(Zawgyi/Unicode)
ရွေးကောက်ပွဲအပြီး အနိုင်ရအစိုးရပါတီ NLD အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်အနေနဲ့၊ တိုင်းရင်းသားပါတီတွေနဲ့ သွားရောက်တွေ့ဆုံဆွေးနွေးနေတဲ့ နောက်ဆုံးအခြေအနေနဲ ရှေ.ဖြစ်သင့်တာတွေကို၊ ဦးဆောင်ဆွေးနွေးနေတဲ့ NLD အတွင်းရေးမူး (၃) နဲ့ မကွေးတိုင်းဝန်ကြီးချုပ် ဒေါက်တာအောင်မိုးညိုနဲ့၊ အဓိက တိုင်းရင်းသားပါတီတချို.ခေါင်းဆောင်တွေကို ကိုဝင်းမင်းကမေးရာမှာ၊ ဒေါက်တာအောင်မိုးညိုက မကြာခင် ခရီးစဉ်ပြန်စနိုင်ဖို့ရှိတယ်လို့ ခုလိုစရှင်းပြပါတယ်။
“ ကချင်ပြည်နယ်သွားခဲ့တယ် မွန်ပြည်နယ်သွားခဲ့တယ် ဒီ ၅ ရက်နေ့ကပေါ့ တိုင်းရင်းသားပါတီတွေနဲ့ ဆွေးနွေးတာတွေ ဆန္ဒတွေကို ဗဟိုအလုပ်မှုဆောင်ဆီကို စာတင်လိုက်ပြီ အဲဒီစာကို ကြည့်ပြီးတော့ သူတို့ ဟိုပြည်နယ်သွား ဒီပြည်နယ်သွားဆိုတာ ဆုံးဖြတ်ပါလိမ့်မယ်။ တိုင်းရင်းသားတွေလည်း မျှော်နေတယ် တွေ့ချင်ပါတယ်။ ဖေဖော်ဝါရီလထဲမှာလည်း တတိယအကြိမ်ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်ပြန်စတော့မယ်ဆိုတော့ ဒီဇန်နဝါရီလထဲမှာ ဒုတိယပတ်ဖြစ်စေ တတိယပတ်ဖြစ်စေ ခရီးထွက်ဖြစ်မယ်လို့ထင်ပါတယ်။”
အဲဒီတော့ ဗဟိုအလုပ်မှုဆောင်အဖွဲ့ကို တင်ထားတဲ့စာထဲမှာ ဘာတွေအဓိက ပြောထားပါသလဲလို့ မေးရာမှာ ဒေါက်တာအောင်မိုးညိုက
“တိုင်းရင်းသားတွေက တချို့ကျတော့လည်းပြည်ထောင်စုအဆင့်မှာ ဖြေရှင်းရမယ့်ဟာတွေရှိတယ်။ ဥပမာအားဖြင့် ပြည်တွင်းငြိမ်းချမ်းရေးကိစ္စတို့ ကျနော်တို့နဲ့ တိုက်ရိုက်ပတ်သက်တာက ပြည်နယ်လွှတ်တော် ပြည်နယ်အစိုးရဖွဲ့တဲ့ကိစ္စ အဲဒါတွေ ပြောပါတယ်။ သူတို့ကလည်း ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းက ၁၉၄၆ ခုနှစ်လာတုန်းက ပင်လုံအစ ကချင်ပြည်နယ်က လို့ ပြောလို့ရပါတယ်တဲ့။ ကချင်ပြည်နယ် ကချင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရရမယ်တို့ ၊ တန်းတူညီမျှခွင့်ရရမယ်တို့ ပြောထားတယ် အဲဒါမျိုးတွေဖြစ်ဖို့ဆိုရင် အခုလာမယ့် ၂၀၂၁ မှာဖွဲ့မယ့် ပြည်နယ်လွှတ်တော်တို့၊ ပြည်နယ်အစိုးရတို့မှာ ရွေးချယ်တင်မြောက်ခြင်းခံရတဲ့ တိုင်းရင်းသားပါတီလေးတွေကိုလည်း နေရာပေးသင့်ပါတယ် ဆိုပြီး သူတို့ပြောတာရှိတယ်။”
