(Zawgyi/Unicode)
၂၀၂၀ အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲကို ဒီနှစ်နိုဝင်ဘာလထဲ ကျင်းပမယ်လို့ ကော်မရှင်ကဆိုထားပါတယ်။ COVID-19 ကပ်ရောဂါရဲ့အကန့်အသတ်တွေကြောင့် ဝင်ယှဉ်ပြိုင်ကြမယ့် နိုင်ငံရေးပါတီတွေအနေနဲ့ လက်ရှိ အာဏာရပါတီ နဲ့ တန်းတူ မျှတစွာ ယှဉ်ပြိုင်ခွင့်ရပါ့မလားဆိုတာကို့ နိုင်ငံရေးပါတီအချို့က စိုးရိမ်နေပါတယ်။ ဒီသတင်းကို မ မေခ စုံစမ်းမေးမြန်းတင်ပြထားတာပါ။
ကမ္ဘာ့ကပ်ရောဂါ COVID-19 အကြပ်အတည်း အခြေအနေကြုံနေရပေမယ့် ရောဂါထိန်းချုပ်နိုင်တဲ့ အခြေအေနရှိတာကြောင့် လာမယ့်ရွေးကောက် ပွဲကို နိုဝင်ဘာမှာကျင်းပမယ်လို့ကော်မရှင်ကတော့ကြေညာ ထားပြီး ရက်အတိကျ မသိရသေးပါဘူး။ COVID-19 ရောဂါထိန်းချုပ်၊ ကန့်သတ်မှုတွေရှိနေလို့ မဲဆွယ်စည်းရုံးတဲ့ကာလ အဆင်မပြေမှာကို နိုင်ငံရေးပါတီတွေ ဘက်က စိုးရိမ်မှုရှိပါတယ်။
ဒီလိုအချိန်မှာ NLD ပါတီရဲ့ အချိန်မတိုင်ခင် ရွေးကောက်ပွဲ မဲဆွယ်တဲ့ပုံစံတွေအပေါ်ပါတီတချို့က ထောက်ပြမှုတွေ ရှိနေသလို ဒီရွေးကောက်ပွဲမှာတခြား နိုင်ငံရေးပါတီတွေအနေနဲ့ လက်ရှိအာဏာရပါတီနဲ့ တန်းတူ မျှတစွာ ယှဉ်ပြိုင်ခွင့်ရပါ့မလားဆိုတဲ့ မေးခွန်းတွေ လည်းထွက်ပေါ်နေပါတယ်။
လူ့ဘောင့်သစ် ဒီမိုကရက်တစ်ပါတီ ဥကဌ ဦးအောင်မိုးဇော်က လက်ရှိ ရောဂါကြောင့် တည်ဆဲ ဥပဒေ သက်ရောက်မှု ကလည်းရှိနေပြီး ဘယ်လို နိုင်ငံရေးပါတီတွေ မဲဆွယ်နိုင်မယ်ဆိုတာက လည်းခုထိ ရှင်းလင်းစွာ မသိရသေးပါဘူး။ လက်ရှိ အနေအထားအရ ၂၀၂၀ ရွေးကောက်ပွဲမှာ နိုင်ငံရေးပါတီတိုင်း တန်း တူခွင့်ရေးနဲ့ ယှဉ်ပြိုင်နိုင်ခွင့်ရဖို့ဆိုတာ အတော်ခက်ခဲနိုင်တယ်လို့ သူကသုံးသပ်ပါတယ်။
“ လက်တွေ့ ရွေးကောက်ပွဲကို ကျနော်တို့ ဝင်တော့မယ်ဆိုရင် နိုင်ငံရေးပါတီတွေ အကုန်လုံးအတွက် မျှျမျှတတ ဖြစ်တဲ့ အခင်းအကျင်းရှိဖို့လိုမယ်လို့ ကျနော်ကတော့ အဲလိုယူဆတယ်။လက်တွေ့တွေ့နေရတာက ကိုဗစ်ကို အကြောင်းပြုပြီး ပြည်သူလူထုကိုထိတွေ့တာ၊ ပြည်သူလူထုကို ကူညီနေတာဖြစ်ဖြစ် လက်ရှိအစိုးရ လုပ်ဆောင်နေတာဖြစ်တယ်။ လက်ရှိအစိုးရလုပ်ဆောင်နေတာက တပြိုင်နက်ထဲမှာ လက်ရှိအာဏာရပါတီအနေနဲ့ လုပ်နေတယ်တာလို့ပြောလို့ရတယ်။ နောက်ပြီး ပြင်တဲ့ ဆင်တဲ့ ကိစ္စမှာရော သွားတဲ့လာတဲ့ ကိစ္စတွေမှာရောတခြားနိုင်ငံရေးပါတီတွေက လက်ရှိအာဏာရပါတီနဲ့ နှိုင်းယှဉ်ရင် လက်ဦးမှု နည်းနည်း မဲ့နေတယ်။ အာဏာရပါတီကြီးကဘဲ လက်ဦးမှုယူနေသလို ဖြစ်တယ်လို့ ကျနော်တော့မြင်တယ်”
SEE ALSO: အချိန်မတိုင်ခင် ရွေးကောက်ပွဲမဲဆွယ်စည်းရုံးရေးလုပ်တဲ့ NLD ပါတီအပေါ် ဝေဖန်မှုတွေထွက်ပေါ်
လက်ရှိချိန်ထိ ကော်မရှင်ဘက်က ဘာဆွေးနွေးမှုမှမရှိသလို ဘာမှ တိတိကျကျ မသိတာကြောင့် ကော်မရှင်ဘက်က ဆုံးဖြတ်မှုကို အမြန်ဆုံးချပြပေးဖို့ ရှမ်းတိုင်းရင်းသားများ ဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်က စိုင်းလိတ်ကတောင်းဆိုလိုက်ပြီး လာမယ့်ရွေးကောက်ပွဲအပေါ် သူကခုလို သုံးသပ်ပါတယ်။
“ ရွေးကောက်ပွဲနဲ့ပတ်သတ်လို့ UEC တရားဝင် ကြေညာချက်မထွက် သေးဘူးပေါ့နော် ၊ အနိုင်ရပါတီကလွဲပြီး ဘယ်ပါတီမှ တရားဝင် ကြိုတင်ပြင်နိုင်တာမရှိပါဘူး။ မဲဆွယ်စည်းရုံးတယ်ဆိုတာ အဝေးကြီးပေါ့ဗျာ။ UECအနေနဲ့ တရားဝင် မကြေညာသရွေ့ကတော့ ကျနော်တို့ဟာ တပြေးညီ စည်းရုံးပိုင်ခွင့်၊ လှုပ်ရှားပိုင်ခွင့် မရှိဘူးဖြစ်နေပါတယ်။ အခြေခံလူတန်းစားကို အဓိက ဦးတည်ပြီးတော့စည်းရုံးဆင်းရမယ့် နယ်ပါတီတွေ တိုင်းရင်းသားပါတီတွေ အကုန်လုံး အနေနဲ့က တခြားပါတီကြီးတွေထက်စာရင်ပိုပြီးတော့ အခက်အခဲရှိပါတယ်။ အားလုံးကို ခြုံပြီးသုံးသပ်မယ်ဆိုရင် မျှတမှု ရှိတဲ့ အနေအထားတော့ ရောက်မနေဘူး ၊ UEC ဘက်က ထည့်တွက် စဉ်းစားဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။”
