(Zawgyi/Unicode)
COVID-19နဲ့ ပတ်သက်တဲ့ အရေးပေါ်ကြေညာချက်ကို ဂျပန်အစိုးရက ပြန်လည်ရုပ်သိမ်းပြီးတဲ့နောက် ဂျပန်ရောက်မြန်မာတွေရဲ့ လတ်တလောအခြေအနေနဲ့ပတ်သက်ပြီး VOA သတင်းထောက် မစုစု ဆက်သွယ်မေးမြန်းထားပါတယ်။
ဂျပန်ဝန်ကြီးချုပ် ရှင်ဇိုအာဘေးက ကိုဗစ်ရောဂါဆိုင်ရာ အရေးပေါ်ကြေညာချက်ကို ပြန်လည်ရုပ်သိမ်းကြောင်း ပြီးခဲ့တဲ့ ၂၅ရက်နေ့တုန်းက ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီလိုရုပ်သိမ်းပြီးတဲ့နောက်မှာပဲ တိုကျိုမြို့တွင်းက ဆေးရုံသူနာပြုသုံးဦး ရောဂါကူးစက်ခံထားရပြီး၊ အရေးပေါ်ကာလကို ရုပ်သိမ်းလိုက်ပေမယ့် ဒီရောဂါကူးစက်ခံရမှုမရှိစေဖို့ မြန်မာနိုင်ငံသားအချင်းချင်း သတိပေးနှိုးဆော်တာတွေကိုလည်း အချင်းချင်းလုပ်ဆောင်နေတယ်လို့ သိရပါတယ်။
ဧပြီလလယ်လောက်မှာ ထုတ်ပြန်ခဲ့တဲ့ ဒီအရေးပေါ်ကြေညာချက်နောက်ပိုင်း ဂျပန်နိုင်ငံတွင်းက စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတချို့ အရောင်းအဝယ်ကျသွားကြသလို၊ ရပ်ဆိုင်းလိုက်ရတဲ့အခြေအနေထိ ရောက်သွားခဲ့တဲ့လုပ်ငန်းတွေလည်း ရှိခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီလုပ်ငန်းတွေမှာ အချိန်ပိုင်းဝင်ရောက်လုပ်ကိုင်နေတဲ့ မြန်မာလုပ်သားအများစုဟာလည်း အလုပ်လက်မဲ့တွေဖြစ်ကုန်တဲ့အထိ ဖြစ်သွားတယ်လို့ ပြည်ထောင်စု မြန်မာနိုင်ငံသားများအသင်း (ဂျပန်) က အလုပ်အမှုဆောင်အဖွဲ့ဝင် ဦးသန်းဆွေက VOA ကိုပြောပါတယ်။
“ဒါပေမယ့် ဒီ၂၅ရက်နေ့မှာ အရေးပေါ်အခြေအနေကို ရုပ်သိမ်းလိုက်ပြီလို့ ကြေညာသော်လည်းပဲ ဒီတိုကျိုဧရိယာ ပတ်ဝန်းကျင်မှာ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးတွေ့တဲ့ဦးရေ နည်းနည်းပြန်တက်လာတယ်။ တချို့တွေက ပိုပြီးတော့လူစုလူဝေးဖြစ်လာမယ်ဆိုရင် စိုးရိမ်ဖွယ်ရာတွေဖြစ်လာမယ်လို့ တွေးတဲ့သူတွေလည်းရှိသလို၊ အခုချိန်မှာလူတိုင်းက ကြောက်စိတ်နဲ့မဝံ့မရဲဖြစ်နေကြတော့ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေပုံမှန်ပြန်လည်ပတ်ဖို့က အချိန်တော်တော်ယူရလိမ့်မယ်လို့ ကျတော်တို့ခန့်မှန်းပါတယ်။ မြန်မာအများစုက အချိန်ပိုင်း အလုပ်တွေလုပ်ကြတာဖြစ်တဲ့အတွက် တော်တော်များများလောက်က ဝင်ငွေမရှိတဲ့အနေအထားအထိ ခက်ခက်ခဲခဲရင်ဆိုင်ရတာကိုလည်း ကျနော်တို့ကြားရပါတယ်။”
