ကိုဗစ်-၁၉ ကပ်ရောဂါကို မြန်မာနိုင်ငံမှာ နိုင်ငံရေးပါတီတွေ၊ နိုင်ငံရေးသမားတွေ ရွေးကောက်ပွဲမှာ အနိုင်ရရှိရေးအတွက် သူတို့နိုင်ငံရေးပါတီရဲ့ နိုင်ငံရေးအကျိုးစီးပွား၊ ပုဂ္ဂိုလ်တဦးချင်းရဲ့ နိုင်ငံရေးအကျိုးစီးပွားအတွက် အသုံးချနေကြသလားဆိုတာကို သီပေါမြို့နယ် ပြည်သူ့လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်ဟောင်း နိုင်ငံရေးသုံးသပ်သူ ဦးရဲထွန်းနဲ့ ဆွေးနွေးသုံးသပ်ထားပါတယ်။
မေး ။ ။ ဦးရဲထွန်းခင်များ … ကျနော် ဒီနေ့ ဆက်သွယ်ရတဲ့အကြောင်းရင်းကတော့ မြန်မာနိုင်ငံမှာ ကိုဗစ်ကပ်ရောဂါကို ရွေးကောက်ပွဲအတွက် တနည်းပြောရရင် နိုင်ငံရေးအတွက် အသုံးချမှုတွေ ရှိနေသလားဆိုတာကို ဆွေးနွေးချင်တာ ဖြစ်ပါတယ်။ ကမ္ဘာ့နိုင်ငံတွေမှာတော့ နိုင်ငံအချင်းချင်းကြားမှာလဲ အသုံးချကြတယ်။ အထူးသဖြင့် တရုတ်နဲ့ အမေရိကန်ကြားမှာဆိုရင် သိသိသာသာ ဒီကပ်ရောဂါကို အသုံးချပြီး တိုက်ခိုက်နေကြတာတွေကို တွေ့ရပါတယ်။ ထို့အတူပဲ တချို့နိုင်ငံတွေမှာလဲ နိုင်ငံတွင်းမှာ ဘယ်သူက ကိုင်တွယ်ပုံ ဘယ်လိုဖြစ်တယ် စသဖြင့် အမျိုးမျိုးပြောကြတယ်ဆိုတော့ မြန်မာနိုင်ငံမှာကော ကိုဗစ်ကပ်ရောဂါကို နိုင်ငံရေးအကျိုးအမြတ်အတွက် အသုံးချမှု ရှိမရှိဆိုတာကို ပထမဦးဆုံး ဘယ်သူဘယ်ဝါ အသုံးချတယ်ဆိုတာကို မပြောခင်၊ အကြမ်းမျဉ်းလေး ပြောပေးပါ။ ကိုဗစ်ကပ်ရောဂါကို အသုံးချမှုက လွတ်ကင်းရဲ့လားဆိုတာ။
ဖြေ ။ ။ တမင်ရည်ရွယ်တာ မဟုတ်သော်လဲ ကိုဗစ်-၁၉ ကိစ္စနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ ပြည်သူလူထုကို မကူးစက်အောင်၊ ကာကွယ်တာ၊ ထိန်းချုပ်တာ၊ ထောက်ပံ့ကူညီတာတွေ ပေးတာတွေ အဲဒါတွေက ရွေးကောက်ပွဲ နီးလာတဲ့အချိန်မှာ ကွက်တိဖြစ်လာတဲ့အခါကြတော့ ဘေးက အခြားအတိုက်အခံပါတီတွေက ကြည့်မယ်၊ ပြောမယ်ဆိုလို့ရှိရင် ဒီကပ်ရောဂါ နှိမ်နင်းရေးကို နိုင်ငံရေးအရ ရွေးကောက်ပွဲ အောင်နိုင်ရေးအရ အာဏာရပါတီက အသုံးချနေတယ်လို့ ပြောစရာ ထင်စရာတော့ ဖြစ်လာတာ အမှန်ပါပဲ။ တမင်လုပ်တာ မဟုတ်တာတစ်ခုပဲ ကျနော်တို့က ဖြေသာစရာ ရှိတာပေါ့။
မေး ။ ။ ဒါပေမဲ့ တစ်ခုရှိတာက အတိုက်အခံတွေက အဲဒီလို ထင်စရာရှိပေမယ့်လဲ တကယ်မလုပ်သင့်တာဟာမျိုးကို လုပ်တာကော ရှိပါသလား။ ဥပမာ တချို့က ပြောကြတယ် … ရွေးကောက်ပွဲ မကျင်းပသင့်တဲ့ အချိန် ဖြစ်တယ်။ ဒါပေမဲ့ သူတို့နိုင်ခြေရှိတဲ့အတွက် ဇွတ်ကျင်းပတာမျိုး လုပ်ခဲ့တယ်ဆိုရင်တော့ ပြောသင့်တဲ့ကိစ္စ ဖြစ်လာမှာပေါ့။
