(Zawgyi/Unicode)
ကမ္ဘာတဝှမ်း အစာရေစာ ရှားပါးမှုပြတ်လပ်မှုနဲ့ ရင်ဆိုင်နေရသူတွေ ၅ နှစ်အတွင်း စံချိန်တင်မြင့်တက်လာနေပြီး အရေးပေါ်အကူအညီတွေ အပူတပြင်းလိုအပ်နေပါတယ်။ ဆင်းရဲနွမ်းပါးတဲ့နိုင်ငံတွေမှာကြုံနေရတဲ့ အစာရေစာရှားပါးမှု အကြပ်အတည်းတွေကို ကမ္ဘာ့စားနပ်ရိက္ခာနဲ့စိုက်ပျိုးရေးအဖွဲ့ FAO နဲ့အတူ အခြားမိတ်ဖက် လူမှုရေးအဖွဲ့အစည်းတွေက ကွင်းဆင်းလေ့လာပြီး မှတ်တမ်းပြုစုခဲ့ကြတာပါ။ နိုင်ငံပေါင်း ၅၀ ကျော်မှာ လက်ရှိရင်ဆိုင်နေရတဲ့ စားနပ်ရိက္ခာအကြပ်အတည်းအကြောင်း FAO ကနောက်ဆုံးထုတ်ပြန်လိုက်တဲ့အစီရင်ခံစာကို နန်းလောင်ဝ်က ကောက်နုတ်တင်ပြထားပါတယ်။
၂၀၂၀ခုနှစ်အတွင်း နိုင်ငံပေါင်း ၅၅ ခုထက်မနည်းမှာ ငတ်မွတ်ခေါင်းပါးမှုဘေးနဲ့ ရင်ဆိုင်နေရသူလူပေါင်း သန်း ၁၅၀ ကျော်ထိ ရောက်လာပါတယ်။ ဥတုရာသီပြောင်းလဲဖောက်ပြန်မှုနဲ့ ကိုဗစ် ကပ်ရောဂါရဲ့ အကျိုးဆက်ကို ဆင်းရဲနွမ်းပါးသူတွေ ပိုပြီးရင်ဆိုင်နေကြရတဲ့အတွက် ဒီဝန် ထုပ်ဝန်ပိုး တွေလျော့သွားအောင် လုံလောက်တဲ့ အကူအညီရင်းမြစ်တွေေပေးကြဖို့ လူမှုရေးအဖွဲ့တွေက နိုင်ငံရေးသမားတွေကို တိုက်တွန်း တောင်းဆိုနေကြပါတယ်။
FAO အရေးပေါ်ဆိုင်ရာဌာနက ညွှန်ကြားရေးမှူး Dominique Burgeon က အခုလို ပြောပါတယ်။
“၂၀၂၀ ခုနှစ်မှာ အဓိကတွေ့ရှိလိုက်တဲ့ဒီလို စားနပ်ရိက္ခာရှားပါးမှု ဖြစ်ရပ်တွေဟာ လူ့သားမျိုးနွယ်တွေအတွက်တော့ အမှောင်မိုက်ဆုံးနှစ်ဖြစ်ပါတယ်။ COVID-19 ကြောင့် အခြေအနေဆိုးတွေ ကြုံတွေ့ခံစားရတယ်ဆိုတာမျိုး နေ့တိုင်းရုပ်မြင်သံကြားပေါ်မှာ ကျနော်တု့ိတွေ့ မြင်နေရပါတယ်။ ဒါပေမယ့် အမျိုးသမီးနဲ့ ကလေးငယ်တွေအပါအဝင် လူပေါင်း ၁၅၅ သန်းတို့မှာ ကိုဗစ်ကြောင့်ဖြစ်လာတဲ့ အကြပ်အတည်းတွေတင်မကပဲ စားနပ်ရိက္ခာမလုံလောက်တဲ့အခြေဆိုးကြီးနဲ့ပါ ရင်ဆိုင်နေကြရတယ်ဆိုတာ ဒီအစီရင်ခံစာမှာ ပြောပြထားပါတယ်။ ဒီပြဿနာနဲ့ ရင်ဆိုင်နေရသူ မနှစ်က သန်း ၂၀ ထပ်ပြီး တိုးလာပါတယ် “
