(Zawgyi/Unicode)
ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ ဖြစ်ပွားခဲ့တဲ့ လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်မှု စွပ်စွဲချက်တွေဟာ လူမျိုးတုံး သတ်ဖြတ်မှု မမြောက်ကြောင်း ICJ နိုင်ငံတကာ တရားရုံးမှာ နိုင်ငံတော် အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်က ဒီကနေ့ပဲ ပြောဆိုလိုက်ပါတယ်။
“မြန်မာလုံခြုံရေး တပ်ဖွဲ့ဝင်တွေ အနေနဲ့ စစ်ဆင်ရေးတွေအတွင်း လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်မှုတွေ ကျုးလွန်ခဲ့တယ်ဆိုတာ ထင်ရှားရင် လူသားချင်းစာနာမှုဆိုင်ရာ နိုင်ငံတကာ ဥပဒေ၊ လူ့အခွင့်အရေးသဘောတူညီချက်တွေအရ အရေးယူနိုင်ပေမဲ့ ၁၉၄၈ ခုနှစ် လူမျိုးတုန်း သတ်ဖြတ်မှု တားဆီးရေး သဘောတူညီချက်အရ အရေးယူလို့ မရကြောင်း” ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် ပြောဆိုခဲ့တာပါ။
မြန်မာစစ်တပ် အနေနဲ့ စစ်ရာဇဝတ်မှုမြောက်တဲ့ လုပ်ရပ်တွေ ကျုးလွန်ခဲ့ရင်လည်း လက်ရှိမြန်မာနိုင်ငံရဲ့ ဥပဒေတွေနဲ့အညီ အရေးယူမှာ ဖြစ်ကြောင်းလည်း ပြောဆိုသွားပါတယ်။ ၂၀၁၇ ခုနှစ်မှာ ARSA ရိုဟင်ဂျာ အစွန်းရောက်အဖွဲ့က ရခိုင်ပြည်နယ်မြောက်ပိုင်းမှာရှိတဲ့ ရဲကင်းစခန်းတွေကို ဝင်ရောက် တိုက်ခိုက်တာကို မြန်မာစစ်တပ်က တုံ့ပြန်ရာမှာ ရိုဟင်ဂျာမွတ်ဆလင် အများအပြား သေဆုံးပြီး အိမ်နီးချင်း ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံကို သိန်းနဲ့ချီ ထွက်ပြေးခဲ့ကြရတဲ့အပေါ် တာဝန်ရှိသူတွေကို ဖော်ထုတ် အရေးယူဖို့ ကုလသမဂ္ဂ တာဝန်ရှိသူတွေ အပါအဝင် နိုင်ငံတကာ အသိုင်းအဝန်းနဲ့ လူ့အခွင့်အရေး လှုပ်ရှားသူတွေက တိုက်တွန်းနေကြတာပါ။
အခုနောက်ဆုံးမှာလည်း ICJ အပါအဝင် နိုင်ငံတကာ တရားရုံးတွေမှာ အရေးယူနိုင်ဖို့ ကြိုးပမ်းမှုတွေနဲ့လည်း မြန်မာနိုင်ငံ ရင်ဆိုင်နေရတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ရိုဟင်ဂျာဆိုတဲ့ အသုံးအနှုန်းကို လက်မခံတဲ့ မြန်မာအစိုးရကတော့ လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်မှု စွပ်စွဲချက်တွေနဲ့ ပတ်သက်လို့ စုံစမ်းဖော်ထုတ်ခဲ့တာတွေ၊ ဖော်ထုတ်ဖို့ ကြိုးစားနေတာတွေ ရှိနေပြီး အရေးယူခဲ့တာတွေ ရှိခဲ့ကြောင်းလည်း ပြောဆိုထားတာပါ။
ICJ မှာ တရားလိုလုပ် တရားစွဲဆိုခဲ့တဲ့ ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံက တရားရေးဝန်ကြီး Aboubacarr Tambadou ကတော့ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် အနေနဲ့ ပကတိအခြေအနေတွေကို လက်ခံဖို့ လိုအပ်ကြောင်း မနေ့တုန်းက ကြားနာမှု ပထမနေ့မှာပဲ ပြောဆိုထားပါတယ်။
....................