ဖြေ ။ ။ ရွေးကောက်ပွဲကတော့ တကယ်တမ်းက ရွှေ့မယ်ဆိုရင် ရွှေ့လို့ရတယ်။ ဘာမှလွှတ်တော်သက်တမ်း၊ သမ္မတသက်တမ်းတွေကို မထိခိုက်ဘဲနဲ့ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေ ပြဌာန်းချက်တွေနဲ့အညီ ရွှေ့မယ်ဆိုရင် အနည်းဆုံး တစ်လအထိ နောက်ဆုတ်လို့ရတယ်။ အကယ်၍ လွှတ်တော်သက်တမ်းကို ကျော်ပြီးတော့ ရွေ့မယ်ဆိုရင်လဲ အခြားအစိုးရဌာနရဲ့ သက်တမ်း (၅) နှစ် အတွင်းမှာ ထပ်ပြီးတော့ နောက်ထပ် (၂) လလောက် (၃) လလောက် ထပ်ရွှေ့လို့ရသေးတယ်။ အဲဒါကို မရွှေ့ဘဲနဲ့ ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်က တင်းခံနေပြီးတော့ ကြေညာထားတဲ့ နိုဝင်ဘာလ (၈) ရက်နေ့မှာပဲ ရွေးကောက်ပွဲ လုပ်မယ်လို့ ပြောလိုက်တာကတော့ သူတို့အသာရနေတဲ့ အနေအထားကို သူတို့က ပိုပြီးတော့ သေချာအောင် ရွေးကောက်ပွဲကို မရွှေ့တာလို့ ပြောစရာ ဖြစ်လာတာပေါ့။
မေး ။ ။ ရွေးကောက်ပွဲ မရွှေ့ဘဲနဲ့ ကျင်းပရင် သူတို့အသာရနိုင်တဲ့ အခြေအနေက ဘာကြောင့် ရှိနေလဲ။ ကိုဗစ်ကြောင့် အသွားအလာခက်တယ်။ ပိတ်ပင်မှုတွေ ရှိနေတဲ့အခါမှာ သူတို့ကို ထောက်ခံနေတဲ့ လူတွေအတွက်လဲ အခက်အခဲ တွေ့မယ်။ သူတို့ကို ဆန့်ကျင်ပြီး မဲပေးတဲ့ လူတွေအတွက်လဲ အခက်အခဲ တွေ့မှာပဲဆိုတော့ အကျိုးသက်ရောက်မှုက တန်းတူမဖြစ်နိုင်ဘူးနိုင်လား။
ဖြေ ။ ။ ပြောမယ်ဆိုလို့ရှိရင် ဘယ်ပါတီကမှ လူချင်းသွားပြီးတော့ ထိတွေ့စည်းရုံးလို့ မရတော့ဘူး။ NLD နဲ့ အားလုံးအတူတူပဲဆိုတော့ အပေါ်ယံကြည့်မယ်ဆိုရင် ညီမျှသယောင် ထင်ရတာပေါ့။ သို့သော်လဲပဲ ဒီကာလအတွင်းမှာ ငွေရေးကြေးရေး အထောက်အပံ့ အကူအညီတွေ အစိုးရက လုပ်နေတာရှိမယ်။ နောက်တခုက လူမှု့ကွန်ရက်တွေကနေ Facebook လိုဟာမျိုးကနေ ဆက်သွယ်စည်းရုံးတဲ့အခါမှာ ဒီအချိန်မျိုး Stay at Home လုပ်ထားတဲ့အချိန်မှာ အထိရောက်ဆုံးပဲ။ လူတွေက အိမ်မှာနေကြတဲ့အခါကြတော့ ဘယ်ကမထွက်ရ၊ မပြုရတဲ့အခါ Facebook ပဲ သုံးနေကြမှာ။ Social Media ပဲ သုံးနေကြမှာဆိုတော့ အဲဒီမှာ အာဏာရပါတီ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်က သူ့ရဲ့ popularity သူ့ရဲ့ ဆိုရှယ်လူမှု့ကွန်ရက်မှာ ဘယ်သူမှ သူ့ကိုလိုက်မမီနိုင်ဘူး။ ဒီအချိန်မှာ သူတို့အတွက်က အားအသာဆုံးပဲ။ ကျန်တဲ့ပါတီတွေက လုပ်မယ်ဆိုရင်လဲ အခုမှ ကြိုးစားရသလို ဖြစ်နေတယ်။ နောက်ပြောမယ်ဆိုရင်လဲ သူတို့ပြောတဲ့ ဆိုတဲ့ သုံးစွဲတဲ့ဟာတွေအတွက်လဲ ရွေးကောက်ပွဲ အသုံးစရိတ်တွေမှာ ထည့်ရမယ်ဆိုတဲ့အခါကြတော့ ဒါတွေကလဲ အကန့်အသတ်တခု ဖြစ်လာလိမ့်မယ်လို့ ကျနော်က ထင်တယ်။ ခြုံပြောမယ်ဆိုရင်တော့ အဲဒီမှာ အာဏာရပါတီက အများကြီးသာတယ်လို့ ပြောနိုင်တာပေါ့။
မေး ။ ။ သူတို့တင်းခံနေရတဲ့ အကြောင်းရင်းမှာ သူတို့ အသာရချင်တယ်ဆိုတဲ့ ကိစ္စအပြင် ရွှေ့ဆိုင်းလို့ မဖြစ်နိုင်ဘူးဆိုတဲ့ အခြေအနေများ ကျနော်တို့ သူတို့ဘက်က စဉ်းစားကြည့်မယ်ဆိုရင် စဉ်းစားစရာအကြောင်း တွေ့ပါသလား။ သူတို့မရွှေ့ဘူးလို့ တင်းခံနေသလဲဆိုတဲ့ ကိစ္စကို။
