[Zawgyi/Unicode]
ရခိုင်လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့ AA အဖွဲ့ဝင်အဖြစ် စွပ်စွဲပြီး တပ်မတော်က ဖမ်းဆီးစစ်ဆေးနေစဉ် မြောက်ဦးမြို့ခံ တစ် ဦး သေဆုံးသွားတဲ့အကြောင်းကို ဗွီအိုအေမြန်မာပိုင်း သတင်းထောက် ကိုသက်နိုင်က ပြောပြပါမယ်။
ရခိုင်ပြည်နယ်မြောက်ပိုင်း မြောက်ဦးမြို့နယ် မြို့သစ်ရပ်ကွက်မှာ နေထိုင်သူ့ အသက် ၃၅ နှစ်အရွယ် ဦးအေးကျော်ဟာ AA လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့နဲ့ ဆက်နွယ်တဲ့ဆိုတဲ့ စွပ်စွဲချက်နဲ့ ဖမ်းဆီးစစ်ဆေးနေစဉ် မနေ့တုန်းကပဲ သေဆုံးသွားခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဖမ်းဆီးပြီး နောက်တနေ့မှာပဲ သေဆုံးတဲ့သတင်းကို သိခဲ့ရတာလို့လည်း ဆွေမျိုးတော်စပ်သူဦးမောင်နုက ပြောပါတယ်။
"သူ့ကို ညနေကျတော့ နာရေးကားနဲ့ဆေးရုံကို ရောက်နေပြီဆိုပြီးတော့ အကြောင်းကြားလို့ သွားကြည့်တော့မှ သေတယ်ဆိုပြီးတော့ သိရတာပါ။ သူကတော့ ရွာမှာပဲ ဆိုင်ကယ်ကယ်ရီမောင်းစားနေတာပါ။ သူက AA လား၊ ဘားလားဆိုတာ အဲဒီကိစ္စနဲ့ ပတ်သတ်ပြီးတော့ ကျနော်လည်း မသိပါဘူး။ သူကတော့ အိမ်မှာ အမြဲတမ်း ရှိပါတယ်။"
ပြီးခဲ့တဲ့ တနင်္ဂနွေနေ့က မြောက်ဦးမြို့မှာ လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့တွေ ရှောင်တခင်စစ်ဆေးစဉ် သူ့ကိုဖမ်းဆီးခဲ့တာဖြစ်ပြီး ဖမ်းဆီးချိန်မှာ သိမ်းဆည်းရမိတဲ့ ဖုန်းအတွင်း AA အဖွဲ့နဲ့ ဆက်သွယ်မှုတွေ တွေ့ရှိခဲ့ရသလို တပ်မတော်သား တစ် ဦးနဲ့ အရပ်သား နှစ် ယောက်ကို ဖမ်းဆီးမှုတွေမှာ ဦးဆောင်ခဲ့ကြောင်း နောက်ပိုင်းမှာ ဝန်ခံခဲ့တယ်လို့လည်း တပ်မတော်က ဒီကနေ့ပဲ ကြေညာချက် ထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။ သေဆုံးသူဟာ AA အဖွဲ့မှာ တပ်ကြပ်ကြီးအဆင့် ရှိတယ်လို့လည်း စွပ်စွဲထားပြီး သူ့ကို ထိန်းသိမ်းစစ်ဆေးနေစဉ် မနေ့တုန်းက မနက်စာကျွေးဖို့ စီစဉ်နေတုန်း စစ်ကြောရေး အဖွဲ့ဝင်တဦးရဲ့ ပစ္စတိုသေနတ်ကို လုယူပြီး မိမိကိုယ်ကိုယ် ပစ်ခတ်ခဲ့ရာက ရရှိတဲ့ဒဏ်ရာနဲ့ သေဆုံးခဲ့တာဖြစ်တယ်လို့လည်း ဖော်ပြထားပါတယ်။
