(Zawgyi/Unicode)
မြန်မာနိုင်ငံ၊ သံလွင်မြစ်ထဲက သဲတွေကို အကန့်အသတ်မရှိ တူးယူနေတာကြောင့် ဒေသခံတွေရဲ့ မြေနုကျွန်းတွေ ဆုံးရှုံးတဲ့အတွက် လယ်သမားတွေဘဝရပ်တည်ရေး အခက်ကြုံနေကြရပါတယ်။ စင်ကာပူအခြေစိုက် StarHigh ကုမ္ပဏီအနေနဲ့ သံလွင်မြစ်ထဲက သဲတွေကို အကန့်အသတ် မရှိ တူးယူဖို့ မြန်မာအစိုးရက ခွင့်ပြုထားတာကြောင့် ဒီသဲတွေကို စင်ကာပူကို တင်သွင်းနေတာပါ။ ဒီအကြောင်း ရိုက်တာသတင်းကို အခြေခံပြီး ကိုဇော်ဝင်းလှိုင်က တင်ပြပေးပါမယ်။
မွန်ပြည်နယ်၊ ချောင်းဆုံမြို့နယ်အတွင်း အခုချိန်မှာ ရေတွေလွမ်းသွားပြီး တချိန်က သီးနှံအထွက်ကောင်း တဲ့ သူ့လယ်ကွင်းတွေရှိခဲ့တဲ့ ကျွန်းနေရာကို အသက် ၅၁ နှစ်အရွယ် လယ်သမား ဦးသန်းဇော်ဦးက သံလွင်မြစ်ထဲကနေ လက်ညိုးထိုး ပြသခဲ့ပါတယ်။
“ဒီလယ်မြေတွေပေါ့ စပြိုတယ်ဆိုရင် ဒီလိုမျိုး နည်းနည်းလေး နဲ့ ပြိုသွားတယ်။ နောက်အရင်းရောက်သွားတော့ အကွင်းလိုက်လို ပျက်ကျတာပေါ့။”
တချိန်က ဦးသန်းဇော်ဦး ပိုင်ခဲ့တဲ့ ဒီနေရာက လယ် ၂၄ ဧကဟာလည်း လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ်အနည်းငယ်အတွင်း တဖြည်းဖြည်း ပျောက်ကွယ်သွားတာကြောင့် စိုက်ပျိုးရေးမလုပ်နိုင်တော့ဘဲ အကြွေးတွေလည်း ပိလာနေပါတယ်။
ဦးသန်းဇော်ဦးနဲ့ ဘဝတူ လယ်သမားတွေဟာ ဘဝရှင်သန်နေထိုင်နိုင်ရေးအတွက် ကျွန်းတခုပေါ်မှာ ကျန်နေသေးတဲ့ လယ်မြေလေး အနည်းငယ်နဲ့ဘဲ စိုက်ပျိုး လုပ်ကိုင် စားသောက်နေကြရတာပါ။ ဒါပေမယ့်လည်း သူတို့ရဲ့ဝင်ငွေက အရင်းတောင် မကာမိသလောက်ပါဘဲ။
မော်လမြိုင်မြို့နဲ့ မလှမ်းမကမ်းမှာရှိတဲ့ ချောင်းဆုံမြို့နယ်အတွင်းက လယ်သမားတွေကတော့ သူတို့ရဲ့လယ်မြေတွေ အခုလို ဆုံးရှုံးသွားရတာဟာ စင်ကာပူနိုင်ငံမှာ မှတ်ပုံတင်ထားတဲ့ StarHigh ကုမ္ပဏီက သူတို့ဒေသမှာ သဲတွေတူးယူပြီး စင်ကာပူကို တင်သွင်းနေတဲ့အတွက်ဖြစ်တယ်လို့ အပြစ်တင် ပြောဆိုနေကြပါတယ်။
“ဟိုမှာမြင်နေရတာက သဲစုပ်တဲ့ သင်္ဘောပေါ့ ။ အနားသွားရင်တော့ အကြီးကြီးပဲ အခုတော့ တော်တော်လေး လှမ်းသေးတယ်။ သူက နေ့ဘက်ကျရင် ဘာမှ မလုပ်ဘူး ကျောက်ချပြီးတော့ နေတယ်။ မိုးချုပ်ရင်တော့ လယ်မြေတွေနားက မြစ်တွေမှာ သဲလာစုပ်တယ်။”