ဂျပန်လူဝင်မှုကြီးကြပ်ရေးက ထုတ်ပြန်ထားတဲ့ကိန်းဂဏန်းတွေအရဆို ကိုဗစ်ကာလအတွင်း ဂျပန်နိုင်ငံတွင်းမှာနေထိုင်တဲ့ မြန်မာနိုင်ငံသားဦးရေဟာ သုံးသောင်းနီးပါးမှာရှိနေပါတယ်။
ဂျပန်ရောက်မြန်မာတချို့ နေရပ်ပြန်ဖို့အတွက် အခက်အခဲတွေရှိနေပြီး ဒါတွေကို သံရုံးဘက်က ဆောင်ရွက်ပေးနေတဲ့အပိုင်းမှာ အချိန်ကြန့်ကြာမှုတွေရှိနေတယ်လို့လည်း ဦးသန်းဆွေက အခုလိုဆက်ပြောပါတယ်။
“တချို့ဒီမှာဒုက္ခရောက်နေတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံသားတော်တော်များများက ပြန်ဖို့အတွက် အခက်အခဲတွေရှိနေတယ်။ ဥပမာ ဒီရောက်ပြီး အကြောင်းကြောင်းကြောင့် ပတ်စ်ပို့ပျောက်သွားတဲ့သူတွေ၊ အကြောင်းကြောင်းကြောင့် ဒီနိုင်ငံမှာနေထိုင်ခွင့်မရတဲ့သူတွေက မြန်မာနိုင်ငံသားဖြစ်ကြောင်း အထောက်အထားတွေကို သံရုံးကိုလျှောက်ထားတဲ့အခါ တချို့တွေဆိုရင် ၂နှစ်၊ ၃နှစ်လောက်ရှိပြီ၊ ဒီအထောက်အထားတွေမရဘူး။ အဲဒါကြောင့် ဒါတွေကို အစိုးရအပေါ်ပိုင်းက လူကြီးတွေသိရောသိရဲ့လား။ ဒါနဲ့ပတ်သက်လို့ လုပ်ထုံးလုပ်နည်းတွေ ဘာလို့များဒီလောက်ကြန့်ကြာနေလဲဆိုတာလေ။ ဒါတွေကိုသိအောင်လုပ်ပြီးတော့ ဆောင်ရွက်ပေးမယ်ဆိုရင် ကိုယ့်မြန်မာနိုင်ငံသားတွေကို တကယ်ကူညီစောင့်ရှောက်ရာ ရောက်လိမ့်မယ်လို့ပြောချင်ပါတယ်။”
ကိုဗစ်ကာလမှာရင်ဆိုင်နေရတဲ့ အခက်အခဲတွေကို ဖြေရှင်းနိုင်ဖို့အတွက် ဂျပန်အစိုးရက လူတဦးကို ဂျပန်ယန်းငွေ ၁၀၀,၀၀၀ စီ ထောက်ပံ့ပေးသွားမှာပါ။ အဲဒီထဲမှာ နေထိုင်သူအခြေခံမှတ်ပုံတင်စာရင်းဝင်တဲ့ နိုင်ငံခြားသားတွေလည်း အကျုံးဝင်တာကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံသားတွေလည်း ထောက်ပံ့ငွေ ရရှိမှာဖြစ်တယ်လို့ သိရပါတယ်။
ဂျပန်နိုင်ငံမှာနေထိုင်တာ နှစ် ၂၀ကျော်ပြီဖြစ်တဲ့ ကိုဘိုဘိုကလည်း အစိုးရကထောက်ပံ့တဲ့ ယန်းငွေ ၁၀၀,၀၀၀ ကိုခံစားခွင့်ရထားသူဖြစ်ပါတယ်။
“ကုမ္ပဏီတော်တော်များများကလည်း ပိတ်ကုန်တယ်ဗျာ။ တချို့တောင့်တင်းတဲ့ ကုမ္ပဏီတွေကလည်း ပိတ်ပြီးပြန်ဖွင့်တဲ့အခါကျရင် လူတွေလျှော့တယ်ပေါ့။ အလုပ်လက်မဲ့တွေအများကြီး ထွက်လာတယ်။ အလုပ်အသစ်တွေ ထပ်ထွက်လာဖို့ဆိုတာ တော်တော်လေးတော့ခဲယဉ်းသေးတယ်။ ဒါပေမယ့် အားတော့မလျှော့နဲ့ပေါ့လေ။ ကြိုးကြိုးစားစားနဲ့ဆက်ရှာသွားရင် တခုမဟုတ်တခုတော့ တွေ့ကြရမှာပဲ။ ကျနော်ကိုယ်တိုင်လည်း အလုပ်ရှာနေတယ်။ ကျနော်ကိုယ်တိုင်ကလည်း အလုပ်က အခုလောလောဆယ်မရှိဘူးဖြစ်နေတယ်။”