ဒီနေရာမှာ ပြီးခဲ့တဲ့ တခေါက် ကချင်နဲ့ မွန်မှာ တွေ့ကြုံခဲ့ရတဲ့အပေါ်မူတည်ပြီးရှေ့မှာ ဘယ်လိုပိုကောင်းအောင်လုပ်ဖို့ ရှိပါသလဲ လို့ မေးရာမှာ ဒေါက်တာအောင်မိုးညို က
“ရွေးကောက်ပွဲရလဒ်မှာ အခြေခံလိုက်တော့ ကျနော့်တယောက်တည်း အမြင်ပြောတာနော် ၊ ဒါက အဖွဲ့ချုပ်အမြင်မဟုတ်ဘူးနော် ဒီပြည်နယ်လွှတ်တော်အစိုးရကိစ္စတွေမှာ သူတို့ ဘာတွေပြောချင်တုန်းဆိုတာမျိုးကို အဓိက ဇောင်းပေးချင်လို့ ဖိတ်လိုက်တဲ့လူတွေက ရွေးချယ်တင်မြောက်ခြင်းခံထားရတဲ့ လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်ဖြစ်နေတာပါ။ အဲဒါကြောင့် ငြင်းခုံနေတာပါ။ ဒီနေရာဟိုနေရာဆိုတာကတော့ အရေးကြီးတာက တိုင်းရင်းသားညီအကိုတွေ ဘာတွေလိုအပ်တယ် ပြောရမှာလေ အဲဒီတော့ အဆင်ပြေအောင်တော့ တိုင်းရင်းသားညီအကိုတွေ အဆက်အသွယ်ရှိတဲ့ဆီကိုတော့ အဖုအထစ်မဖြစ်စေချင်ဘူးလို့ ပြောထားတယ်။
ဒီအပေါ် အခု စဆက်သွယ်ရထားပြီး ရှမ်းပြည်နယ်မှာ တတိယ အများဆုံး အနိုင်ရထားတဲ့ ရှမ်းတိုင်းရင်းသားများ ဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်ပြောခွင့်ရ ဦးစိုင်းလိတ်ကလည်း
“ဒေါက်တာအောင်မိုးညို နဲ့ ကျနော်တို့ထဲက contact person တယောက်ကတော့ ဖုန်းအဆက်အသွယ်ရပါတယ်။ ဒါပေမယ့် မိတ်ဆက်စကားပြောတဲ့အဆင့်ပဲ ရှိပါသေးတယ်။ ပထမတချက်တော့ ရွေးချယ်ခံလွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ် တွေကိုပဲ ရွေးပြီး ဖိတ်ခဲ့တယ်ဆိုတာကတော့ အထူးသဖြင့် ကျနော်တို့ SNLD အနေနဲ့ဆိုရင် အဆင်မပြေလောက်ဘူး။ ကျနော်တို့ရဲ့ လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်တွေက ရှမ်းပြည်နယ်နဲ့ ကချင်ပြည်နယ်လည်း ပါတယ်။ လူပေါင်း ၄၂ ယောက်ကို တနေရာထဲမှာ စုပြုံပြီးတော့ဖို့ဆိုတာကလည်း အဆင်မပြေလောက်ပါဘူး။ အဲဒီတော့ ပါတီက တာဝန်ပေးထားတဲ့ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးရေးအဖွဲ့နဲ့ တွေ့ဆုံမှသာလျင် အဆင်ပြေပါလိမ့်မယ်။ NLD ဘက်ကကျတော့ တိုင်းရင်းသားပါတီတွေရဲ့အသံကို နားထောင်ပြီးတော့ သဘောထားရယူတာသပ်သပ်ဆိုတာထက်ကို နိုင်ငံရေးအရ ဘယ်လောက်အထိ လိုက်လျောနိုင်မယ် လာမယ့်လွှတ်တော်အစိုးရရဲ့ ဖွဲ့စည်းပုံစနစ်နဲ့ ပက်သက်ပြီးတော့မှ တိုင်းရင်းသားတွေနဲ့ ဘယ်လိုမျိုး ညှိနှိုင်းဖို့ရှိတယ်ဆိုတာကို ပြောနိုင်ဆိုနိုင်တဲ့ mandate မျိုးပါလာရင် ပိုပြီးတော့မှ အဆင်ပြေလိမ့်မယ်။”