ဖြေ ။ ။ ဘာကြောင့်မရွှေ့ဘူးဆိုတာကတော့ ကျနော်လဲ ဒီဟာနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ အချက်အလက်တွေကို ကြည့်လိုက်တဲ့အခါမှာ ကျနော်တို့ အခုမြန်မာနိုင်ငံမှာ လောလောဆယ် ဖြစ်နေတဲ့ အချက်အလက်တွေအရ တနိုင်ငံလုံးအနေနဲ့ ဖြစ်နေတဲ့ နှုန်းထားတွေက ကမ္ဘာပေါ်မှာ အဆိုးဆုံးဆိုတဲံ အနေအထားတော့ မဟုတ်သေးဘူး။ တခါ အသက်သာဆုံး၊ အနည်းဆုံး နိုင်ငံတွေထဲမှာဆိုတဲ့ နယ်ပယ်ထက် အခုတော့ ကျော်လာပြီ။ ကျော်လာတဲ့အခါကြတော့ ရပ်ဆိုင်းခိုင်းလိုက်၊ ရွှေ့ဆိုင်းလိုက်လို့ ကျနော်တို့က ထိန်းချုပ်သွားနိုင်တဲ့ အနေအထား ဖြစ်သွားရင်တော့ ကိစ္စမရှိဘူး။ ရွှေ့လိုက်တာ မှန်တယ်။ သို့သော်ရွှေ့လိုက်တဲ့အခါမှာ နောက်ကြုံရမယ့်ကာလက ရွေးကောက်ပွဲလုပ်မယ်လို့ ကြေညာလိုက်တဲ့ ကာလက အဆိုးဆုံးအခြေအနေမျိုး၊ ထိန်းမနိုင်သိမ်းမရ Outbreak ဖြစ်နေတဲ့ ကာလမျိုး ဖြစ်နေရင် ပိုဆိုးမှာ ဒါကြောင့်မို့ ပြောချင်တာက ရွှေ့လိုက်လို့ ကျနော်တို့က ထိန်းနိုင်မှာ သေချာရဲ့လားဆိုတဲ့ ကိစ္စက ကျနော့်အနေနဲ့ သိပ်ပြီးတော့ မသေချာဘူးလို့ ယူဆတယ်။ ဒါကြောင့်မို့ ဒီကိစ္စနဲ့ ပတ်သက်လို့ ကြေညာထားတဲ့အတိုင်း လုပ်မယ်ဆိုပြီးတော့ စဉ်းစားပုံလဲ ရပါတယ်။
မေး ။ ။ နောက်တခုက ရွေးကောက်ပွဲကို ဖွဲ့စည်းပုံအရ သတ်မှတ်ထားတဲ့အချိန်မှာ မကျင်းပနိုင်ဘူး။ မြန်မာနိုင်ငံဖွဲ့စည်းပုံမှာ ဘယ်အချိန် ကျင်းပရမယ်ဆိုတာ ပြဌာန်းထားချက် ရှိပါသလား။ နေ့ရက်နေ့စွဲနဲ့ အဲဒါကို ကျနော် မသိဘူး။ ဒီ အမေရိကန်မှာတော့ ရှိတယ်။ ဘယ်နေ့၊ ဘယ်ရက် ကျင်းပမယ်ဆိုတာ။ တကယ်လို့ အဲဒီသတ်မှတ်ထားရက် ရှိနေလို့လားဆိုတာကို ကျနော် စဉ်းစားမိပါတယ်။ ဦးရဲထွန်း အဲဒါကို တွေးမိပါသလား။ ဖွဲ့စည်းပုံအရ ဘယ်လိုကန့်သတ်ထားတယ် တကယ်လို့ အဲဒါကျော်လွန်သွားရင် ဘယ်လိုပြန်လုပ်ရမယ်ဆိုတဲ့ စည်းမျဉ်းစည်းကမ်းများ ရှိနေပါသလား။
ဖြေ ။ ။ အဲဒါနဲ့ ပတ်သက်လို့လဲ ကျနော် လေ့လာကြည့်တဲ့အခါမှာ ရွေးကောက်ပွဲကို ဘယ်နေ့ ဘယ်ရက် လုပ်ရမယ်ဆိုတဲ့ အမေရိကန်မှာလို သတ်မှတ်ထားချက်မျိုး အတိအကျ မပါဘူး။ သူတို့က ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေမှာ ပါတာကတော့ လွှတ်တော်ရဲ့ သက်တမ်းဟာ လွှတ်တော်စပြီးတော့ ခေါ်တဲ့ရက်ကနေ (၅) ရက် ဖြစ်သည်ဆိုတာ ပါတယ်။ သမ္မတရယ်သက်တမ်း၊ အစိုးရရဲ့သက်တမ်းမှာလဲ သမ္မတကနေ ကျမ်းသစ္စာကျိန်းဆိုပြီး သမ္မတတာဝန်ထမ်းဆောင်တဲ့ အချိန်ကနေ (၅) နှစ် ဖြစ်သည်လို့ ပြဌာန်းထားတယ်။ ရွေးကောက်ပွဲတွေကို အဲဒီမတိုင်မီမှာ ဘယ်အချိန်မှာပဲ ကျင်းပကျင်းပ ရတယ်ဆိုတဲ့ အဓိပ္ပါယ်။ ကျနော်တို့ ပြီးခဲ့တဲ့ လွှတ်တော်တွေတုန်းကဆိုရင် နိုဝင်ဘာလမှာ ကျင်းပပေမယ့် လွှတ်တော်သက်တမ်း (၅) နှစ် ပြည့်တာက ဇန်နဝါရီလ (၃၁) ရက်နေ့ဖြစ်တဲ့ အခါကြတော့ ကြားထဲမှာ ကျနော်တို့ အချိန် (၂) လလောက်တောင် ရပါတယ်။ ဆိုတော့ အဲဒီသက်တမ်းကိုပဲ ကြည့်ပြီးတော့ ရွေးကောက်ပွဲကို Adjust လုပ်လို့ရတယ်။ ရှေ့တိုးနောက်ငင် လုပ်လို့ရတယ်။ ဆိုတော့ အခုသတ်မှတ်ထားတဲ့ နိုဝင်ဘာလကနေ အဲဒီမတိုင်မီမှာ လုပ်လို့ရတယ်ဆိုတဲ့ အဓိပ္ပါယ်ပါ။ သို့သော် တကယ်လို့ ကျနော်တို့က လွှတ်တော်သက်တမ်း၊ သမ္မတသက်တမ်းတွေကို ကျော်ပြီးတော့ အခြေခံဥပဒေက သတ်မှတ်ထားတဲ့ သက်တမ်းတွေကို ကျော်ပြီးတော့ ရွှေ့ချင်တယ်ဆိုရင်တော့ အခြေခံဥပဒေမှာ အဲဒါနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ ပြဌာန်းထားချက် မရှိတဲ့အတွက်ကြောင့်မို့ ကျနော်တို့ ဥပဒေတခု - ဒီလိုအရေးပေါ်ကိစ္စ ဥပဒေတခု ပြဌာန်းရလိမ့်မယ်လို့ ကျနော်ကတော့ ယူဆပါတယ်။
မေး ။ ။ စကားမစပ် မေးစရာတခု ကျန်ခဲ့တယ်။ တကယ်တော့ ဒီမေးခွန်းက အစကတည်းက မေးခဲ့သင့်တဲ့ကိစ္စ။ ဦးရဲထွန်းအနေနဲ့ လာမယ့်ရွေးကောက်ပွဲမှာ ပါတီတစုံတခုကို ကိုယ်စားပြုပြီးတော့ သော်လည်းကောင်း တသီ ပုဂ္ဂလိကအနေနဲ့သော်လည်းကောင်း ယှဉ်ပြိုင်ဖို့ ရည်ရွယ်ချက် ရှိပါသလား။
ဖြေ ။ ။ ၂၀၁၆ လောက်ကတည်းက ကျနော်က မပြိုင်တော့ဘူး။ လွှတ်တော်နိုင်ငံရေးသမား၊ ပါတီနိုင်ငံရေးသမား မလုပ်တော့ဘူးလို့ အဲဒီလို ဆုံးဖြတ်ခဲ့တာပါ။ အခုလို လွတ်လွတ်လပ်လပ် ပြောရဆိုရတာကို ကျနော်က ပိုပြီးတော့ သဘောကျလို့ ပိုပြီးအချုပ်အနှောင်းကင်းတယ်လို့ ယူဆလို့ပါ။
မေး ။ ။ ကျနော်လည်း ဦးရဲထွန်းဟာ အဲဒီလို မပြိုင်တော့ဘူး၊ ပါတီနိုင်ငံရေးသမားတယောက် မဟုတ်တော့ဘူးဆိုလို့ မေးဖြစ်တာပါ။ ကျနော်တို့က အာဏာရပါတီရဲ့ အကြောင်းကို ပြောပြီးပြီ။ တခြားအဖွဲ့အစည်းတွေကရော ဒီကိုဗစ်ကပ်ရောဂါကို သူတို့နိုင်ငံရေး အကျိုးစီးပွားအတွက် အသုံးချတာတွေ မတွေ့ရဘူးလား။
ဖြေ ။ ။ အာဏာရပါတီက ကိုဗစ်-၁၉ ကပ်ရောဂါ ကျော်လွှာရေးမှာ ပထမလှိုင်းမှာတော့ တော်တော်လေး ထိန်းနိုင်တယ်။ အခြေအနေတွေက ကောင်းတယ်။ ဒါတွေက အာဏာရပါတီအတွက် အမှတ်တွေ အများကြီးရမယ့် အခြေအနေမျိုးပေါ့။ အခု ဒုတိယလှိုင်းမှာက သူတို့ထိန်းနိုင်မလား။ ပိုဆိုးသွားမလား။ အဲဒါက အတိုက်အခံပါတီတွေအနေနဲ့ စောင့်ကြည့်နေတဲ့ အခြေအနေ၊ အနေအထားတစ်ရပ်ပေါ့။ တကယ်လို့ ပိုဆိုးသွားတယ်။ ထိန်းမနိုင်သိမ်းမရ ဖြစ်တယ်ဆိုရင်တော့ ဒါက ရွေးကောက်ပွဲ မဲဆွယ်စည်းရုံးရေးမှာ သူတို့အတွက်ကတော့ လက်နက်ကောင်းတခု ဖြစ်မှာပေါ့။ ရခိုင်ပြည်နယ်တို့ ဘာတို့မှာ ဖြစ်တဲ့ကိစ္စတွေမှာ အဝင်အထွက်၊ အသွားအလာတွေကို အလျင်အမြန် အကန့်အသတ် မလုပ်နိုင်တာတွေက အစိုးရရဲ့ စိမံခန့်ခွဲမှု အားနည်းချက်တွေပေါ့။ ဒါတွေကို ထောက်ပြပြီးတော့ တခြားပါတီတွေ လုပ်လာနိုင်တယ်လို့တော့ ကျနော် တွေးမိပါတယ်။
မေး ။ ။ တာဝန်အရ မေးရမယ့် မေးခွန်းတခုက သူတို့တွေကရော လက်ရှိအစိုးရထက် ပိုပြီးတော့ ထိရောက်အောင် လုပ်နိုင်မယ့် အခြေအနေ ရှိပါ့ရဲ့လားဆိုတာ မေးရမှာပေါ့။
ဖြေ ။ ။ ဟုတ်ပါတယ်။ ဒါကတော့ အတိုက်အခံဆိုတာကတော့ ကိုယ်အာဏာရလာရင် လုပ်နိုင်တာ မလုပ်နိုင်တာကတော့ တပိုင်း။ လောလောဆယ်တော့ အစိုးရလုပ်တဲ့ အာဏာရပါတီရဲ့ ချိုယွင်းချက်၊ အားနည်းချက်တွေကို ထောက်ပြပြီးတော့ အဲဒါကိုကိုင်ပြီးတော့ ဝေဖန်ရမှာတော့ သူတို့တာဝန်ပေါ့။ အဲဒါကို ထိထိရောက်ရောက် လူတွေသဘောပေါက်အောင် ပြောနိုင်ဖို့ကလဲ လိုသေးတယ်။ ပြောတာမတတ်ရင် ဝေဖန်တိုက်ခိုက်မှုက နောက်ပြန်ရိုက်နိုင်တာပေါ့။