မြောက်ဦးမြို့နယ် ပြည်နယ်လွှတ်တော်အမတ် ဦးထွန်းသာစိန်ကတော့ တပ်မတော်နဲ့ ရခိုင်လက်နက်ကိုင် AA အဖွဲ့တို့ ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ တိုက်ပွဲတွေ စတင်ခဲ့တဲ့ ၂၀၁၈ ခုနှစ်ကုန်ပိုင်းကနေ အခုအချိန်ထိ တပ်မတော်က ဖမ်းဆီးထားစဉ် သေဆုံးသွားသူ မြောက်ဦးမြို့နယ်မှာ ၆ ဦးထက်မနည်း ရှိနေပြီး၊ ဥပဒေနဲ့ မညီတဲ့ လုပ်ရပ်တွေကို အဆုံးသတ်ဖို့လည်း တိုက်တွန်းခဲ့ပါတယ်။
"အခုက စစ်ကြောရေးမှာ သေသွားတယ်ဆိုတော့ ဒါက ဥပဒေကို ဥပက္ခာပြုတာဖြစ်တယ်။ ဥပဒေအရမသွားဘဲနဲ့ ထင်သလို သွားနေသလိုဖြစ်နေတယ်။ ဒါကြောင့် ပြောချင်တာကတော့ဗျာ။ သံသယနဲ့ပဲ ဖမ်းဖမ်း ပြစ်မှုကျူးလွန်လို့ပဲ ဖမ်းဖမ်း၊ ဘာကြောင့်ပဲ ဖမ်းဖမ်းပေါ့နော် ဥပဒေလမ်းကြောင်းအရ သွားပါလို့ မိသားစုဝင်တွေရဲ့ကိုယ်စား တိုက်တွန်းချင်ပါတယ်။"
တပ်မတော်ရဲ့ ထုတ်ပြန်ချက်မှာတော့ ထိန်းသိမ်းစစ်ဆေးနေစဉ် သေဆုံးသူရဲ့ အလောင်းကို မြောက်ဦးမြို့နယ် ရဲစခန်းကို လွဲှပြောင်းပေးပြီး အကြမ်းဖက်မှု တိုက်ဖျက်ရေးဥပဒေနဲ့အညီ ဆက်လက်ဆောင်ရွက်နေတယ်လို့ ဖော်ပြထားပေမဲ့ အသေးစိတ်ကိုတော့ မသိရပါဘူး။ သေဆုံးမှု ဖြစ်စဉ်နဲ့ ပတ်သက်လို့ တပ်မတော်ပြောခွင့်ရသူကို မေးမြန်းဖို့ ကြိုးစားခဲ့ပေမဲ့ ဆက်သွယ်လို့ မရခဲ့ပါဘူး။
လူ့အခွင့်အရေး လှုပ်ရှားမှုအဖွဲ့ တခုဖြစ်တဲ့ ညီမျှခြင်းမြန်မာ ဒါရိုက်တာ ဦးအောင်မျိုးမင်းကတော့ လုံခြုံရေးအာဏာပိုင်တွေ ဖမ်းဆီးထားစဉ် သေဆုံးမှုတွေအတွက် တာဝန်ခံဖို့ လိုအပ်တယ်လို့ ပြောပါတယ်။
"ရခိုင်ဒေသမှာတော့ အခုနောက်ပိုင်းမှာ ဒီလိုမျိုးသတ်ဖြတ်တာတွေ တာဝန်ယူမှု တာဝန်ခံမှုမရှိတာတွေ အများကြီးရှိနေပါတယ်။ ပြောရမယ်ဆိုရင် ပိုင်ရှင်မဲ့အလောင်းတွေ အမှန်တော့ မရှိသင့်ပါဘူး။ ဘယ်လိုပဲ ကျုးလွန်၊ ကျုးလွန် အဲလိုဖြစ်တဲ့အခါမှာ ကျုးလွန်တဲ့ ကိစ္စတစ်ခုကို အမှန်အတိုင်း ရှာဖွေထုတ်ဖော်ပြီးတော့ တာဝန်ရှိတဲ့ သူတွေကို အရေးယူဖို့ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီနေရာမှာ တပ်မတော်ဘက်က ကျူးလွန်တယ်ဆိုပြီးတော့ စွပ်စွဲချက်တွေ ရှိလာတယ်။ အဲလိုဖြစ်လာတာမှာ တပ်မတော်ဘက်က အမှန်အတိုင်း စုံစမ်းစစ်ဆေးမှုတွေ လုပ်ဆောင်ဖို့ အရေးကြီးပါတယ်။ နောက်တစ်ခုက ထိရောက်တဲ့ အရေးယူမှုဖြစ်ဖို့ လိုအပ်တယ်။"