တောင်ယာစိုက်ပျိုးကြတဲ့သူတွေဟာ ခက်ခဲလွန်း လှတဲ့အခြေအနေမျိုးမှာတောင် စိုက်ပျိုးရေးကိုပဲဆက်လုပ်တတ်ကြတဲ့အတွက် သူတို့ကို စိုက်ပျိုးရေးနဲ့ဆိုင်တဲ့ အကူအညီတွေပေးအပ်ဖို့ FAO ကရည်မှန်းထားပါတယ်။စားနပ်ရိက္ခာရှားပါးမှုနဲ့ အဆိုးဆုံးကြုံနေရတဲ့နေရာတွေမှာ စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်မှသာလ ျှင် ငတ်မွတ်ခေါင်းပါးမှုဘေးကို ကာကွယ်နိုင်မှာဖြစ်ပါတယ်။
ဒါကြောင့်လည်းသက်ဆိုင်ရာအစိုးရအဖွဲ့တွေ၊ ကုလသမဂ္ဂနဲ့ လူမှုအဖွဲ့တွေသာမက ပုဂ္ဂလိကပိုင်းကပါ အတူ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှသာလ ျှင် ကြမ်းတမ်းတဲ့ ရာသီဥတုဒဏ်ခံနိုင်မယ့် သီးနံှတွေကို တောင်သူတွေ စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်နိုင်ကြမယ်လို့လည်း FAO က ပြောပါတယ်။
FAO အရေးပေါ်ဆိုင်ရာဌာနက ညွှန်ကြားရေးမှူး Dominique Burgeon က အခုလို ပြောပါတယ်။
“၂၀၂၁ ခုနှစ်ထဲ ငတ်မွတ်ခေါင်းပါးမှုဘေးဆိုးကြီးပေါ်ပေါက်မလာအောင် ကာကွယ်ဖို့နဲ့ လူ့ အသက်ပေါင်းများစွာကို ကယ်တင်ဖို့ဆိုရင် လူသားချင်းစာနာမှုဆိုင်ရာ လှုပ်ရှားမှုတွေ အခုထလုပ်ဖို့ လိုပါတယ်။ အသက်ရှင်ရပ်တည်ရေး အရေးတကြီးလိုအပ်နေတဲ့ အကူအညီတွေကို ကွင်းဆင်း လုပ်ကိုင်နေကြတဲ့ FAO ဝန်ထမ်းတွေက ပေးအပ်နေတဲ့အတွက် ကျေးလက်နေ တောင်သူတွေလည်း စိုက်ပျိုးရေးကို ဆက်လုပ်နိုင်ကြပါလိမ့်မယ်”
စစ်ရေး ပဋိပက္ခတွေနဲ့ ဥတုရာသီပြောင်းလဲမှုတွေကြောင့် လွန်ခဲ့တဲ့ ၅ နှစ်လောက်ကစပြီး စားနပ်ရိက္ခာတွေပိုပြီး ရှားပါးလာတဲ့အချိန်မှာ ပေါ်ပေါက်လာတဲ့ ကိုဗစ်ကပ်ရောဂါ ကန့်သတ်ချက်တွေကြောင့် အဲဒီအခြေအနေတွေပိုဆိုးလာတယ်လို့ GRFC ရဲ့အစီရင်ခံစာမှာရေးပါတယ်။
FAO အရေးပေါ်ဆိုင်ရာဌာနက ညွှန်ကြားရေးမှူး Dominique Burgeon က
“အစာရေစာမလုံလောက်တဲ့ နံပတ်တစ် အကြောင်းရင်းက ပဋိပက္ခတွေကြောင့်ဖြစ်ပါတယ်။ နိုင်ငံတွေနဲ့ နယ်မြေဒေသ ၂၃ ခုကလူပေါင်း ၉၉ သန်းတို့ စားနပ်ရိက္ခာရှားပါးမှုနဲ့ရင်ဆိုင်နေရတဲ့ အရင်းခံအကြောင်းရင်းက ပဋိပက္ခတွေပေါ်ပေါက်ပြီး လုံခြုံမှု မရှိလို့ဖြစ်ပါတယ်။ ပဋိပက္ခဖြစ်လာရင် စီးပွားရေးတွေ ထိခိုက်လာတတ်ပါတယ်။ ဒုတိယအချက်ကတော့ ကပ်ရောဂါကြောင့် စီးပွားရေးထိခိုက်လို့ဖြစ်ပါတယ်။ ၂၀၂၀ခုနှစ်အတွင်း စားနပ်ရိက္ခာရှားပါးလာစေတဲ့ တတိယ အချက်က ဥတုရာသီပြောင်းလဲဖောက်ပြန်မှုကြောင့် မိုးခေါင်ရေရှားလို့ဖြစ်ပါတယ်။”