လူမြိုးတုံးသတျဖွတျမှုမမွောကျ အတိုငျပငျခံ ICJ ကို လြှောကျလှှဲ
(Unicode)
ရခိုငျပွညျနယျမှာ ဖွဈပှားခဲ့တဲ့ လူ့အခှင့ျအရေး ခြိုးဖောကျမှု စှပျစှဲခကြျတှဟော လူမြိုးတုနျး သတျဖွတျမှု မမွောကျကွောငျး ICJ နိုငျငံတကာ တရားရုံးမှာ နိုငျငံတောျ အတိုငျပငျခံပုဂ်ဂိုလျ ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျက ဒီကနေ့ပဲ ပွောဆိုလိုကျပါတယျ။
“မွနျမာလုံခွုံရေး တပျဖှဲ့ဝငျတှေ အနနေဲ့ စဈဆငျရေးတှအေတှငျး လူ့အခှင့ျအရေး ခြိုးဖောကျမှုတှေ ကြုးလှနျခဲ့တယျဆိုတာ ထငျရှားရငျ လူသားခငြျးစာနာမှုဆိုငျရာ နိုငျငံတကာ ဥပဒေ၊ လူ့အခှင့ျအရေးသဘောတူညီခကြျတှအေရ အရေးယူနိုငျပမေဲ့ ၁၉၄၈ ခုနှဈ လူမြိုးတုနျး သတျဖွတျမှု တားဆီးရေး သဘောတူညီခကြျအရ အရေးယူလို့ မရကွောငျး” ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျ ပွောဆိုခဲ့တာပါ။
မွနျမာစဈတပျ အနနေဲ့ စဈရာဇဝတျမှုမွောကျတဲ့ လုပျရပျတှေ ကြုးလှနျခဲ့ရငျလညျး လကျရှိမွနျမာနိုငျငံရဲ့ ဥပဒတှေနေဲ့အညီ အရေးယူမှာ ဖွဈကွောငျးလညျး ပွောဆိုသှားပါတယျ။ ၂၀၁၇ ခုနှဈမှာ ARSA ရိုဟငျဂြာ အစှနျးရောကျအဖှဲ့က ရခိုငျပွညျနယျမွောကျပိုငျးမှာရှိတဲ့ ရဲကငျးစခနျးတှကေို ဝငျရောကျ တိုကျခိုကျတာကို မွနျမာစဈတပျက တုံ့ပွနျရာမှာ ရိုဟငျဂြာမှတျဆလငျ အမြားအပွား သဆေုံးပွီး အိမျနီးခငြျး ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှနိုငျငံကို သိနျးနဲ့ခြီ ထှကျပွေးခဲ့ကွရတဲ့အပေါျ တာဝနျရှိသူတှကေို ဖောျထုတျ အရေးယူဖို့ ကုလသမဂ်ဂ တာဝနျရှိသူတှေ အပါအဝငျ နိုငျငံတကာ အသိုငျးအဝနျးနဲ့ လူ့အခှင့ျအရေး လှုပျရှားသူတှကေ တိုကျတှနျးနကွေတာပါ။
အခုနောကျဆုံးမှာလညျး ICJ အပါအဝငျ နိုငျငံတကာ တရားရုံးတှမှော အရေးယူနိုငျဖို့ ကွိုးပမျးမှုတှနေဲ့လညျး မွနျမာနိုငျငံ ရငျဆိုငျနရေတာ ဖွဈပါတယျ။ ရိုဟငျဂြာဆိုတဲ့ အသုံးအနှုနျးကို လကျမခံတဲ့ မွနျမာအစိုးရကတော့ လူ့အခှင့ျအရေး ခြိုးဖောကျမှု စှပျစှဲခကြျတှနေဲ့ ပတျသကျလို့ စုံစမျးဖောျထုတျခဲ့တာတှေ၊ ဖောျထုတျဖို့ ကွိုးစားနတောတှေ ရှိနပွေီး အရေးယူခဲ့တာတှေ ရှိခဲ့ကွောငျးလညျး ပွောဆိုထားတာပါ။
ICJ မှာ တရားလိုလုပျ တရားစှဲဆိုခဲ့တဲ့ ဂမျဘီယာနိုငျငံက တရားရေးဝနျကွီး Aboubacarr Tambadou ကတော့ ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျ အနနေဲ့ ပကတိအခွအေနတှေကေို လကျခံဖို့ လိုအပျကွောငျး မနေ့တုနျးက ကွားနာမှု ပထမနေ့မှာပဲ ပွောဆိုထားပါတယျ။
