[Zawgyi/Unicode]
မြန်မာနိုင်ငံမှာ သမ္မတဦးဝင်းမြင့်နဲ့ နိုင်ငံတော်အတိုင်ပင်ခံ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်တို့ကို ဖမ်းဆီးပြီး တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်က အာဏာသိမ်း အုပ်ချုပ်နေတဲ့ကိစ္စနဲ့ ပတ်သက်လို့ အာဆီယံနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးတွေ အလွတ်သဘော တွေ့ဆုံဆွေးနွေးခဲ့ပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံမှာ သမ္မတဦးဝင်းမြင့်နဲ့ နိုင်ငံတော်အတိုင်ပင်ခံ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်တို့ကို အမြန်ဆုံးပြန်လွှတ်ပေးဖို့ စင်္ကာပူနိုင်ငံက တောင်းဆိုလိုက်ပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံမှာ လက်နက်မဲ့ အရပ်သားတွေအပေါ် သေစေတဲ့ လက်နက်တွေ သုံးနေတာ ရပ်ဖို့၊ နောက်ထပ် သေဆုံးမှုတွေ၊ သွေးထွက်သံယိုမှုတွေ မဖြစ်အောင် စစ်အာဏာပိုင်တွေအနေနဲ့ ချက်ချင်းလုပ်ရမယ်လို့ စင်္ကာပူနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး Dr. Vivian Balakrishnan ကပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
သူက သမ္မတဦးဝင်းမြင့်လို့ သုံးစွဲခေါ်ဝေါ်ခဲ့သလို မြန်မာစစ်အာဏာပိုင်တွေလို့ အာဏာသိမ်းယူအုပ်ချုပ်နေသူတွေကို သုံးနှုန်းပါတယ်။ စင်္ကာပူနိုင်ငံအနေနဲ့ မြန်မာနိုင်ငံ ဒီမိုကရေစီအပြောင်းအလဲအတွက် ဆက်ပြီးထောက်ခံနေပါတယ်လို့လည်း စင်္ကာပူနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးက သူ့ရဲ မိန့်ခွန်းထဲမှာ ပြောကြားပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံ အခြေအနေ ဆက်မဆိုးအောင် အရေးတကြီး ဦးစားပေးလုပ်ဖို့ လိုအပ်တယ်ဆိုတာကိုလည်း သူက အသေအချာပြောပါတယ်။ မြန်မာအာဏာပိုင်တွေအနေနဲ့ အခြေအနေကို အတတ်နိုင်ဆုံး ထိန်းထိန်းသိမ်းသိမ်း လုပ်ပါမယ်။ သေစေနိုင်တဲ့လက်နက်တွေ အသုံးပြုတာ ရပ်ပါမယ်။ နောက်ထပ် အကြမ်းဖက် သွေးထွက်သံယို မဖြစ်အောင် အာမခံပါမယ်ဆိုတာကို ဒီနေ့ လူသိရှင်ကြား ကတိပြုပါလို့လည်း စင်္ကာပူနိုင်ငံက တောင်းဆိုခဲ့ပါတယ်။
အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံကလည်း ဖမ်းဆီးထားသူတွေကို ပြန်လွှတ်ပေးဖို့နဲ့ လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့တွေဘက်က အင်အားသုံးနေတာကို ထိန်းဖို့ တောင်းဆိုခဲ့ပါတယ်။