စီးပွားရေးအကြပ်အတည်းကြောင့် လူတန်းစားကွာဟမှု တွေပိုဆိုးလာပါတယ်။ ၂၀၂၀ ခုနှစ်မှာ စားနပ်ရိက္ခာရှားပါးမှု အဆိုးဆုံးရင်ဆိုင်ခဲ့ရတဲ့ ၁၀ နိုင်ငံကတော့ ကွန်ဂို၊ ယီမင်၊ အာဖဂန်နစ္စတန်၊ ဆီးရီးယား၊ ဆူဒန်၊ နိုင်ဂျီးရီးယား၊ အီသီယိုးပီးယား၊ တောင်ဆူဒန်၊ ဇင်ဘာဘွေနဲ့ ဟေတီနိုင်ငံတို့ဖြစ်ပါတယ်။
ငတ်မတ်မွတ်ခေါင်းပါးမှု ပပျောက်ရေးဆိုတဲ့ကုလသမဂ္ဂရဲ့ရေရှည်ခံတဲ့ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး ရည်မှန်းချက်ပြည့်မှီဖို့ ဝိုင်းဝန်းလုပ်ကိုင်တဲ့အနေနဲ့ ကမ္ဘာ့ စားနပ်ရိက္ခာဆိုင်ရာကွန်ယက်အဖွဲ့ကို ၂၀၁၆ ခုနှစ်မှာ ဥရောပသမဂ္ဂ EU၊ FAO နဲ့ ကမ္ဘာ့စားနပ်ရိက္ခာအဖွဲ့ WFP တို့ ပူးပေါင်းဖွဲ့စည်းပြီး လုပ်ကိုင်လာတာဖြစ်ပါတယ်။ ဒီအဖွဲ့က နောက်ဆုံးထုတ်ပြန်လိုက်တဲ့ ငတ်မွတ်ခေါင်းပါးမှု ဆိုင်ရာ အစီရင်ခံစာကိုလည်း နိုင်ငံတကာ လူမှုရေးအဖွဲ့ ၁၆ခုနဲ့ မိတ်ဖက်အဖွဲ့တွေက ကွင်းဆင်းစားရင်းကောက်ယူပြီး ပြုစုထုတ်ပြန်ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။
................
ကမ်ဘာတလှှား အငတျဘေးအန်တရာယျ ကွီးထှားလာမှု FAO ထောကျပွ
(Unicode)
ကမ်ဘာတဝှမျး အစာရစော ရှားပါးမှုပွတျလပျမှုနဲ့ ရငျဆိုငျနရေသူတှေ ၅ နှဈအတှငျး စံခြိနျတငျမွင့ျတကျလာနပွေီး အရေးပေါျအကူအညီတှေ အပူတပွငျးလိုအပျနပေါတယျ။ ဆငျးရဲနှမျးပါးတဲ့နိုငျငံတှမှောကွုံနရေတဲ့ အစာရစောရှားပါးမှု အကွပျအတညျးတှကေို ကမ်ဘာ့စားနပျရိက်ခာနဲ့စိုကျပြိုးရေးအဖှဲ့ FAO နဲ့အတူ အခွားမိတျဖကျ လူမှုရေးအဖှဲ့အစညျးတှကေ ကှငျးဆငျးလေ့လာပွီး မှတျတမျးပွုစုခဲ့ကွတာပါ။ နိုငျငံပေါငျး ၅၀ ကြောျမှာ လကျရှိရငျဆိုငျနရေတဲ့ စားနပျရိက်ခာအကွပျအတညျးအကွောငျး FAO ကနောကျဆုံးထုတျပွနျလိုကျတဲ့အစီရငျခံစာကို နနျးလောငျဝျက ကောကျနုတျတငျပွထားပါတယျ။
