့ officially မထုတ်ပြန်ဘူးပေါ့နော်။ ပုံမှန်ကတော့ PCR Test တခုက ၃ ရက်ကြာပါတယ်။ ၇၂ နာရီမှာ ခန့်မှန်းချေ အဖြေရနိုင်ပါတယ်။
အင်ကြင်းနိုင်- အဲတော့ နည်းပညာကလည်း နောက်ကျနေတော့ မြန်မာနိုင်ငံမှာ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးကူးစက်မှုအခြေအနေ အတိအကျမသိရတော့ လူတွေက သူတို့စိုးရိမ်မှုအပေါ်မှာ အထင်နဲ့ပဲ မလိုလားအပ်တဲ့ တုန့်ပြန်မှုတွေ လုပ်လာကြတယ်။ အဲဒါမျိုးတွေ မဖြစ်ရအောင် အထိရောက်ဆုံး လူထုကျန်းမာရေးအနေနဲ့ ဘယ်လိုကာကွယ်သင့်လဲရှင့်။
ဒေါက်တာဇေယျာသက်- ကျနော်ထင်ပါတယ် မြန်မာနိုင်ငံသည် ကျနော်တို့ Africa နဲ့ ယှဉ်လိုက်ရင် Africa မှာက National Lab 2 ခုပဲ ရှိပါတယ်။ အဲဒီ ၂ ခုမှာပဲ စစ်လို့ရတယ်။ ဒီနေ့ဒီအချိန်အထိ Africa မှာ case report မရှိသေးပါဘူး။ ဆိုတော့ Africa နဲ့ တရုတ်ဆိုတာ တော်တော်ကြီးကို အဆက်အဆံရှိတဲ့နိုင်ငံပါ ။ တရုတ်တွေ အများစု Africaကိုသွားနေကြတာ။ case မရှိဘူးဆိုတာက တကယ်ပဲ မရှိလို့လား test မလုပ်လို့ မရှိတာလား။ same principle ကို ကျနော်ပြောတာပါ။ မြန်မာနိုင်ငံမှာ တရုတ်ကလည်း တော်တော်လေး နယ်စပ်ချင်းအရ နီးကပ်တယ်။ လူတွေ ကလည်း ကူးနိုင်တယ်ဆိုတာကတော့ ဖြစ်နိုင်တာပေါ့နော်။ ဒါပေမယ့် ကျနေ်ာပထမပြောသလိုပဲ ကူးဖို့ chance က တရုတ်ပြည်ကလူတွေ မြန်မာပြည်ကို လာကိုလာရပါမယ်။ နံပတ် ၁ အချက်က တရုတ်ပြည်မှာ နေနေတဲ့လူတွေကပဲ မြန်မာပြည်ကို ပြန်လာရင် အဲဒီကနေတဆင့် ကူးလာနိုင်ပါတယ်။ Health education ကတော့ အခုအချိန်မှာ အရေးကြီးဆုံးပါပဲ။ ပြည်သူလူထု ကတော့ မြန်မာနိုင်ငံမှာ ရောဂါပိုးတွေ့ပြီဆိုပြီးတော့ ဒီလို social media မှာရေးပါတယ်။ ဒါမျိုးတွေက မရှိဘူးဆိုရင် မရှိဘူးဆိုတာကို တာဝန်ရှိသူတွေအနေနဲ့ တရားဝင် ပြောရပါမယ်။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ ဒီနေ့ဒီအချိန်အထိ ကျနော်နားလည်သလောက်ကတော့ မြန်မာနိုင်ငံမှာ confirm case တခုမှ မရှိပါဘူး။ သံသယရှိလူနာအနေနဲ့ ၅ ယောက်ဆိုတာကတော့ တွေ့ပါတယ်။ US ဆိုရင်လည်း နေ့စဉ်နဲ့အမျှ သတင်းထုတ်ပါတယ်။ နောက်တချက်က လေဆိပ်တို့ အထိအတွေ့လုပ်တဲ့ တရုတ်ပြည်က လူတွေနဲ့ အထိအတွေ့လုပ်တဲ့နေရာပေါ့နော် အဲဒီမှာ မေးခွန်းတွေကို မေးရပါလိမ့်မယ် ။ မြန်မာပြည်မှာလည်း အခု တရုတ်ပြည်က လေယာဉ်လှိုှုင်းတွေပိတ်တာ တခြား နိုင်ငံတွေမှာလည်း ဒီလိုလုပ်တယ်။ ဒီလိုနည်းနဲ့ control လုပ်လို့ရမယ်လို့ ကျနော်ထင်ပါတယ်။