StarHigh ကုမ္ပဏီဟာ ၂၀၁၃ ခုနှစ်ကစလို့ ဒီဒေသမှာရှိတဲ့ သံလွင်မြစ်ထဲကနေ သဲတန်ချိန် ထောင်ပေါင်းများကို စုပ်ယူနေခဲ့တာလို့ ဒီဒေသကို ကိုယ်စားပြုတဲ့ ပြည်သူ့လွှတ်တော်အမတ် ဒေါ်ကြည်ကြည်မြက ပြောပါတယ်။ ဒါကြောင့် ဒေသခံလယ်သမားတွေအတွက် အစားထိုး အသက်မွေးဝမ်းကြောင်းနိုင်မယ့် နည်းလမ်းတခုကို အစိုးရက ဖန်တီးပေးသင့်တယ်လို့ ဒေါ်ကြည်ကြည်မြက ပြောပါတယ်။
“သူတို့အတွက်တော့ အစားထိုးတဲ့ ပုံစံမျိုးလေးတွေ လုပ်ပေးမှပဲ အဆင်ပြေမယ်လို့ ထင်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ကျမတို့ကလည်း ကိုယ်စားလှယ်တွေဆိုတော့ ကျမတို့မှာလည်း ဘောပင်နဲ့ စာရွက်ပဲ ရှိတာလေ။ ကျမတို့က ပြည်သူ့အသံကို အော်ပေးရုံပဲ ရမှာ ။ လုပ်ပေးရမှာက အစိုးရ တာဝန်ဆိုတော့ လယ်သမားတွေအတွက်တော့ ကျမ တော်တော်လေး ရင်လေးမိပါတယ်။”
၂၀၁၈ ခုနှစ်နဲ့ ၂၀၁၉ ခုနှစ်အကြား StarHigh ကုမ္ပဏီက သဲတန်ချိန် အနည်းဆုံး တသိန်းခွဲလောက် စုပ်ယူသွားခဲ့တယ်လို့ ဒေါ်ကြည်ကြည်မြက ပြောပါတယ်။ ဒါပေမယ့် အခုနှစ်မှာ ဘယ်လောက်စုပ်ယူပြီးပြီဆိုတာတော့ မသိရသေးဘူးလို့ ဆိုပါတယ်။ StarHigh ကုမ္ပဏီကတော့ သူတို့အနေနဲ့ ဒေသခံအစိုးရရဲ့ ခွင့်ပြုချက်နဲ့ သဲတွေကို တရားဝင်စုပ်ယူနေတာဖြစ်ကြောင်းနဲ့ လယ်သမားတွေ စွပ်စွဲနေသလို မဟုတ်ကြောင်း ပြောပါတယ်။ သူတို့ကို ခွင့်ပြုထားတဲ့လိုင်စင်အရ သဲဘယ်လောက် စုပ်ယူနိုင်တယ်ဆိုတဲ့ ကန့်သတ်ချက်လည်း မပါဘူးလို့ ဆိုပါတယ်။
သံလွင်မြစ်ထဲက သဲတွေကို အခုလို စုပ်ယူနေတဲ့အတွက် သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ကို ထိခိုက်မှုနည်းတဲ့အပြင် ထုံးစံအရလည်း မြစ်ထဲမှာ သောင်ထွန်းမှာစိုးတဲ့အတွက် သဲတွေကို မတင်စုပ်ယူရတာမျိုးတောင်ရှိကြောင်း မြန်မာ တာဝန်ရှိသူတွေက ပြောပါတယ်။ ဒါပေမယ့် လယ်သမားတွေကတော့ သူတို့လယ်မြေတွေ ဆုံးရှုံးသွားတဲ့အတွက် နစ်နာကြေး ရလိုကြောင်း ပြောဆိုနေကြပြီး ပိုမိုတင်းကြပ်တဲ့ စည်းကမ်း ဥပဒေတွေ ချမှတ် ပြဌာန်းပေးဖို့ လိုလားနေကြတာပါ။