"လုံခြုံရေးတပ်တွေအနေနဲ့ အကြမ်းဖက်လုပ်ရပ်တွေကို ရပ်ဖို့ အင်ဒိုနီးရှားက တောင်းဆိုပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံမှာ လူသေစေတဲ့အထိ အကြမ်းဖက်နေမှုအတွက် အင်ဒိုနီရှားနိုင်ငံက စိုးရိမ်တယ်။ အရပ်သားတွေ ထိခိုက် သေဆုံးနေတာ၊ ဖမ်းဆီးခံနေရတာတွေဟာ စိုးရိမ်စရာဖြစ်တယ်။" လို့ အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး Retno Marsudi က ပြောကြားသွားတာဖြစ်ပါတယ်။
မလေးရှားနိုင်ငံကလည်း ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အပါအဝင် ဖမ်းဆီးထားတဲ့ အစိုးရ ခေါင်းဆောင်တွေကို ပြန်လွှတ်ပေးဖို့တောင်းဆိုပါတယ်။ ပြီးခဲ့တဲ့ နိုင်ဝင်ဘာရွေးကောက်ပွဲမှာ မဲမသာမှုတွေရှိနိုင်တယ်ဆိုတဲ့ စစ်တပ်တဲ့ စွပ်စွဲချက်တွေကို စုံစမ်းနိုင်ရေး အာဆီယံက ကျွမ်းကျင်သူအဖွဲ့ ဖွဲ့စည်းပေးဖို့ အဆိုပြုခဲ့ပါတယ်။ ဒီနေ့ အာဆီယံနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးတွေ Online ပေါ်မှာ အလွတ်သဘော တေ့ွဆုံပြီး မြန်မာ့အရေးအတွက် ဘယ်လို အဖြေရှာနိုင်မလဲဆိုတာ ဆွေးနွေးခဲ့ကြတာဖြစ်ပါတယ်။
ကုလသမဂ္ဂလုံခြုံရေးကောင်စီမှာတော့ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု ဥက္ကဋ္ဌတာဝန်ယူတဲ့ ကာလအတွင်း မြန်မာနိုင်ငံအရေးနဲ့ ပတ်သက်လု့ိ ထဲထဲဝင်ဝင်ဆွေးနွေးဖို့ တိုက်တိုက်တွန်းတွန်းလုပ်သွားမယ်လို့ ကုလသမဂ္ဂဆိုင်ရာ အမေရိကန်သံအမတ်ကြီး Linda Thomas-Greenfield က မနေ့က ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
"မြန်မာနိုင်ငံက အခြေအနေကို ကမ္ဘာကြီးက စောင့်ကြည့်နေတယ်ဆိုတာ ရှင်းပါတယ်။ ပြည်သူတွေ ရက်ရက်စက်စက် လုပ်ခံနေရတာ၊ လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်ခံနေရတာကို ဒီတိုင်း ထိုင်ကြည့်နေလို့ မဖြစ်ဘူးဆိုတာလည်း ရှင်းပါတယ်။ ဒီကိစ္စကို ကျမ သိပ်ကို အလေးအနက်ထားပါတယ်။ လာမယ့်ရက်ပိုင်းတွေအတွင်း မြန်မာ့အရေးကိစ္စကို ဆွေးနွေးသွားဖို့ရှိပါတယ်လို့ ကုလသမဂ္ဂလုံခြုံရေးကောင်စီ အလှည့်ကျ ဥက္ကဋ္ဌ အမေရိကန်သံအမတ်ကြီး Linda Thomas-Greenfield ကပြောကြားခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုအနေနဲ့ မြန်မာပြည်သူတွေဘက်က ခိုင်ခိုင်မာမာ ရပ်တည်နေတယ်။" လို့လည်း မနေ့ကသတင်းစာရှင်းပွဲမှာ သူကပြောပါတယ်။