အင်ကြင်းနိုင်- အခု ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ပိုးကြောင့် သေဆုံးမှုနှုန်းဟာ အရ SARS နဲ့ Ebola တို့ သေနှုန်းလောက် မများပေမယ့် ခန့်မှန်းချက်အရ ၂ -၄ % လောက်ထိရှိလာတော့ ဒီထက်ပိုပြီး သေဆုံးမှုှုနှုန်း မြင့်လာဖို့ရှိလားဆရာ။
ဒေါက်တာဇေယျာသက်- SARS တုန်းက ဘာလို့သေသလဲဆိုတော့ နံပါတ်တစ်- ကျနော်တို့ ထင်တာကတော့ နည်းပညာပိုင်းက ဒီလောက်ကြီးထိ မကောင်းလိုက်ဘူး။ နံပါတ်နှစ်- သတင်းကိုအမှောင်ချထားတော့ case တွေကို စောစောစီးစီး စစ်ဆေးနိုင်ခဲ့ခြင်းမရှိဘူး။ လူတိုင်းသိပါတယ်။ တရုတ်နိုင်ငံက စလာတာ၊ ဟောင်ကောင် ဘက်မှစဖြစ်တယ်၊ ထိုင်ဝမ်ထိကူးသွားတယ်။ အဲဒီမှာ ဆရာဝန်တော်တော်များများဒုက္ခရောက်တယ်။ လူနာတွေလည်း ဒုက္ခရောက်တယ်။ အဲတော့ တစ်အချက်က သိသင့်သိထိုက်တဲ့ ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်တွေဘက်က အကြံပြုချက်တွေကို မယူဘူး။ နောက်သတင်းကို မဖြန့်ဘူး။ ကျနော်တို့ထင်တာကတော့ အခုလက်ရှိ ပြန့်နေတဲ့ Corona nova 2019 မှာ အသေအပျောက်နှုန်းဟာ ၂-၄% ထိရှိပေမယ့် ဆရာဝန်တွေ၊ ကျန်းမာရေး ဝန်ထမ်းတွေဘက်ကို ပျံနှံလာခြင်းမရှိဘူး။ အခုချိန်ထိ ဒီဗိုင်းရပ်စ်ပိုး ကူးစက်လို့ သေဆုံးတဲ့ဆရာဝန် တစ်ယောက်ပဲရှိသေးတယ်လို့ စာရင်းပြုစုချက်တွေအရ သိရတယ်။ တရုတ်ဘက်ကလည်း အခုချိန်ထိ ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်းတွေဘက်ကူးစက်ခံရသူ မရှိဘူးလို့ အစီရင်ခံထားတယ်။ အခြားနိုင်ငံတွေမှာလည်း မရှိဘူးဆိုတော့ အဲဒါက ဘာကိုပြလဲဆိုရင် လူတွေဟာ ကျန်းမာရေး ပညာအရ ကိုယ့်ကိုကိုယ် ကာကွယ်နိုင်တဲ့နည်းလမ်းတွေကို ကောင်းကောင်း အသုံးပြုလာနိုင်တယ်။ ရောဂါပိုးပျံနှံမှုကို တတ်နိုင်သလောက် ထိန်းချုပ်လာနိုင်တယ်ဆိုတော့ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးကြောင့် သေဆုံးမှုနှုန်း ထပ်တက်လာစရာမရှိဘူးလို့ ထင်တယ်။ နောက်တချက်ကလည်း ရောဂါပိုးနဲ့ ပတ်သက်လို့ စောစောစီးစီး အသိအမှတ်ပြု သတင်းထုတ်ပြန်တာ အရေးကြီးပါတယ်။
နယူးရောက်မြို့ Wyckoff Heights ဆေးဝါးကုသမှုဌာန ဒုဥက္ကဌ ကူးစက်ရောဂါ အထူးကု ဒေါက်တာ ဇေယျာသက် ကိုမအင်ကြင်းနိုင်က ဆက်သွယ်မေးမြန်းခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။
........................
