(Zawgyi / Unicode)
စစ်ဒဏ်ခံနေရတဲ့ ယူကရိန်းမှာ ရုရှားတပ်တွေ ဝန်းရံပိတ်ဆို့ခံထားရတဲ့ ဒေသတွေကို လူသားချင်းစာနာမှု အထောက်အကူတွေ ပေးနိုင်ဖို့နဲ့ ပိတ်မိနေတဲ့ အရပ်သားတွေ ထွက်ခွါနိုင်ဖို့ ဒေသအလိုက် အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေးလုပ်ဖို့ ကုလသမဂ္ဂ လူသားချင်းစာနာမှုဆိုင်ရာ အကြီးအကဲ Martin Griffiths က တောင်းဆိုလိုက်ပါတယ်။ ဆွစ်ဇာလန်နိုင်ငံ ဂျီနီဗာမြို့ကနေ Lisa Schlein သတင်းပေးပို့ထားတာကို ကိုဇော်မိုးကျော် တင်ပြပေးထားပါတယ်။
ပြီးခဲ့တဲ့ရက်သတ္တပတ်ထဲတုန်းက ကုလသမဂ္ဂ တာဝန်ရှိသူ Martin Griffiths က ယူကရိန်းမှာ ဖြစ်နိုင်ခြေရှိတဲ့ လူသားချင်းစာနာမှုဆိုင်ရာ အပစ်အခတ် ရပ်စဲရေးအတွက် ရုရှားနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး Sergey Lavrov နဲ့ ဆွေးနွေးခဲ့ပါတယ်။ ကုလသမဂ္ဂ လူသားချင်းစာနာမှုနဲ့ အရေးပေါ် ကူညီထောက်ပံ့ရေးဆိုင်ရာ ဒုတိယအတွင်းရေးမှူးချုပ် Martin Griffiths ဟာ ဧပြီလ ၄ ရက် တနင်္လာနေ့က မော်စကိုမြို့မှာ ရုရှား နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးနဲ့ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးခဲ့တာပါ။ အဲဒီနောက် ယူကရိန်းကို ဆက်လက် ထွက်ခွါသွားခဲ့ပါတယ်။
Griffiths က အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေးနဲ့ ပတ်သက်လို့ မှတ်ချက်ပေး ပြောဆိုခဲ့ခြင်း မရှိပါဘူး။ ဒါပေမဲ့ သူ့အနေနဲ့ ဒီတွေ့ဆုံဆွေးနွေးမှုဟာ အချိန်အတော်ကြာ လုပ်ဆောင်ရမယ့် လုပ်ငန်းစဉ်တခုရဲ့ အစပထမပဲ ဖြစ်တယ်လို့ ရှုမြင်ကြောင်း လူသားချင်းစာနာမှုဆိုင်ရာဌာန ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ Jens Laerke က သောကြာနေ့တုန်းက ပြောဆိုခဲ့ပါတယ်။
ဒါ့အပြင် နှစ်ဖက်တိုက်ခိုက်နေတဲ့ ရုရှားနဲ့ ယူကရိန်းအကြား ဒေသအလိုက် အပစ်အခတ် ရပ်စဲရေး သဘောတူညီချက်ရဖို့ဟာ အလွန်အရေးကြီးတယ်လို့ Griffiths က ယူဆကြောင်း ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ Laerke က ပြောပါတယ်။
“Mariupol လို စစ်ဒဏ်အဆိုးဆုံး ခံစားရတဲ့ မြို့ကြီးတွေမှာ အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေး လုပ်နိုင်ဖို့က နံပါတ် ၁ ဦးစားပေး ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီလိုမြို့ကြီးတွေမှာ ပိတ်မိနေတဲ့ အရပ်သားတွေကို သူတို့သဘောဆန္ဒအလျောက် ထွက်ခါွခွင့်ပြုပြီး သူတို့ရွေးချယ်တဲ့ နေရာတွေကို ပို့ပေးနိုင်ဖို့နဲ့ အဲဒီမြို့ကြီးတွေထဲကို လိုအပ်တဲ့ အကူအညီတွေ ပို့ပေးခွင့်ပြုဖို့ပါ။”
