(Zawgyi/Unicode)
မြန်မာနိုင်ငံမှာ စစ်အာဏာသိမ်းမှုရပ်တန့်ရေး CDM အာဏာဖီဆန်ရေးလှုပ်ရှားမှုနဲ့အတူ လက်နက်ကိုင်တော်လှန်ရေးလုပ်ငန်းစဉ်ကိုပါစတင်နေပြီဖြစ်ကြောင်း ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်ကိုယ်စားပြုကော်မတီ CRPH ယာယီ ကျန်းမာရေးနဲ့ ပညာရေးဝန်ကြီး ဒေါက်တာဇော်ဝေစိုးကပြောကြားလိုက်ပါတယ်။
CRPH အနေနဲ့ လက်နက်ကိုင်တိုက်မယ့်နည်းလမ်းကိုပါ ဘာကြောင့်ဆုံးဖြတ်လိုက်သလဲ၊ ဒီနည်းလမ်းကရော ဖြစ်သင့်သလား၊ ဖြစ်နိုင်သလားဆိုတာတွေနဲ့ပတ်သက်လို့ မြန်မာ့အရေးလေ့လာသုံးသပ်နေသူ ဒေါက်တာတင်မောင်သန်းကို မအင်ကြင်းနိုင်က ဆက်သွယ်မေးမြန်း စုစည်းတင်ပြထားပါတယ်။
ကုလသမဂ္ဂက ထုတ်ပြန်ချက်အရ မြန်မာစစ်ကောင်စီအနေနဲ့ အာဏာသိမ်းပြီး ရက်ပေါင်း (၇၀)ကျော် အတွင်း အကြမ်းဖက် ပစ်ခတ်ဖိနှိပ်မှုကြောင့် ကလေးအရွယ်တွေအပါအဝင် အနည်းဆုံး လူပေါင်း (၇၀၀) ကျော် သေဆုံး ခဲ့ပြီဖြစ်ပါတယ်။ အခုလို စစ်ကောင်စီဘက်က လက်နက်မဲ့တဲ့ ပြည်သူတွေကို အကြမ်းဖက်ပြီး ဆက်လက်ဖိနှိပ်နေတဲ့အပေါ်မှာ ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်ကိုယ်စားပြုကော်မတီ CRPH အနေနဲ့ CDM လှုပ်ရှားမှုနဲ့အတူ လက်နက်ကိုင် တော်လှန်ရေးပါ လုပ်ဆောင်ဖို့ မဖြစ်မနေ ရွေးချယ်ခဲ့ရတယ်လို့ ဗွီအိုအေက လက်ခံရရှိတဲ့ CRPH ယာယီ ကျန်းမာရေးနဲ့ ပညာရေးဝန်ကြီး ဒေါက်တာဇော်ဝေစိုးရဲ့အသံဖိုင်မှာ သူက အခုလိုပြောသွားပါတယ်။
“အခုအထိ ကျနော်တို့ ခေါင်းဆောင်တွေကိုလည်း လွှတ်မပေးဘူး၊ ကျနော်တို့ကို ထပ်ပြီးတော့လည်းဖမ်းတယ်၊ နှိတ်ကွပ်တယ်၊ လူတွေသတ်တယ်ဆိုတော့ သူတို့က ပိုပိုဆိုးလာတယ်။ အဲဒီအတွက် ကျနော်တို့ဘက်ကလည်း ဒါကို ဒါနဲ့ လိုက်ညီတဲ့ strategy ကိုပြောင်းရတာဖြစ်တယ်။ ကျနော်တို့ CDM ကနေတဆင့် တော်လှန်ရေးလုပ်ပြီးတော့ စစ်တိုက်ပြီးတော့ လူတွေကို သေစေတာတို့ သွေးထွက်တာတို့ ဖြစ်ချင်လို့မဟုတ်ဘူး။ မဖြစ်ချင်လည်း ဖြစ်ရအောင် သူတို့က တမင်တွန်းပြီးတော့ ပို့နေတာ။ ကျနော်တို့ တော်လှန်ရေးဟာ ဒီ EAO တွေရှိတဲ့နေရာတွေမှာ EAO တွေအင်အားနဲ့ အနီးဆုံး အားအကောင်းဆုံး CDM လည်းအားကောင်းတယ် EAO လည်း အားကောင်းတယ်ဆိုတဲ့ မြို့တွေကို ကျနော်တို့ သိမ်းရမှာဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီနယ်တွေကို သိမ်းရမှာဖြစ်တယ်၊ အဲဒီရွာတွေကို