ဒါ့အပြင် အရင်တုန်းက အဆက်အသွယ်ရခဲ့ပြီး ကယားပြည်နယ်မှာ မဲတစုံတရာနိုင်ထားတဲ့ ကယားပြည်နယ်ဒီမိုကရက်တစ်ပါတီပြောခွင့်ရ စိုင်းနိုင်းနိုင်ထွေးကလည်း
“ လွန်ခဲ့တဲ့လ ၁၉-၂၀ လောက်မှာတော့ တခါ ချိတ်ဆက်မိကြတယ်။ နောက်ပိုင်းမှာ ကချင်ကို သူတို့ ဦးဆုံးသွားမယ်ဆိုပြီးဖြစ်လာတယ်။ နောက်ပိုင်းမှာတော့ ဘာမှ ပြန်မဆက်သွယ်ဘူး။ ကျနော်တို့ နိုင်ငံရေးပါတီတွေရဲ့ သဘောထား ရယူပြီးမှ ဆွေးနွေးတဲ့ ပုံစံမျိုး ရှိသင့်တာပေါ့နော်။ အနိုင်ရ ကိုယ်စားလှယ်တွေပဲ သီးသန့်ခေါ်ယူတာဝန်ပေးတာမျိုးက ၂၀၁၅ လို ကိစ္စရပ်တွေက ပါတီတွေခွဲထွက်ပြီးမှ ပြဿနာ ရှုပ်ထွေးမှုတွေ ဖြစ်ပေါ်လာမှာကို စိုးရိမ်တယ်။ ၁၉၉၀ အလွန်တုန်းက ဗိုလ်အောင်ကျော်လမ်း ဂန္ဒီခမ်းမမှာတုန်းက အဲလိုမျိုးအလားသဏ္ဍန်တူတဲ့ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးမှု အားလုံးတန်းတူညီတူဖြစ်တဲ့ ပြည်ထောင်စု တခုလုံးကို သွားနိုင်တဲ့ နိုင်ငံရေး အခင်းအကျင်းမျိုးဆိုရင်တော့ ပိုပြီးတော့ အဆင်ပြေမယ်။”
ဒီနေရာမှာ ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ မဲအများဆုံးနိုင်ထားတဲ့ ရခိုင်အမျိုးသားပါတီဥက္ကဋ္ဌ ဦးသာထွန်းလှကလည်း
“နိုင်ငံရေးပါတီဆိုတာက နိုင်ငံရေးပါတီအချင်းချင်း တန်းတူညီတူ ဆွေးနွေးတဲ့ အဆင့်ကို ဖန်တီးဖို့ လိုပါတယ်။ အပေါ်စီးကနေပြီး ငါပြောတာကို မင်းတို့လာနားထောင်ပါဆိုတဲ့ အခင်းအကျင်းမျိုးဆိုရင်တွေ့ဆုံဆွေးနွေးရေး မဖြစ်နိုင်ဘူး။ ငါက ဘယ်လောက်အင်အားကြီးတယ်ဆိုတဲ့ စိတ် မာန်မာနတွေကို ဘေးဖယ်ထားပြီး ကောင်းမွန်တဲ့အဖြေတခုကို ရအောင်လို့ဖို့လိုတယ်။”
တကယ်တော့ ရွေးကောက်ပွဲအပြီး အနိုင်ရ NLD အစိုးရပါတီနဲ့ အဓိက အတိုက်အခံဖြစ်တဲ့ ကြံ့ခိုင်ဖွံ့ဖြိုးရေးပါတီအပြင် တပ်မတော်နဲ့ပါ မဲရလဒ်အပြန်အလှန် ငြင်းခုံမှုတွေ ပြင်းထန်နေချိန်မှာ အခုလို တိုင်းရင်းသားပါတီတွေနဲ့လည်း တွေ့ဆုံတဲ့ ခရီးစဉ်တွေဖြစ်လာတာပါ။
..............