မြန်မာနိုင်ငံမှာ အာဏာသိမ်းထားတဲ့ စစ်တပ်က အရပ်သားအစိုးရကို အာဏာပြန်ပေးအောင် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုအနေနဲ့ New York မြို့ ကုလသမဂ္ဂမှာရော နိုင်ငံတကာမှာ ချဉ်းကပ်ကြိုးစားဖို့ သန္နိဌာန် ချထားပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အာဏာသိမ်းထားသူတွေဖက်ကလည်း လွယ်လွယ် လျှော့ပေးမယ့်ပုံ မရတဲ့အတွက် သူတို့အပေါ် ဖိအားတိုးပေးရမယ်လို့လည်း သံအမတ်ကြီး Thomas-Greenfield က တနင်္လာနေ့က ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ ကုလသမဂ္ဂဆိုင်ရာ မြန်မာသံအမတ်ကြီး ဦးကျော်မိုးထွန်းနဲ့ ပတ်သက်လို့လည်း ကုလသမဂ္ဂဆိုင်ရာသံအမတ်ကြီးအဖြစ် သူ့ကို ဖယ်ရှားဖို့အတွက် တရားဝင် တောင်းဆိုတာမျိုး မတွေ့ရသေးကြောင်းနဲ့ လက်ရှိမှာတော့ သူဟာ မြန်မာနိုင်ငံကိုယ်စားပြု သံအမတ်ကြီးဖြစ်တယ်လို့ ကုလသမဂ္ဂလုံခြုံရေးကောင်စီ အလှည့်ကျ ဥက္ကဋ္ဌက ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
အလားတူ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုကလည်း မြန်မာနိုင်ငံနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ မူဝါဒ အပြောင်းအလဲမရှိသေးတဲ့အတွက် NLD အစိုးရကိုသာ လက်ရှိ အစိုးရအဖြစ် သတ်မှတ်ထားဆဲဖြစ်တယ်လို့ နိုင်ငံခြားရေးဌာနပြောခွင့်ရ Ned Price က မနေ့တုန်းက သတင်းစာရှင်းပွဲမှာ ပြောကြားသွားပါတယ်။
"NLD အစိုးရသာ နိုင်တကာအသိအမှတ် ပြုထားတဲ့ အစိုးရဖြစ်ပါတယ်။" လို့ မနေ့က လုပ်တဲ့ သတင်းစာရှင်းပွဲမှာ ပြောကြားသွားတာဖြစ်ပါတယ်။ စစ်အာဏာသိမ်းမှုကို ဆန့်ကျင်ပြီး နိုင်ငံတဝန်း သတ္တိရှိစွာ ငြိမ်းငြိမ်းချမ်းချမ်း လမ်းပေါ်ထွက်ဆန္ဒပြနေကြ ထောင်ပေါင်းများစွာနဲ့အတူ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုက ရပ်တည်နေတယ်လို့လည်း သူက ထပ်ပြီးတော့ ပြောပါတယ်။ မြန်မာစစ်တပ်အနေနဲ့ ဒီမိုကရေစီနည်းကျ ရွေးကောက်ခံထားရတဲ့ အစိုးရလက်ကို အာဏာပြန်အပ်ဖို့ ငြင်းဆန်နေမယ်။ ငြိမ်းချမ်းစွာဆန္ဒပြနေကြသူတွေကို အကြမ်းဖက်မှု မရပ်ဘူးဆိုရင် အမေရိကန်က နောက်ထပ် အရေးယူ ဒဏ်ခတ်မှုတွေ လုပ်သွားမှာဖြစ်တင်္ယလို့လည်း နိုင်ငံခြားရေးဌာနပြောခွင့်ရ Ned Price က တနင်္လာနေ့က သတင်းစာရှင်းပွဲမှာ ပြောကြားသွားခဲ့ပါတယ်။
စစ်အာဏာသိမ်းမှုကို ဆန့်ကျင်တဲ့ မန္တလေးမြို့ရဲ့ ချီတက် ဆန္ဒပြပွဲ မြင်ကွင်း။
ရွေးကောက်ခံ NLD လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်တွေနဲ့ ဖွဲ့စည်းထားတဲ့ ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော် ကိုယ်စားပြုကော်မတီ CRPH က နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးအပါအဝင် ခေတ္တ ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီး လေး ယောက် ခန့်အပ်လိုက်ပါတယ်။ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးအဖြစ် ဒေါ်ဇင်မာအောင်၊ သမ္မတရုံးဝန်ကြီးအဖြစ် ဦးလွင်ကိုလတ်၊ စီမံကိန်း၊ ဘဏ္ဍာရေးနှင့် စက်မှုဝန်ကြီးဌာန၊ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုနှင့် နိုင်ငံခြား စီးပွားဆက်သွယ်ရေး ဝန်ကြီးဌာန၊ စီးပွားရေးနှင့်ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးဝန်ကြီးဌာနစတဲ့ ဝန်ကြီးဌာန သုံး ခုကို တာဝန်ယူဖို့ ဦးတင်ထွန်းနိုင်ကို ဝန်ကြီးအဖြစ်တာဝန်ပေးသလို၊ အလုပ်သမား၊ လူဝင်မှုကြီးကြပ်ရေးနှင့် ပြည်သူ့အင်အား ဝန်ကြီးဌာန၊ ပညာရေးဝန်ကြီးဌာန၊ ကျန်းမာရေးနှင့် အားကစားဝန်ကြီးဌာနစတဲ့ ဝန်ကြီးဌာန သုံး ခုအတွက် ဒေါက်တာဇော်ဝေစိုး တို့ကို CRPH က ခေတ္တ ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီး ခန့်အပ်တာဝန်ပေးလိုက်တာဖြစ်ပါတယ်။ သမ္မတဦးဝင်းမြင့်နဲ့ နိုင်ငံတော် အတိုင်ပင်ခံ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်တို့ဦးဆောင်တဲ့ အစိုးရကို စစ်အာဏာသိမ်းအုပ်စုက အဓမ္မနည်းနဲ့ ဖယ်ရှား အာဏာသိမ်းယူထားတာကြောင့် ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီးတွေအနေနဲ့ လက်ရှိတာဝန်ထမ်းဆောင်နိုင်တဲ့ အခြေအနေ မရှိတာကြောင့် အခုလို ခေတ္တဝန်ကြီးတွေ ခန့်အပ်တာဖြစ်တယ်လို့ CRPH ရဲ့ ထုတ်ပြန်ချက်မှာ ပြောထားပါတယ်။ နိုင်ငံတော်အစိုးရရဲ့ လုပ်ငန်းတာဝန်တွေကို ထိရောက်စွာ ဆောင်ရွက်ဖို့အတွက် သင့်တော်တဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်တွေကို လိုအပ်သလို ဆက်ပြီး တာဝန်ပေးသွားမယ်လို့လည်း ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော် ကိုယ်စားပြုကော်မတီ CRPH ကပြောကြားထားပါတယ်။
စစ်အာဏာသိမ်းမှု ဆန့်ကျင်ဆန္ဒပြပွဲတွေ မြန်မာနိုင်ငံတဝန်းမှာ ဒီနေ့လည်း ဆက်လုပ်နေကြသလို၊ လုံခြုံရေးတွေကလည်း အင်အားသုံးဖြိုခွဲမှုတွေ မြို့တော်တော်များများမှာ ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ ရန်ကုန်မြို့ထဲမှာကို စမ်းချောင်း၊ ကမာရွတ်၊ ဗိုလ်တထောင်၊ ပုဇွန်တောင်၊ တာမွေ၊ သင်္ကန်းကျွန်းစတဲ့နေရာအနှံ့မှာ ဆန္ဒပြသူတွေကို မျက်ရည်ယိုဗုံးတွေ၊ အသံဗုံးတွေ၊ ရာဘာကျည်တွေနဲ့ ပစ်ခတ်ဖြိုခွဲပါတယ်။
မျက်ရည်ယိုဗုံးတွေ ပစ်နေတဲ့အတွက် ဝပ်နေကြဖို့ အော်ပြောနေကြတဲ့ အသံတွေဖြစ်ပါတယ်။ ဒီလိုအခြေအနေကြားမှာပဲ ဆန္ဒပြသူတွေဘက်ကလည်း အကာအကွယ်တွေယူပြီး အလျှော့မပေး ဆန္ဒပြခဲ့ကြပါတယ်။
"ဒို့အရေး၊ ဒို့အရေး။ ဖမ်းဆီးထားသော ခေါင်းဆောင်များ... ချက်ချင်းလွှတ်၊ ချက်ချင်းလွှတ်။"
