သမ္မတ Donald Trump ကို တရားစွဲဆိုရေး ဒီမိုကရက် အောက်လွှတ်တော်အမတ်တွေက စုံစမ်းစစ်ဆေးနေကြပါ တယ်။ သမ္မတဟာ ပုဂ္ဂိုလ်ရေးအကျိုးစီးပွားအတွက် အာဏာလွဲသုံးစားလုပ်တယ်လို့ အစိုးရ အတွင်းသတင်းပေးတယောက်က စွပ်စွဲပြီးတဲ့နောက် အခုလို စုံစမ်းစစ်ဆေးနေတာပါ။ ဒီအခြေအနေအရပ်ရပ်နဲ့ ပတ်သက်လို့ Jim Malone နဲ့ Barry Newhouse တို့ ရှင်းလင်းရေးသားထားတာကို အခြေခံပြီး ကိုကျော်ကျော်သိန်းက တင်ပြထားပါတယ်။
မေး။ ။ အောက်လွှတ်တော်က သမ္မတကို တရားစွဲဖို့ ဘာ့ကြောင့် စုံစမ်းစစ်ဆေးနေတာပါလဲ …
ဖြေ။။ သမ္မတ Donald Trump က သူ့ရဲ့ နိုင်ငံရေးပြိုင်ဘက်တဦးလည်းဖြစ်၊ ၂၀၂၀ ပြည့် သမ္မတရွေးကောက်ပွဲမှာ ဒီမိုကရက် ပါတီကိုယ်စားပြု သမ္မတလောင်းဖြစ်ဖို့ ကြိုးစားနေသူတွေထဲ ထိပ်ဆုံးကပြေးနေတဲ့ ဒုသမ္မတဟောင်း Joe Biden နဲ့ပတ်သက်ပြီး စုံစမ်းစစ်ဆေးဖို့ ယူကရိန်းသမ္မတကို ပြောခဲ့တာကနေ ဒါဟာ အခြေခံဥပဒေအရ သူ့ရဲ့လုပ်ပိုင်ခွင့်အာဏာကို အလွဲသုံးစားလုပ်တာ ဖြစ်နိုင်ခြေရှိတယ်လို့ ယူဆပြီးတော့ အောက်လွှတ်တော်ကိုထိန်းချုပ်ထားတဲ့ ဒီမိုကရက်တွေက စုံစမ်းစစ်ဆေးနေတာဖြစ်ပါတယ်။
မေး။ ။ ယူကရိန်းသမ္မတကို အဲဒီလိုပြောတာက သမ္မတကို အရေးယူနိုင်ခြေရှိတဲ့လုပ်ရပ်လို့ ဒီမိုကရက်တွေက ဘာ့ကြောင့် ယူဆတာပါလဲ …
ဖြေ။။ ရွေးကောက်ပွဲနဲ့ဆက်စပ်ပြီး တခြားနိုင်ငံတခုကို အကူအညီတောင်းတာဟာ အမေရိကန်ရွေးကောက်ပွဲတွေမှာ ပြည်ပ စွက်ဖက်မှုကို တားမြစ်ထားတဲ့ ရွေးကောက်ပွဲ ရန်ပုံငွေဆိုင်ရာဥပဒေကို ချိုးဖောက်တာဖြစ်နိုင်တယ်လို့ ဒီမိုကရက်တွေက ပြောနေ ကြတာပါ။ အနိမ့်ဆုံးအဆင့်ကတော့ ဒါဟာ အမေရိကန်ရွေးကောက်ပွဲစနစ်ကို ထိခိုက်စေတဲ့အဆင့်တော့ ရောက်တယ်လို့ ဒီမိုကရက်တွေကပြောပါတယ်။
မေး။ ။ ဒီအပေါ် သမ္မတထရမ့်ပ်ဘက်ကရော ဘယ်လိုများ ချေပ ပြောဆိုနေပါသလဲ …
