(Zawgyi/Unicode)
မြန်မာ့အရေးနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ကုလသမဂ္ဂအထွေထွေညီလာခံမှာ ဆုံးဖြတ်ချက် မူကြမ်းချမှတ်ရေးအတွက် အင်္ဂါနေ့မှာ မဲခွဲဆုံးဖြတ်မယ့် အစီစဉ်ကို ကုလသမဂ္ဂက ရွှေ့ဆိုင်းလိုက်ပါတယ်။
တနင်္လာနေ့ကတော့ ကုလအထွေထွေညီလာခံ အလှည့်ကျ သဘာပတိရဲ့ ပြောခွင့်ရ Brenden Varma က သတင်းထောက်တွေကို ခုလို ပြောကြားခဲ့တာပါ။
မနက်ဖြန် နေ့လည် ၃ နာရီမှာ ကုလသမဂ္ဂအထွေထွေညီလာခံကနေ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ အခြေအနေနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ (တကယ်တမ်းလိုက်နာဖို့ မလိုအပ်တဲ့) ဆုံးဖြတ်ချက်မှုကြမ်းကို ချပြဖို့ ရှိကြောင်း ပြောသွားတာပါ။
ဒီမူကြမ်းကို ဥရောပက နိုင်ငံငယ်လေးတခုဖြစ်တဲ့ Liechtenstein က ဦးဆောင်တင်သွင်းတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီဆုံးဖြတ်ချက်မူကြမ်းအတွက် နိုင်ငံပေါင်း ၁၉၃ နိုင်ငံက မဲခွဲကြမှာ ဖြစ်ပြီး ဒီအထဲမှာ တရုတ်နဲ့ အာဆီယံ နိုင်ငံတွေပါ ပါဝင်နေတာကြောင့် အတည်ပြုနိုင်၊ မနိုင် မသေချာသေးပါဘူး။
ဒီဆုံးဖြတ်ချက် မူကြမ်းထဲမှာ မြန်မာနိုင်ငံကို လက်နက်ခဲယမ်းမီးကျောက်မျိုးစုံ ရောင်းချတာ ဒါမှမဟုတ် လွှဲပြောင်းတာမျိုးကို တိုက်ရိုက်ဖြစ်စေ သွယ်ဝိုက်ပြီး ဖြစ်စေ မပြုလုပ်ဖို့ ချက်ချင်းဆိုင်းငံ့ထားရမှာ ဖြစ်ကြောင်း တောင်းဆိုတာ ပါဝင်ပါတယ်။
ဒါ့အပြင် ဖေဖေါ်ဝါရီ ၁ ရက်စစ်တပ်အာဏာသိမ်းခဲ့ချိန်ကစပြီး ထုတ်ပြန်ထားတဲ့ နိုင်ငံတော် အရေးပေါ် အခြေနေကြေညာမှုကို အဆုံးသတ်ဖို့၊ ငြိမ်းချမ်းစွာ ဆန္ဒပြနေသူတွေ အပေါ် အကြမ်းဖက်မှုအားလုံး ရပ်ပစ်ဖို့ အပြင် မြန်မာပြည်သူတွေက သူတို့ရဲ့ ဆန္ဒကိုထုတ်ဖေါ်ပြသခဲ့တဲ့ နိုဝင်ဘာရွေးကောက်ပွဲ ရလဒ်ကို လေးစားဖို့ပါ တောင်းဆိုထားတာ ဖြစ်ပါတယ်။
ကုလသမဂ္ဂ အထွေထွေညီလာခံရဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်တွေဟာ လိုက်နာစရာ မလိုပေမယ့် အဖွဲ့ဝင် ၁၅ နိုင်ငံပါတဲ့ ကုလသမဂ္ဂလုံခြုံရေး ကောင်စီလို မဟုတ်ပဲ ဗီတိုအာဏာ သုံးခွင့်မရှိတဲ့ ဒီညီလာခံရဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်ဟာ ကမ္ဘာ့နိုင်ငံတွေကြား နိုင်ငံရေးသြဇာ အရ သိပ်ကို ကြီးမားတာ ဖြစ်ပါတယ်။
အခု မဲခွဲမယ့် ဆုံးဖြတ်ချက်ထဲမှာ စစ်တပ်အာဏာသိမ်းပြီးချိန်ကတည်းက အဖမ်းခံနေရတဲ့ နိုင်ငံတော် အတိုင်ပင်ခံ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်နဲ့ တခြားအဖမ်းခံနေရသူ အားလုံးကို ပြန်လွှတ်ပေးဖို့ပါ တောင်းဆိုထားတဲ့ အပြင် ကုလအတွင်းရေးမှုးချုပ်ရဲ့ မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ အထူးအကြံပေး Christine Schraner Burgener ကို မြန်မာနိုင်ငံတွင်း လာရောက်ခွင့်ပေးဖို့နဲ့ အာဆီယံ ၁၀ နိုင်ငံကြား ရထားတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ သဘောတူညီချက် ၅ ရပ်ကို အကောင်ထည်ဖေါ်ဖို့ပါ ပါဝင်ပါတယ်။
............