ရန်ကုန်မြို့မှာ ထိခိုက်၊ သေဆုံးတဲ့သတင်းတွေ ဒီနေ့ မကြားရပေမဲ့ ဖမ်းဆီးခံရ ဆယ်ဂဏန်း ရှိပါတယ်။ ချင်းပြည်နယ် ကလေးမြို့မှာတော့ လက်နက်ကိုင်တပ်တွေ ကျည်အစစ်တွေနဲ့ ပစ်ခတ်မှုကြောင့် ပြင်းပြင်းထန်ထန် ဒဏ်ရာရသူ နှစ် ယောက်အပါအဝင် တဒါဇင်ကျော် ဒဏ်ရာရရှိခဲ့ပါတယ်။ မန္တလေး၊ မုံရွာ၊ မြစ်ကြီးနား၊ ထားဝယ်မြို့တွေမှာလည်း ဆန္ဒပြသူတွေကို အင်အားသုံး အကြမ်းဖက် ဖြိုခွဲခဲ့ပါတယ်။ တောင်ကြီးမြို့မှာ ဆန္ဒပြသူ အများအပြား ဖမ်းဆီးခံရပါတယ်။ ထားဝယ်မှာဆို အရင်နေ့တွေက သေဆုံးခဲ့သူတွေအတွက် အောက်မေ့ဘွယ် အခမ်းအနားလုပ်နေသူတွေကို မျက်ရည်ယိုဗုံးတွေ သုံးဖြိုခွဲခဲ့ပါတယ်။ မြစ်ကြီးနားမြို့က ဆိုင်ကယ်နဲ့ ဆန္ဒပြသူတွေကိုတော့ လုံခြုံရေးတွေက လောက်လေးဂွနဲ့ ပစ်လို့ တော်တော်များများ ဒဏ်ရာရခဲ့ကြပါတယ်။
[Unicode Version]
မွနျမာသမ်မတနဲ့ အတိုငျပငျခံပုဂ်ဂိုလျကို ပွနျလှှတျဖို့ အာဆီယံခေါငျးဆောငျတှေ တိုကျတှနျး
မွနျမာနိုငျငံမှာ သမ်မတဦးဝငျးမွင့ျနဲ့ နိုငျငံတောျအတိုငျပငျခံ ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျတို့ကို ဖမျးဆီးပွီး တပျမတောျကာကှယျရေးဦးစီးခြုပျက အာဏာသိမျး အုပျခြုပျနတေဲ့ကိစ်စနဲ့ ပတျသကျလို့ အာဆီယံနိုငျငံခွားရေးဝနျကွီးတှေ အလှတျသဘော တှေ့ဆုံဆှေးနှေးခဲ့ပါတယျ။ မွနျမာနိုငျငံမှာ သမ်မတဦးဝငျးမွင့ျနဲ့ နိုငျငံတောျအတိုငျပငျခံ ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျတို့ကို အမွနျဆုံးပွနျလှှတျပေးဖို့ စငျ်ကာပူနိုငျငံက တောငျးဆိုလိုကျပါတယျ။ မွနျမာနိုငျငံမှာ လကျနကျမဲ့ အရပျသားတှအေပေါျ သစေတေဲ့ လကျနကျတှေ သုံးနတော ရပျဖို့၊ နောကျထပျ သဆေုံးမှုတှေ၊ သှေးထှကျသံယိုမှုတှေ မဖွဈအောငျ စဈအာဏာပိုငျတှအေနနေဲ့ ခကြျခငြျးလုပျရမယျလို့ စငျ်ကာပူနိုငျငံခွားရေးဝနျကွီး Dr. Vivian Balakrishnan ကပွောကွားခဲ့ပါတယျ။
သူက သမ်မတဦးဝငျးမွင့ျလို့ သုံးစှဲခေါျဝေါျခဲ့သလို မွနျမာစဈအာဏာပိုငျတှလေို့ အာဏာသိမျးယူအုပျခြုပျနသေူတှကေို သုံးနှုနျးပါတယျ။ စငျ်ကာပူနိုငျငံအနနေဲ့ မွနျမာနိုငျငံ ဒီမိုကရစေီအပွောငျးအလဲအတှကျ ဆကျပွီးထောကျခံနပေါတယျလို့လညျး စငျ်ကာပူနိုငျငံခွားရေးဝနျကွီးက သူ့ရဲ မိန့ျခှနျးထဲမှာ ပွောကွားပါတယျ။ မွနျမာနိုငျငံ အခွအေနေ ဆကျမဆိုးအောငျ အရေးတကွီး ဦးစားပေးလုပျဖို့ လိုအပျတယျဆိုတာကိုလညျး သူက အသအေခြာပွောပါတယျ။ မွနျမာအာဏာပိုငျတှအေနနေဲ့ အခွအေနကေို အတတျနိုငျဆုံး ထိနျးထိနျးသိမျးသိမျး လုပျပါမယျ။ သစေနေိုငျတဲ့လကျနကျတှေ အသုံးပွုတာ ရပျပါမယျ။ နောကျထပျ အကွမျးဖကျ သှေးထှကျသံယို မဖွဈအောငျ အာမခံပါမယျဆိုတာကို ဒီနေ့ လူသိရှငျကွား ကတိပွုပါလို့လညျး စငျ်ကာပူနိုငျငံက တောငျးဆိုခဲ့ပါတယျ။