အခုလိုအခြေအနေမျိုးမှာ အစိုးရဟာ ပြည်သူတွေဆီကရရှိထားတဲ့ အခွန်ငွေတွေထဲကပဲ ပြန်လည်ထောက်ပံ့တာဖြစ်လို့ ဂျပန်ရောက်မြန်မာတွေလည်း အခွန်ငွေပုံမှန်ပေးဆောင်ဖို့ကို သူကတိုက်တွန်းထားပါတယ်။
ကိုဗစ်ရောဂါကူးစက်မှု တားဆီးကာကွယ်ရေးအစီအမံတွေကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံကိုပြန်ဖို့အခက်အခဲရှိနေတဲ့ ဂျပန်ရောက်မြန်မာတွေထဲက ၁၉၅ဦးကို ကယ်ဆယ်ရေးလေယာဉ်နဲ့ မေလ ၂ရက်နေ့က ပို့ဆောင်ပေးခဲ့ပြီးဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် အကြောင်းအမျိုးမျိုးကြောင့် ဂျပန်နိုင်ငံကိုရောက်ရှိလာပြီး ပြန်ဖို့အတွက် နှစ်ချီကြာအခက်အခဲရှိနေတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံသားတွေအတွက်ကိုလည်း အစိုးရအနေနဲ့ ကူညီဆောင်ရွက်ပေးဖို့ကို တောင်းဆိုထားကြပါတယ်။
ဒီကနေ့စာရင်းတွေအရဆို နိုင်ငံပေါင်း ၂၁၃ နိုင်ငံက လူပေါင်း ၅၈ သိန်းကျော်ကို ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ပိုး ကူးစက်ခဲ့တာပါ။ ဒီရောဂါကြောင့် သေဆုံးသူ ၃၅၀,၀၀၀ ကျော်ရှိခဲ့ပြီး ရောဂါပျောက်ကင်းသူအရေအတွက်ဟာလည်း ၂၅သိန်းကျော်အထိ ရှိထားပြီးဖြစ်ပါတယ်။
............
ကိုဗဈကာလ ဂပြနျရောကျ မွနျမာတှေ ကွုံတှေ့နရေတဲ့ အခကျအခဲမြား
(Unicode)
COVID-19နဲ့ ပတျသကျတဲ့ အရေးပေါျကွညောခကြျကို ဂပြနျအစိုးရက ပွနျလညျရုပျသိမျးပွီးတဲ့နောကျ ဂပြနျရောကျမွနျမာတှရေဲ့ လတျတလောအခွအေနနေဲ့ပတျသကျပွီး VOA သတငျးထောကျ မစုစု ဆကျသှယျမေးမွနျးထားပါတယျ။
ဂပြနျဝနျကွီးခြုပျ ရှငျဇိုအာဘေးက ကိုဗဈရောဂါဆိုငျရာ အရေးပေါျကွညောခကြျကို ပွနျလညျရုပျသိမျးကွောငျး ပွီးခဲ့တဲ့ ၂၅ရကျနေ့တုနျးက ထုတျပွနျခဲ့ပါတယျ။ အဲဒီလိုရုပျသိမျးပွီးတဲ့နောကျမှာပဲ တိုကြိုမွို့တှငျးက ဆေးရုံသူနာပွုသုံးဦး ရောဂါကူးစကျခံထားရပွီး၊ အရေးပေါျကာလကို ရုပျသိမျးလိုကျပမေယ့ျ ဒီရောဂါကူးစကျခံရမှုမရှိစဖေို့ မွနျမာနိုငျငံသားအခငြျးခငြျး သတိပေးနှိုးဆောျတာတှကေိုလညျး အခငြျးခငြျးလုပျဆောငျနတေယျလို့ သိရပါတယျ။