ဖြေ။။ သမ္မတကတော့ ယူကရိန်းသမ္မတနဲ့ တယ်လီဖုန်းစကားပြောတာ သိပ်ကောင်းတယ်၊ သူ ဘာမှ မဟုတ်တာလုပ်ထားတာ မရှိဘူးလို့ ပြောထားပါတယ်။ ဒီမိုကရက်တွေဟာ ပါတီနိုင်ငံရေးပယောဂနဲ့ စုံစမ်းစစ်ဆေးနေတာလို့ စွပ်စွဲထားပါတယ်။ လက်ရှိ အချိန်ထိကတော့ စုံစမ်းစစ်ဆေးမှုမှာ သမ္မတအိမ်ဖြူတော်က ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု မရှိပါဘူး။
မေး။ ။ အမေရိကန်လူထုကရော … သမ္မတထရမ့်ပ် တရားစွဲခံရနိုင်ခြေအပေါ် ဘယ်လို ယူဆကြပါသလဲ …
ဖြေ။။ တရားစွဲဆိုရေး စုံစမ်းစစ်ဆေးမယ်လို့ကြေညာပြီး ရက်ပိုင်းတွေအတွင်းကောက်ယူတဲ့ လူထုသဘောထားအမြင် စစ်တမ်း တွေအရ သမ္မတကို တရားစွဲပြီး ရာထူးကဖယ်ရှားဖို့ အမေရိကန်မဲဆန္ဒရှင် ထက်ဝက်လောက်က ထောက်ခံတာတွေ့ရပါတယ်။ ဒီနှစ်အစောပိုင်းတုန်းက ကောက်ယူတဲ့ လူထုစစ်တမ်းတွေမှာ တွေ့ခဲ့ရတဲ့ တရားစွဲဆိုရေးအပေါ် ထောက်ခံမှုထက် အခုနောက်ပိုင်း ကောက်ယူတဲ့ စစ်တမ်းတွေမှာ လူထုထောက်ခံမှု နည်းနည်းပိုတက်လာတာ တွေ့ရပါတယ်။
မေး။ ။ လက်ရှိမှာ ဘယ်အခြေအနေ ရောက်နေပါပြီလဲ …
ဖြေ။။ လက်ရှိမှာက သမ္မတဟာ အပြစ်ကျူးလွန်ထားသလား ဆိုတာနဲ့ပတ်သက်ပြီး အချက်အလက် အထောက်အထားတွေ စုဆောင်းဖို့ အောက်လွှတ်တော် ဒီမိုကရက်တွေက တရားဝင် စပြီး စုံစမ်းစစ်ဆေးနေပါပြီ။ ဒီကနေတဆင့် သမ္မတကို တရားစွဲဆို ရေး အောက်လွှတ်တော်မှာ မဲခွဲဆုံးဖြတ်တဲ့အဆင့် ရောက်သွားနိုင်ပါတယ်။ သမ္မတကို တရားစွဲဆိုရေး ပြဌာန်းချက်တွေနဲ့ ကိုက်ညီ တယ်ဆိုတဲ့ အတည်ပြုချက်ရဖို့က အောက်လွှတ်တော်အမတ်အများစု၊ တနည်းအားဖြင့် ၅၀% ကျော် ထောက်ခံဖို့ပဲလိုပါတယ်။ အတည်ပြုမယ်ဆိုရင်တော့ သမ္မတဟာ ပြစ်မှုကျူးလွန်ထားတယ်ဆိုပြီး အောက်လွှတ်တော်က စွဲချက်တင်လိုက်တဲ့သဘောပါပဲ။
မေး။ ။ အောက်လွှတ်တော်က အတည်ပြုလိုက်ပြီဆိုရင် ဘာဆက်ဖြစ်ပါမလဲ …
ဖြေ။။ ။ အခြေခံဥပဒေအရ အထက်လွှတ်တော်မှာ တရားစစ်ဆေးရမှာဖြစ်ပါတယ်။ အထက်လွှတ်တော်အမတ် အယောက် ၁၀၀ က ဂျူရီလူကြီးတွေလို ကြားနာကြရမှာပါ။ အောက်လွှတ်တော်ရဲ့ စွဲချက်တွေဟာ သမ္မတကို ရာထူးကနေ ဖယ်ရှားနိုင်လောက်တဲ့ ထိ လေးနက်ခိုင်လုံရဲ့လားဆိုတာ အဲဒီ အထက်လွှတ်တော်အမတ်တွေက မဲခွဲဆုံးဖြတ်ကြမှာဖြစ်ပါတယ်။ ထောက်ခံမဲ ၃ ပုံ ၂ ပုံ၊ တနည်းအားဖြင့် အမတ် ၁၀၀ ထဲက ၆၇ ဦးထောက်ခံရင် သမ္မတကို ရာထူးက ဖယ်ရှားနိုင်မှာဖြစ်ပါတယ်။ လက်ရှိမှာ ရီပတ်ဘလီ ကန်တွေက အမတ်နေရာအများစု ၅၃ နေရာရထားပြီး ဒီမိုကရက်က ၄၇ နေရာပဲရထားပါတယ်။