အငျဒိုနီးရှားနိုငျငံကလညျး ဖမျးဆီးထားသူတှကေို ပွနျလှှတျပေးဖို့နဲ့ လုံခွုံရေးတပျဖှဲ့တှဘေကျက အငျအားသုံးနတောကို ထိနျးဖို့ တောငျးဆိုခဲ့ပါတယျ။
"လုံခွုံရေးတပျတှအေနနေဲ့ အကွမျးဖကျလုပျရပျတှကေို ရပျဖို့ အငျဒိုနီးရှားက တောငျးဆိုပါတယျ။ မွနျမာနိုငျငံမှာ လူသစေတေဲ့အထိ အကွမျးဖကျနမှေုအတှကျ အငျဒိုနီရှားနိုငျငံက စိုးရိမျတယျ။ အရပျသားတှေ ထိခိုကျ သဆေုံးနတော၊ ဖမျးဆီးခံနရေတာတှဟော စိုးရိမျစရာဖွဈတယျ။" လို့ အငျဒိုနီးရှားနိုငျငံခွားရေးဝနျကွီး Retno Marsudi က ပွောကွားသှားတာဖွဈပါတယျ။
မလေးရှားနိုငျငံကလညျး ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျအပါအဝငျ ဖမျးဆီးထားတဲ့ အစိုးရ ခေါငျးဆောငျတှကေို ပွနျလှှတျပေးဖို့တောငျးဆိုပါတယျ။ ပွီးခဲ့တဲ့ နိုငျဝငျဘာရှေးကောကျပှဲမှာ မဲမသာမှုတှရှေိနိုငျတယျဆိုတဲ့ စဈတပျတဲ့ စှပျစှဲခကြျတှကေို စုံစမျးနိုငျရေး အာဆီယံက ကြှမျးကငြျသူအဖှဲ့ ဖှဲ့စညျးပေးဖို့ အဆိုပွုခဲ့ပါတယျ။ ဒီနေ့ အာဆီယံနိုငျငံခွားရေးဝနျကွီးတှေ Online ပေါျမှာ အလှတျသဘော တှေ့ဆုံပွီး မွနျမာ့အရေးအတှကျ ဘယျလို အဖွရှောနိုငျမလဲဆိုတာ ဆှေးနှေးခဲ့ကွတာဖွဈပါတယျ။
ကုလသမဂ်ဂလုံခွုံရေးကောငျစီမှာတော့ အမရေိကနျပွညျထောငျစု ဥက်ကဋ်ဌတာဝနျယူတဲ့ ကာလအတှငျး မွနျမာနိုငျငံအရေးနဲ့ ပတျသကျလု့ိ ထဲထဲဝငျဝငျဆှေးနှေးဖို့ တိုကျတိုကျတှနျးတှနျးလုပျသှားမယျလို့ ကုလသမဂ်ဂဆိုငျရာ အမရေိကနျသံအမတျကွီး Linda Thomas-Greenfield က မနေ့က ပွောကွားခဲ့ပါတယျ။
"မွနျမာနိုငျငံက အခွအေနကေို ကမ်ဘာကွီးက စောင့ျကွည့ျနတေယျဆိုတာ ရှငျးပါတယျ။ ပွညျသူတှေ ရကျရကျစကျစကျ လုပျခံနရေတာ၊ လူ့အခှင့ျအရေးခြိုးဖောကျခံနရေတာကို ဒီတိုငျး ထိုငျကွည့ျနလေို့ မဖွဈဘူးဆိုတာလညျး ရှငျးပါတယျ။ ဒီကိစ်စကို ကမြ သိပျကို အလေးအနကျထားပါတယျ။ လာမယ့ျရကျပိုငျးတှအေတှငျး မွနျမာ့အရေးကိစ်စကို ဆှေးနှေးသှားဖို့ရှိပါတယျလို့ ကုလသမဂ်ဂလုံခွုံရေးကောငျစီ အလှည့ျကြ ဥက်ကဋ်ဌ အမရေိကနျသံအမတျကွီး Linda Thomas-Greenfield ကပွောကွားခဲ့တာဖွဈပါတယျ။ အမရေိကနျပွညျထောငျစုအနနေဲ့ မွနျမာပွညျသူတှဘေကျက ခိုငျခိုငျမာမာ ရပျတညျနတေယျ။" လို့လညျး မနေ့ကသတငျးစာရှငျးပှဲမှာ သူကပွောပါတယျ။
