မြန်မာနိုင်ငံမှာ မကြာခင်ရက်ပိုင်းအတွင်း ကိုဗစ်ရောဂါ ဖြစ်နှုန်း၊ သေနှုန်း ဆက်တိုက်မြင့်တက်သွားတာကြောင့်၊ ပိုမိုမဆိုးလာအောင် တစ်ဦးချင်း ကာကွယ်မှုတွေ ပိုလုပ်ပြီး၊ ရောဂါလက္ခဏာအခြေအနေကို အထူးဂရုစိုက်စောင့်ကြည့်ဖို့လိုနေပါပြီ။
မြန်မာနိုင်ငံမှာ လက်ရှိ ကိုဗစ်ဖြစ်နှုန်း ထိုးတက်သွားတာက၊ အရင် မတ်၊ ဧပြီနဲ့ မေလတွေ အစပိုင်းတုန်းက လုပ်ခဲ့တဲ့ ကာကွယ်ရေးတွေကို၊ နောက်ပိုင်းပိုးတွေ့နည်းလာချိန်မှာ ဆက်မလုပ်ဖြစ်ခဲ့တာကြောင့်ဖြစ်ပြီး၊ အခုလဲ တစ်ဦးချင်း စမလုပ်နိုင်လျှင်၊ အခု နှစ်ဆကနေ၊ သုံးဆ၊ လေးဆ ထပ်ထိုးတက်ကာ၊ မနိုင်မနင်းဖြစ်တာအပြင်၊ နောက်ဆုံးမိမိကိုယ်တိုင်ပါ ကူးစက်ခံရကာ၊ အနီးကလူတွေကိုပါ ဆက်ကူးစေနိုင်တယ်လို့ ကျန်းမာရေးပညာရှင်တွေက သတိပေးနေပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အရင်လုပ်ခဲ့တဲ့ ကာကွယ်နည်းတွေဖြစ်တဲ့ အိမ်မှာနေတာ (Home Stay)၊ အပြင်ထွက်ရလျှင်လည်း ပါးစပ်နဲ့နှာခေါင်းစည်း (Mask) စနစ်တကျတပ်တာ၊ အပြင်ကပစ္စည်းတွေကိုင်ပြီးတိုင်း၊ လက်ကို စက္ကန့် (၂၀) ကြာ ရေနဲ့ဆပ်ပြာသုံး (သို့မဟုတ်) လက်သန့်ဆေးရည်သုံးဆေးတာ၊ လက်နဲ့မျက်နှာတဝိုက် မထိတဲ့အကျင့် လုပ်ဆောင်တာနဲ့၊ တစ်ဦးနဲ့တစ်ဦး (၆) ပေအကွာကနေ နှာခေါင်းစည်းတပ်လျှက် စကားပြောဆက်ဆံတာ (Social Distancing) တွေကို တစ်ဦးချင်း အတိအကျလုပ်ပေးလျှင်တော့၊ မကြာခင် သတင်းပတ် ၂ ပတ် (သို့မဟုတ်) တစ်လအတွင်း ဒီဖြစ်နှုန်းသေနှုန်းတွေ ပြန်ကျသွားနိုင်ပါတယ်။
ကိုဗစ်ရောဂါ အခု ဒုတိယတကျော့ပြန် ဖြစ်ဖြစ်လာချိန် သေဆုံးမူ မြင့်မားလာရာမှာ၊ သက်ကြီးတွေအပြင်၊ အသက် ၅၀၊ ၆၀ နှစ်အရွယ် သက်လတ်တွေလည်း ပါလာပေမယ့် အများစုကတော့၊ ဖြစ်လေ့ရှိတဲ့အတိုင်း ဆီးချို၊ သွေးတိုး၊ နှလုံးရောဂါနဲ့ အခြားရောဂါအခံ ရှိထားသူတွေဖြစ်ပြီး၊ ပြဿနာက နောက်ထပ် ဒီလူတချို့ ICU အထူးကြပ်မတ်ကုသဆောင် ရောက်တာများလာနေတာကြောင့် နောက်ထပ်သေဆုံးမူ တိုးလာနိုင်ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ထူးခြားလာတာက၊ လူနာအနည်းငယ်ဟာ မကြာခင်ရက်ပိုင်းတွင်း ဆေးရုံမရောက်ခင် သေဆုံးခဲ့ရပြီး (Brought