သိမ်းရမှာဖြစ်တယ်။ ဒါမှသာ ကျနော်တို့ဟာ အစိုးရဆိုတဲ့ စကားလုံးနဲ့အညီ ကျနော်တို့က အုပ်ချုပ်ရေးတွေလည်းရှိမယ်၊ တရားစီရင်ရေးတွေလည်းရှိမယ်၊ ကာကွယ်ရေးတွေ စစ်ရေးတွေလည်းရှိပြီးတော့ territory ဆိုတဲ့ နယ်မြေတွေလည်း ရှိမှာဖြစ်ပါတယ်၊ ဒါမှသာ အစိုးရဖြစ်မယ်။ သူ့ဟာသူ နိုင်ငံတကာက အသိအမှတ်ပြုအောင်လုပ်မှာပါ။ ပြုတာ မပြုတာ အရေးမကြီးဘူး အစိုးရဆိုတဲ့ အဓိပ္ပါယ်ဟာ အဲဒါပဲ။
ကျနေ်ာတို့ အခုဆိုရင် ပိုပြီးတော့လည်း Humanitarian Aid ရော ၊ Assistant တွေရော စားနပ်ရိက္ခာတွေရော ရရှိဖို့ အလားအလာတွေ အများကြီးကောင်းနေတဲ့အတွက် အဲဒီ သင်တန်းတွေ အများကြီးပေးပြီး လူတွေအများကြီးကိုလည်း မွေးနိုင်မယ့်အနေအထားရှိပါတယ်။ ဒါပေမယ့် တတ်နိုင်သမျှ သွေးထွက်သံယိုမဖြစ်အောင်က အဲဒီအင်အားတွေ ကျနော်တို့မှာ ရှိဖို့လိုတယ်။ လူအင်အားကောင်းဖို့လိုတယ်၊ စိတ်ဓါတ်အင်အားတွေ ကောင်းဖို့လိုတယ်။ ကျနေ်ာတို့ စည်းတွေ စနစ်တွေ ကောင်းဖို့လိုတယ်။ အဲလိုကောင်းတယ်ဆိုရင် ကျနော်တို့ စောစောကပြောတဲ့ ကာကွယ်ရေးလုပ်ငန်းတွေ ၊ ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့တွေ အင်နဲ့အားနဲ့ဆိုတွေ သူတို့တွေ တော်ရုံတန်ရုံနဲ့ ကျနော်တို့ကို လာပြီးတော့ မတိုက်ခိုက်နိုင်တဲ့ အနေအထားအထိရောက်အောင်လုပ်ရမှာဖြစ်တယ်။
အဲဒီနည်းအားဖြင့် သူတို့ စားပွဲပေါ်ကို တက်ချင်တက်လာ ၊ စားပွဲပေါ်ကို တက်လာဆိုလို့ ညှိနှိုင်းဆွေးနွေးဖို့ မဟုတ်ဘူး။ ကျနော်တို့နဲ့ ညှိနှိုင်းဆွေးနွေးချင်ရင် ကျနော်တို့ ပြောတာတွေ လုပ်ရမယ်။ ကျနော်တို့နဲ့ ညှိနှိုင်းဆွေးနွေးချင်ရင် ကျနော်တို့ ခေါင်းဆောင်တွေကို မလွှတ်ပေးပဲနဲ့ ဘာစားပွဲမှ ထိုင်စရာအကြောင်းမရှိဘူး မျက်နှာချင်းလုံး၀ ဆိုင်မှာမဟုတ်ဘူး။ ကျနော်တို့ ခေါင်းဆောင်တွေကို လွှတ်ပြီးတော့ ကျနော်တို့ ခေါင်းဆောင်တွေနဲ့ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးပြီး ကျနော်တို့အချင်းချင်း ခေါင်းဆောင်တွေနဲ့ ပြောသင့်တာတွေ ပြောပြီးတဲ့အချိန်ကျမှသာ စားပွဲမှာ ထိုင်မှာသာဖြစ်တယ်။ သူတို့ကို ကျနော်တို့ စားပွဲမှာ ထိုင်စရာအကြောင်းမရှိဘူး အဲဒါမပါပဲနဲ့ ။ ကျနော်တို့ ခေါင်းဆောင်များနဲ့ ကျနော်တို့ဖမ်းထားတဲ့ တော်လှန်ရေးအင်အားစုတွေကို လွှတ်မပေးပဲနဲ့ သူတို့နဲ့ မျက်နှာချင်းဆိုင်စကားပြောစရာမရှိဘူး၊ မပြောဘူး။ အဲလိုမျိုးဖြစ်ပါတယ် အဲဒီတော့ ဒါတောင်မှ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်တို့ သမ္မတကြီးတို့ကို ကျနော်တို့တွေ သေချာပြောပြီး inform လုပ်ပြီး အခုပြောင်းလဲနေတဲ့အခြေအနေကို တင်ပြခွင့် ရမှ ဖြစ်တယ်။ တင်ပြခွင့် မရလို့မဖြစ်ဘူး ဒါဘာဖြစ်လဲဆိုတော့ အမေတို့ နားလည်အောင်ရှင်းပြရမယ်။ ဒါမှသာလျှင် ကျနော်တို့အခြေအနေက ဘာကြောင့် ဒီလိုပြောင်းလဲသွားရသလဲဆိုတာ သိမှာဖြစ်တယ် အဲဒါကို ကျနော်တို့ လုပ်မယ် လုပ်ပြီးသွားမှ ဒါကို စကားပြောနိုင်မှာဖြစ်တယ်။”
CRPH ယာယီ ကျန်းမာရေးနဲ့ ပညာရေးဝန်ကြီး ဒေါက်တာဇော်ဝေစိုး ပြောသွားတာပါ။ လက်နက်ကိုင်တော်လှန်တဲ့နည်းလမ်းဟာ မြန်မာ့သမိုင်းကြောင်းအရ ဆိုရင် နှစ်ပေါင်းများစွာကတည်းက ရှိခဲ့တာပါ။ လက်ရှိမှာလည်း တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့တွေရှိနေသလို၊ စစ်ကောင်စီဘက်ကလည်း ချေမှုန်းတိုက်ခိုက်နေတာဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် ဒေါက်တာဇော်ဝေစိုးပြောသွားသလို CRPH အနေနဲ့ လက်နက်ကိုင်တော်လှန်တဲ့နည်းလမ်းကို ရွေးချယ်တာဖြစ်သင့်သလား၊ အင်အားကြီးမားတဲ့ မြန်မာစစ်တပ် နဲ့ယှဉ်ဖို့ရော ဖြစ်နိုင်ပါ့မလား။ မြန်မာ့အရေးလေ့လာသုံးသပ်သူ ဒေါက်တာတင်မောင်သန်းကို ဆက်သွယ်မေးမြန်းတဲ့အခါမှာ သူကအခုလို စပြောပါတယ်။
“ ဖြစ်သင့်တာကို ပြောရရင်တော့ အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်က လုပ်ဆောင်မယ့် လမ်းကြောင်းက အမျိုးသား ရင်ကြားစေ့ရေး ဒါက အဖြစ်သင့်ဆုံးပဲ။ လက်နက်ကိုင်လမ်းစဉ်က အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်ရဲ့ လမ်းစဉ်လည်းမဟုတ်ဘူး။ အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်က အကြမ်းမဖက် ဒီမိုကရေစီရေးလှုပ်ရှားမှုကိုပဲ သွားတယ်။ ဒါပေမယ့် ယနေ့အခြေအနေကတော့ ၁၉၈၈ မှာဖြစ်ခဲ့သလိုပဲ လူငယ်တွေ လူထုကလည်း ဒီတပ်မတော် စစ်တပ်ကြီးကိုတော့ သေနတ်နဲ့ ပြန်ချမှပဲ ရမယ် ၊ တချို့ကဆိုရင် နိုင်ငံခြားတပ်တွေက ဝင်ပြီးချရင်တောင်မှ ဒီလောက်အထိ မျှော်လင့်တောင်းဆိုနေကြတာတွေ့ရတယ် ဒါကဖြစ်နေတာ။ ဖြစ်သင့်တာက ငြိမ်းချမ်းရေး၊ ဖြစ်နေတာက ဒီအခြေအနေ ။