Coronavirus အခွအေနေ မွနျမာကြှမျးကငြျသူ ရှငျးပွ
(Unicode)
ကိုရိုနာဗိုငျးရပျဈပိုး ရှိမရှိ လှယျလင့ျတကူစဈဆေးနိုငျမယ့ျ စနဈ မွနျမာနိုငျငံမှာသာမက ကနြျနိုငျငံကွီးတှမှောပါ ထုတျလုပျနိုငျမှုမရှိသေးဘူးလို့ အမရေိကနျပွညျထောငျစုက ကူးစကျရောဂါအထူးကု ဒေါကျတာဇယြောသကျက ပွောပါတယျ။
ဒါပမေယ့ျ ဒီကနေ့မှာ ကနြျးမာရေးအသိနိုးကွားလာမှု၊ သတငျးကို မထိနျခနြျပဲ အခကြျအလကျတှကေို အဆောတလငြျဖွန့ျခြီ နိုငျမှုတှကွေောင့ျ ကိုရိုနာဗိုငျးရပျဈပိုးနဲ့ သဆေုံးမှုနှုနျးဟာ SARS ရောဂါထကျ ပိုမိုလြော့နညျးတယျလို့ သူကဆိုပါတယျ။
အမရေိကနျပွညျထောငျစု နယူးရောကျမွို့ Wyckoff Heights ဆေးဝါးကုသမှုဌာန ဒုဥက်ကဌ ကူးစကျရောဂါ အထူးကု ဒေါကျတာ ဇယြောသကျ ကိုမအငျကွငျးနိုငျက ဆကျသှယျမေးမွနျးရာမှာ သူက အခုလိုစပွောပါတယျ။
ဒေါကျတာ ဇယြောသကျ- Commercial available test kit ( အမြားပွညျသူဝယျယူလို့ရတဲ့ ကနြျးမာရေး စဈဆေးမှု ကိရိယာပစ်စညျး) လို့ ခေါျတာပေါေ့နာျ ဒီနိုငျငံမှာရှိတဲ့ ဓါတျခှဲခနျးတှမှောတောငျ မရှိပါဘူး။ Commercialအဆင့ျကို ရောကျဖို့အတှကျက အခုအထိ ဒီ ဗိုငျးရပျဈကို မှေးလို့မရသေးဘူးပေါ့နောျ သူတို့အနနေဲ့ မှေးလို့ရမှ သူ့ DNA sequence ကိုရမှသာလြှငျ အလှယျတကူ ဝယျယူလို့ရတဲ့ ကနြျးမာရေး စဈဆေးမှုကိရိယာပစ်စညျးအဖွဈ ခကြျခငြျးလုပျလို့ရတယျပေါ့နောျ။ တခြိုဆိုရငျ ၃ နာရီအတှငျး အဖွထှေကျပါတယျ။ US မှာရှိတဲ့ ဆေးရုံတောျတောျမြားမြားမှာတောငျ ဒီ test kit ကို မသုံးနိုငျသေးပါဘူး။ ကနြောျတို့ ခေါျတဲ့ PCR testing ပေါ့နောျ ဘာဖွဈလို့လဲဆိုတော့ ဈေးကွီးတဲ့အတှကျကွောင့ျပါ။
အငျကွငျးနိုငျ- မွနျမာနိုငျငံမှာ ကိုရိုနာဗိုငျးရပျဈနဲ့ပတျသကျပွီးတော့ အထူးဓါတျခှဲမြိုးလညျး မရှိတော့ အခုသံသယဖွဈတဲ့လူနာတှေ တှေ့လို့ စဈဆေးခကြျတှကေို ထိုငျးနိုငျငံလိုမြိုးကို ပို့ရငျ အခြိနျဘယျလောကျကွာလဲဆရာ။
ဒေါကျတာဇယြောသကျ- ဒီ Test လုပျတဲ့အခါမှာ အမြားပွညျသူတှသေိဖို့ အခကြျက ၂ ခကြျရှိပါတယျ။ ကနြောျတို့ အခုစဈနတောက ၂ မြိုးစဈပါတယျ။ နံပတျ၁ ကတော့ အာခေါငျနောကျဆုံးနရောမှာ တုတျတံလေးထည့ျပွီးတော့ စမျးတယျ။ နောကျတခုက သလိတျပေါ့နောျ အဲဒါကို စမျးတယျ။ နောကျဆုံး တတိယတခုကတော့ သှေးထဲမှာလညျး စမျးတယျ။ နောကျတခုကတော့ stoolမှာလညျး စမျးပါတယျ။ ဒါကတော့ တရုတျပွညျမှာလညျး လှနျခဲ့တဲ့ ၂ ရကျ ၃ ရကျတှမှော စပွီး Report