Death)၊ နောက်မှ ပိုးရှိကြောင်းသိရတဲ့၊ ဆေးရုံအရောက်နောက်ကျမူ စဖြစ်လာတာပါ။ ဒီအတွက် ရောဂါလက္ခဏာတွေကို ကြိုသိထား၊ စောင့်ကြည့်ခြင်းဖြင့် ရောဂါကိုစောစာသိနိုင်ကာ၊ အချိန်မီဆေးရုံ၊ဆေးခန်းကို ဆက်သွယ်ခြင်းဖြင့်လည်း၊ အခုလို ဆေးရုံအရောက်နောက်ကျပြီး သေဆုံးရမူကနေ ကာကွယ်နိုင်ပါတယ်။
အဓိကရောဂါလက္ခဏာတွေကတော့ ဖျားတာ၊ အသက်ရူလမ်းကြောင်း ပြဿနာတွေဖြစ်တဲ့ နှာစေး၊ ချောင်းဆိုး၊ လည်ချောင်းနာတာနဲ့ နောက်ပိုင်းအဖြစ်များလာတဲ့ ရုတ်တရက် အနံ့ပျောက် (စူးရှတဲ့အနံ့ကိုခံကြည့်လျှင် အရင်လိုမသိတော့) တာတွေပါ။ ဒီလက္ခဏာတွေ ပေါ်လာလျှင် ဆေးရုံ၊ဆေးခန်းကို မဆက်သွယ်ခင်မှာကို၊ စဖြစ်ဖြစ်ချင်း မိသားစုနဲ့ အိမ်တွင်းကလူတွေကို မကူးမိစေဖို့ သီးသန့်ခွဲနေ၊ သီးသန်အသုံးအဆောင် (စားသောက်တဲ့ ခွက်ယောက်နဲ့ ဇွန်းအပါအဝင်) သုံးပြီး၊ ရေချိုးသန့်စင်ရာမှာလည်း အများသုံး (သို့မဟုတ်) အခြားမိသားစုင်တွေသုံးတဲ့ အခန်းကို မသုံးဖို့ပါ။ ဖြစ်နိုင်လျှင် မိမိအခန်းပြင် (သို့မဟုတ်) အခြားနေရာတွေကို ကိုင်တွယ်ရာမှာ လက်အိပ်ဝတ်ထားခြင်းဖြင့်လည်း၊ အိမ်ထဲက အခြားသူတွေကို မကူးစေနိုင်ပါဘူး။ ဒါ့အပြင် မိမိအခန်းပြင်ထွက်တာ (သိူ့မဟုတ်) အခြားနေရာကိုသွားတာနဲ့ ပါးစပ်နဲ့ နှာခေါင်းစည်းပါ အိမ်ထဲမှကို တပ်ထားသင့်ပါတယ်။
ဒီအချိန်မှာ ဧည့်ခန်းထဲ ရုပ်မြင်သံကြား အတူတူကြည့်တာ၊ စကားပြောတာတွေ မလုပ်သင့်တော့ပါဘူး။ ပြီးတာနဲ့ ချက်ချင်း ဆေးရုံးဆေးခန်းကို အကြောင်းကြားတာ (သို့မဟုတ်) ကိုယ်တိုင်သွားရာမှာလည်း မိမိတစ်ဦးတည်းသာ သွားသင့်ပါတယ်။ အကြောင်းက မိမိကိုလိုက်ပို့သူတွေ လမ်းမှာ၊ ကားထဲမှာ ကူးကုန်နိုင်လို့ပါ။ ဒါ့အပြင် အခုလို သွားရာမှာလည်း၊ အပြင်ကလူတွေကို မကူးစေဖို့၊ ပါးစပ်နဲ့နှာခေါင်းစည်းအပြင် မျက်နှာအကာ (သို့မဟုတ်) မျက်စိအကာ (Eye Shield) တွေပါတပ်ပြီး၊ လက်အိပ်ပါစွပ်ထားနိုင်လျှင် ပိုကောင်းပါတယ်။ အကြောင်းက ဆေးရုံ၊ ဆေးခန်းမှာ အနားကလူတွေကို ဆက်မကူးစေဖို့ပါ။