ဒီလိုဖြစ်လာတာကလည်း ငြိမ်းငြိမ်းချမ်းချမ်းဆန္ဒပြနေသူတွေအပေါ်မှာ ဖိနှိပ်ရက်စက်တယ် ၊ ရက်စက်တာပေါ့ ၇ နှစ် သမီးလေးကို အိမ်ထဲမှာပဲ ပစ်သတ်တယ် ၊ အဖေဆီ ပြေးသွားတဲ့အချိန်မှာ အိမ်ထဲမှာပဲ ပစ်သတ်တယ်။ ကလေးတွေကို ခေါင်းတည့်တည့်ပစ်တာ ဒါတွေအကုန်လုံးဟာ ရက်စက်တယ်။ ဒီလိုရက်စက်မှုတွေကြောင့် စစ်တပ်ကို လက်နက်ကိုင်တော်လှန်မှပဲ ရတော့မယ် ဆိုတာတွေဖြစ်လာတယ် ဒါက ယနေ့ဖြစ်နေတာ။ အဲဒီ လမ်းကြောင်းကရော ဖြစ်နိုင်သလားပေါ့။
ခက်ခဲလိမ့်မယ်ထင်တယ် ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ ၁၉၄၆ သခင်စိုးကြီး ပုန်ကန်တာကနေစပြီးတော့ ကရင် ပြီးတော့ ဗမာပြည်ကွန်မြူနစ်ပါတီ၊ ပြီးတော့ ၁၉ ၅၈ မှာ ရှမ်း ၊ လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့အစည်းတွေ အမျိုးမျိုး ပြီးတော့ ကချင် ဒီလို တော်လှန်ခဲ့ကြတယ်။ ဒါပေမယ့် မပြီးခဲ့ဘူး ။ သို့သော် ဒီကနေ့အချိန်မှာ ဖြစ်နိုင်သလား၊ ဘာမဆို ဖြစ်နိုင်တယ် ၊ ယနေ့ အခြေအနေကတော့ ။ ဘာကြောင့်လဲ ဒီလို လက်နက်ကိုင်လှုပ်ရှားမှုတွေက ကမ္ဘာရဲ့ အာရုံဏ်စူးစိုက်မူ အရင်တုန်းက မရခဲ့ဘူး၊ ရတော့ ရပါတယ် အရင်တုန်းကလည်း ဒါပေမယ့် အခုလောက်အထိ ပေါ်ပေါ်ထင်ထင်မရရှိခဲ့ဘူး။ ဒါကြောင့် ဒီလက်နက်ကိုင်တော်လှန်ရေးဟာ အခုဆိုရင် ဆီးရီးယားလိုဖြစ်သွားမလားဆိုတာ စိုးရိမ်တဲ့အထိ ကမ္ဘာကလည်း ဖြစ်ပေါ်လာခဲ့တယ်။ နောက်ကမ္ဘာ့သုံးသပ်သူတွေ လွဲနေတာကတော့ ပြည်တွင်းစစ်ကြီးဖြစ်သွားနိုင်တယ်ဆိုတာပြောတာ၊ မဟုတ်ဘူး ပြည်တွင်းစစ်က ဖြစ်နေခဲ့တာ ကြာလှပြီ ၊ နှစ်ပေါင်းများစွာ ဒါပေမယ့် သူတို့ ဆိုလိုချင်တာကတော့ ပိုပြီး အရှိန်အဟုန် ပြင်းပြင်းနဲ့ ဖြစ်သွားနိုင်သလား၊ ဖြစ်သွားနိုင်တယ်။ ဘယ်သူရှုံးမလဲ ဘယ်သူနိုင်မလဲဆိုတာ အခုအချိန်မှာတော့ ပြောလို့မရသေးဘူးလို့ ကျနော်ထင်တယ်။ ဒါကြောင့် ဖြစ်သင့်တာကို ပြောရရင် စကားဝိုင်းကို မြန်မြန်ဖွင့်ပြီး စကားပြောတာတော့ အကောင်းဆုံးလို့ ကျနော်ထင်ပါတယ်။”
လက်ရှိ မြန်မာစစ်တပ်ဘက်ကတော့ ကရင်နဲ့ ကချင်ပြည်နယ်ဘက်တွေမှာ လေကြောင်းကနေ ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်နေတဲ့အတွက် အရပ်သားတိုင်းရင်းသားပြည်သူတွေ ဘေးလွတ်ရာကို ထွက်ပြေးတိမ်းရှောင်နေရပါတယ်။ ဒါအပြင် မြန်မာပြည်အကြပ်အတည်း ပြေလည်ဖို့မရှိသေးတာကြောင့် စစ်ဘေးဒုက္ခသည်တွေအတွက် လူသားချင်းစာနာမှုဆိုင်ရာ အကူအညီတွေ ပေးရေး လိုအပ်လာဖို့ရှိကြောင်း ဒေသခံအဖွဲ့အစည်းတွေက သတိပေးပြောကြားထားပါတယ်။
..............