ဧပွီလလယျလောကျမှာ ထုတျပွနျခဲ့တဲ့ ဒီအရေးပေါျကွညောခကြျနောကျပိုငျး ဂပြနျနိုငျငံတှငျးက စီးပှားရေးလုပျငနျးတခြို့ အရောငျးအဝယျကသြှားကွသလို၊ ရပျဆိုငျးလိုကျရတဲ့အခွအေနထေိ ရောကျသှားခဲ့တဲ့လုပျငနျးတှလေညျး ရှိခဲ့ပါတယျ။ အဲဒီလုပျငနျးတှမှော အခြိနျပိုငျးဝငျရောကျလုပျကိုငျနတေဲ့ မွနျမာလုပျသားအမြားစုဟာလညျး အလုပျလကျမဲ့တှဖွေဈကုနျတဲ့အထိ ဖွဈသှားတယျလို့ ပွညျထောငျစု မွနျမာနိုငျငံသားမြားအသငျး (ဂပြနျ) က အလုပျအမှုဆောငျအဖှဲ့ဝငျ ဦးသနျးဆှကေ VOA ကိုပွောပါတယျ။
“ဒါပမေယ့ျ ဒီ၂၅ရကျနေ့မှာ အရေးပေါျအခွအေနကေို ရုပျသိမျးလိုကျပွီလို့ ကွညောသောျလညျးပဲ ဒီတိုကြိုဧရိယာ ပတျဝနျးကငြျမှာ ဗိုငျးရပျဈပိုးတှေ့တဲ့ဦးရေ နညျးနညျးပွနျတကျလာတယျ။ တခြို့တှကေ ပိုပွီးတော့လူစုလူဝေးဖွဈလာမယျဆိုရငျ စိုးရိမျဖှယျရာတှဖွေဈလာမယျလို့ တှေးတဲ့သူတှလေညျးရှိသလို၊ အခုခြိနျမှာလူတိုငျးက ကွောကျစိတျနဲ့မဝံ့မရဲဖွဈနကွေတော့ စီးပှားရေးလုပျငနျးတှပေုံမှနျပွနျလညျပတျဖို့က အခြိနျတောျတောျယူရလိမ့ျမယျလို့ ကတြောျတို့ခန့ျမှနျးပါတယျ။ မွနျမာအမြားစုက အခြိနျပိုငျး အလုပျတှလေုပျကွတာဖွဈတဲ့အတှကျ တောျတောျမြားမြားလောကျက ဝငျငှမေရှိတဲ့အနအေထားအထိ ခကျခကျခဲခဲရငျဆိုငျရတာကိုလညျး ကနြောျတို့ကွားရပါတယျ။”
ဂပြနျလူဝငျမှုကွီးကွပျရေးက ထုတျပွနျထားတဲ့ကိနျးဂဏနျးတှအေရဆို ကိုဗဈကာလအတှငျး ဂပြနျနိုငျငံတှငျးမှာနထေိုငျတဲ့ မွနျမာနိုငျငံသားဦးရဟော သုံးသောငျးနီးပါးမှာရှိနပေါတယျ။
ဂပြနျရောကျမွနျမာတခြို့ နရေပျပွနျဖို့အတှကျ အခကျအခဲတှရှေိနပွေီး ဒါတှကေို သံရုံးဘကျက ဆောငျရှကျပေးနတေဲ့အပိုငျးမှာ အခြိနျကွန့ျကွာမှုတှရှေိနတေယျလို့လညျး ဦးသနျးဆှကေ အခုလိုဆကျပွောပါတယျ။
“တခြို့ဒီမှာဒုက်ခရောကျနတေဲ့ မွနျမာနိုငျငံသားတောျတောျမြားမြားက ပွနျဖို့အတှကျ အခကျအခဲတှရှေိနတေယျ။ ဥပမာ ဒီရောကျပွီး အကွောငျးကွောငျးကွောင့ျ ပတျဈပို့ပြောကျသှားတဲ့သူတှေ၊ အကွောငျးကွောငျးကွောင့ျ ဒီနိုငျငံမှာနထေိုငျခှင့ျမရတဲ့သူတှကေ မွနျမာနိုငျငံသားဖွဈကွောငျး အထောကျအထားတှကေို သံရုံးကိုလြှောကျထားတဲ့အခါ တခြို့တှဆေိုရငျ ၂နှဈ၊ ၃နှဈလောကျရှိပွီ၊ ဒီအထောကျအထားတှမေရဘူး။ အဲဒါကွောင့ျ ဒါတှကေို အစိုးရအပေါျပိုငျးက လူကွီးတှသေိရောသိရဲ့လား။ ဒါနဲ့ပတျသကျလို့ လုပျထုံးလုပျနညျးတှေ ဘာလို့မြားဒီလောကျကွန့ျကွာနလေဲဆိုတာလေ။ ဒါတှကေိုသိအောငျလုပျပွီးတော့ ဆောငျရှကျပေးမယျဆိုရငျ ကိုယ့ျမွနျမာနိုငျငံသားတှကေို တကယျကူညီစောင့ျရှောကျရာ ရောကျလိမ့ျမယျလို့ပွောခငြျပါတယျ။”