“အဲဒီတော့ အနာဂတ်က မရေရာဘူး။ ဒါကို အစိုးရအနေနဲ့ ဆိုပါစို့ ကျနော်တို့ ငါးကန်တူးနိုင်အောင် ခွင့်ပြုချက်တွေ ၊ ငါးကန်တူးဖို့ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံဖို့အတွက် အရင်းအနှီးတွေ အဲလိုရမယ်ဆိုရင်တော့ အဲဒါလေးတွေကိုတော့ ကျနော်တို့ မျှော်လင့်တာရှိပါတယ်။ အဲဒါလေးတွေဆိုရင်တော့ ကျနော်တို့ အနာဂတ်လေးတွေ ဆက်သွားလို့ရဦးမှာပေါ့။”
StarHigh ကုမ္ပဏီက သံလွင်မြစ်ထဲ သဲတွေလာတူးယူနေတဲ့အတွက် ဦးသန်းဇော်ဦးလိုဘဲ မူလက လယ်ဧက ၆၀ ကျော် ပိုင်ဆိုင်ခဲ့ရာက အခုချိန်မှာ ၆ ဧကလောက်သာ ပိုင်ဆိုင်တော့တဲ့သူ နောက်တဦးကတော့ အသက် ၄၈ နှစ်အရွယ် လယ်သမား ဦးမြင့်စန်းပါ။
“ကျနော်တို့ လယ်တွေက ဟိုနှစ်တုန်းက အဲဒီအဝေးကြီးလောက်ရှိတယ်ပေ့ါနော် ။ သဲသင်္ဘောလာပြီးတော့ တဖြေးဖြေးနဲ့ ပြိုကျကုန်တော့ အခုဆိုရင် ရေပြင်ပဲ ရှိတော့တယ်ပေါ့နော်။”
သူ့အနေနဲ့ အခုချိန်မှာ အစိုးရထံကချည်းထားတဲ့ အမတော်ကြေးငွေတွေကို ပြန်ဆပ်နိုင်ဖို့ အခက်အခဲ ရှိနေတယ်လို့လည်း ဦးမြင့်စန်းက ပြောပါတယ်။
“အစိုးရ ပိုက်ဆံက သိန်း ၃၀၊ ၄၀ လောက် ဆပ်ရမှာပေါ့။ စာအုပ် ၂ ခုဆိုတော့ ၃၀ ကျော်လောက်တော့ ဆပ်ရမယ်။ အခု ဆပ်ဖို့လည်း တပြားမှ မရှိဘူး ဖမ်းရင်လည်း ဖမ်း၊ ဖမ်းလည်း မတတ်နိုင်တော့ဘူးပေါ့နော် ။ ဒီလိုပဲ ကျနော်တို့ စဉ်းစားတယ် ။ ခါတိုင်းနှစ်ဆိုရင် အကြွေးတွေဆပ်ဖို့အတွက် ရှိတဲ့ဟာတွေ ရောင်းတယ် ကျွဲတွေ၊ နွားတွေ ရောင်းပြီးဆပ် ဒီအချိန်ဆိုရင် ပြီးသွားပြီပေါ့။ ဒီနှစ်က တပြားမှ မဆပ်ရသေးတာ ။ မဆပ်ရသေးတဲ့အတွက် ဘယ်လိုလုပ်ရမလဲ မသိတဲ့အတွက်ကြောင့် ဖမ်းရင်လည်း ဖမ်းတော့ ဆိုတဲ့ စိတ်နဲ့ပဲ နေလိုက်ပြီ။”
မြစ်ချေင်းတွေထဲက သဲတွေကို တူးယူခြင်းက သဘာဝဂေဟစံနစ်ကို ပျက်ဆီးစေတဲ့အပြင် မြစ်ကမ်းပါးတွေ ပြိုကျတာ၊ ရေးကြီးပြီး မိုးခေါင်ရေရှားတဲ့ပမာဏ ပိုမိုပြင်းထန်တာတွေ ဖြစ်စေတယ်လို့ သိပ္ပံပညာရှင်တွေ ပြောကြောင်း ကုလသမဂ္ဂ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် အစီအစဉ်က ၂၀၁၉ ခုနှစ်မှာ ထုတ်ပြန်တဲ့ အစီရင်ခံစာမှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။