==Unicode==
ကိုဗဈ-၁၉ ကပျရောဂါကို မွနျမာနိုငျငံမှာ နိုငျငံရေးပါတီတှေ၊ နိုငျငံရေးသမားတှေ ရှေးကောကျပှဲမှာ အနိုငျရရှိရေးအတှကျ သူတို့နိုငျငံရေးပါတီရဲ့ နိုငျငံရေးအကြိုးစီးပှား၊ ပုဂ်ဂိုလျတဦးခငြျးရဲ့ နိုငျငံရေးအကြိုးစီးပှားအတှကျ အသုံးခနြကွေသလားဆိုတာကို သီပေါမွို့နယျ ပွညျသူ့လှှတျတောျကိုယျစားလှယျဟောငျး နိုငျငံရေးသုံးသပျသူ ဦးရဲထှနျးနဲ့ ဆှေးနှေးသုံးသပျထားပါတယျ။
မေး ။ ။ ဦးရဲထှနျးခငျမြား … ကနြောျ ဒီနေ့ ဆကျသှယျရတဲ့အကွောငျးရငျးကတော့ မွနျမာနိုငျငံမှာ ကိုဗဈကပျရောဂါကို ရှေးကောကျပှဲအတှကျ တနညျးပွောရရငျ နိုငျငံရေးအတှကျ အသုံးခမြှုတှေ ရှိနသေလားဆိုတာကို ဆှေးနှေးခငြျတာ ဖွဈပါတယျ။ ကမ်ဘာ့နိုငျငံတှမှောတော့ နိုငျငံအခငြျးခငြျးကွားမှာလဲ အသုံးခကြွတယျ။ အထူးသဖွင့ျ တရုတျနဲ့ အမရေိကနျကွားမှာဆိုရငျ သိသိသာသာ ဒီကပျရောဂါကို အသုံးခပြွီး တိုကျခိုကျနကွေတာတှကေို တှေ့ရပါတယျ။ ထို့အတူပဲ တခြို့နိုငျငံတှမှောလဲ နိုငျငံတှငျးမှာ ဘယျသူက ကိုငျတှယျပုံ ဘယျလိုဖွဈတယျ စသဖွင့ျ အမြိုးမြိုးပွောကွတယျဆိုတော့ မွနျမာနိုငျငံမှာကော ကိုဗဈကပျရောဂါကို နိုငျငံရေးအကြိုးအမွတျအတှကျ အသုံးခမြှု ရှိမရှိဆိုတာကို ပထမဦးဆုံး ဘယျသူဘယျဝါ အသုံးခတြယျဆိုတာကို မပွောခငျ၊ အကွမျးမဉြျးလေး ပွောပေးပါ။ ကိုဗဈကပျရောဂါကို အသုံးခမြှုက လှတျကငျးရဲ့လားဆိုတာ။
ဖွေ ။ ။ တမငျရညျရှယျတာ မဟုတျသောျလဲ ကိုဗဈ-၁၉ ကိစ်စနဲ့ ပတျသကျပွီးတော့ ပွညျသူလူထုကို မကူးစကျအောငျ၊ ကာကှယျတာ၊ ထိနျးခြုပျတာ၊ ထောကျပံ့ကူညီတာတှေ ပေးတာတှေ အဲဒါတှကေ ရှေးကောကျပှဲ နီးလာတဲ့အခြိနျမှာ ကှကျတိဖွဈလာတဲ့အခါကွတော့ ဘေးက အခွားအတိုကျအခံပါတီတှကေ ကွည့ျမယျ၊ ပွောမယျဆိုလို့ရှိရငျ ဒီကပျရောဂါ နှိမျနငျးရေးကို နိုငျငံရေးအရ ရှေးကောကျပှဲ အောငျနိုငျရေးအရ အာဏာရပါတီက အသုံးခနြတေယျလို့ ပွောစရာ ထငျစရာတော့ ဖွဈလာတာ အမှနျပါပဲ။ တမငျလုပျတာ မဟုတျတာတဈခုပဲ ကနြောျတို့က ဖွသောစရာ ရှိတာပေါ့။
မေး ။ ။ ဒါပမေဲ့ တဈခုရှိတာက အတိုကျအခံတှကေ အဲဒီလို ထငျစရာရှိပမေယ့ျလဲ တကယျမလုပျသင့ျတာဟာမြိုးကို လုပျတာကော ရှိပါသလား။ ဥပမာ တခြို့က ပွောကွတယျ … ရှေးကောကျပှဲ မကငြျးပသင့ျတဲ့ အခြိနျ ဖွဈတယျ။ ဒါပမေဲ့ သူတို့နိုငျခွရှေိတဲ့အတှကျ ဇှတျကငြျးပတာမြိုး လုပျခဲ့တယျဆိုရငျတော့ ပွောသင့ျတဲ့ကိစ်စ ဖွဈလာမှာပေါ့။