မွနျမာနိုငျငံမှာ အာဏာသိမျးထားတဲ့ စဈတပျက အရပျသားအစိုးရကို အာဏာပွနျပေးအောငျ အမရေိကနျပွညျထောငျစုအနနေဲ့ New York မွို့ ကုလသမဂ်ဂမှာရော နိုငျငံတကာမှာ ခဉြျးကပျကွိုးစားဖို့ သန်နိဌာနျ ခထြားပါတယျ။ ဒါပမေဲ့ အာဏာသိမျးထားသူတှဖေကျကလညျး လှယျလှယျ လြှော့ပေးမယ့ျပုံ မရတဲ့အတှကျ သူတို့အပေါျ ဖိအားတိုးပေးရမယျလို့လညျး သံအမတျကွီး Thomas-Greenfield က တနငျ်လာနေ့က ပွောကွားခဲ့ပါတယျ။ ကုလသမဂ်ဂဆိုငျရာ မွနျမာသံအမတျကွီး ဦးကြောျမိုးထှနျးနဲ့ ပတျသကျလို့လညျး ကုလသမဂ်ဂဆိုငျရာသံအမတျကွီးအဖွဈ သူ့ကို ဖယျရှားဖို့အတှကျ တရားဝငျ တောငျးဆိုတာမြိုး မတှေ့ရသေးကွောငျးနဲ့ လကျရှိမှာတော့ သူဟာ မွနျမာနိုငျငံကိုယျစားပွု သံအမတျကွီးဖွဈတယျလို့ ကုလသမဂ်ဂလုံခွုံရေးကောငျစီ အလှည့ျကြ ဥက်ကဋ်ဌက ပွောကွားခဲ့ပါတယျ။
အလားတူ အမရေိကနျပွညျထောငျစုကလညျး မွနျမာနိုငျငံနဲ့ ပတျသကျတဲ့ မူဝါဒ အပွောငျးအလဲမရှိသေးတဲ့အတှကျ NLD အစိုးရကိုသာ လကျရှိ အစိုးရအဖွဈ သတျမှတျထားဆဲဖွဈတယျလို့ နိုငျငံခွားရေးဌာနပွောခှင့ျရ Ned Price က မနေ့တုနျးက သတငျးစာရှငျးပှဲမှာ ပွောကွားသှားပါတယျ။
"NLD အစိုးရသာ နိုငျတကာအသိအမှတျ ပွုထားတဲ့ အစိုးရဖွဈပါတယျ။" လို့ မနေ့က လုပျတဲ့ သတငျးစာရှငျးပှဲမှာ ပွောကွားသှားတာဖွဈပါတယျ။ စဈအာဏာသိမျးမှုကို ဆန့ျကငြျပွီး နိုငျငံတဝနျး သတ်တိရှိစှာ ငွိမျးငွိမျးခမြျးခမြျး လမျးပေါျထှကျဆန်ဒပွနကွေ ထောငျပေါငျးမြားစှာနဲ့အတူ အမရေိကနျပွညျထောငျစုက ရပျတညျနတေယျလို့လညျး သူက ထပျပွီးတော့ ပွောပါတယျ။ မွနျမာစဈတပျအနနေဲ့ ဒီမိုကရစေီနညျးကြ ရှေးကောကျခံထားရတဲ့ အစိုးရလကျကို အာဏာပွနျအပျဖို့ ငွငျးဆနျနမေယျ။ ငွိမျးခမြျးစှာဆန်ဒပွနကွေသူတှကေို အကွမျးဖကျမှု မရပျဘူးဆိုရငျ အမရေိကနျက နောကျထပျ အရေးယူ ဒဏျခတျမှုတှေ လုပျသှားမှာဖွဈတငျ်ယလို့လညျး နိုငျငံခွားရေးဌာနပွောခှင့ျရ Ned Price က တနငျ်လာနေ့က သတငျးစာရှငျးပှဲမှာ ပွောကွားသှားခဲ့ပါတယျ။
ရှေးကောကျခံ NLD လှှတျတောျကိုယျစားလှယျတှနေဲ့ ဖှဲ့စညျးထားတဲ့ ပွညျထောငျစုလှှတျတောျ ကိုယျစားပွုကောျမတီ CRPH က နိုငျငံခွားရေးဝနျကွီးအပါအဝငျ ခတေ်တ ပွညျထောငျစုဝနျကွီး လေး ယောကျ ခန့ျအပျလိုကျပါတယျ။ နိုငျငံခွားရေးဝနျကွီးအဖွဈ ဒေါျဇငျမာအောငျ၊ သမ်မတရုံးဝနျကွီးအဖွဈ ဦးလှငျကိုလတျ၊ စီမံကိနျး၊ ဘဏ်ဍာရေးနှင့ျ စကျမှုဝနျကွီးဌာန၊ ရငျးနှီးမွှုပျနှံမှုနှင့ျ နိုငျငံခွား စီးပှားဆကျသှယျရေး ဝနျကွီးဌာန၊ စီးပှားရေးနှင့ျကူးသနျးရောငျးဝယျရေးဝနျကွီးဌာနစတဲ့ ဝနျကွီးဌာန သုံး ခုကို တာဝနျယူဖို့ ဦးတငျထှနျးနိုငျကို ဝနျကွီးအဖွဈတာဝနျပေးသလို၊ အလုပျသမား၊ လူဝငျမှုကွီးကွပျရေးနှင့ျ ပွညျသူ့အငျအား ဝနျကွီးဌာန၊ ပညာရေးဝနျကွီးဌာန၊ ကနြျးမာရေးနှင့ျ အားကစားဝနျကွီးဌာနစတဲ့ ဝနျကွီးဌာန သုံး ခုအတှကျ ဒေါကျတာဇောျဝစေိုး တို့ကို CRPH က ခတေ်တ ပွညျထောငျစုဝနျကွီး ခန့ျအပျတာဝနျပေးလိုကျတာဖွဈပါတယျ။ သမ်မတဦးဝငျးမွင့ျနဲ့ နိုငျငံတောျ အတိုငျပငျခံ ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျတို့ဦးဆောငျတဲ့ အစိုးရကို စဈအာဏာသိမျးအုပျစုက အဓမ်မနညျးနဲ့ ဖယျရှား အာဏာသိမျးယူထားတာကွောင့ျ ပွညျထောငျစုဝနျကွီးတှအေနနေဲ့ လကျရှိတာဝနျထမျးဆောငျနိုငျတဲ့ အခွအေနေ မရှိတာကွောင့ျ အခုလို ခတေ်တဝနျကွီးတှေ ခန့ျအပျတာဖွဈတယျလို့ CRPH ရဲ့ ထုတျပွနျခကြျမှာ ပွောထားပါတယျ။ နိုငျငံတောျအစိုးရရဲ့ လုပျငနျးတာဝနျတှကေို ထိရောကျစှာ ဆောငျရှကျဖို့အတှကျ သင့ျတောျတဲ့ ပုဂ်ဂိုလျတှကေို လိုအပျသလို ဆကျပွီး တာဝနျပေးသှားမယျလို့လညျး ပွညျထောငျစုလှှတျတောျ ကိုယျစားပွုကောျမတီ CRPH ကပွောကွားထားပါတယျ။
စဈအာဏာသိမျးမှု ဆန့ျကငြျဆန်ဒပွပှဲတှေ မွနျမာနိုငျငံတဝနျးမှာ ဒီနေ့လညျး ဆကျလုပျနကွေသလို၊ လုံခွုံရေးတှကေလညျး အငျအားသုံးဖွိုခှဲမှုတှေ မွို့တောျတောျမြားမြားမှာ ဖွဈခဲ့ပါတယျ။ ရနျကုနျမွို့ထဲမှာကို စမျးခြောငျး၊ ကမာရှတျ၊ ဗိုလျတထောငျ၊ ပုဇှနျတောငျ၊ တာမှေ၊ သငျ်ကနျးကြှနျးစတဲ့နရောအနှံ့မှာ ဆန်ဒပွသူတှကေို မကြျရညျယိုဗုံးတှေ၊ အသံဗုံးတှေ၊ ရာဘာကညြျတှနေဲ့ ပဈခတျဖွိုခှဲပါတယျ။
မကြျရညျယိုဗုံးတှေ ပဈနတေဲ့အတှကျ ဝပျနကွေဖို့ အောျပွောနကွေတဲ့ အသံတှဖွေဈပါတယျ။ ဒီလိုအခွအေနကွေားမှာပဲ ဆန်ဒပွသူတှဘေကျကလညျး အကာအကှယျတှယေူပွီး အလြှော့မပေး ဆန်ဒပွခဲ့ကွပါတယျ။
"ဒို့အရေး၊ ဒို့အရေး။ ဖမျးဆီးထားသော ခေါငျးဆောငျမြား... ခကြျခငြျးလှှတျ၊ ခကြျခငြျးလှှတျ။"
ရနျကုနျမွို့မှာ ထိခိုကျ၊ သဆေုံးတဲ့သတငျးတှေ ဒီနေ့ မကွားရပမေဲ့ ဖမျးဆီးခံရ ဆယျဂဏနျး ရှိပါတယျ။ ခငြျးပွညျနယျ ကလေးမွို့မှာတော့ လကျနကျကိုငျတပျတှေ ကညြျအစဈတှနေဲ့ ပဈခတျမှုကွောင့ျ ပွငျးပွငျးထနျထနျ ဒဏျရာရသူ နှဈ ယောကျအပါအဝငျ တဒါဇငျကြောျ ဒဏျရာရရှိခဲ့ပါတယျ။ မန်တလေး၊ မုံရှာ၊ မွဈကွီးနား၊ ထားဝယျမွို့တှမှောလညျး ဆန်ဒပွသူတှကေို အငျအားသုံး အကွမျးဖကျ ဖွိုခှဲခဲ့ပါတယျ။ တောငျကွီးမွို့မှာ ဆန်ဒပွသူ အမြားအပွား ဖမျးဆီးခံရပါတယျ။ ထားဝယျမှာဆို အရငျနေ့တှကေ သဆေုံးခဲ့သူတှအေတှကျ အောကျမေ့ဘှယျ အခမျးအနားလုပျနသေူတှကေို မကြျရညျယိုဗုံးတှေ သုံးဖွိုခှဲခဲ့ပါတယျ။ မွဈကွီးနားမွို့က ဆိုငျကယျနဲ့ ဆန်ဒပွသူတှကေိုတော့ လုံခွုံရေးတှကေ လောကျလေးဂှနဲ့ ပဈလို့ တောျတောျမြားမြား ဒဏျရာရခဲ့ကွပါတယျ။