ဥတုရာသီပြောင်းလဲလာမှုကြောင့် မြစ်ရေတွေလျှံတာ၊ နှုန်းမြေတွေတင်လာတာတွေရဲ့ အကျိုးဆက်တွေကြောင့် သံလွင်မြစ်ကမ်းပါးတွေ ပြိုကျတာ အခုမှ ဖြစ်လာတဲ့ ဖြစ်စဉ်အသစ်တခု မဟုတ်ပါဘူးလို့ သံလွင်မြစ်အကြောင်း သုတေသနပြုထားတဲ့ သြစတေးလျနိုင်ငံ၊ Melbourne တက္ကသိုလ်က Vanessa Lamb ကလည်း ပြောပါတယ်။
၂၀၁၈ ခုနှစ် တနှစ်ထဲမှာတင် သံလွင်မြစ်ထဲက ဒေါ်လာ ၆ သန်းတန်တဲ့ သဲတန်ချိန် တသန်း စင်ကာပူကို တင်ပို့ခဲ့တယ်လို့ ကုလသမဂ္ဂက နောက်ဆုံးပြုစုထားတဲ့ စစ်တမ်းမှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။ ဒါပေမယ့် မလေးရှားနိုင်ငံက သူပိုင် မြစ်၊ ချောင်းတွေထဲက သဲတူးယူမှုကို တားမြစ် ပိတ်ပင်လိုက်တဲ့အတွက် သံလွင်မြစ်ထဲက ထုတ်ယူတဲ့ ပမာဏဟာ အဆမတန် တိုးများလာနိုင်တယ်လို့ မြန်မာအစိုးရက ပြောပါတယ်။ သဲတွေကို စင်ကာပူတနိုင်ငံထဲသာ မကဘဲ တရုတ်နဲ့ အိန္ဒိယနိုင်ငံတွေကိုလည်း တင်ပို့ ရောင်းချနေကြောင်း StarHigh ကုမ္ပဏီက ပြောပါတယ် ။
မြန်မာ့လူငယ်တွေ အတွက် စိုက်ပျိုးရေးသတင်းကို ဖတ်ရှုနိုင်ပါပြီ။
(Unicode)
စငျ်ကာပူ ကို သဲတငျပို့လို့ လယျသမားတှေ စိုကျပြိုးမွဆေုံးရှုံး
မွနျမာနိုငျငံ၊ သံလှငျမွဈထဲက သဲတှကေို အကန့ျအသတျမရှိ တူးယူနတောကွောင့ျ ဒသေခံတှရေဲ့ မွနေုကြှနျးတှေ ဆုံးရှုံးတဲ့အတှကျ လယျသမားတှဘေဝရပျတညျရေး အခကျကွုံနကွေရပါတယျ။ စငျကာပူအခွစေိုကျ StarHigh ကုမ်ပဏီအနနေဲ့ သံလှငျမွဈထဲက သဲတှကေို အကန့ျအသတျမရှိ တူးယူဖို့ မွနျမာအစိုးရက ခှင့ျပွုထားတာကွောင့ျ ဒီသဲတှကေို စငျကာပူကို တငျသှငျးနတောပါ။ ဒီအကွောငျး ရိုကျတာသတငျးကို အခွခေံပွီး ကိုဇောျဝငျးလှိုငျက တငျပွပေးပါမယျ။
မှနျပွညျနယျ၊ ခြောငျးဆုံမွို့နယျအတှငျး အခုခြိနျမှာ ရတှေလှေမျးသှားပွီး တခြိနျက သီးနှံအထှကျကောငျး တဲ့ သူ့လယျကှငျးတှရှေိခဲ့တဲ့ ကြှနျးနရောကို အသကျ ၅၁ နှဈအရှယျ လယျသမား ဦးသနျးဇောျဦးက သံလှငျမွဈထဲကနေ လကျညိုးထိုး ပွသခဲ့ပါတယျ။