အကယ်၍ လက္ခဏာမရှိဘဲ အိမ်မှာနေတဲ့ (Stay Home) ကာလမှာလည်း၊ အပြင်ထွက်ရသူ (မဖြစ်မနေ အလုပ်သွားရသူ၊ ဈေးထွက်ဝယ်သူ) တွေအနေနဲ့တော့၊ အထူးသတိပြုကာကွယ်နေထိုင်သင့်တာတွေ ရှိပါတယ်။ အကြောင်းက လက္ခဏာမပြဘဲ ပိုးရှိပြီး၊ အခြားလူတွေကို ကူးစက်တာတွေ တွေ့နေရလို့ပါ။ အကာအကွယ်ရပြီးသား အိမ်မှာအမြဲနေသူတွေကို၊ ဒီအပြင်ထွက် လက္ခဏာမရှိသူတွေက၊ ကူးစက်စေနိုင်တာကို ကာကွယ်ဖို့အတွက်၊ အပြင်ကပြန်လာလျှင်၊ ပါးစပ်နဲ့ နှာခေါင်းစည်း (Mask) ကို အပြင်မှာပဲ၊ အဖုံးပါတဲ့အမှိုက်ပုံး (သို့မဟုတ်) ပလပ်စတစ်အိပ်ထဲ လုံအောင်ထည့်ပြီး အမှိုက်ပုံးထဲမှာ အသေအချာစွန့်ပစ်ခဲ့သင့်ပါတယ်။ ပြီးလျှင် အိမ်ထဲဝင်ရာမှာ၊ ပါးစပ်နဲ့နှာခေါင်းစည်း အသစ်လဲပြီး၊ ဘာမှမထိခင် လက်အရင်ဆေးကာ အဝတ်တွေကိုသီးသန့်ချွတ်ပြီး ရေချိုးလိုက်သင့်ပါတယ်။ ဒီနည်းနဲ့ အပြင်က ပါကောင်းပါလာနိုင်တဲ့ ပိုးတွေကို ခွာချပြီးသားဖြစ်သွားလို့ပါ။ ဒါ့အပြင် အိမ်တွင်းမှာလည်း အခြားသူတွေနဲ့ ခပ်ခွာခွာနေခြင်းဖြင့်၊ အိမ်တွင်းကလူအားလုံးကို ကာကွယ်ပေးနိုင်ပါတယ်။
ဒီရောဂါအခြေအနေအကြောင်း ပိုမိုသိရှိနားလည်နိုင်ဖို့ ကိုဝင်းမင်း က ရန်ကုန် ဆေးရုံကြီးအရေးပေါ်ဌာနရဲ့ ပါမောက္ခဌာနမှူး ဒေါက်တာမော်မော်ဦးကို ဆက်သွယ်မေးမြန်းထားပါတယ်။
===Unicode==
မွနျမာနိုငျငံမှာ မကွာခငျရကျပိုငျးအတှငျး ကိုဗဈရောဂါ ဖွဈနှုနျး၊ သနှေုနျး ဆကျတိုကျမွင့ျတကျသှားတာကွောင့ျ၊ ပိုမိုမဆိုးလာအောငျ တဈဦးခငြျး ကာကှယျမှုတှေ ပိုလုပျပွီး၊ ရောဂါလက်ခဏာအခွအေနကေို အထူးဂရုစိုကျစောင့ျကွည့ျဖို့လိုနပေါပွီ။
မွနျမာနိုငျငံမှာ လကျရှိ ကိုဗဈဖွဈနှုနျး ထိုးတကျသှားတာက၊ အရငျ မတျ၊ ဧပွီနဲ့ မလေတှေ အစပိုငျးတုနျးက လုပျခဲ့တဲ့ ကာကှယျရေးတှကေို၊ နောကျပိုငျးပိုးတှေ့နညျးလာခြိနျမှာ ဆကျမလုပျဖွဈခဲ့တာကွောင့ျဖွဈပွီး၊ အခုလဲ တဈဦးခငြျး စမလုပျနိုငျလြှငျ၊ အခု နှဈဆကနေ၊ သုံးဆ၊ လေးဆ ထပျထိုးတကျကာ၊ မနိုငျမနငျးဖွဈတာအပွငျ၊ နောကျဆုံးမိမိကိုယျတိုငျပါ ကူးစကျခံရကာ၊ အနီးကလူတှကေိုပါ ဆကျကူးစနေိုငျတယျလို့ ကနြျးမာရေးပညာရှငျတှကေ သတိပေးနပေါတယျ။ ဒါပမေဲ့ အရငျလုပျခဲ့တဲ့ ကာကှယျနညျးတှဖွေဈတဲ့ အိမျမှာနတော (Home Stay)၊ အပွငျထှကျရလြှငျလညျး ပါးစပျနဲ့နှာခေါငျးစညျး (Mask) စနဈတကတြပျတာ၊ အပွငျကပစ်စညျးတှကေိုငျပွီးတိုငျး၊ လကျကို စက်ကန့ျ (၂၀) ကွာ ရနေဲ့ဆပျပွာသုံး (သို့မဟုတျ) လကျသန့ျဆေးရညျသုံးဆေးတာ၊ လကျနဲ့မကြျနှာတဝိုကျ မထိတဲ့အကငြ့ျ လုပျဆောငျတာနဲ့၊ တဈဦးနဲ့တဈဦး (၆) ပအေကှာကနေ နှာခေါငျးစညျးတပျလြှကျ စကားပွောဆကျဆံတာ (Social Distancing) တှကေို တဈဦးခငြျး အတိအကလြုပျပေးလြှငျတော့၊ မကွာခငျ သတငျးပတျ ၂ ပတျ (သို့မဟုတျ) တဈလအတှငျး ဒီဖွဈနှုနျးသနှေုနျးတှေ ပွနျကသြှားနိုငျပါတယျ။
ကိုဗဈရောဂါ အခု ဒုတိယတကြော့ပွနျ ဖွဈဖွဈလာခြိနျ သဆေုံးမူ မွင့ျမားလာရာမှာ၊ သကျကွီးတှအေပွငျ၊ အသကျ ၅၀၊ ၆၀ နှဈအရှယျ သကျလတျတှလေညျး ပါလာပမေယ့ျ အမြားစုကတော့၊ ဖွဈလေ့ရှိတဲ့အတိုငျး ဆီးခြို၊ သှေးတိုး၊ နှလုံးရောဂါနဲ့ အခွားရောဂါအခံ ရှိထားသူတှဖွေဈပွီး၊ ပွူနာက နောကျထပျ ဒီလူတခြို့ ICU အထူးကွပျမတျကုသဆောငျ ရောကျတာမြားလာနတောကွောင့ျ နောကျထပျသဆေုံးမူ တိုးလာနိုငျပါတယျ။ ဒါ့အပွငျ ထူးခွားလာတာက၊ လူနာအနညျးငယျဟာ မကွာခငျရကျပိုငျးတှငျး ဆေးရုံမရောကျခငျ သဆေုံးခဲ့ရပွီး (Brought Death)၊ နောကျမှ ပိုးရှိကွောငျးသိရတဲ့၊ ဆေးရုံအရောကျနောကျကမြူ စဖွဈလာတာပါ။ ဒီအတှကျ ရောဂါလက်ခဏာတှကေို ကွိုသိထား၊ စောင့ျကွည့ျခွငျးဖွင့ျ ရောဂါကိုစောစာသိနိုငျကာ၊ အခြိနျမီဆေးရုံ၊ဆေးခနျးကို ဆကျသှယျခွငျးဖွင့ျလညျး၊ အခုလို ဆေးရုံအရောကျနောကျကပြွီး သဆေုံးရမူကနေ ကာကှယျနိုငျပါတယျ။
အဓိကရောဂါလက်ခဏာတှကေတော့ ဖြားတာ၊ အသကျရူလမျးကွောငျး ပွူနာတှဖွေဈတဲ့ နှာစေး၊ ခြောငျးဆိုး၊ လညျခြောငျးနာတာနဲ့ နောကျပိုငျးအဖွဈမြားလာတဲ့ ရုတျတရကျ အနံ့ပြောကျ (စူးရှတဲ့အနံ့ကိုခံကွည့ျလြှငျ အရငျလိုမသိတော့) တာတှပေါ။ ဒီလက်ခဏာတှေ ပေါျလာလြှငျ ဆေးရုံ၊ဆေးခနျးကို မဆကျသှယျခငျမှာကို၊ စဖွဈဖွဈခငြျး မိသားစုနဲ့ အိမျတှငျးကလူတှကေို မကူးမိစဖေို့ သီးသန့ျခှဲနေ၊ သီးသနျအသုံးအဆောငျ (စားသောကျတဲ့ ခှကျယောကျနဲ့ ဇှနျးအပါအဝငျ) သုံးပွီး၊ ရခြေိုးသန့ျစငျရာမှာလညျး အမြားသုံး (သို့မဟုတျ) အခွားမိသားစုငျတှသေုံးတဲ့ အခနျးကို မသုံးဖို့ပါ။ ဖွဈနိုငျလြှငျ မိမိအခနျးပွငျ (သို့မဟုတျ) အခွားနရောတှကေို ကိုငျတှယျရာမှာ လကျအိပျဝတျထားခွငျးဖွင့ျလညျး၊ အိမျထဲက အခွားသူတှကေို မကူးစနေိုငျပါဘူး။ ဒါ့အပွငျ မိမိအခနျးပွငျထှကျတာ (သိူ့မဟုတျ) အခွားနရောကိုသှားတာနဲ့ ပါးစပျနဲ့ နှာခေါငျးစညျးပါ အိမျထဲမှကို တပျထားသင့ျပါတယျ။