ကိုဗစ်ကပ်ရောဂါ ကြုံနေရချိန်မှာပဲ ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ လက်နက်ကိုင် ပဋိပက္ခတွေ ဆက်လက်ဖြစ်ပွားနေတဲ့အတွက် ထိခိုက်သေဆုံးမှုတွေ၊ အိုးအိမ်စွန့်ခွာ ထွက်ပြေးနေရတဲ့ အခြေအနေတွေအပေါ် စိုးရိမ်ကြောင်း ပြီးခဲ့တဲ့ သီတင်းပတ်ထဲမှာပဲ မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ ကုလသမဂ္ဂ လူ့အခွင့်အရေး အထူးကိုယ်စားလှယ် Thomas Andrews က ပြောဆိုထားပါတယ်။ ကုလသမဂ္ဂ အတွင်းရေးမှူးချုပ် တိုက်တွန်းထားသလို ကပ်ရောဂါကာလမှာ အပစ်အခတ်ရပ်စဲကြဖို့လည်း တိုက်တွန်းထားပါတယ်။ လူ့အခွင့်အရေး ကိုယ်စားလှယ်ရဲ့ တိုက်တွန်းချက်ကို ကြိုဆိုကြောင်းနဲ့ ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ လူသားချင်းစာနာမှု အကူအညီတွေ ပေးနိုင်အောင် နိုင်ငံတကာ အေဂျင်စီတွေ ဝင်ရောက်ခွင့်ရရေး ကုလသမဂ္ဂ လုံခြုံရေးကောင်စီက တွန်းအားပေးဖို့လည်း ရခိုင်အရေး လှုပ်ရှားနေတဲ့ အရပ်ဘက်အဖွဲ့အစည်း ၃၀၀ ကျော်က စုပေါင်းကြေညာချက်ထုတ်ပြန် တိုက်တွန်းထားပါတယ်။
[Unicode Version]
မွောကျဦးမွို့ခံတဦး ဖမျးဆီးစဈဆေးခံရစဉျသဆေုံး
ရခိုငျလကျနကျကိုငျအဖှဲ့ AA အဖှဲ့ဝငျအဖွဈ စှပျစှဲပွီး တပျမတောျက ဖမျးဆီးစဈဆေးနစေဉျ မွောကျဦးမွို့ခံ တဈ ဦး သဆေုံးသှားတဲ့အကွောငျးကို ဗှီအိုအမွေနျမာပိုငျး သတငျးထောကျ ကိုသကျနိုငျက ပွောပွပါမယျ။
ရခိုငျပွညျနယျမွောကျပိုငျး မွောကျဦးမွို့နယျ မွို့သဈရပျကှကျမှာ နထေိုငျသူ့ အသကျ ၃၅ နှဈအရှယျ ဦးအေးကြောျဟာ AA လကျနကျကိုငျအဖှဲ့နဲ့ ဆကျနှယျတဲ့ဆိုတဲ့ စှပျစှဲခကြျနဲ့ ဖမျးဆီးစဈဆေးနစေဉျ မနေ့တုနျးကပဲ သဆေုံးသှားခဲ့တာ ဖွဈပါတယျ။ ဖမျးဆီးပွီး နောကျတနေ့မှာပဲ သဆေုံးတဲ့သတငျးကို သိခဲ့ရတာလို့လညျး ဆှမြေိုးတောျစပျသူဦးမောငျနုက ပွောပါတယျ။