မေး။ ။ အရင်က သမ္မတတွေထဲမှာ တရားစွဲခံရတဲ့လူ ရှိဖူးပါသလား …
ဖြေ။။ နှစ်ယောက်ရှိပါတယ်။ ၁၈၆၈ ခုနှစ်က Andrew Johnson ၊ ၁၉၉၈ ခုနှစ်က Bill Clinton တို့ပါ။ အထက်လွှတ်တော်မှာ တရားစစ်ဆေးတဲ့အခါမှာတော့ သူတို့နှစ်ယောက်လုံးမှာ အပြစ်မရှိဘူးလို့ ဆုံးဖြတ်ခဲ့တာကြောင့် သမ္မတတွေအဖြစ် ဆက်လုပ်သွား ခဲ့ကြပါတယ်။ Richard Nixon ကတော့ ၁၉၇၄ ခုနှစ်မှာ အောက်လွှတ်တော်က သူ့ကိုတရားစွဲဆိုရေး စပြီးလုပ်တဲ့အချိန်၊ လွှတ်တော် ရီပတ်ဘလီကန် ခေါင်းဆောင်တွေကလည်း အထက်လွှတ်တော်မှာ တရားစစ်ဆေးရင် သူ လွတ်မှာမဟုတ်ဘူးဆိုပြီး ပြောလိုက်ပြီးတဲ့နောက် ရာထူးကနေ ကိုယ့်သဘောနဲ့ကိုယ် နုတ်ထွက်သွားခဲ့ပါတယ်။
.....................
{Unicode}
သမ်မတ Trump ကို တရားစှဲဆိုရေး အခွအနေ နဲ့ အလားအလာ
သမ်မတ Donald Trump ကို တရားစှဲဆိုရေး ဒီမိုကရကျ အောကျလှှတျတောျအမတျတှကေ စုံစမျးစဈဆေးနကွေပါ တယျ။ သမ်မတဟာ ပုဂ်ဂိုလျရေးအကြိုးစီးပှားအတှကျ အာဏာလှဲသုံးစားလုပျတယျလို့ အစိုးရ အတှငျးသတငျးပေးတယောကျက စှပျစှဲပွီးတဲ့နောကျ အခုလို စုံစမျးစဈဆေးနတောပါ။ ဒီအခွအေနအေရပျရပျနဲ့ ပတျသကျလို့ Jim Malone နဲ့ Barry Newhouse တို့ ရှငျးလငျးရေးသားထားတာကို အခွခေံပွီး ကိုကြောျကြောျသိနျးက တငျပွထားပါတယျ။
မေး။ ။ အောကျလှှတျတောျက သမ်မတကို တရားစှဲဖို့ ဘာ့ကွောင့ျ စုံစမျးစဈဆေးနတောပါလဲ …
ဖွေ။။ သမ်မတ Donald Trump က သူ့ရဲ့ နိုငျငံရေးပွိုငျဘကျတဦးလညျးဖွဈ၊ ၂၀၂၀ ပွည့ျ သမ်မတရှေးကောကျပှဲမှာ ဒီမိုကရကျ ပါတီကိုယျစားပွု သမ်မတလောငျးဖွဈဖို့ ကွိုးစားနသေူတှထေဲ ထိပျဆုံးကပွေးနတေဲ့ ဒုသမ်မတဟောငျး Joe Biden နဲ့ပတျသကျပွီး စုံစမျးစဈဆေးဖို့ ယူကရိနျးသမ်မတကို ပွောခဲ့တာကနေ ဒါဟာ အခွခေံဥပဒအေရ သူ့ရဲ့လုပျပိုငျခှင့ျအာဏာကို အလှဲသုံးစားလုပျတာ ဖွဈနိုငျခွရှေိတယျလို့ ယူဆပွီးတော့ အောကျလှှတျတောျကိုထိနျးခြုပျထားတဲ့ ဒီမိုကရကျတှကေ စုံစမျးစဈဆေးနတောဖွဈပါတယျ။