NLD ကိုယျစားလှယျ လာရောကျတှေ့ဆုံမှု နှင့ျ တိုငျးရငျးသားတို့ သဘောထား
(Unicode)
ရှေးကောကျပှဲအပွီး အနိုငျရအစိုးရပါတီ NLD အမြိုးသားဒီမိုကရစေီအဖှဲ့ခြုပျအနနေဲ့၊ တိုငျးရငျးသားပါတီတှနေဲ့ သှားရောကျတှေ့ဆုံဆှေးနှေးနတေဲ့ နောကျဆုံးအခွအေနနေဲ ရှေ.ဖွဈသင့ျတာတှကေို၊ ဦးဆောငျဆှေးနှေးနတေဲ့ NLD အတှငျးရေးမူး (၃) နဲ့ မကှေးတိုငျးဝနျကွီးခြုပျ ဒေါကျတာအောငျမိုးညိုနဲ့၊ အဓိက တိုငျးရငျးသားပါတီတခြို.ခေါငျးဆောငျတှကေို ကိုဝငျးမငျးကမေးရာမှာ၊ ဒေါကျတာအောငျမိုးညိုက မကွာခငျ ခရီးစဉျပွနျစနိုငျဖို့ရှိတယျလို့ ခုလိုစရှငျးပွပါတယျ။
“ ကခငြျပွညျနယျသှားခဲ့တယျ မှနျပွညျနယျသှားခဲ့တယျ ဒီ ၅ ရကျနေ့ကပေါ့ တိုငျးရငျးသားပါတီတှနေဲ့ ဆှေးနှေးတာတှေ ဆန်ဒတှကေို ဗဟိုအလုပျမှုဆောငျဆီကို စာတငျလိုကျပွီ အဲဒီစာကို ကွည့ျပွီးတော့ သူတို့ ဟိုပွညျနယျသှား ဒီပွညျနယျသှားဆိုတာ ဆုံးဖွတျပါလိမ့ျမယျ။ တိုငျးရငျးသားတှလေညျး မြှောျနတေယျ တှေ့ခငြျပါတယျ။ ဖဖေောျဝါရီလထဲမှာလညျး တတိယအကွိမျပွညျထောငျစုလှှတျတောျပွနျစတော့မယျဆိုတော့ ဒီဇနျနဝါရီလထဲမှာ ဒုတိယပတျဖွဈစေ တတိယပတျဖွဈစေ ခရီးထှကျဖွဈမယျလို့ထငျပါတယျ။”
အဲဒီတော့ ဗဟိုအလုပျမှုဆောငျအဖှဲ့ကို တငျထားတဲ့စာထဲမှာ ဘာတှအေဓိက ပွောထားပါသလဲလို့ မေးရာမှာ ဒေါကျတာအောငျမိုးညိုက
“တိုငျးရငျးသားတှကေ တခြို့ကတြော့လညျးပွညျထောငျစုအဆင့ျမှာ ဖွရှေငျးရမယ့ျဟာတှရှေိတယျ။ ဥပမာအားဖွင့ျ ပွညျတှငျးငွိမျးခမြျးရေးကိစ်စတို့ ကနြောျတို့နဲ့ တိုကျရိုကျပတျသကျတာက ပွညျနယျလှှတျတောျ ပွညျနယျအစိုးရဖှဲ့တဲ့ကိစ်စ အဲဒါတှေ ပွောပါတယျ။ သူတို့ကလညျး ဗိုလျခြုပျအောငျဆနျးက ၁၉၄၆ ခုနှဈလာတုနျးက ပငျလုံအစ ကခငြျပွညျနယျက လို့ ပွောလို့ရပါတယျတဲ့။ ကခငြျပွညျနယျ ကခငြျအုပျခြုပျခှင့ျရရမယျတို့ ၊ တနျးတူညီမြှခှင့ျရရမယျတို့ ပွောထားတယျ အဲဒါမြိုးတှဖွေဈဖို့ဆိုရငျ အခုလာမယ့ျ ၂၀၂၁ မှာဖှဲ့မယ့ျ ပွညျနယျလှှတျတောျတို့၊ ပွညျနယျအစိုးရတို့မှာ ရှေးခယြျတငျမွောကျခွငျးခံရတဲ့ တိုငျးရငျးသားပါတီလေးတှကေိုလညျး နရောပေးသင့ျပါတယျ ဆိုပွီး သူတို့ပွောတာရှိတယျ။”