လွန်ခဲ့တဲ့ တလခွဲလောက်က ရုရှားတပ်တွေ ယူကရိန်းကို စတင်ကျူးကျော်ချိန်ကတည်းက Mariupol မြို့မှာ နေထိုင်တဲ့ အရပ်သားပြည်သူတွေဟာ ရုရှားတပ်တွေ ဝိုင်းရံပိတ်ဆို့တာကို ခံနေရတာပါ။ သူတို့မြို့ဟာ ရုရှားက ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်တာကြောင့် ကြေမွပျက်စီးသွားပြီး သူတို့ဟာ မြေအောက်ဗုံးခိုကျင်းတွေထဲမှာ ပုန်းအောင်းနေကြရတာပါ။
စာနာမှုဆိုင်ရာ အကြီးအကဲ Griffiths ယူကရိန်းကို သွားရောက်ခဲ့စဉ်က စစ်ကြောင့် သေဆုံးမှုနဲ့ ပျက်စီးမှု အတိုင်းအတာကို မြို့တော် Kyiv အနီးက Bucha နဲ့ Irpin မြို့တွေမှာ သူကိုယ်တိုင် မျက်ဝါးထင်ထင် တွေ့မြင်ခဲ့ရတယ်လို့ Laerke က ပြောဆိုပါတယ်။
ဒါ့အပြင် Bucha မြို့မှာ ရုရှားတပ်တွေက ကျူးလွန်ခဲ့တာလို့ စွပ်စွဲခံထားရတဲ့ အလောင်းတွေကို အစုလိုက် အပြုံလိုက် မြေမြှုပ်ထားတာနဲ့ ဒါဇင်နဲ့ချီတဲ့ ရပ်ကွက်တွေမှာ ပြိုကျနေတဲ့ လူနေတိုက်တာ အဆောက်အဦးတွေကို Griffiths တွေ့မြင်ခဲ့ရပြီး အလွန်တုန်လှုပ် ချောက်ချားစရာ မြင်ကွင်းတခု ဖြစ်ကြောင်းနဲ့ ဒါကို စုံစမ်းစစ်ဆေးဖို့ ပြောဆိုခဲ့တယ်လို့ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ Laerke က ပြောပါတယ်။
ရုရှားတပ်တွေဟာ မြို့တော် Kyiv ကို သိမ်းပိုက်နိုင်ခြင်းမရှိဘဲ ပြန်လည်ဆုတ်ခွါခဲ့ရပါတယ်။ သူတို့ရဲ့ ဦးတည်ချက် ပြောင်းသွားပြီး ယူကရိန်းအရှေ့ဘက်ခြမ်းက Donbas ဒေသကို အဓိကထား တိုက်ခိုက်ပါတယ်။ Luhansk နဲ့ Donetsk ကို ပြောင်းလဲဦးတည် တိုက်ခိုက်နေတာကြောင့် အဲဒီဒေသမှာလည်း Mariupol လို အခြေအနေမျိုး မဖြစ်ဖို့ကို ကုလသမဂ္ဂ တာဝန်ရှိသူတွေကတော့ မျှော်လင့်နေပါတယ်။
“Luhansk နဲ့ Donetsk က အရပ်သားပြည်သူတွေဟာလည်း မြေအောက်ခန်းတွေမှာ ပုန်းခိုနေရပါတယ်။ နောက်တပတ်ထဲမှာ ကျနော်တို့ယာဉ်တန်း အဲဒီသွားဖို့ စီစဉ်နေပါတယ်။ အဲဒါတွေ ဖြစ်နိုင်မဖြစ်နိုင် ဆိုတာကတော့ လုံခြုံရေး အခြေအနေတွေပေါ် မူတည်နေပါတယ်။ အဲဒီကို သွားလို့ရမယ်ဆိုရင်တော့ ကျနော်တို့ သွားဖို့အဆင်သင့်ပါပဲ။”
အရေးပေါ် လူသားချင်းစာနာမှုဆိုင်ရာ အကြီးအကဲ Griffiths ဟာ ရုရှားစကားပြော ယူကရိန်းအရှေ့ဘက်ခြမ်းဒေသမှာ ဘာတွေဖြစ်လာနိုင်မလဲ ဆိုတာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး အလွန် စိတ်ပူနေပါတယ်။ အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေးနဲ့ ပတ်သက်ပြီး အခြေအနေကောင်းတယ်လို့ သူ့အနေနဲ့ မမြင်မိကြောင်း ယူကရိန်းက ထွက်ခွါချိန်မှာ သတင်းထောက်တွေကို ပြောဆိုခဲ့တယ်လို့ လူသားချင်းစာနာမှုဆိုင်ရာဌာန ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ Laerke က ပြောဆိုခဲ့ပါတယ်။