ကိုဗဈကာလမှာရငျဆိုငျနရေတဲ့ အခကျအခဲတှကေို ဖွရှေငျးနိုငျဖို့အတှကျ ဂပြနျအစိုးရက လူတဦးကို ဂပြနျယနျးငှေ ၁၀၀,၀၀၀ စီ ထောကျပံ့ပေးသှားမှာပါ။ အဲဒီထဲမှာ နထေိုငျသူအခွခေံမှတျပုံတငျစာရငျးဝငျတဲ့ နိုငျငံခွားသားတှလေညျး အကြုံးဝငျတာကွောင့ျ မွနျမာနိုငျငံသားတှလေညျး ထောကျပံ့ငှေ ရရှိမှာဖွဈတယျလို့ သိရပါတယျ။
ဂပြနျနိုငျငံမှာနထေိုငျတာ နှဈ ၂၀ကြောျပွီဖွဈတဲ့ ကိုဘိုဘိုကလညျး အစိုးရကထောကျပံ့တဲ့ ယနျးငှေ ၁၀၀,၀၀၀ ကိုခံစားခှင့ျရထားသူဖွဈပါတယျ။
“ကုမ်ပဏီတောျတောျမြားမြားကလညျး ပိတျကုနျတယျဗြာ။ တခြို့တောင့ျတငျးတဲ့ ကုမ်ပဏီတှကေလညျး ပိတျပွီးပွနျဖှင့ျတဲ့အခါကရြငျ လူတှလြှေော့တယျပေါ့။ အလုပျလကျမဲ့တှအေမြားကွီး ထှကျလာတယျ။ အလုပျအသဈတှေ ထပျထှကျလာဖို့ဆိုတာ တောျတောျလေးတော့ခဲယဉျးသေးတယျ။ ဒါပမေယ့ျ အားတော့မလြှော့နဲ့ပေါ့လေ။ ကွိုးကွိုးစားစားနဲ့ဆကျရှာသှားရငျ တခုမဟုတျတခုတော့ တှေ့ကွရမှာပဲ။ ကနြောျကိုယျတိုငျလညျး အလုပျရှာနတေယျ။ ကနြောျကိုယျတိုငျကလညျး အလုပျက အခုလောလောဆယျမရှိဘူးဖွဈနတေယျ။”
အခုလိုအခွအေနမြေိုးမှာ အစိုးရဟာ ပွညျသူတှဆေီကရရှိထားတဲ့ အခှနျငှတှေထေဲကပဲ ပွနျလညျထောကျပံ့တာဖွဈလို့ ဂပြနျရောကျမွနျမာတှလေညျး အခှနျငှပေုံမှနျပေးဆောငျဖို့ကို သူကတိုကျတှနျးထားပါတယျ။
ကိုဗဈရောဂါကူးစကျမှု တားဆီးကာကှယျရေးအစီအမံတှကွေောင့ျ မွနျမာနိုငျငံကိုပွနျဖို့အခကျအခဲရှိနတေဲ့ ဂပြနျရောကျမွနျမာတှထေဲက ၁၉၅ဦးကို ကယျဆယျရေးလယောဉျနဲ့ မလေ ၂ရကျနေ့က ပို့ဆောငျပေးခဲ့ပွီးဖွဈပါတယျ။ ဒါပမေယ့ျ အကွောငျးအမြိုးမြိုးကွောင့ျ ဂပြနျနိုငျငံကိုရောကျရှိလာပွီး ပွနျဖို့အတှကျ နှဈခြီကွာအခကျအခဲရှိနတေဲ့ မွနျမာနိုငျငံသားတှအေတှကျကိုလညျး အစိုးရအနနေဲ့ ကူညီဆောငျရှကျပေးဖို့ကို တောငျးဆိုထားကွပါတယျ။
ဒီကနေ့စာရငျးတှအေရဆို နိုငျငံပေါငျး ၂၁၃ နိုငျငံက လူပေါငျး ၅၈ သိနျးကြောျကို ကိုရိုနာဗိုငျးရပျဈပိုး ကူးစကျခဲ့တာပါ။ ဒီရောဂါကွောင့ျ သဆေုံးသူ ၃၅၀,၀၀၀ ကြောျရှိခဲ့ပွီး ရောဂါပြောကျကငျးသူအရအေတှကျဟာလညျး ၂၅သိနျးကြောျအထိ ရှိထားပွီးဖွဈပါတယျ။