ကုလအထှထှေညေီလာခံ မွနျမာ့အရေး မဲခှဲမယ့ျကိစ်စ ရှှေ့ဆိုငျး
(Unicode)
မွနျမာ့အရေးနဲ့ ပတျသကျပွီး ကုလသမဂ်ဂအထှထှေညေီလာခံမှာ ဆုံးဖွတျခကြျ မူကွမျးခမြှတျရေးအတှကျ အငျ်ဂါနေ့မှာ မဲခှဲဆုံးဖွတျမယ့ျ အစီစဉျကို ကုလသမဂ်ဂက ရှှေ့ဆိုငျးလိုကျပါတယျ။
တနငျ်လာနေ့ကတော့ ကုလအထှထှေညေီလာခံ အလှည့ျကြ သဘာပတိရဲ့ ပွောခှင့ျရ Brenden Varma က သတငျးထောကျတှကေို ခုလို ပွောကွားခဲ့တာပါ။
မနကျဖွနျ နေ့လညျ ၃ နာရီမှာ ကုလသမဂ်ဂအထှထှေညေီလာခံကနေ မွနျမာနိုငျငံရဲ့ အခွအေနနေဲ့ ပတျသကျတဲ့ (တကယျတမျးလိုကျနာဖို့ မလိုအပျတဲ့) ဆုံးဖွတျခကြျမှုကွမျးကို ခပြွဖို့ ရှိကွောငျး ပွောသှားတာပါ။
ဒီမူကွမျးကို ဥရောပက နိုငျငံငယျလေးတခုဖွဈတဲ့ Liechtenstein က ဦးဆောငျတငျသှငျးတာ ဖွဈပါတယျ။ ဒီဆုံးဖွတျခကြျမူကွမျးအတှကျ နိုငျငံပေါငျး ၁၉၃ နိုငျငံက မဲခှဲကွမှာ ဖွဈပွီး ဒီအထဲမှာ တရုတျနဲ့ အာဆီယံ နိုငျငံတှပေါ ပါဝငျနတောကွောင့ျ အတညျပွုနိုငျ၊ မနိုငျ မသခြောသေးပါဘူး။
ဒီဆုံးဖွတျခကြျ မူကွမျးထဲမှာ မွနျမာနိုငျငံကို လကျနကျခဲယမျးမီးကြောကျမြိုးစုံ ရောငျးခတြာ ဒါမှမဟုတျ လှှဲပွောငျးတာမြိုးကို တိုကျရိုကျဖွဈစေ သှယျဝိုကျပွီး ဖွဈစေ မပွုလုပျဖို့ ခကြျခငြျးဆိုငျးငံ့ထားရမှာ ဖွဈကွောငျး တောငျးဆိုတာ ပါဝငျပါတယျ။
ဒါ့အပွငျ ဖဖေေါျဝါရီ ၁ ရကျစဈတပျအာဏာသိမျးခဲ့ခြိနျကစပွီး ထုတျပွနျထားတဲ့ နိုငျငံတောျ အရေးပေါျ အခွနေကွေညောမှုကို အဆုံးသတျဖို့၊ ငွိမျးခမြျးစှာ ဆန်ဒပွနသေူတှေ အပေါျ အကွမျးဖကျမှုအားလုံး ရပျပဈဖို့ အပွငျ မွနျမာပွညျသူတှကေ သူတို့ရဲ့ ဆန်ဒကိုထုတျဖေါျပွသခဲ့တဲ့ နိုဝငျဘာရှေးကောကျပှဲ ရလဒျကို လေးစားဖို့ပါ တောငျးဆိုထားတာ ဖွဈပါတယျ။
ကုလသမဂ်ဂ အထှထှေညေီလာခံရဲ့ ဆုံးဖွတျခကြျတှဟော လိုကျနာစရာ မလိုပမေယ့ျ အဖှဲ့ဝငျ ၁၅ နိုငျငံပါတဲ့ ကုလသမဂ်ဂလုံခွုံရေး ကောငျစီလို မဟုတျပဲ ဗီတိုအာဏာ သုံးခှင့ျမရှိတဲ့ ဒီညီလာခံရဲ့ ဆုံးဖွတျခကြျဟာ ကမ်ဘာ့နိုငျငံတှကွေား နိုငျငံရေးသွဇာ အရ သိပျကို ကွီးမားတာ ဖွဈပါတယျ။
အခု မဲခှဲမယ့ျ ဆုံးဖွတျခကြျထဲမှာ စဈတပျအာဏာသိမျးပွီးခြိနျကတညျးက အဖမျးခံနရေတဲ့ နိုငျငံတောျ အတိုငျပငျခံ ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျနဲ့ တခွားအဖမျးခံနရေသူ အားလုံးကို ပွနျလှှတျပေးဖို့ပါ တောငျးဆိုထားတဲ့ အပွငျ ကုလအတှငျးရေးမှုးခြုပျရဲ့ မွနျမာနိုငျငံဆိုငျရာ အထူးအကွံပေး Christine Schraner Burgener ကို မွနျမာနိုငျငံတှငျး လာရောကျခှင့ျပေးဖို့နဲ့ အာဆီယံ ၁၀ နိုငျငံကွား ရထားတဲ့ မွနျမာနိုငျငံဆိုငျရာ သဘောတူညီခကြျ ၅ ရပျကို အကောငျထညျဖေါျဖို့ပါ ပါဝငျပါတယျ။