"သူ့ကို ညနကေတြော့ နာရေးကားနဲ့ဆေးရုံကို ရောကျနပွေီဆိုပွီးတော့ အကွောငျးကွားလို့ သှားကွည့ျတော့မှ သတေယျဆိုပွီးတော့ သိရတာပါ။ သူကတော့ ရှာမှာပဲ ဆိုငျကယျကယျရီမောငျးစားနတောပါ။ သူက AA လား ဘားလားဆိုတာ အဲဒီကိစ်စနဲ့ ပတျသတျပွီးတော့ ကနြောျလညျး မသိပါဘူး။ သူကတော့ အိမျမှာ အမွဲတမျး ရှိပါတယျ။"
ပွီးခဲ့တဲ့ တနငျ်ဂနှနေေ့က မွောကျဦးမွို့မှာ လုံခွုံရေးတပျဖှဲ့တှေ ရှောငျတခငျစဈဆေးစဉျ သူ့ကိုဖမျးဆီးခဲ့တာဖွဈပွီး ဖမျးဆီးခြိနျမှာ သိမျးဆညျးရမိတဲ့ ဖုနျးအတှငျး AA အဖှဲ့နဲ့ ဆကျသှယျမှုတှေ တှေ့ရှိခဲ့ရသလို တပျမတောျသား တဈ ဦးနဲ့ အရပျသား နှဈ ယောကျကို ဖမျးဆီးမှုတှမှော ဦးဆောငျခဲ့ကွောငျး နောကျပိုငျးမှာ ဝနျခံခဲ့တယျလို့လညျး တပျမတောျက ဒီကနေ့ပဲ ကွညောခကြျ ထုတျပွနျထားပါတယျ။ သဆေုံးသူဟာ AA အဖှဲ့မှာ တပျကွပျကွီးအဆင့ျ ရှိတယျလို့လညျး စှပျစှဲထားပွီး သူ့ကို ထိနျးသိမျးစဈဆေးနစေဉျ မနေ့တုနျးက မနကျစာကြှေးဖို့ စီစဉျနတေုနျး စဈကွောရေး အဖှဲ့ဝငျတဦးရဲ့ ပစ်စတိုသနေတျကို လုယူပွီး မိမိကိုယျကိုယျ ပဈခတျခဲ့ရာက ရရှိတဲ့ဒဏျရာနဲ့ သဆေုံးခဲ့တာဖွဈတယျလို့လညျး ဖောျပွထားပါတယျ။
မွောကျဦးမွို့နယျ ပွညျနယျလှှတျတောျအမတျ ဦးထှနျးသာစိနျကတော့ တပျမတောျနဲ့ ရခိုငျလကျနကျကိုငျ AA အဖှဲ့တို့ ရခိုငျပွညျနယျမှာ တိုကျပှဲတှေ စတငျခဲ့တဲ့ ၂၀၁၈ ခုနှဈကုနျပိုငျးကနေ အခုအခြိနျထိ တပျမတောျက ဖမျးဆီးထားစဉျ သဆေုံးသှားသူ မွောကျဦးမွို့နယျမှာ ၆ ဦးထကျမနညျး ရှိနပွေီး၊ ဥပဒနေဲ့ မညီတဲ့ လုပျရပျတှကေို အဆုံးသတျဖို့လညျး တိုကျတှနျးခဲ့ပါတယျ။
"အခုက စဈကွောရေးမှာ သသှေားတယျဆိုတော့ ဒါက ဥပဒကေို ဥပက်ခာပွုတာဖွဈတယျ။ ဥပဒအေရမသှားဘဲနဲ့ ထငျသလို သှားနသေလိုဖွဈနတေယျ။ ဒါကွောင့ျ ပွောခငြျတာကတော့ဗြာ။ သံသယနဲ့ပဲ ဖမျးဖမျး ပွဈမှုကြူးလှနျလို့ပဲ ဖမျးဖမျး၊ ဘာကွောင့ျပဲ ဖမျးဖမျးပေါ့နောျ ဥပဒလေမျးကွောငျးအရ သှားပါလို့ မိသားစုဝငျတှရေဲ့ကိုယျစား တိုကျတှနျးခငြျပါတယျ။"