မေး။ ။ ယူကရိနျးသမ်မတကို အဲဒီလိုပွောတာက သမ်မတကို အရေးယူနိုငျခွရှေိတဲ့လုပျရပျလို့ ဒီမိုကရကျတှကေ ဘာ့ကွောင့ျ ယူဆတာပါလဲ …
ဖွေ။။ ရှေးကောကျပှဲနဲ့ဆကျစပျပွီး တခွားနိုငျငံတခုကို အကူအညီတောငျးတာဟာ အမရေိကနျရှေးကောကျပှဲတှမှော ပွညျပ စှကျဖကျမှုကို တားမွဈထားတဲ့ ရှေးကောကျပှဲ ရနျပုံငှဆေိုငျရာဥပဒကေို ခြိုးဖောကျတာဖွဈနိုငျတယျလို့ ဒီမိုကရကျတှကေ ပွောနေ ကွတာပါ။ အနိမ့ျဆုံးအဆင့ျကတော့ ဒါဟာ အမရေိကနျရှေးကောကျပှဲစနဈကို ထိခိုကျစတေဲ့အဆင့ျတော့ ရောကျတယျလို့ ဒီမိုကရကျတှကေပွောပါတယျ။
မေး။ ။ ဒီအပေါျ သမ်မတထရမ့ျပျဘကျကရော ဘယျလိုမြား ခြပေ ပွောဆိုနပေါသလဲ …
ဖွေ။။ သမ်မတကတော့ ယူကရိနျးသမ်မတနဲ့ တယျလီဖုနျးစကားပွောတာ သိပျကောငျးတယျ၊ သူ ဘာမှ မဟုတျတာလုပျထားတာ မရှိဘူးလို့ ပွောထားပါတယျ။ ဒီမိုကရကျတှဟော ပါတီနိုငျငံရေးပယောဂနဲ့ စုံစမျးစဈဆေးနတောလို့ စှပျစှဲထားပါတယျ။ လကျရှိ အခြိနျထိကတော့ စုံစမျးစဈဆေးမှုမှာ သမ်မတအိမျဖွူတောျက ပူးပေါငျးဆောငျရှကျမှု မရှိပါဘူး။
မေး။ ။ အမရေိကနျလူထုကရော … သမ်မတထရမ့ျပျ တရားစှဲခံရနိုငျခွအေပေါျ ဘယျလို ယူဆကွပါသလဲ …
ဖွေ။။ တရားစှဲဆိုရေး စုံစမျးစဈဆေးမယျလို့ကွညောပွီး ရကျပိုငျးတှအေတှငျးကောကျယူတဲ့ လူထုသဘောထားအမွငျ စဈတမျး တှအေရ သမ်မတကို တရားစှဲပွီး ရာထူးကဖယျရှားဖို့ အမရေိကနျမဲဆန်ဒရှငျ ထကျဝကျလောကျက ထောကျခံတာတှေ့ရပါတယျ။ ဒီနှဈအစောပိုငျးတုနျးက ကောကျယူတဲ့ လူထုစဈတမျးတှမှော တှေ့ခဲ့ရတဲ့ တရားစှဲဆိုရေးအပေါျ ထောကျခံမှုထကျ အခုနောကျပိုငျး ကောကျယူတဲ့ စဈတမျးတှမှော လူထုထောကျခံမှု နညျးနညျးပိုတကျလာတာ တှေ့ရပါတယျ။
မေး။ ။ လကျရှိမှာ ဘယျအခွအေနေ ရောကျနပေါပွီလဲ …