CRPH ပွောတဲ့ လကျနကျကိုငျတောျလှနျရေး ဖွဈနိုငျမလား
(Unicode)
မွနျမာနိုငျငံမှာ စဈအာဏာသိမျးမှုရပျတန့ျရေး CDM အာဏာဖီဆနျရေးလှုပျရှားမှုနဲ့အတူ လကျနကျကိုငျတောျလှနျရေးလုပျငနျးစဉျကိုပါစတငျနပွေီဖွဈကွောငျး ပွညျထောငျစုလှှတျတောျကိုယျစားပွုကောျမတီ CRPH ယာယီ ကနြျးမာရေးနဲ့ ပညာရေးဝနျကွီး ဒေါကျတာဇောျဝစေိုးကပွောကွားလိုကျပါတယျ။
CRPH အနနေဲ့ လကျနကျကိုငျတိုကျမယ့ျနညျးလမျးကိုပါ ဘာကွောင့ျဆုံးဖွတျလိုကျသလဲ၊ ဒီနညျးလမျးကရော ဖွဈသင့ျသလား၊ ဖွဈနိုငျသလားဆိုတာတှနေဲ့ပတျသကျလို့ မွနျမာ့အရေးလေ့လာသုံးသပျနသေူ ဒေါကျတာတငျမောငျသနျးကို မအငျကွငျးနိုငျက ဆကျသှယျမေးမွနျး စုစညျးတငျပွထားပါတယျ။
ကုလသမဂ်ဂက ထုတျပွနျခကြျအရ မွနျမာစဈကောငျစီအနနေဲ့ အာဏာသိမျးပွီး ရကျပေါငျး (၇၀)ကြောျ အတှငျး အကွမျးဖကျ ပဈခတျဖိနှိပျမှုကွောင့ျ ကလေးအရှယျတှအေပါအဝငျ အနညျးဆုံး လူပေါငျး (၇၀၀) ကြောျ သဆေုံး ခဲ့ပွီဖွဈပါတယျ။ အခုလို စဈကောငျစီဘကျက လကျနကျမဲ့တဲ့ ပွညျသူတှကေို အကွမျးဖကျပွီး ဆကျလကျဖိနှိပျနတေဲ့အပေါျမှာ ပွညျထောငျစုလှှတျတောျကိုယျစားပွုကောျမတီ CRPH အနနေဲ့ CDM လှုပျရှားမှုနဲ့အတူ လကျနကျကိုငျ တောျလှနျရေးပါ လုပျဆောငျဖို့ မဖွဈမနေ ရှေးခယြျခဲ့ရတယျလို့ ဗှီအိုအကေ လကျခံရရှိတဲ့ CRPH ယာယီ ကနြျးမာရေးနဲ့ ပညာရေးဝနျကွီး ဒေါကျတာဇောျဝစေိုးရဲ့အသံဖိုငျမှာ သူက အခုလိုပွောသှားပါတယျ။
“အခုအထိ ကနြောျတို့ ခေါငျးဆောငျတှကေိုလညျး လှှတျမပေးဘူး၊ ကနြောျတို့ကို ထပျပွီးတော့လညျးဖမျးတယျ၊ နှိတျကှပျတယျ၊ လူတှသေတျတယျဆိုတော့ သူတို့က ပိုပိုဆိုးလာတယျ။ အဲဒီအတှကျ ကနြောျတို့ဘကျကလညျး ဒါကို ဒါနဲ့ လိုကျညီတဲ့ strategy ကိုပွောငျးရတာဖွဈတယျ။ ကနြောျတို့ CDM ကနတေဆင့ျ တောျလှနျရေးလုပျပွီးတော့ စဈတိုကျပွီးတော့ လူတှကေို သစေတောတို့ သှေးထှကျတာတို့ ဖွဈခငြျလို့မဟုတျဘူး။ မဖွဈခငြျလညျး ဖွဈရအောငျ သူတို့က တမငျတှနျးပွီးတော့ ပို့နတော။ ကနြောျတို့ တောျလှနျရေးဟာ ဒီ EAO တှရှေိတဲ့နရောတှမှော EAO တှအေငျအားနဲ့ အနီးဆုံး အားအကောငျးဆုံး CDM လညျးအားကောငျးတယျ EAO လညျး အားကောငျးတယျဆိုတဲ့ မွို့တှကေို ကနြောျတို့ သိမျးရမှာဖွဈပါတယျ။ အဲဒီနယျတှကေို