“ဒီလယျမွတှေပေေါ့ စပွိုတယျဆိုရငျ ဒီလိုမြိုး နညျးနညျးလေး နဲ့ ပွိုသှားတယျ။ နောကျအရငျးရောကျသှားတော့ အကှငျးလိုကျလို ပကြျကတြာပေါ့။”
တခြိနျက ဦးသနျးဇောျဦး ပိုငျခဲ့တဲ့ ဒီနရောက လယျ ၂၄ ဧကဟာလညျး လှနျခဲ့တဲ့ နှဈအနညျးငယျအတှငျး တဖွညျးဖွညျး ပြောကျကှယျသှားတာကွောင့ျ စိုကျပြိုးရေးမလုပျနိုငျတော့ဘဲ အကွှေးတှလေညျး ပိလာနပေါတယျ။
ဦးသနျးဇောျဦးနဲ့ ဘဝတူ လယျသမားတှဟော ဘဝရှငျသနျနထေိုငျနိုငျရေးအတှကျ ကြှနျးတခုပေါျမှာ ကနြျနသေေးတဲ့ လယျမွလေေး အနညျးငယျနဲ့ဘဲ စိုကျပြိုး လုပျကိုငျ စားသောကျနကွေရတာပါ။ ဒါပမေယ့ျလညျး သူတို့ရဲ့ဝငျငှကေ အရငျးတောငျ မကာမိသလောကျပါဘဲ။
မောျလမွိုငျမွို့နဲ့မလှမျးမကမျးမှာရှိတဲ့ ခြောငျးဆုံမွို့နယျအတှငျးက လယျသမားတှကေတော့ သူတို့ရဲ့လယျမွတှေေ အခုလို ဆုံးရှုံးသှားရတာဟာ စငျကာပူနိုငျငံမှာ မှတျပုံတငျထားတဲ့ StarHigh ကုမ်ပဏီက သူတို့ဒသေမှာ သဲတှတေူးယူပွီး စငျကာပူကို တငျသှငျးနတေဲ့အတှကျဖွဈတယျလို့ အပွဈတငျ ပွောဆိုနကွေပါတယျ။
“ဟိုမှာမွငျနရေတာက သဲစုပျတဲ့ သငျ်ဘောပေါ့ ။ အနားသှားရငျတော့ အကွီးကွီးပဲ အခုတော့ တောျတောျလေး လှမျးသေးတယျ။ သူက နေ့ဘကျကရြငျ ဘာမှ မလုပျဘူး ကြောကျခပြွီးတော့ နတေယျ။ မိုးခြုပျရငျတော့ လယျမွတှေနေားက မွဈတှမှော သဲလာစုပျတယျ။”
StarHigh ကုမ်ပဏီဟာ ၂၀၁၃ ခုနှဈကစလို့ ဒီဒသေမှာရှိတဲ့ သံလှငျမွဈထဲကနေ သဲတနျခြိနျ ထောငျပေါငျးမြားကို စုပျယူနခေဲ့တာလို့ ဒီဒသေကို ကိုယျစားပွုတဲ့ ပွညျသူ့လှှတျတောျအမတျ ဒေါျကွညျကွညျမွက ပွောပါတယျ။ ဒါကွောင့ျ ဒသေခံလယျသမားတှအေတှကျ အစားထိုး အသကျမှေးဝမျးကွောငျးနိုငျမယ့ျ နညျးလမျးတခုကို အစိုးရက ဖနျတီးပေးသင့ျတယျလို့ ဒေါျကွညျကွညျမွက ပွောပါတယျ။
“သူတို့အတှကျတော့ အစားထိုးတဲ့ ပုံစံမြိုးလေးတှေ လုပျပေးမှပဲ အဆငျပွမေယျလို့ ထငျပါတယျ။ ဒါပမေယ့ျ ကမြတို့ကလညျး ကိုယျစားလှယျတှဆေိုတော့ ကမြတို့မှာလညျး ဘောပငျနဲ့ စာရှကျပဲ ရှိတာလေ။ ကမြတို့က ပွညျသူ့အသံကို အောျပေးရုံပဲ ရမှာ ။ လုပျပေးရမှာက အစိုးရ တာဝနျဆိုတော့ လယျသမားတှအေတှကျတော့ ကမြ တောျတောျလေး ရငျလေးမိပါတယျ။”