ရွေးကောက်ပွဲကို မဖြစ်မနေ လုပ်သွားဖို့ ပြင်ဆင်နေတယ်လို့သာဆိုပေမယ့် ကိုဗစ်ကာလ မဲဆွယ်စည်းရုံးမှုပိုင်းက ကန့်သတ်မှုတွေ ရှိလာနိုင်တာမို့ ပါတီသစ်တွေနဲ့ ပါတီငယ်တွေ မဲရရှိဖို့က ရုန်း ကန် ရဖွယ်ရှိပါတယ်။ ဒီလိုအချိန်မှာ ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်ဘက်အနေနဲ့ တရားမျှတတဲ့ ရွေးကောက်ပွဲကျင်းပနိုင်ဖို့ နိုင်ငံရေးပါတီတွေနဲ့ ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပနိုင်ရေး ညှိုနှိုင်း ပြီးမှ ရက်သတ်မှတ်ဖို့ တင်ပြလာသူက ပြည်သူ့ပါတီ ဗဟို ကော်မတီဝင် ဦးကျော်လင်းပါ။
“ နိုင်ငံရေးပါတီတွေရဲ့ အခက်အခဲတွေကို ဖြေရှင်းပေးသင့်တယ် လို့ ကျနော်တို့ သုံးသပ်ပါတယ်။ ကျနော်တို့ တိုင်းရင်းသားပါတီတွေ၊ ပါတီ သစ်တွေ ကြားမှာရော ကော်မရှင်အပေါ် သန့်ရှင်း တရားမျှတတဲ့ ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပပေးနိုင်မယ်လို့ မယုံကြည်တဲ့ သံသယတွေ ကျနော်တို့ ဝင်နေပါတယ်။”
ရွေးကောက်ပွဲကျင်းပမယ့် ရက်အတိအကျကိုတော့ ရှေ့လထဲ ကြေညာဖို့ရှိတယ်လို့ ကော်မရှင်က ဆိုပါတယ်။ ရွေးကောက်ပွဲကို ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနနဲ့ ပူးပေါင်း လုပ်ဆောင်မယ်လို့လည်း ကော်မရှင်က ပြောဆိုထားပြီး တည်ဆဲမှတ်ပုံ တင်ထားတဲ့ပါတီက ၉၇ ပါတီရှိပြီး ဒီထဲက ပါတီ ၉၀ နီးပါး လာမယ့်ရွေးကောက်ပွဲကို ဝင်ပြိုင်မယ်လို့ ခန့်မှန်းထားကြပါတယ်။
Your browser doesn’t support HTML5
ရွေးကောက်ပွဲမှာ NLD နဲ့ယှဉ်ပြိုင်မှု တန်းတူမျှတမှု မရှိမှာကို ပါတီတွေ စိုးရိမ်
...............
ရှေးကောကျပှဲမှာ NLD နဲ့ယှဉျပွိုငျမှု တနျးတူမြှတမှု မရှိမှာကို ပါတီတှေ စိုးရိမျ
(Unicode)
၂၀၂၀ အထှထှေရှေေးကောကျပှဲကို ဒီနှဈနိုဝငျဘာလထဲ ကငြျးပမယျလို့ ကောျမရှငျကဆိုထားပါတယျ။ COVID-19ကပျရောဂါရဲ့အကန့ျအသတျတှကွေောင့ျ ဝငျယှဉျပွိုငျကွမယ့ျ နိုငျငံရေးပါတီတှအေနနေဲ့ လကျရှိ အာဏာရပါတီ နဲ့ တနျးတူ မြှတစှာ ယှဉျပွိုငျခှင့ျရပါ့မလားဆိုတာကို့ နိုငျငံရေးပါတီအခြို့က စိုးရိမျနပေါတယျ။ ဒီသတငျးကို မ မခေ စုံစမျးမေးမွနျးတငျပွထားတာပါ။