သိမျးရမှာဖွဈတယျ၊ အဲဒီရှာတှကေို သိမျးရမှာဖွဈတယျ။ ဒါမှသာ ကနြောျတို့ဟာ အစိုးရဆိုတဲ့ စကားလုံးနဲ့အညီ ကနြောျတို့က အုပျခြုပျရေးတှလေညျးရှိမယျ၊ တရားစီရငျရေးတှလေညျးရှိမယျ၊ ကာကှယျရေးတှေ စဈရေးတှလေညျးရှိပွီးတော့ territory ဆိုတဲ့ နယျမွတှေလေညျး ရှိမှာဖွဈပါတယျ၊ ဒါမှသာ အစိုးရဖွဈမယျ။ သူ့ဟာသူ နိုငျငံတကာက အသိအမှတျပွုအောငျလုပျမှာပါ။ ပွုတာ မပွုတာ အရေးမကွီးဘူး အစိုးရဆိုတဲ့ အဓိပ်ပါယျဟာ အဲဒါပဲ။
ကနြေျာတို့ အခုဆိုရငျ ပိုပွီးတော့လညျး Humanitarian Aid ရော ၊ Assistant တှရေော စားနပျရိက်ခာတှရေော ရရှိဖို့ အလားအလာတှေ အမြားကွီးကောငျးနတေဲ့အတှကျ အဲဒီ သငျတနျးတှေ အမြားကွီးပေးပွီး လူတှအေမြားကွီးကိုလညျး မှေးနိုငျမယ့ျအနအေထားရှိပါတယျ။ ဒါပမေယ့ျ တတျနိုငျသမြှ သှေးထှကျသံယိုမဖွဈအောငျက အဲဒီအငျအားတှေ ကနြောျတို့မှာ ရှိဖို့လိုတယျ။ လူအငျအားကောငျးဖို့လိုတယျ၊ စိတျဓါတျအငျအားတှေ ကောငျးဖို့လိုတယျ။ ကနြေျာတို့ စညျးတှေ စနဈတှေ ကောငျးဖို့လိုတယျ။ အဲလိုကောငျးတယျဆိုရငျ ကနြောျတို့ စောစောကပွောတဲ့ ကာကှယျရေးလုပျငနျးတှေ ၊ ကာကှယျရေးတပျဖှဲ့တှေ အငျနဲ့အားနဲ့ဆိုတှေ သူတို့တှေ တောျရုံတနျရုံနဲ့ ကနြောျတို့ကို လာပွီးတော့ မတိုကျခိုကျနိုငျတဲ့ အနအေထားအထိရောကျအောငျလုပျရမှာဖွဈတယျ။
အဲဒီနညျးအားဖွင့ျ သူတို့ စားပှဲပေါျကို တကျခငြျတကျလာ ၊ စားပှဲပေါျကို တကျလာဆိုလို့ ညှိနှိုငျးဆှေးနှေးဖို့ မဟုတျဘူး။ ကနြောျတို့နဲ့ ညှိနှိုငျးဆှေးနှေးခငြျရငျ ကနြောျတို့ ပွောတာတှေ လုပျရမယျ။ ကနြောျတို့နဲ့ ညှိနှိုငျးဆှေးနှေးခငြျရငျ ကနြောျတို့ ခေါငျးဆောငျတှကေို မလှှတျပေးပဲနဲ့ ဘာစားပှဲမှ ထိုငျစရာအကွောငျးမရှိဘူး မကြျနှာခငြျးလုံး၀ ဆိုငျမှာမဟုတျဘူး။ ကနြောျတို့ ခေါငျးဆောငျတှကေို လှှတျပွီးတော့ ကနြောျတို့ ခေါငျးဆောငျတှနေဲ့ တှေ့ဆုံဆှေးနှေးပွီး ကနြောျတို့အခငြျးခငြျး ခေါငျးဆောငျတှနေဲ့ ပွောသင့ျတာတှေ ပွောပွီးတဲ့အခြိနျကမြှသာ စားပှဲမှာ ထိုငျမှာသာဖွဈတယျ။ သူတို့ကို ကနြောျတို့ စားပှဲမှာ ထိုငျစရာအကွောငျးမရှိဘူး အဲဒါမပါပဲနဲ့ ။ ကနြောျတို့ ခေါငျးဆောငျမြားနဲ့ ကနြောျတို့ဖမျးထားတဲ့ တောျလှနျရေးအငျအားစုတှကေို