တှလေုပျလာတယျ။ stool ထဲမှာစပွီးတော့ တှေ့လာတယျပွောတယျ။ US မှာလညျး Stool ထဲမှာစဈတယျ။ ဒါပမေယ့ျ စဈတဲ့အခါမှာ လူနာမှာ ရောဂါလက်ခဏာရှိလို့ စဈတာပါ။ လူနာမှာ ဝမျးသှားလို့ စဈတာပါ။ ဝမျးမသှားရငျတော့ မစဈပါဘူး။ ဘယျကို ပို့မလဲဆိုတာပေါျမှာ မူတညျပါတယျ။ ကနြောျထငျပါတယျ ယိုးဒယားကို ပို့တာ ဘာပို့သလဲဆိုတာ ကနြေျာမသိဘူးပေါ့နောျ သူတို့ officially မထုတျပွနျဘူးပေါ့နောျ။ ပုံမှနျကတော့ PCR Test တခုက ၃ ရကျကွာပါတယျ။ ၇၂ နာရီမှာ ခန့ျမှနျးခြေ အဖွရေနိုငျပါတယျ။
အငျကွငျးနိုငျ- အဲတော့ နညျးပညာကလညျး နောကျကနြတေော့ မွနျမာနိုငျငံမှာ ဗိုငျးရပျဈပိုးကူးစကျမှုအခွအေနေ အတိအကမြသိရတော့ လူတှကေ သူတို့စိုးရိမျမှုအပေါျမှာ အထငျနဲ့ပဲ မလိုလားအပျတဲ့ တုန့ျပွနျမှုတှေ လုပျလာကွတယျ။ အဲဒါမြိုးတှေ မဖွဈရအောငျ အထိရောကျဆုံး လူထုကနြျးမာရေးအနနေဲ့ ဘယျလိုကာကှယျသင့ျလဲရှင့ျ။
ဒေါကျတာဇယြောသကျ- ကနြောျထငျပါတယျ မွနျမာနိုငျငံသညျ ကနြောျတို့ Africa နဲ့ ယှဉျလိုကျရငျ Africa မှာက National Lab 2 ခုပဲ ရှိပါတယျ။ အဲဒီ ၂ ခုမှာပဲ စဈလို့ရတယျ။ ဒီနေ့ဒီအခြိနျအထိ Africa မှာ case report မရှိသေးပါဘူး။ ဆိုတော့ Africa နဲ့ တရုတျဆိုတာ တောျတောျကွီးကို အဆကျအဆံရှိတဲ့နိုငျငံပါ ။ တရုတျတှေ အမြားစု Africaကိုသှားနကွေတာ။ case မရှိဘူးဆိုတာက တကယျပဲ မရှိလို့လား test မလုပျလို့ မရှိတာလား။ same principle ကို ကနြောျပွောတာပါ။ မွနျမာနိုငျငံမှာ တရုတျကလညျး တောျတောျလေး နယျစပျခငြျးအရ နီးကပျတယျ။ လူတှေ ကလညျး ကူးနိုငျတယျဆိုတာကတော့ ဖွဈနိုငျတာပေါ့နောျ။ ဒါပမေယ့ျ ကနြေျာပထမပွောသလိုပဲ ကူးဖို့ chance က တရုတျပွညျကလူတှေ မွနျမာပွညျကို လာကိုလာရပါမယျ။ နံပတျ ၁ အခကြျက တရုတျပွညျမှာ နနေတေဲ့လူတှကေပဲ မွနျမာပွညျကို ပွနျလာရငျ အဲဒီကနတေဆင့ျ ကူးလာနိုငျပါတယျ။ Health education ကတော့ အခုအခြိနျမှာ အရေးကွီးဆုံးပါပဲ။ ပွညျသူလူထု ကတော့ မွနျမာနိုငျငံမှာ ရောဂါပိုးတှေ့ပွီဆိုပွီးတော့ ဒီလို social media မှာရေးပါတယျ။ ဒါမြိုးတှကေ မရှိဘူးဆိုရငျ မရှိဘူးဆိုတာကို တာဝနျရှိသူတှအေနနေဲ့ တရားဝငျ ပွောရပါမယျ။ ဘာဖွဈလို့လဲဆိုတော့ ဒီနေ့ဒီအခြိနျအထိ ကနြောျနားလညျသလောကျကတော့ မွနျမာနိုငျငံမှာ confirm case တခုမှ မရှိပါဘူး။ သံသယရှိလူနာအနနေဲ့ ၅ ယောကျဆိုတာကတော့ တှေ့ပါတယျ။ US ဆိုရငျလညျး နေ့စဉျနဲ့အမြှ သတငျးထုတျပါတယျ။ နောကျတခကြျက လဆေိပျတို့ အထိအတှေ့လုပျတဲ့ တရုတျပွညျက လူတှနေဲ့ အထိအတှေ့လုပျတဲ့နရောပေါ့နောျ အဲဒီမှာ မေးခှနျးတှကေို မေးရပါလိမ့ျမယျ ။ မွနျမာပွညျမှာလညျး အခု တရုတျပွညျက လယောဉျလှိုှုငျးတှပေိတျတာ တခွား နိုငျငံတှမှောလညျး ဒီလိုလုပျတယျ။ ဒီလိုနညျးနဲ့ control လုပျလို့ရမယျလို့ ကနြောျထငျပါတယျ။