ဖွေ ။ ။ ရှေးကောကျပှဲကတော့ တကယျတမျးက ရှှေ့မယျဆိုရငျ ရှှေ့လို့ရတယျ။ ဘာမှလှှတျတောျသကျတမျး၊ သမ်မတသကျတမျးတှကေို မထိခိုကျဘဲနဲ့ ဖှဲ့စညျးပုံအခွခေံဥပဒေ ပွဌာနျးခကြျတှနေဲ့အညီ ရှှေ့မယျဆိုရငျ အနညျးဆုံး တဈလအထိ နောကျဆုတျလို့ရတယျ။ အကယျ၍ လှှတျတောျသကျတမျးကို ကြောျပွီးတော့ ရှေ့မယျဆိုရငျလဲ အခွားအစိုးရဌာနရဲ့ သကျတမျး (၅) နှဈ အတှငျးမှာ ထပျပွီးတော့ နောကျထပျ (၂) လလောကျ (၃) လလောကျ ထပျရှှေ့လို့ရသေးတယျ။ အဲဒါကို မရှှေ့ဘဲနဲ့ ရှေးကောကျပှဲကောျမရှငျက တငျးခံနပွေီးတော့ ကွညောထားတဲ့ နိုဝငျဘာလ (၈) ရကျနေ့မှာပဲ ရှေးကောကျပှဲ လုပျမယျလို့ ပွောလိုကျတာကတော့ သူတို့အသာရနတေဲ့ အနအေထားကို သူတို့က ပိုပွီးတော့ သခြောအောငျ ရှေးကောကျပှဲကို မရှှေ့တာလို့ ပွောစရာ ဖွဈလာတာပေါ့။
မေး ။ ။ ရှေးကောကျပှဲ မရှှေ့ဘဲနဲ့ ကငြျးပရငျ သူတို့အသာရနိုငျတဲ့ အခွအေနကေ ဘာကွောင့ျ ရှိနလေဲ။ ကိုဗဈကွောင့ျ အသှားအလာခကျတယျ။ ပိတျပငျမှုတှေ ရှိနတေဲ့အခါမှာ သူတို့ကို ထောကျခံနတေဲ့ လူတှအေတှကျလဲ အခကျအခဲ တှေ့မယျ။ သူတို့ကို ဆန့ျကငြျပွီး မဲပေးတဲ့ လူတှအေတှကျလဲ အခကျအခဲ တှေ့မှာပဲဆိုတော့ အကြိုးသကျရောကျမှုက တနျးတူမဖွဈနိုငျဘူးနိုငျလား။
ဖွေ ။ ။ ပွောမယျဆိုလို့ရှိရငျ ဘယျပါတီကမှ လူခငြျးသှားပွီးတော့ ထိတှေ့စညျးရုံးလို့ မရတော့ဘူး။ NLD နဲ့ အားလုံးအတူတူပဲဆိုတော့ အပေါျယံကွည့ျမယျဆိုရငျ ညီမြှသယောငျ ထငျရတာပေါ့။ သို့သောျလဲပဲ ဒီကာလအတှငျးမှာ ငှရေေးကွေးရေး အထောကျအပံ့ အကူအညီတှေ အစိုးရက လုပျနတောရှိမယျ။ နောကျတခုက လူမှု့ကှနျရကျတှကေနေ Facebook လိုဟာမြိုးကနေ ဆကျသှယျစညျးရုံးတဲ့အခါမှာ ဒီအခြိနျမြိုး Stay at Home လုပျထားတဲ့အခြိနျမှာ အထိရောကျဆုံးပဲ။ လူတှကေ အိမျမှာနကွေတဲ့အခါကွတော့ ဘယျကမထှကျရ၊ မပွုရတဲ့အခါ Facebook ပဲ သုံးနကွေမှာ။ Social Media ပဲ သုံးနကွေမှာဆိုတော့ အဲဒီမှာ အာဏာရပါတီ ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျက သူ့ရဲ့ popularity သူ့ရဲ့ ဆိုရှယျလူမှု့ကှနျရကျမှာ ဘယျသူမှ သူ့ကိုလိုကျမမီနိုငျဘူး။ ဒီအခြိနျမှာ သူတို့အတှကျက အားအသာဆုံးပဲ။ ကနြျတဲ့ပါတီတှကေ လုပျမယျဆိုရငျလဲ အခုမှ ကွိုးစားရသလို ဖွဈနတေယျ။ နောကျပွောမယျဆိုရငျလဲ သူတို့ပွောတဲ့ ဆိုတဲ့ သုံးစှဲတဲ့ဟာတှအေတှကျလဲ ရှေးကောကျပှဲ အသုံးစရိတျတှမှော ထည့ျရမယျဆိုတဲ့အခါကွတော့ ဒါတှကေလဲ အကန့ျအသတျတခု ဖွဈလာလိမ့ျမယျလို့ ကနြောျက ထငျတယျ။ ခွုံပွောမယျဆိုရငျတော့ အဲဒီမှာ အာဏာရပါတီက အမြားကွီးသာတယျလို့ ပွောနိုငျတာပေါ့။
မေး ။ ။ သူတို့တငျးခံနရေတဲ့ အကွောငျးရငျးမှာ သူတို့ အသာရခငြျတယျဆိုတဲ့ ကိစ်စအပွငျ ရှှေ့ဆိုငျးလို့ မဖွဈနိုငျဘူးဆိုတဲ့ အခွအေနမြေား ကနြောျတို့ သူတို့ဘကျက စဉျးစားကွည့ျမယျဆိုရငျ စဉျးစားစရာအကွောငျး တှေ့ပါသလား။ သူတို့မရှှေ့ဘူးလို့ တငျးခံနသေလဲဆိုတဲ့ ကိစ်စကို။