လှှတျမပေးပဲနဲ့ သူတို့နဲ့ မကြျနှာခငြျးဆိုငျစကားပွောစရာမရှိဘူး၊ မပွောဘူး။ အဲလိုမြိုးဖွဈပါတယျ အဲဒီတော့ ဒါတောငျမှ ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျတို့ သမ်မတကွီးတို့ကို ကနြောျတို့တှေ သခြောပွောပွီး inform လုပျပွီး အခုပွောငျးလဲနတေဲ့အခွအေနကေို တငျပွခှင့ျ ရမှ ဖွဈတယျ။ တငျပွခှင့ျ မရလို့မဖွဈဘူး ဒါဘာဖွဈလဲဆိုတော့ အမတေို့ နားလညျအောငျရှငျးပွရမယျ။ ဒါမှသာလြှငျ ကနြောျတို့အခွအေနကေ ဘာကွောင့ျ ဒီလိုပွောငျးလဲသှားရသလဲဆိုတာ သိမှာဖွဈတယျ အဲဒါကို ကနြောျတို့ လုပျမယျ လုပျပွီးသှားမှ ဒါကို စကားပွောနိုငျမှာဖွဈတယျ။”
CRPH ယာယီ ကနြျးမာရေးနဲ့ ပညာရေးဝနျကွီး ဒေါကျတာဇောျဝစေိုး ပွောသှားတာပါ။ လကျနကျကိုငျတောျလှနျတဲ့နညျးလမျးဟာ မွနျမာ့သမိုငျးကွောငျးအရ ဆိုရငျ နှဈပေါငျးမြားစှာကတညျးက ရှိခဲ့တာပါ။ လကျရှိမှာလညျး တိုငျးရငျးသားလကျနကျကိုငျတပျဖှဲ့တှရှေိနသေလို၊ စဈကောငျစီဘကျကလညျး ခြမှေုနျးတိုကျခိုကျနတောဖွဈပါတယျ။ ဒါကွောင့ျ ဒေါကျတာဇောျဝစေိုးပွောသှားသလို CRPH အနနေဲ့ လကျနကျကိုငျတောျလှနျတဲ့နညျးလမျးကို ရှေးခယြျတာဖွဈသင့ျသလား၊ အငျအားကွီးမားတဲ့ မွနျမာစဈတပျ နဲ့ယှဉျဖို့ရော ဖွဈနိုငျပါ့မလား။ မွနျမာ့အရေးလေ့လာသုံးသပျသူ ဒေါကျတာတငျမောငျသနျးကို ဆကျသှယျမေးမွနျးတဲ့အခါမှာ သူကအခုလို စပွောပါတယျ။
“ ဖွဈသင့ျတာကို ပွောရရငျတော့ အမြိုးသားဒီမိုကရစေီအဖှဲ့ခြုပျက လုပျဆောငျမယ့ျ လမျးကွောငျးက အမြိုးသား ရငျကွားစေ့ရေး ဒါက အဖွဈသင့ျဆုံးပဲ။ လကျနကျကိုငျလမျးစဉျက အမြိုးသားဒီမိုကရစေီအဖှဲ့ခြုပျရဲ့ လမျးစဉျလညျးမဟုတျဘူး။ အမြိုးသားဒီမိုကရစေီအဖှဲ့ခြုပျက အကွမျးမဖကျ ဒီမိုကရစေီရေးလှုပျရှားမှုကိုပဲ သှားတယျ။ ဒါပမေယ့ျ ယနေ့အခွအေနကေတော့ ၁၉၈၈ မှာဖွဈခဲ့သလိုပဲ လူငယျတှေ လူထုကလညျး ဒီတပျမတောျ စဈတပျကွီးကိုတော့ သနေတျနဲ့ ပွနျခမြှပဲ ရမယျ ၊ တခြို့ကဆိုရငျ နိုငျငံခွားတပျတှကေ ဝငျပွီးခရြငျတောငျမှ ဒီလောကျအထိ မြှောျလင့ျတောငျးဆိုနကွေတာတှေ့ရတယျ ဒါကဖွဈနတော။ ဖွဈသင့ျတာက ငွိမျးခမြျးရေး၊ ဖွဈနတောက ဒီအခွအေနေ ။