---------------------------
(Unicode)
ယူကရိနျးစဈ ဒသေလိုကျ အပဈရပျပေးဖို့ ကုလတောငျးဆို
စဈဒဏျခံနရေတဲ့ ယူကရိနျးမှာ ရုရှားတပျတှေ ဝနျးရံပိတျဆို့ခံထားရတဲ့ ဒသေတှကေို လူသားခငြျးစာနာမှု အထောကျအကူတှေ ပေးနိုငျဖို့နဲ့ ပိတျမိနတေဲ့ အရပျသားတှေ ထှကျခှါနိုငျဖို့ ဒသေအလိုကျ အပဈအခတျရပျစဲရေးလုပျဖို့ ကုလသမဂ်ဂ လူသားခငြျးစာနာမှုဆိုငျရာ အကွီးအကဲ Martin Griffiths က တောငျးဆိုလိုကျပါတယျ။ ဆှဈဇာလနျနိုငျငံ ဂြီနီဗာမွို့ကနေ Lisa Schlein သတငျးပေးပို့ထားတာကို ကိုဇောျမိုးကြောျ တငျပွပေးထားပါတယျ။
ပွီးခဲ့တဲ့ရကျသတ်တပတျထဲတုနျးက ကုလသမဂ်ဂ တာဝနျရှိသူ Martin Griffiths က ယူကရိနျးမှာ ဖွဈနိုငျခွရှေိတဲ့ လူသားခငြျးစာနာမှုဆိုငျရာ အပဈအခတျ ရပျစဲရေးအတှကျ ရုရှားနိုငျငံခွားရေးဝနျကွီး Sergey Lavrov နဲ့ ဆှေးနှေးခဲ့ပါတယျ။ ကုလသမဂ်ဂ လူသားခငြျးစာနာမှုနဲ့ အရေးပေါျ ကူညီထောကျပံ့ရေးဆိုငျရာ ဒုတိယအတှငျးရေးမှူးခြုပျ Martin Griffiths ဟာ ဧပွီလ ၄ ရကျ တနငျ်လာနေ့က မောျစကိုမွို့မှာ ရုရှား နိုငျငံခွားရေးဝနျကွီးနဲ့ တှေ့ဆုံဆှေးနှေးခဲ့တာပါ။ အဲဒီနောကျ ယူကရိနျးကို ဆကျလကျ ထှကျခှါသှားခဲ့ပါတယျ။
Griffiths က အပဈအခတျရပျစဲရေးနဲ့ ပတျသကျလို့ မှတျခကြျပေး ပွောဆိုခဲ့ခွငျး မရှိပါဘူး။ ဒါပမေဲ့ သူ့အနနေဲ့ ဒီတှေ့ဆုံဆှေးနှေးမှုဟာ အခြိနျအတောျကွာ လုပျဆောငျရမယ့ျ လုပျငနျးစဉျတခုရဲ့ အစပထမပဲ ဖွဈတယျလို့ ရှုမွငျကွောငျး လူသားခငြျးစာနာမှုဆိုငျရာဌာန ပွောရေးဆိုခှင့ျရှိသူ Jens Laerke က သောကွာနေ့တုနျးက ပွောဆိုခဲ့ပါတယျ။
ဒါ့အပွငျ နှဈဖကျတိုကျခိုကျနတေဲ့ ရုရှားနဲ့ ယူကရိနျးအကွား ဒသေအလိုကျ အပဈအခတျ ရပျစဲရေး သဘောတူညီခကြျရဖို့ဟာ အလှနျအရေးကွီးတယျလို့ Griffiths က ယူဆကွောငျး ပွောရေးဆိုခှင့ျရှိသူ Laerke က ပွောပါတယျ။
“Mariupol လို စဈဒဏျအဆိုးဆုံး ခံစားရတဲ့ မွို့ကွီးတှမှော အပဈအခတျရပျစဲရေး လုပျနိုငျဖို့က နံပါတျ ၁ ဦးစားပေး ဖွဈပါတယျ။ အဲဒီလိုမွို့ကွီးတှမှော ပိတျမိနတေဲ့ အရပျသားတှကေို သူတို့သဘောဆန်ဒအလြောကျ ထှကျခါှခှင့ျပွုပွီး သူတို့ရှေးခယြျတဲ့ နရောတှကေို ပို့ပေးနိုငျဖို့နဲ့ အဲဒီမွို့ကွီးတှထေဲကို လိုအပျတဲ့ အကူအညီတှေ ပို့ပေးခှင့ျပွုဖို့ပါ။”