ကမ်ဘာ့ကပျရောဂါ COVID-19 အကွပျအတညျး အခွအေနကွေုံနရေပမေယ့ျ ရောဂါထိနျးခြုပျနိုငျတဲ့ အခွအေနေရှိတာကွောင့ျ လာမယ့ျရှေးကောကျ ပှဲကို နိုဝငျဘာမှာကငြျးပမယျလို့ကောျမရှငျကတော့ကွညော ထားပွီး ရကျအတိကြ မသိရသေးပါဘူး။ COVID-19 ရောဂါထိနျးခြုပျ၊ ကန့ျသတျမှုတှရှေိနလေို့ မဲဆှယျစညျးရုံးတဲ့ကာလ အဆငျမပွမှောကို နိုငျငံရေးပါတီတှေ ဘကျက စိုးရိမျမှုရှိပါတယျ။
ဒီလိုအခြိနျမှာ NLD ပါတီရဲ့ အခြိနျမတိုငျခငျ ရှေးကောကျပှဲ မဲဆှယျတဲ့ပုံစံတှအေပေါျပါတီတခြို့က ထောကျပွမှုတှေ ရှိနသေလို ဒီရှေးကောကျပှဲမှာတခွား နိုငျငံရေးပါတီတှအေနနေဲ့ လကျရှိအာဏာရပါတီနဲ့ တနျးတူ မြှတစှာ ယှဉျပွိုငျခှင့ျရပါ့မလားဆိုတဲ့ မေးခှနျးတှေ လညျးထှကျပေါျနပေါတယျ။
လူ့ဘောင့ျသဈ ဒီမိုကရကျတဈပါတီ ဥကဌ ဦးအောငျမိုးဇောျက လကျရှိ ရောဂါကွောင့ျ တညျဆဲ ဥပဒေ သကျရောကျမှု ကလညျးရှိနပွေီး ဘယျလို နိုငျငံရေးပါတီတှေ မဲဆှယျနိုငျမယျဆိုတာက လညျးခုထိ ရှငျးလငျးစှာ မသိရသေးပါဘူး။ လကျရှိ အနအေထားအရ ၂၀၂၀ ရှေးကောကျပှဲမှာ နိုငျငံရေးပါတီတိုငျး တနျး တူခှင့ျရေးနဲ့ ယှဉျပွိုငျနိုငျခှင့ျရဖို့ဆိုတာ အတောျခကျခဲနိုငျတယျလို့ သူကသုံးသပျပါတယျ။
“ လကျတှေ့ ရှေးကောကျပှဲကို ကနြောျတို့ ဝငျတော့မယျဆိုရငျ နိုငျငံရေးပါတီတှေ အကုနျလုံးအတှကျ မြှမြြှတတ ဖွဈတဲ့ အခငျးအကငြျးရှိဖို့လိုမယျလို့ ကနြောျကတော့ အဲလိုယူဆတယျ။လကျတှေ့တှေ့နရေတာက ကိုဗဈကို အကွောငျးပွုပွီး ပွညျသူလူထုကိုထိတှေ့တာ၊ ပွညျသူလူထုကို ကူညီနတောဖွဈဖွဈ လကျရှိအစိုးရ လုပျဆောငျနတောဖွဈတယျ။ လကျရှိအစိုးရလုပျဆောငျနတောက တပွိုငျနကျထဲမှာ လကျရှိအာဏာရပါတီအနနေဲ့ လုပျနတေယျတာလို့ပွောလို့ရတယျ။ နောကျပွီး ပွငျတဲ့ ဆငျတဲ့ ကိစ်စမှာရော သှားတဲ့လာတဲ့ ကိစ်စတှမှောရောတခွားနိုငျငံရေးပါတီတှကေ လကျရှိအာဏာရပါတီနဲ့ နှိုငျးယှဉျရငျ လကျဦးမှု နညျးနညျး မဲ့နတေယျ။ အာဏာရပါတီကွီးကဘဲ လကျဦးမှုယူနသေလို ဖွဈတယျလို့ ကနြောျတော့မွငျတယျ”
လကျရှိခြိနျထိ ကောျမရှငျဘကျက ဘာဆှေးနှေးမှုမှမရှိသလို ဘာမှ တိတိကကြြ မသိတာကွောင့ျ ကောျမရှငျဘကျက ဆုံးဖွတျမှုကို အမွနျဆုံးခပြွပေးဖို့ ရှမျးတိုငျးရငျးသားမြား ဒီမိုကရစေီအဖှဲ့ခြုပျက စိုငျးလိတျကတောငျးဆိုလိုကျပွီး လာမယ့ျရှေးကောကျပှဲအပေါျ သူကခုလို သုံးသပျပါတယျ။