၂၀၁၈ ခုနှဈနဲ့ ၂၀၁၉ ခုနှဈအကွား StarHigh ကုမ်ပဏီက သဲတနျခြိနျ အနညျးဆုံး တသိနျးခှဲလောကျ စုပျယူသှားခဲ့တယျလို့ ဒေါျကွညျကွညျမွက ပွောပါတယျ။ ဒါပမေယ့ျ အခုနှဈမှာ ဘယျလောကျစုပျယူပွီးပွီဆိုတာတော့ မသိရသေးဘူးလို့ ဆိုပါတယျ။ StarHigh ကုမ်ပဏီကတော့ သူတို့အနနေဲ့ ဒသေခံအစိုးရရဲ့ ခှင့ျပွုခကြျနဲ့ သဲတှကေို တရားဝငျစုပျယူနတောဖွဈကွောငျးနဲ့ လယျသမားတှေ စှပျစှဲနသေလို မဟုတျကွောငျး ပွောပါတယျ။ သူတို့ကို ခှင့ျပွုထားတဲ့လိုငျစငျအရ သဲဘယျလောကျ စုပျယူနိုငျတယျဆိုတဲ့ ကန့ျသတျခကြျလညျး မပါဘူးလို့ ဆိုပါတယျ။
သံလှငျမွဈထဲက သဲတှကေို အခုလို စုပျယူနတေဲ့အတှကျ သဘာဝပတျဝနျးကငြျကို ထိခိုကျမှုနညျးတဲ့အပွငျ ထုံးစံအရလညျး မွဈထဲမှာ သောငျထှနျးမှာစိုးတဲ့အတှကျ သဲတှကေို မတငျစုပျယူရတာမြိုးတောငျရှိကွောငျး မွနျမာ တာဝနျရှိသူတှကေ ပွောပါတယျ။ ဒါပမေယ့ျ လယျသမားတှကေတော့ သူတို့လယျမွတှေေ ဆုံးရှုံးသှားတဲ့အတှကျ နဈနာကွေး ရလိုကွောငျး ပွောဆိုနကွေပွီး ပိုမိုတငျးကွပျတဲ့ စညျးကမျး ဥပဒတှေေ ခမြှတျ ပွဌာနျးပေးဖို့ လိုလားနကွေတာပါ။
“အဲဒီတော့ အနာဂတျက မရရောဘူး။ ဒါကို အစိုးရအနနေဲ့ ဆိုပါစို့ ကနြောျတို့ ငါးကနျတူးနိုငျအောငျ ခှင့ျပွုခကြျတှေ ၊ ငါးကနျတူးဖို့ ရငျးနှီးမွှုပျနှံဖို့အတှကျ အရငျးအနှီးတှေ အဲလိုရမယျဆိုရငျတော့ အဲဒါလေးတှကေိုတော့ ကနြောျတို့ မြှောျလင့ျတာရှိပါတယျ။ အဲဒါလေးတှဆေိုရငျတော့ ကနြောျတို့ အနာဂတျလေးတှေ ဆကျသှားလို့ရဦးမှာပေါ့။”
StarHigh ကုမ်ပဏီက သံလှငျမွဈထဲ သဲတှလောတူးယူနတေဲ့အတှကျ ဦးသနျးဇောျဦးလိုဘဲ မူလက လယျဧက ၆၀ ကြောျ ပိုငျဆိုငျခဲ့ရာက အခုခြိနျမှာ ၆ ဧကလောကျသာ ပိုငျဆိုငျတော့တဲ့သူ နောကျတဦးကတော့ အသကျ ၄၈ နှဈအရှယျ လယျသမား ဦးမွင့ျစနျးပါ။
“ကနြောျတို့ လယျတှကေ ဟိုနှဈတုနျးက အဲဒီအဝေးကွီးလောကျရှိတယျပေ့ါနောျ ။ သဲသငျ်ဘောလာပွီးတော့ တဖွေးဖွေးနဲ့ ပွိုကကြုနျတော့ အခုဆိုရငျ ရပွေငျပဲ ရှိတော့တယျပေါ့နောျ။”