ဒီနရောမှာ ပွီးခဲ့တဲ့ တခေါကျ ကခငြျနဲ့ မှနျမှာ တှေ့ကွုံခဲ့ရတဲ့အပေါျမူတညျပွီးရှေ့မှာ ဘယျလိုပိုကောငျးအောငျလုပျဖို့ ရှိပါသလဲ လို့ မေးရာမှာ ဒေါကျတာအောငျမိုးညို က
“ရှေးကောကျပှဲရလဒျမှာ အခွခေံလိုကျတော့ ကနြော့ျတယောကျတညျး အမွငျပွောတာနောျ ၊ ဒါက အဖှဲ့ခြုပျအမွငျမဟုတျဘူးနောျ ဒီပွညျနယျလှှတျတောျအစိုးရကိစ်စတှမှော သူတို့ ဘာတှပွေောခငြျတုနျးဆိုတာမြိုးကို အဓိက ဇောငျးပေးခငြျလို့ ဖိတျလိုကျတဲ့လူတှကေ ရှေးခယြျတငျမွောကျခွငျးခံထားရတဲ့ လှှတျတောျကိုယျစားလှယျဖွဈနတောပါ။ အဲဒါကွောင့ျ ငွငျးခုံနတောပါ။ ဒီနရောဟိုနရောဆိုတာကတော့ အရေးကွီးတာက တိုငျးရငျးသားညီအကိုတှေ ဘာတှလေိုအပျတယျ ပွောရမှာလေ အဲဒီတော့ အဆငျပွအေောငျတော့ တိုငျးရငျးသားညီအကိုတှေ အဆကျအသှယျရှိတဲ့ဆီကိုတော့ အဖုအထဈမဖွဈစခေငြျဘူးလို့ ပွောထားတယျ။
ဒီအပေါျ အခု စဆကျသှယျရထားပွီး ရှမျးပွညျနယျမှာ တတိယ အမြားဆုံး အနိုငျရထားတဲ့ ရှမျးတိုငျးရငျးသားမြား ဒီမိုကရစေီအဖှဲ့ခြုပျပွောခှင့ျရ ဦးစိုငျးလိတျကလညျး
“ဒေါကျတာအောငျမိုးညို နဲ့ ကနြောျတို့ထဲက contact person တယောကျကတော့ ဖုနျးအဆကျအသှယျရပါတယျ။ ဒါပမေယ့ျ မိတျဆကျစကားပွောတဲ့အဆင့ျပဲ ရှိပါသေးတယျ။ ပထမတခကြျတော့ ရှေးခယြျခံလှှတျတောျကိုယျစားလှယျ တှကေိုပဲ ရှေးပွီး ဖိတျခဲ့တယျဆိုတာကတော့ အထူးသဖွင့ျ ကနြောျတို့ SNLD အနနေဲ့ဆိုရငျ အဆငျမပွလေောကျဘူး။ ကနြောျတို့ရဲ့ လှှတျတောျကိုယျစားလှယျတှကေ ရှမျးပွညျနယျနဲ့ ကခငြျပွညျနယျလညျး ပါတယျ။ လူပေါငျး ၄၂ ယောကျကို တနရောထဲမှာ စုပွုံပွီးတော့ဖို့ဆိုတာကလညျး အဆငျမပွလေောကျပါဘူး။ အဲဒီတော့ ပါတီက တာဝနျပေးထားတဲ့ တှေ့ဆုံဆှေးနှေးရေးအဖှဲ့နဲ့ တှေ့ဆုံမှသာလငြျ အဆငျပွပေါလိမ့ျမယျ။ NLD ဘကျကကတြော့ တိုငျးရငျးသားပါတီတှရေဲ့အသံကို နားထောငျပွီးတော့ သဘောထားရယူတာသပျသပျဆိုတာထကျကို နိုငျငံရေးအရ ဘယျလောကျအထိ လိုကျလြောနိုငျမယျ လာမယ့ျလှှတျတောျအစိုးရရဲ့ ဖှဲ့စညျးပုံစနဈနဲ့ ပကျသကျပွီးတော့မှ တိုငျးရငျးသားတှနေဲ့ ဘယျလိုမြိုး ညှိနှိုငျးဖို့ရှိတယျဆိုတာကို ပွောနိုငျဆိုနိုငျတဲ့ mandate မြိုးပါလာရငျ ပိုပွီးတော့မှ အဆငျပွလေိမ့ျမယျ။”