ဖွေ ။ ။ ဘာကွောင့ျမရှှေ့ဘူးဆိုတာကတော့ ကနြောျလဲ ဒီဟာနဲ့ ပတျသကျပွီးတော့ အခကြျအလကျတှကေို ကွည့ျလိုကျတဲ့အခါမှာ ကနြောျတို့ အခုမွနျမာနိုငျငံမှာ လောလောဆယျ ဖွဈနတေဲ့ အခကြျအလကျတှအေရ တနိုငျငံလုံးအနနေဲ့ ဖွဈနတေဲ့ နှုနျးထားတှကေ ကမ်ဘာပေါျမှာ အဆိုးဆုံးဆိုတဲံ အနအေထားတော့ မဟုတျသေးဘူး။ တခါ အသကျသာဆုံး၊ အနညျးဆုံး နိုငျငံတှထေဲမှာဆိုတဲ့ နယျပယျထကျ အခုတော့ ကြောျလာပွီ။ ကြောျလာတဲ့အခါကွတော့ ရပျဆိုငျးခိုငျးလိုကျ၊ ရှှေ့ဆိုငျးလိုကျလို့ ကနြောျတို့က ထိနျးခြုပျသှားနိုငျတဲ့ အနအေထား ဖွဈသှားရငျတော့ ကိစ်စမရှိဘူး။ ရှှေ့လိုကျတာ မှနျတယျ။ သို့သောျရှှေ့လိုကျတဲ့အခါမှာ နောကျကွုံရမယ့ျကာလက ရှေးကောကျပှဲလုပျမယျလို့ ကွညောလိုကျတဲ့ ကာလက အဆိုးဆုံးအခွအေနမြေိုး၊ ထိနျးမနိုငျသိမျးမရ Outbreak ဖွဈနတေဲ့ ကာလမြိုး ဖွဈနရေငျ ပိုဆိုးမှာ ဒါကွောင့ျမို့ ပွောခငြျတာက ရှှေ့လိုကျလို့ ကနြောျတို့က ထိနျးနိုငျမှာ သခြောရဲ့လားဆိုတဲ့ ကိစ်စက ကနြော့ျအနနေဲ့ သိပျပွီးတော့ မသခြောဘူးလို့ ယူဆတယျ။ ဒါကွောင့ျမို့ ဒီကိစ်စနဲ့ ပတျသကျလို့ ကွညောထားတဲ့အတိုငျး လုပျမယျဆိုပွီးတော့ စဉျးစားပုံလဲ ရပါတယျ။
မေး ။ ။ နောကျတခုက ရှေးကောကျပှဲကို ဖှဲ့စညျးပုံအရ သတျမှတျထားတဲ့အခြိနျမှာ မကငြျးပနိုငျဘူး။ မွနျမာနိုငျငံဖှဲ့စညျးပုံမှာ ဘယျအခြိနျ ကငြျးပရမယျဆိုတာ ပွဌာနျးထားခကြျ ရှိပါသလား။ နေ့ရကျနေ့စှဲနဲ့ အဲဒါကို ကနြောျ မသိဘူး။ ဒီ အမရေိကနျမှာတော့ ရှိတယျ။ ဘယျနေ့၊ ဘယျရကျ ကငြျးပမယျဆိုတာ။ တကယျလို့ အဲဒီသတျမှတျထားရကျ ရှိနလေို့လားဆိုတာကို ကနြောျ စဉျးစားမိပါတယျ။ ဦးရဲထှနျး အဲဒါကို တှေးမိပါသလား။ ဖှဲ့စညျးပုံအရ ဘယျလိုကန့ျသတျထားတယျ တကယျလို့ အဲဒါကြောျလှနျသှားရငျ ဘယျလိုပွနျလုပျရမယျဆိုတဲ့ စညျးမဉြျးစညျးကမျးမြား ရှိနပေါသလား။
ဖွေ ။ ။ အဲဒါနဲ့ ပတျသကျလို့လဲ ကနြောျ လေ့လာကွည့ျတဲ့အခါမှာ ရှေးကောကျပှဲကို ဘယျနေ့ ဘယျရကျ လုပျရမယျဆိုတဲ့ အမရေိကနျမှာလို သတျမှတျထားခကြျမြိုး အတိအကြ မပါဘူး။ သူတို့က ဖှဲ့စညျးပုံအခွခေံဥပဒမှော ပါတာကတော့ လှှတျတောျရဲ့ သကျတမျးဟာ လှှတျတောျစပွီးတော့ ခေါျတဲ့ရကျကနေ (၅) ရကျ ဖွဈသညျဆိုတာ ပါတယျ။ သမ်မတရယျသကျတမျး၊ အစိုးရရဲ့သကျတမျးမှာလဲ သမ်မတကနေ ကမြျးသစ်စာကြိနျးဆိုပွီး သမ်မတတာဝနျထမျးဆောငျတဲ့ အခြိနျကနေ (၅) နှဈ ဖွဈသညျလို့ ပွဌာနျးထားတယျ။ ရှေးကောကျပှဲတှကေို အဲဒီမတိုငျမီမှာ ဘယျအခြိနျမှာပဲ ကငြျးပကငြျးပ ရတယျဆိုတဲ့ အဓိပ်ပါယျ။ ကနြောျတို့ ပွီးခဲ့တဲ့ လှှတျတောျတှတေုနျးကဆိုရငျ နိုဝငျဘာလမှာ ကငြျးပပမေယ့ျ လှှတျတောျသကျတမျး (၅) နှဈ ပွည့ျတာက ဇနျနဝါရီလ (၃၁) ရကျနေ့ဖွဈတဲ့ အခါကွတော့ ကွားထဲမှာ ကနြောျတို့ အခြိနျ (၂) လလောကျတောငျ ရပါတယျ။ ဆိုတော့ အဲဒီသကျတမျးကိုပဲ ကွည့ျပွီးတော့ ရှေးကောကျပှဲကို Adjust လုပျလို့ရတယျ။ ရှေ့တိုးနောကျငငျ လုပျလို့ရတယျ။ ဆိုတော့ အခုသတျမှတျထားတဲ့ နိုဝငျဘာလကနေ အဲဒီမတိုငျမီမှာ လုပျလို့ရတယျဆိုတဲ့ အဓိပ်ပါယျပါ။ သို့သောျ တကယျလို့ ကနြောျတို့က လှှတျတောျသကျတမျး၊ သမ်မတသကျတမျးတှကေို ကြောျပွီးတော့ အခွခေံဥပဒကေ သတျမှတျထားတဲ့ သကျတမျးတှကေို ကြောျပွီးတော့ ရှှေ့ခငြျတယျဆိုရငျတော့ အခွခေံဥပဒမှော အဲဒါနဲ့ ပတျသကျတဲ့ ပွဌာနျးထားခကြျ မရှိတဲ့အတှကျကွောင့ျမို့ ကနြောျတို့ ဥပဒတေခု - ဒီလိုအရေးပေါျကိစ်စ ဥပဒတေခု ပွဌာနျးရလိမ့ျမယျလို့ ကနြောျကတော့ ယူဆပါတယျ။