တပျမတောျရဲ့ ထုတျပွနျခကြျမှာတော့ ထိနျးသိမျးစဈဆေးနစေဉျ သဆေုံးသူရဲ့ အလောငျးကို မွောကျဦးမွို့နယျ ရဲစခနျးကို လှဲှပွောငျးပေးပွီး အကွမျးဖကျမှု တိုကျဖကြျရေးဥပဒနေဲ့အညီ ဆကျလကျဆောငျရှကျနတေယျလို့ ဖောျပွထားပမေဲ့ အသေးစိတျကိုတော့ မသိရပါဘူး။ သဆေုံးမှု ဖွဈစဉျနဲ့ ပတျသကျလို့ တပျမတောျပွောခှင့ျရသူကို မေးမွနျးဖို့ ကွိုးစားခဲ့ပမေဲ့ ဆကျသှယျလို့ မရခဲ့ပါဘူး။
လူ့အခှင့ျအရေး လှုပျရှားမှုအဖှဲ့ တခုဖွဈတဲ့ ညီမြှခွငျးမွနျမာ ဒါရိုကျတာ ဦးအောငျမြိုးမငျးကတော့ လုံခွုံရေးအာဏာပိုငျတှေ ဖမျးဆီးထားစဉျ သဆေုံးမှုတှအေတှကျ တာဝနျခံဖို့ လိုအပျတယျလို့ ပွောပါတယျ။
"ရခိုငျဒသေမှာတော့ အခုနောကျပိုငျးမှာ ဒီလိုမြိုးသတျဖွတျတာတှေ တာဝနျယူမှု တာဝနျခံမှုမရှိတာတှေ အမြားကွီးရှိနပေါတယျ။ ပွောရမယျဆိုရငျ ပိုငျရှငျမဲ့အလောငျးတှေ အမှနျတော့ မရှိသင့ျပါဘူး။ ဘယျလိုပဲ ကြုးလှနျ၊ ကြုးလှနျ အဲလိုဖွဈတဲ့အခါမှာ ကြုးလှနျတဲ့ ကိစ်စတဈခုကို အမှနျအတိုငျး ရှာဖှထေုတျဖောျပွီးတော့ တာဝနျရှိတဲ့ သူတှကေို အရေးယူဖို့ဖွဈပါတယျ။ ဒီနရောမှာ တပျမတောျဘကျက ကြူးလှနျတယျဆိုပွီးတော့ စှပျစှဲခကြျတှေ ရှိလာတယျ။ အဲလိုဖွဈလာတာမှာ တပျမတောျဘကျက အမှနျအတိုငျး စုံစမျးစဈဆေးမှုတှေ လုပျဆောငျဖို့ အရေးကွီးပါတယျ။ နောကျတဈခုက ထိရောကျတဲ့ အရေးယူမှုဖွဈဖို့ လိုအပျတယျ။"
ကိုဗဈကပျရောဂါ ကွုံနရေခြိနျမှာပဲ ရခိုငျပွညျနယျမှာ လကျနကျကိုငျ ပဋိပက်ခတှေ ဆကျလကျဖွဈပှားနတေဲ့အတှကျ ထိခိုကျသဆေုံးမှုတှေ၊ အိုးအိမျစှန့ျခှာ ထှကျပွေးနရေတဲ့ အခွအေနတှေအေပေါျ စိုးရိမျကွောငျး ပွီးခဲ့တဲ့ သီတငျးပတျထဲမှာပဲ မွနျမာနိုငျငံဆိုငျရာ ကုလသမဂ်ဂ လူ့အခှင့ျအရေး အထူးကိုယျစားလှယျ Thomas Andrews က ပွောဆိုထားပါတယျ။ ကုလသမဂ်ဂ အတှငျးရေးမှူးခြုပျ တိုကျတှနျးထားသလို ကပျရောဂါကာလမှာ အပဈအခတျရပျစဲကွဖို့လညျး တိုကျတှနျးထားပါတယျ။ လူ့အခှင့ျအရေး ကိုယျစားလှယျရဲ့ တိုကျတှနျးခကြျကို ကွိုဆိုကွောငျးနဲ့ ရခိုငျပွညျနယျမှာ လူသားခငြျးစာနာမှု အကူအညီတှေ ပေးနိုငျအောငျ နိုငျငံတကာ အဂေငြျစီတှေ ဝငျရောကျခှင့ျရရေး ကုလသမဂ်ဂ လုံခွုံရေးကောငျစီက တှနျးအားပေးဖို့လညျး ရခိုငျအရေး လှုပျရှားနတေဲ့ အရပျဘကျအဖှဲ့အစညျး ၃၀၀ ကြောျက စုပေါငျးကွညောခကြျထုတျပွနျ တိုကျတှနျးထားပါတယျ။