ဒါ့အပွငျ အရငျတုနျးက အဆကျအသှယျရခဲ့ပွီး ကယားပွညျနယျမှာ မဲတစုံတရာနိုငျထားတဲ့ ကယားပွညျနယျဒီမိုကရကျတဈပါတီပွောခှင့ျရ စိုငျးနိုငျးနိုငျထှေးကလညျး
“ လှနျခဲ့တဲ့လ ၁၉-၂၀ လောကျမှာတော့ တခါ ခြိတျဆကျမိကွတယျ။ နောကျပိုငျးမှာ ကခငြျကို သူတို့ ဦးဆုံးသှားမယျဆိုပွီးဖွဈလာတယျ။ နောကျပိုငျးမှာတော့ ဘာမှ ပွနျမဆကျသှယျဘူး။ ကနြောျတို့ နိုငျငံရေးပါတီတှရေဲ့ သဘောထား ရယူပွီးမှ ဆှေးနှေးတဲ့ ပုံစံမြိုး ရှိသင့ျတာပေါ့နောျ။ အနိုငျရ ကိုယျစားလှယျတှပေဲ သီးသန့ျခေါျယူတာဝနျပေးတာမြိုးက ၂၀၁၅ လို ကိစ်စရပျတှကေ ပါတီတှခှေဲထှကျပွီးမှ ပွူနာ ရှုပျထှေးမှုတှေ ဖွဈပေါျလာမှာကို စိုးရိမျတယျ။ ၁၉၉၀ အလှနျတုနျးက ဗိုလျအောငျကြောျလမျး ဂန်ဒီခမျးမမှာတုနျးက အဲလိုမြိုးအလားသဏ်ဍနျတူတဲ့ တှေ့ဆုံဆှေးနှေးမှု အားလုံးတနျးတူညီတူဖွဈတဲ့ ပွညျထောငျစု တခုလုံးကို သှားနိုငျတဲ့ နိုငျငံရေး အခငျးအကငြျးမြိုးဆိုရငျတော့ ပိုပွီးတော့ အဆငျပွမေယျ။”
ဒီနရောမှာ ရခိုငျပွညျနယျမှာ မဲအမြားဆုံးနိုငျထားတဲ့ ရခိုငျအမြိုးသားပါတီဥက်ကဋ်ဌ ဦးသာထှနျးလှကလညျး
“နိုငျငံရေးပါတီဆိုတာက နိုငျငံရေးပါတီအခငြျးခငြျး တနျးတူညီတူ ဆှေးနှေးတဲ့ အဆင့ျကို ဖနျတီးဖို့ လိုပါတယျ။ အပေါျစီးကနပွေီး ငါပွောတာကို မငျးတို့လာနားထောငျပါဆိုတဲ့ အခငျးအကငြျးမြိုးဆိုရငျတှေ့ဆုံဆှေးနှေးရေး မဖွဈနိုငျဘူး။ ငါက ဘယျလောကျအငျအားကွီးတယျဆိုတဲ့ စိတျ မာနျမာနတှကေို ဘေးဖယျထားပွီး ကောငျးမှနျတဲ့အဖွတေခုကို ရအောငျလို့ဖို့လိုတယျ။”
တကယျတော့ ရှေးကောကျပှဲအပွီး အနိုငျရ NLD အစိုးရပါတီနဲ့ အဓိက အတိုကျအခံဖွဈတဲ့ ကွံ့ခိုငျဖှံ့ဖွိုးရေးပါတီအပွငျ တပျမတောျနဲ့ပါ မဲရလဒျအပွနျအလှနျ ငွငျးခုံမှုတှေ ပွငျးထနျနခြေိနျမှာ အခုလို တိုငျးရငျးသားပါတီတှနေဲ့လညျး တှေ့ဆုံတဲ့ ခရီးစဉျတှဖွေဈလာတာပါ။