အငျကွငျးနိုငျ- အခု ကိုရိုနာဗိုငျးရပျဈပိုးကွောင့ျ သဆေုံးမှုနှုနျးဟာ အရ SARS နဲ့ Ebola တို့ သနှေုနျးလောကျ မမြားပမေယ့ျ ခန့ျမှနျးခကြျအရ ၂ -၄ % လောကျထိရှိလာတော့ ဒီထကျပိုပွီး သဆေုံးမှုှုနှုနျး မွင့ျလာဖို့ရှိလားဆရာ။
ဒေါကျတာဇယြောသကျ- SARS တုနျးက ဘာလို့သသေလဲဆိုတော့ နံပါတျတဈ- ကနြောျတို့ ထငျတာကတော့ နညျးပညာပိုငျးက ဒီလောကျကွီးထိ မကောငျးလိုကျဘူး။ နံပါတျနှဈ- သတငျးကိုအမှောငျခထြားတော့ case တှကေို စောစောစီးစီး စဈဆေးနိုငျခဲ့ခွငျးမရှိဘူး။ လူတိုငျးသိပါတယျ။ တရုတျနိုငျငံက စလာတာ၊ ဟောငျကောငျ ဘကျမှစဖွဈတယျ၊ ထိုငျဝမျထိကူးသှားတယျ။ အဲဒီမှာ ဆရာဝနျတောျတောျမြားမြားဒုက်ခရောကျတယျ။ လူနာတှလေညျး ဒုက်ခရောကျတယျ။ အဲတော့ တဈအခကြျက သိသင့ျသိထိုကျတဲ့ ကြှမျးကငြျပညာရှငျတှဘေကျက အကွံပွုခကြျတှကေို မယူဘူး။ နောကျသတငျးကို မဖွန့ျဘူး။ ကနြောျတို့ထငျတာကတော့ အခုလကျရှိ ပွန့ျနတေဲ့ Corona nova 2019 မှာ အသအေပြောကျနှုနျးဟာ ၂-၄% ထိရှိပမေယ့ျ ဆရာဝနျတှေ၊ ကနြျးမာရေး ဝနျထမျးတှဘေကျကို ပြံနှံလာခွငျးမရှိဘူး။ အခုခြိနျထိ ဒီဗိုငျးရပျဈပိုး ကူးစကျလို့ သဆေုံးတဲ့ဆရာဝနျ တဈယောကျပဲရှိသေးတယျလို့ စာရငျးပွုစုခကြျတှအေရ သိရတယျ။ တရုတျဘကျကလညျး အခုခြိနျထိ ကနြျးမာရေးဝနျထမျးတှဘေကျကူးစကျခံရသူ မရှိဘူးလို့ အစီရငျခံထားတယျ။ အခွားနိုငျငံတှမှောလညျး မရှိဘူးဆိုတော့ အဲဒါက ဘာကိုပွလဲဆိုရငျ လူတှဟော ကနြျးမာရေး ပညာအရ ကိုယ့ျကိုကိုယျ ကာကှယျနိုငျတဲ့နညျးလမျးတှကေို ကောငျးကောငျး အသုံးပွုလာနိုငျတယျ။ ရောဂါပိုးပြံနှံမှုကို တတျနိုငျသလောကျ ထိနျးခြုပျလာနိုငျတယျဆိုတော့ ဗိုငျးရပျဈပိုးကွောင့ျ သဆေုံးမှုနှုနျး ထပျတကျလာစရာမရှိဘူးလို့ ထငျတယျ။ နောကျတခကြျကလညျး ရောဂါပိုးနဲ့ ပတျသကျလို့ စောစောစီးစီး အသိအမှတျပွု သတငျးထုတျပွနျတာ အရေးကွီးပါတယျ။
နယူးရောကျမွို့ Wyckoff Heights ဆေးဝါးကုသမှုဌာန ဒုဥက်ကဌ ကူးစကျရောဂါ အထူးကု ဒေါကျတာ ဇယြောသကျ ကိုမအငျကွငျးနိုငျက ဆကျသှယျမေးမွနျးခဲ့တာဖွဈပါတယျ။