လှနျခဲ့တဲ့ တလခှဲလောကျက ရုရှားတပျတှေ ယူကရိနျးကို စတငျကြူးကြောျခြိနျကတညျးက Mariupol မွို့မှာ နထေိုငျတဲ့ အရပျသားပွညျသူတှဟော ရုရှားတပျတှေ ဝိုငျးရံပိတျဆို့တာကို ခံနရေတာပါ။ သူတို့မွို့ဟာ ရုရှားက ဗုံးကွဲတိုကျခိုကျတာကွောင့ျ ကွမှေပကြျစီးသှားပွီး သူတို့ဟာ မွအေောကျဗုံးခိုကငြျးတှထေဲမှာ ပုနျးအောငျးနကွေရတာပါ။
စာနာမှုဆိုငျရာ အကွီးအကဲ Griffiths ယူကရိနျးကို သှားရောကျခဲ့စဉျက စဈကွောင့ျ သဆေုံးမှုနဲ့ ပကြျစီးမှု အတိုငျးအတာကို မွို့တောျ Kyiv အနီးက Bucha နဲ့ Irpin မွို့တှမှော သူကိုယျတိုငျ မကြျဝါးထငျထငျ တှေ့မွငျခဲ့ရတယျလို့ Laerke က ပွောဆိုပါတယျ။
ဒါ့အပွငျ Bucha မွို့မှာ ရုရှားတပျတှကေ ကြူးလှနျခဲ့တာလို့ စှပျစှဲခံထားရတဲ့ အလောငျးတှကေို အစုလိုကျ အပွုံလိုကျ မွမွှေုပျထားတာနဲ့ ဒါဇငျနဲ့ခြီတဲ့ ရပျကှကျတှမှော ပွိုကနြတေဲ့ လူနတေိုကျတာ အဆောကျအဦးတှကေို Griffiths တှေ့မွငျခဲ့ရပွီး အလှနျတုနျလှုပျ ခြောကျခြားစရာ မွငျကှငျးတခု ဖွဈကွောငျးနဲ့ ဒါကို စုံစမျးစဈဆေးဖို့ ပွောဆိုခဲ့တယျလို့ ပွောရေးဆိုခှင့ျရှိသူ Laerke က ပွောပါတယျ။
ရုရှားတပျတှဟော မွို့တောျ Kyiv ကို သိမျးပိုကျနိုငျခွငျးမရှိဘဲ ပွနျလညျဆုတျခှါခဲ့ရပါတယျ။ သူတို့ရဲ့ ဦးတညျခကြျ ပွောငျးသှားပွီး ယူကရိနျးအရှေ့ဘကျခွမျးက Donbas ဒသေကို အဓိကထား တိုကျခိုကျပါတယျ။ Luhansk နဲ့ Donetsk ကို ပွောငျးလဲဦးတညျ တိုကျခိုကျနတောကွောင့ျ အဲဒီဒသေမှာလညျး Mariupol လို အခွအေနမြေိုး မဖွဈဖို့ကို ကုလသမဂ်ဂ တာဝနျရှိသူတှကေတော့ မြှောျလင့ျနပေါတယျ။
“Luhansk နဲ့ Donetsk က အရပျသားပွညျသူတှဟောလညျး မွအေောကျခနျးတှမှော ပုနျးခိုနရေပါတယျ။ နောကျတပတျထဲမှာ ကနြောျတို့ယာဉျတနျး အဲဒီသှားဖို့ စီစဉျနပေါတယျ။ အဲဒါတှေ ဖွဈနိုငျမဖွဈနိုငျ ဆိုတာကတော့ လုံခွုံရေး အခွအေနတှေပေေါျ မူတညျနပေါတယျ။ အဲဒီကို သှားလို့ရမယျဆိုရငျတော့ ကနြောျတို့ သှားဖို့အဆငျသင့ျပါပဲ။”
အရေးပေါျ လူသားခငြျးစာနာမှုဆိုငျရာ အကွီးအကဲ Griffiths ဟာ ရုရှားစကားပွော ယူကရိနျးအရှေ့ဘကျခွမျးဒသေမှာ ဘာတှဖွေဈလာနိုငျမလဲ ဆိုတာနဲ့ ပတျသကျပွီး အလှနျ စိတျပူနပေါတယျ။ အပဈအခတျရပျစဲရေးနဲ့ ပတျသကျပွီး အခွအေနကေောငျးတယျလို့ သူ့အနနေဲ့ မမွငျမိကွောငျး ယူကရိနျးက ထှကျခှါခြိနျမှာ သတငျးထောကျတှကေို ပွောဆိုခဲ့တယျလို့ လူသားခငြျးစာနာမှုဆိုငျရာဌာန ပွောရေးဆိုခှင့ျရှိသူ Laerke က ပွောဆိုခဲ့ပါတယျ။