ဖွေ။။ လကျရှိမှာက သမ်မတဟာ အပွဈကြူးလှနျထားသလား ဆိုတာနဲ့ပတျသကျပွီး အခကြျအလကျ အထောကျအထားတှေ စုဆောငျးဖို့ အောကျလှှတျတောျ ဒီမိုကရကျတှကေ တရားဝငျ စပွီး စုံစမျးစဈဆေးနပေါပွီ။ ဒီကနတေဆင့ျ သမ်မတကို တရားစှဲဆို ရေး အောကျလှှတျတောျမှာ မဲခှဲဆုံးဖွတျတဲ့အဆင့ျ ရောကျသှားနိုငျပါတယျ။ သမ်မတကို တရားစှဲဆိုရေး ပွဌာနျးခကြျတှနေဲ့ ကိုကျညီ တယျဆိုတဲ့ အတညျပွုခကြျရဖို့က အောကျလှှတျတောျအမတျအမြားစု၊ တနညျးအားဖွင့ျ ၅၀% ကြောျ ထောကျခံဖို့ပဲလိုပါတယျ။ အတညျပွုမယျဆိုရငျတော့ သမ်မတဟာ ပွဈမှုကြူးလှနျထားတယျဆိုပွီး အောကျလှှတျတောျက စှဲခကြျတငျလိုကျတဲ့သဘောပါပဲ။
မေး။ ။ အောကျလှှတျတောျက အတညျပွုလိုကျပွီဆိုရငျ ဘာဆကျဖွဈပါမလဲ …
ဖွေ။။ ။ အခွခေံဥပဒအေရ အထကျလှှတျတောျမှာ တရားစဈဆေးရမှာဖွဈပါတယျ။ အထကျလှှတျတောျအမတျ အယောကျ ၁၀၀ က ဂြူရီလူကွီးတှလေို ကွားနာကွရမှာပါ။ အောကျလှှတျတောျရဲ့ စှဲခကြျတှဟော သမ်မတကို ရာထူးကနေ ဖယျရှားနိုငျလောကျတဲ့ ထိ လေးနကျခိုငျလုံရဲ့လားဆိုတာ အဲဒီ အထကျလှှတျတောျအမတျတှကေ မဲခှဲဆုံးဖွတျကွမှာဖွဈပါတယျ။ ထောကျခံမဲ ၃ ပုံ ၂ ပုံ၊ တနညျးအားဖွင့ျ အမတျ ၁၀၀ ထဲက ၆၇ ဦးထောကျခံရငျ သမ်မတကို ရာထူးက ဖယျရှားနိုငျမှာဖွဈပါတယျ။ လကျရှိမှာ ရီပတျဘလီ ကနျတှကေ အမတျနရောအမြားစု ၅၃ နရောရထားပွီး ဒီမိုကရကျက ၄၇ နရောပဲရထားပါတယျ။
မေး။ ။ အရငျက သမ်မတတှထေဲမှာ တရားစှဲခံရတဲ့လူ ရှိဖူးပါသလား …
ဖွေ။။ နှဈယောကျရှိပါတယျ။ ၁၈၆၈ ခုနှဈက Andrew Johnson ၊ ၁၉၉၈ ခုနှဈက Bill Clinton တို့ပါ။ အထကျလှှတျတောျမှာ တရားစဈဆေးတဲ့အခါမှာတော့ သူတို့နှဈယောကျလုံးမှာ အပွဈမရှိဘူးလို့ ဆုံးဖွတျခဲ့တာကွောင့ျ သမ်မတတှအေဖွဈ ဆကျလုပျသှား ခဲ့ကွပါတယျ။ Richard Nixon ကတော့ ၁၉၇၄ ခုနှဈမှာ အောကျလှှတျတောျက သူ့ကိုတရားစှဲဆိုရေး စပွီးလုပျတဲ့အခြိနျ၊ လှှတျတောျ ရီပတျဘလီကနျ ခေါငျးဆောငျတှကေလညျး အထကျလှှတျတောျမှာ တရားစဈဆေးရငျ သူ လှတျမှာမဟုတျဘူးဆိုပွီး ပွောလိုကျပွီးတဲ့နောကျ ရာထူးကနေ ကိုယ့ျသဘောနဲ့ကိုယျ နုတျထှကျသှားခဲ့ပါတယျ။