မေး ။ ။ စကားမစပျ မေးစရာတခု ကနြျခဲ့တယျ။ တကယျတော့ ဒီမေးခှနျးက အစကတညျးက မေးခဲ့သင့ျတဲ့ကိစ်စ။ ဦးရဲထှနျးအနနေဲ့ လာမယ့ျရှေးကောကျပှဲမှာ ပါတီတစုံတခုကို ကိုယျစားပွုပွီးတော့ သောျလညျးကောငျး တသီ ပုဂ်ဂလိကအနနေဲ့သောျလညျးကောငျး ယှဉျပွိုငျဖို့ ရညျရှယျခကြျ ရှိပါသလား။
ဖွေ ။ ။ ၂၀၁၆ လောကျကတညျးက ကနြောျက မပွိုငျတော့ဘူး။ လှှတျတောျနိုငျငံရေးသမား၊ ပါတီနိုငျငံရေးသမား မလုပျတော့ဘူးလို့ အဲဒီလို ဆုံးဖွတျခဲ့တာပါ။ အခုလို လှတျလှတျလပျလပျ ပွောရဆိုရတာကို ကနြောျက ပိုပွီးတော့ သဘောကလြို့ ပိုပွီးအခြုပျအနှောငျးကငျးတယျလို့ ယူဆလို့ပါ။
မေး ။ ။ ကနြောျလညျး ဦးရဲထှနျးဟာ အဲဒီလို မပွိုငျတော့ဘူး၊ ပါတီနိုငျငံရေးသမားတယောကျ မဟုတျတော့ဘူးဆိုလို့ မေးဖွဈတာပါ။ ကနြောျတို့က အာဏာရပါတီရဲ့ အကွောငျးကို ပွောပွီးပွီ။ တခွားအဖှဲ့အစညျးတှကေရော ဒီကိုဗဈကပျရောဂါကို သူတို့နိုငျငံရေး အကြိုးစီးပှားအတှကျ အသုံးခတြာတှေ မတှေ့ရဘူးလား။
ဖွေ ။ ။ အာဏာရပါတီက ကိုဗဈ-၁၉ ကပျရောဂါ ကြောျလှှာရေးမှာ ပထမလှိုငျးမှာတော့ တောျတောျလေး ထိနျးနိုငျတယျ။ အခွအေနတှေကေ ကောငျးတယျ။ ဒါတှကေ အာဏာရပါတီအတှကျ အမှတျတှေ အမြားကွီးရမယ့ျ အခွအေနမြေိုးပေါ့။ အခု ဒုတိယလှိုငျးမှာက သူတို့ထိနျးနိုငျမလား။ ပိုဆိုးသှားမလား။ အဲဒါက အတိုကျအခံပါတီတှအေနနေဲ့ စောင့ျကွည့ျနတေဲ့ အခွအေနေ၊ အနအေထားတဈရပျပေါ့။ တကယျလို့ ပိုဆိုးသှားတယျ။ ထိနျးမနိုငျသိမျးမရ ဖွဈတယျဆိုရငျတော့ ဒါက ရှေးကောကျပှဲ မဲဆှယျစညျးရုံးရေးမှာ သူတို့အတှကျကတော့ လကျနကျကောငျးတခု ဖွဈမှာပေါ့။ ရခိုငျပွညျနယျတို့ ဘာတို့မှာ ဖွဈတဲ့ကိစ်စတှမှော အဝငျအထှကျ၊ အသှားအလာတှကေို အလငြျအမွနျ အကန့ျအသတျ မလုပျနိုငျတာတှကေ အစိုးရရဲ့ စိမံခန့ျခှဲမှု အားနညျးခကြျတှပေေါ့။ ဒါတှကေို ထောကျပွပွီးတော့ တခွားပါတီတှေ လုပျလာနိုငျတယျလို့တော့ ကနြောျ တှေးမိပါတယျ။
မေး ။ ။ တာဝနျအရ မေးရမယ့ျ မေးခှနျးတခုက သူတို့တှကေရော လကျရှိအစိုးရထကျ ပိုပွီးတော့ ထိရောကျအောငျ လုပျနိုငျမယ့ျ အခွအေနေ ရှိပါ့ရဲ့လားဆိုတာ မေးရမှာပေါ့။
ဖွေ ။ ။ ဟုတျပါတယျ။ ဒါကတော့ အတိုကျအခံဆိုတာကတော့ ကိုယျအာဏာရလာရငျ လုပျနိုငျတာ မလုပျနိုငျတာကတော့ တပိုငျး။ လောလောဆယျတော့ အစိုးရလုပျတဲ့ အာဏာရပါတီရဲ့ ခြိုယှငျးခကြျ၊ အားနညျးခကြျတှကေို ထောကျပွပွီးတော့ အဲဒါကိုကိုငျပွီးတော့ ဝဖေနျရမှာတော့ သူတို့တာဝနျပေါ့။ အဲဒါကို ထိထိရောကျရောကျ လူတှသေဘောပေါကျအောငျ ပွောနိုငျဖို့ကလဲ လိုသေးတယျ။ ပွောတာမတတျရငျ ဝဖေနျတိုကျခိုကျမှုက နောကျပွနျရိုကျနိုငျတာပေါ့။