၂၀၂၀ခုနှဈအတှငျး နိုငျငံပေါငျး ၅၅ ခုထကျမနညျးမှာ ငတျမှတျခေါငျးပါးမှုဘေးနဲ့ ရငျဆိုငျနရေသူလူပေါငျး သနျး ၁၅၀ ကြောျထိ ရောကျလာပါတယျ။ ဥတုရာသီပွောငျးလဲဖောကျပွနျမှုနဲ့ ကိုဗဈ ကပျရောဂါရဲ့ အကြိုးဆကျကို ဆငျးရဲနှမျးပါးသူတှေ ပိုပွီးရငျဆိုငျနကွေရတဲ့အတှကျ ဒီဝနျ ထုပျဝနျပိုး တှလြေော့သှားအောငျ လုံလောကျတဲ့ အကူအညီရငျးမွဈတှေပေေးကွဖို့ လူမှုရေးအဖှဲ့တှကေ နိုငျငံရေးသမားတှကေို တိုကျတှနျး တောငျးဆိုနကွေပါတယျ။
FAO အရေးပေါျဆိုငျရာဌာနက ညှှနျကွားရေးမှူး Dominique Burgeon က အခုလို ပွောပါတယျ။
“၂၀၂၀ ခုနှဈမှာ အဓိကတှေ့ရှိလိုကျတဲ့ဒီလို စားနပျရိက်ခာရှားပါးမှု ဖွဈရပျတှဟော လူ့သားမြိုးနှယျတှအေတှကျတော့ အမှောငျမိုကျဆုံးနှဈဖွဈပါတယျ။ COVID-19 ကွောင့ျ အခွအေနဆေိုးတှေ ကွုံတှေ့ခံစားရတယျဆိုတာမြိုး နေ့တိုငျးရုပျမွငျသံကွားပေါျမှာ ကနြောျတု့ိတှေ့ မွငျနရေပါတယျ။ ဒါပမေယ့ျ အမြိုးသမီးနဲ့ ကလေးငယျတှအေပါအဝငျ လူပေါငျး ၁၅၅ သနျးတို့မှာ ကိုဗဈကွောင့ျဖွဈလာတဲ့ အကွပျအတညျးတှတေငျမကပဲ စားနပျရိက်ခာမလုံလောကျတဲ့အခွဆေိုးကွီးနဲ့ပါ ရငျဆိုငျနကွေရတယျဆိုတာ ဒီအစီရငျခံစာမှာ ပွောပွထားပါတယျ။ ဒီပွူနာနဲ့ ရငျဆိုငျနရေသူ မနှဈက သနျး ၂၀ ထပျပွီး တိုးလာပါတယျ “
တောငျယာစိုကျပြိုးကွတဲ့သူတှဟော ခကျခဲလှနျး လှတဲ့အခွအေနမြေိုးမှာတောငျ စိုကျပြိုးရေးကိုပဲဆကျလုပျတတျကွတဲ့အတှကျ သူတို့ကို စိုကျပြိုးရေးနဲ့ဆိုငျတဲ့ အကူအညီတှပေေးအပျဖို့ FAO ကရညျမှနျးထားပါတယျ။စားနပျရိက်ခာရှားပါးမှုနဲ့ အဆိုးဆုံးကွုံနရေတဲ့နရောတှမှော စိုကျပြိုးထုတျလုပျမှသာလ ြှငျ ငတျမှတျခေါငျးပါးမှုဘေးကို ကာကှယျနိုငျမှာဖွဈပါတယျ။
ဒါကွောင့ျလညျးသကျဆိုငျရာအစိုးရအဖှဲ့တှေ၊ ကုလသမဂ်ဂနဲ့ လူမှုအဖှဲ့တှသောမက ပုဂ်ဂလိကပိုငျးကပါ အတူ ပူးပေါငျးဆောငျရှကျမှသာလ ြှငျ ကွမျးတမျးတဲ့ ရာသီဥတုဒဏျခံနိုငျမယ့ျ သီးနံှတှကေို တောငျသူတှေ စိုကျပြိုးထုတျလုပျနိုငျကွမယျလို့လညျး FAO က ပွောပါတယျ။
FAO အရေးပေါျဆိုငျရာဌာနက ညှှနျကွားရေးမှူး Dominique Burgeon က အခုလို ပွောပါတယျ။
“၂၀၂၁ ခုနှဈထဲ ငတျမှတျခေါငျးပါးမှုဘေးဆိုးကွီးပေါျပေါကျမလာအောငျ ကာကှယျဖို့နဲ့ လူ့ အသကျပေါငျးမြားစှာကို ကယျတငျဖို့ဆိုရငျ လူသားခငြျးစာနာမှုဆိုငျရာ လှုပျရှားမှုတှေ အခုထလုပျဖို့ လိုပါတယျ။ အသကျရှငျရပျတညျရေး အရေးတကွီးလိုအပျနတေဲ့ အကူအညီတှကေို ကှငျးဆငျး လုပျကိုငျနကွေတဲ့ FAO ဝနျထမျးတှကေ ပေးအပျနတေဲ့အတှကျ ကြေးလကျနေ တောငျသူတှလေညျး စိုကျပြိုးရေးကို ဆကျလုပျနိုငျကွပါလိမ့ျမယျ”