ဒီလိုဖွဈလာတာကလညျး ငွိမျးငွိမျးခမြျးခမြျးဆန်ဒပွနသေူတှအေပေါျမှာ ဖိနှိပျရကျစကျတယျ ၊ ရကျစကျတာပေါ့ ၇ နှဈ သမီးလေးကို အိမျထဲမှာပဲ ပဈသတျတယျ ၊ အဖဆေီ ပွေးသှားတဲ့အခြိနျမှာ အိမျထဲမှာပဲ ပဈသတျတယျ။ ကလေးတှကေို ခေါငျးတည့ျတည့ျပဈတာ ဒါတှအေကုနျလုံးဟာ ရကျစကျတယျ။ ဒီလိုရကျစကျမှုတှကွေောင့ျ စဈတပျကို လကျနကျကိုငျတောျလှနျမှပဲ ရတော့မယျ ဆိုတာတှဖွေဈလာတယျ ဒါက ယနေ့ဖွဈနတော။ အဲဒီ လမျးကွောငျးကရော ဖွဈနိုငျသလားပေါ့။
ခကျခဲလိမ့ျမယျထငျတယျ ဘာကွောင့ျလဲဆိုတော့ ၁၉၄၆ သခငျစိုးကွီး ပုနျကနျတာကနစေပွီးတော့ ကရငျ ပွီးတော့ ဗမာပွညျကှနျမွူနဈပါတီ၊ ပွီးတော့ ၁၉ ၅၈ မှာ ရှမျး ၊ လကျနကျကိုငျအဖှဲ့အစညျးတှေ အမြိုးမြိုး ပွီးတော့ ကခငြျ ဒီလို တောျလှနျခဲ့ကွတယျ။ ဒါပမေယ့ျ မပွီးခဲ့ဘူး ။ သို့သောျ ဒီကနေ့အခြိနျမှာ ဖွဈနိုငျသလား၊ ဘာမဆို ဖွဈနိုငျတယျ ၊ ယနေ့ အခွအေနကေတော့ ။ ဘာကွောင့ျလဲ ဒီလို လကျနကျကိုငျလှုပျရှားမှုတှကေ ကမ်ဘာရဲ့ အာရုံဏျစူးစိုကျမူ အရငျတုနျးက မရခဲ့ဘူး၊ ရတော့ ရပါတယျ အရငျတုနျးကလညျး ဒါပမေယ့ျ အခုလောကျအထိ ပေါျပေါျထငျထငျမရရှိခဲ့ဘူး။ ဒါကွောင့ျ ဒီလကျနကျကိုငျတောျလှနျရေးဟာ အခုဆိုရငျ ဆီးရီးယားလိုဖွဈသှားမလားဆိုတာ စိုးရိမျတဲ့အထိ ကမ်ဘာကလညျး ဖွဈပေါျလာခဲ့တယျ။ နောကျကမ်ဘာ့သုံးသပျသူတှေ လှဲနတောကတော့ ပွညျတှငျးစဈကွီးဖွဈသှားနိုငျတယျဆိုတာပွောတာ၊ မဟုတျဘူး ပွညျတှငျးစဈက ဖွဈနခေဲ့တာ ကွာလှပွီ ၊ နှဈပေါငျးမြားစှာ ဒါပမေယ့ျ သူတို့ ဆိုလိုခငြျတာကတော့ ပိုပွီး အရှိနျအဟုနျ ပွငျးပွငျးနဲ့ ဖွဈသှားနိုငျသလား၊ ဖွဈသှားနိုငျတယျ။ ဘယျသူရှုံးမလဲ ဘယျသူနိုငျမလဲဆိုတာ အခုအခြိနျမှာတော့ ပွောလို့မရသေးဘူးလို့ ကနြောျထငျတယျ။ ဒါကွောင့ျ ဖွဈသင့ျတာကို ပွောရရငျ စကားဝိုငျးကို မွနျမွနျဖှင့ျပွီး စကားပွောတာတော့ အကောငျးဆုံးလို့ ကနြောျထငျပါတယျ။”
လကျရှိ မွနျမာစဈတပျဘကျကတော့ ကရငျနဲ့ ကခငြျပွညျနယျဘကျတှမှော လကွေောငျးကနေ ဗုံးကွဲတိုကျခိုကျနတေဲ့အတှကျ အရပျသားတိုငျးရငျးသားပွညျသူတှေ ဘေးလှတျရာကို ထှကျပွေးတိမျးရှောငျနရေပါတယျ။ ဒါအပွငျ မွနျမာပွညျအကွပျအတညျး ပွလေညျဖို့မရှိသေးတာကွောင့ျ စဈဘေးဒုက်ခသညျတှအေတှကျ လူသားခငြျးစာနာမှုဆိုငျရာ အကူအညီတှေ ပေးရေး လိုအပျလာဖို့ရှိကွောငျး ဒသေခံအဖှဲ့အစညျးတှကေ သတိပေးပွောကွားထားပါတယျ။