သူ့အနနေဲ့ အခုခြိနျမှာ အစိုးရထံကခညြျးထားတဲ့ အမတောျကွေးငှတှေကေို ပွနျဆပျနိုငျဖို့ အခကျအခဲ ရှိနတေယျလို့လညျး ဦးမွင့ျစနျးက ပွောပါတယျ။
“အစိုးရ ပိုကျဆံက သိနျး ၃၀၊ ၄၀ လောကျ ဆပျရမှာပေါ့။ စာအုပျ ၂ ခုဆိုတော့ ၃၀ ကြောျလောကျတော့ ဆပျရမယျ။ အခု ဆပျဖို့လညျး တပွားမှ မရှိဘူး ဖမျးရငျလညျး ဖမျး၊ ဖမျးလညျး မတတျနိုငျတော့ဘူးပေါ့နောျ ။ ဒီလိုပဲ ကနြောျတို့ စဉျးစားတယျ ခါတိုငျးနှဈဆိုရငျ အကွှေးတှဆေပျဖို့အတှကျ ရှိတဲ့ဟာတှေ ရောငျးတယျ ကြှဲတှေ၊ နှားတှေ ရောငျးပွီးဆပျ ဒီအခြိနျဆိုရငျ ပွီးသှားပွီပေါ့။ ဒီနှဈက တပွားမှ မဆပျရသေးတာ ။ မဆပျရသေးတဲ့အတှကျ ဘယျလိုလုပျရမလဲ မသိတဲ့အတှကျကွောင့ျ ဖမျးရငျလညျး ဖမျးတော့ ဆိုတဲ့ စိတျနဲ့ပဲ နလေိုကျပွီ။”
မွဈခြငျေးတှထေဲက သဲတှကေို တူးယူခွငျးက သဘာဝဂဟေစံနဈကို ပကြျဆီးစတေဲ့အပွငျ မွဈကမျးပါးတှေ ပွိုကတြာ၊ ရေးကွီးပွီး မိုးခေါငျရရှေားတဲ့ပမာဏ ပိုမိုပွငျးထနျတာတှေ ဖွဈစတေယျလို့ သိပ်ပံပညာရှငျတှေ ပွောကွောငျး ကုလသမဂ်ဂ သဘာဝပတျဝနျးကငြျ အစီအစဉျက ၂၀၁၉ ခုနှဈမှာ ထုတျပွနျတဲ့ အစီရငျခံစာမှာ ဖောျပွထားပါတယျ။
ဥတုရာသီပွောငျးလဲလာမှုကွောင့ျ မွဈရတှေလြှေံတာ၊ နှုနျးမွတှေတေငျလာတာတှရေဲ့ အကြိုးဆကျတှကွေောင့ျ သံလှငျမွဈကမျးပါးတှေ ပွိုကတြာ အခုမှ ဖွဈလာတဲ့ ဖွဈစဉျအသဈတခု မဟုတျပါဘူးလို့ သံလှငျမွဈအကွောငျး သုတသေနပွုထားတဲ့ သွစတေးလနြိုငျငံ၊ Melbourne တက်ကသိုလျက Vanessa Lamb ကလညျး ပွောပါတယျ။
၂၀၁၈ ခုနှဈ တနှဈထဲမှာတငျ သံလှငျမွဈထဲက ဒေါျလာ ၆ သနျးတနျတဲ့ သဲတနျခြိနျ တသနျး စငျကာပူကို တငျပို့ခဲ့တယျလို့ ကုလသမဂ်ဂက နောကျဆုံးပွုစုထားတဲ့ စဈတမျးမှာ ဖောျပွထားပါတယျ။ ဒါပမေယ့ျ မလေးရှားနိုငျငံက သူပိုငျ မွဈ၊ ခြောငျးတှထေဲက သဲတူးယူမှုကို တားမွဈ ပိတျပငျလိုကျတဲ့အတှကျ သံလှငျမွဈထဲက ထုတျယူတဲ့ပမာဏဟာ အဆမတနျ တိုးမြားလာနိုငျတယျလို့ မွနျမာအစိုးရက ပွောပါတယျ။ သဲတှကေို စငျကာပူတနိုငျငံထဲသာ မကဘဲ တရုတျနဲ့ အိန်ဒိယနိုငျငံတှကေိုလညျး တငျပို့ ရောငျးခနြကွေောငျး StarHigh ကုမ်ပဏီက ပွောပါတယျ ။
မွနျမာ့လူငယျတှေ အတှကျ စိုကျပြိုးရေးသတငျးကို ဖတျရှုနိုငျပါပွီ။