စဈရေး ပဋိပက်ခတှနေဲ့ ဥတုရာသီပွောငျးလဲမှုတှကွေောင့ျ လှနျခဲ့တဲ့ ၅ နှဈလောကျကစပွီး စားနပျရိက်ခာတှပေိုပွီး ရှားပါးလာတဲ့အခြိနျမှာ ပေါျပေါကျလာတဲ့ ကိုဗဈကပျရောဂါ ကန့ျသတျခကြျတှကွေောင့ျ အဲဒီအခွအေနတှေပေိုဆိုးလာတယျလို့ GRFC ရဲ့အစီရငျခံစာမှာရေးပါတယျ။
FAO အရေးပေါျဆိုငျရာဌာနက ညှှနျကွားရေးမှူး Dominique Burgeon က
“အစာရစောမလုံလောကျတဲ့ နံပတျတဈ အကွောငျးရငျးက ပဋိပက်ခတှကွေောင့ျဖွဈပါတယျ။ နိုငျငံတှနေဲ့ နယျမွဒေသေ ၂၃ ခုကလူပေါငျး ၉၉ သနျးတို့ စားနပျရိက်ခာရှားပါးမှုနဲ့ရငျဆိုငျနရေတဲ့ အရငျးခံအကွောငျးရငျးက ပဋိပက်ခတှပေေါျပေါကျပွီး လုံခွုံမှု မရှိလို့ဖွဈပါတယျ။ ပဋိပက်ခဖွဈလာရငျ စီးပှားရေးတှေ ထိခိုကျလာတတျပါတယျ။ ဒုတိယအခကြျကတော့ ကပျရောဂါကွောင့ျ စီးပှားရေးထိခိုကျလို့ဖွဈပါတယျ။ ၂၀၂၀ခုနှဈအတှငျး စားနပျရိက်ခာရှားပါးလာစတေဲ့ တတိယ အခကြျက ဥတုရာသီပွောငျးလဲဖောကျပွနျမှုကွောင့ျ မိုးခေါငျရရှေားလို့ဖွဈပါတယျ။”
စီးပှားရေးအကွပျအတညျးကွောင့ျ လူတနျးစားကှာဟမှု တှပေိုဆိုးလာပါတယျ။ ၂၀၂၀ ခုနှဈမှာ စားနပျရိက်ခာရှားပါးမှု အဆိုးဆုံးရငျဆိုငျခဲ့ရတဲ့ ၁၀ နိုငျငံကတော့ ကှနျဂို၊ ယီမငျ၊ အာဖဂနျနစ်စတနျ၊ ဆီးရီးယား၊ ဆူဒနျ၊ နိုငျဂြီးရီးယား၊ အီသီယိုးပီးယား၊ တောငျဆူဒနျ၊ ဇငျဘာဘှနေဲ့ ဟတေီနိုငျငံတို့ဖွဈပါတယျ။
ငတျမတျမှတျခေါငျးပါးမှု ပပြောကျရေးဆိုတဲ့ကုလသမဂ်ဂရဲ့ရရှေညျခံတဲ့ဖှံ့ဖွိုးတိုးတကျရေး ရညျမှနျးခကြျပွည့ျမှီဖို့ ဝိုငျးဝနျးလုပျကိုငျတဲ့အနနေဲ့ ကမ်ဘာ့ စားနပျရိက်ခာဆိုငျရာကှနျယကျအဖှဲ့ကို ၂၀၁၆ ခုနှဈမှာ ဥရောပသမဂ်ဂ EU၊ FAO နဲ့ ကမ်ဘာ့စားနပျရိက်ခာအဖှဲ့ WFP တို့ ပူးပေါငျးဖှဲ့စညျးပွီး လုပျကိုငျလာတာဖွဈပါတယျ။ ဒီအဖှဲ့က နောကျဆုံးထုတျပွနျလိုကျတဲ့ ငတျမှတျခေါငျးပါးမှု ဆိုငျရာ အစီရငျခံစာကိုလညျး နိုငျငံတကာ လူမှုရေးအဖှဲ့ ၁၆ခုနဲ့ မိတျဖကျအဖှဲ့တှကေ ကှငျးဆငျးစားရငျးကောကျယူပွီး ပွုစုထုတျပွနျခဲ့တာ ဖွဈပါတယျ။