ဒီအခြိနျမှာ ဧည့ျခနျးထဲ ရုပျမွငျသံကွား အတူတူကွည့ျတာ၊ စကားပွောတာတှေ မလုပျသင့ျတော့ပါဘူး။ ပွီးတာနဲ့ ခကြျခငြျး ဆေးရုံးဆေးခနျးကို အကွောငျးကွားတာ (သို့မဟုတျ) ကိုယျတိုငျသှားရာမှာလညျး မိမိတဈဦးတညျးသာ သှားသင့ျပါတယျ။ အကွောငျးက မိမိကိုလိုကျပို့သူတှေ လမျးမှာ၊ ကားထဲမှာ ကူးကုနျနိုငျလို့ပါ။ ဒါ့အပွငျ အခုလို သှားရာမှာလညျး၊ အပွငျကလူတှကေို မကူးစဖေို့၊ ပါးစပျနဲ့နှာခေါငျးစညျးအပွငျ မကြျနှာအကာ (သို့မဟုတျ) မကြျစိအကာ (Eye Shield) တှပေါတပျပွီး၊ လကျအိပျပါစှပျထားနိုငျလြှငျ ပိုကောငျးပါတယျ။ အကွောငျးက ဆေးရုံ၊ ဆေးခနျးမှာ အနားကလူတှကေို ဆကျမကူးစဖေို့ပါ။
အကယျ၍ လက်ခဏာမရှိဘဲ အိမျမှာနတေဲ့ (Stay Home) ကာလမှာလညျး၊ အပွငျထှကျရသူ (မဖွဈမနေ အလုပျသှားရသူ၊ ဈေးထှကျဝယျသူ) တှအေနနေဲ့တော့၊ အထူးသတိပွုကာကှယျနထေိုငျသင့ျတာတှေ ရှိပါတယျ။ အကွောငျးက လက်ခဏာမပွဘဲ ပိုးရှိပွီး၊ အခွားလူတှကေို ကူးစကျတာတှေ တှေ့နရေလို့ပါ။ အကာအကှယျရပွီးသား အိမျမှာအမွဲနသေူတှကေို၊ ဒီအပွငျထှကျ လက်ခဏာမရှိသူတှကေ၊ ကူးစကျစနေိုငျတာကို ကာကှယျဖို့အတှကျ၊ အပွငျကပွနျလာလြှငျ၊ ပါးစပျနဲ့ နှာခေါငျးစညျး (Mask) ကို အပွငျမှာပဲ၊ အဖုံးပါတဲ့အမှိုကျပုံး (သို့မဟုတျ) ပလပျစတဈအိပျထဲ လုံအောငျထည့ျပွီး အမှိုကျပုံးထဲမှာ အသအေခြာစှန့ျပဈခဲ့သင့ျပါတယျ။ ပွီးလြှငျ အိမျထဲဝငျရာမှာ၊ ပါးစပျနဲ့နှာခေါငျးစညျး အသဈလဲပွီး၊ ဘာမှမထိခငျ လကျအရငျဆေးကာ အဝတျတှကေိုသီးသန့ျခြှတျပွီး ရခြေိုးလိုကျသင့ျပါတယျ။ ဒီနညျးနဲ့ အပွငျက ပါကောငျးပါလာနိုငျတဲ့ ပိုးတှကေို ခှာခပြွီးသားဖွဈသှားလို့ပါ။ ဒါ့အပွငျ အိမျတှငျးမှာလညျး အခွားသူတှနေဲ့ ခပျခှာခှာနခွေငျးဖွင့ျ၊ အိမျတှငျးကလူအားလုံးကို ကာကှယျပေးနိုငျပါတယျ။
ဒီရောဂါအခွအေနအေကွောငျး ပိုမိုသိရှိနားလညျနိုငျဖို့ ကိုဝငျးမငျး က ရနျကုနျ ဆေးရုံကွီးအရေးပေါျဌာနရဲ့ ပါမောက်ခဌာနမှူး ဒေါကျတာမောျမောျဦးကို ဆကျသှယျမေးမွနျးထားပါတယျ။