SEE ALSO: ရန်ကုန်တိုင်းဝန်ကြီးချုပ်အပေါ် အယုံအကြည်မရှိအဆို အလုပ်ဖြစ်-မဖြစ်
“ ရှေးကောကျပှဲနဲ့ပတျသတျလို့ UEC တရားဝငျ ကွညောခကြျမထှကျ သေးဘူးပေါ့နောျ ၊ အနိုငျရပါတီကလှဲပွီး ဘယျပါတီမှ တရားဝငျ ကွိုတငျပွငျနိုငျတာမရှိပါဘူး။ မဲဆှယျစညျးရုံးတယျဆိုတာ အဝေးကွီးပေါ့ဗြာ။ UECအနနေဲ့ တရားဝငျ မကွညောသရှေ့ကတော့ ကနြောျတို့ဟာ တပွေးညီ စညျးရုံးပိုငျခှင့ျ၊ လှုပျရှားပိုငျခှင့ျ မရှိဘူးဖွဈနပေါတယျ။ အခွခေံလူတနျးစားကို အဓိက ဦးတညျပွီးတော့စညျးရုံးဆငျးရမယ့ျ နယျပါတီတှေ တိုငျးရငျးသားပါတီတှေ အကုနျလုံး အနနေဲ့က တခွားပါတီကွီးတှထေကျစာရငျပိုပွီးတော့ အခကျအခဲရှိပါတယျ။ အားလုံးကို ခွုံပွီးသုံးသပျမယျဆိုရငျ မြှတမှု ရှိတဲ့ အနအေထားတော့ ရောကျမနဘေူး ၊ UEC ဘကျက ထည့ျတှကျ စဉျးစားဖို့ လိုအပျပါတယျ။”
ရှေးကောကျပှဲကို မဖွဈမနေ လုပျသှားဖို့ ပွငျဆငျနတေယျလို့သာဆိုပမေယ့ျ ကိုဗဈကာလ မဲဆှယျစညျးရုံးမှုပိုငျးက ကန့ျသတျမှုတှေ ရှိလာနိုငျတာမို့ ပါတီသဈတှနေဲ့ ပါတီငယျတှေ မဲရရှိဖို့က ရုနျး ကနျ ရဖှယျရှိပါတယျ။ ဒီလိုအခြိနျမှာ ရှေးကောကျပှဲကောျမရှငျဘကျအနနေဲ့ တရားမြှတတဲ့ ရှေးကောကျပှဲကငြျးပနိုငျဖို့ နိုငျငံရေးပါတီတှနေဲ့ ရှေးကောကျပှဲ ကငြျးပနိုငျရေး ညှိုနှိုငျး ပွီးမှ ရကျသတျမှတျဖို့ တငျပွလာသူက ပွညျသူ့ပါတီ ဗဟို ကောျမတီဝငျ ဦးကြောျလငျးပါ။
“ နိုငျငံရေးပါတီတှရေဲ့ အခကျအခဲတှကေို ဖွရှေငျးပေးသင့ျတယျ လို့ ကနြောျတို့ သုံးသပျပါတယျ။ ကနြောျတို့ တိုငျးရငျးသားပါတီတှေ၊ ပါတီ သဈတှေ ကွားမှာရော ကောျမရှငျအပေါျ သန့ျရှငျး တရားမြှတတဲ့ ရှေးကောကျပှဲ ကငြျးပပေးနိုငျမယျလို့ မယုံကွညျတဲ့ သံသယတှေ ကနြောျတို့ ဝငျနပေါတယျ။”
ရှေးကောကျပှဲကငြျးပမယ့ျ ရကျအတိအကကြိုတော့ ရှေ့လထဲ ကွညောဖို့ရှိတယျလို့ ကောျမရှငျက ဆိုပါတယျ။ ရှေးကောကျပှဲကို ကနြျးမာရေးဝနျကွီးဌာနနဲ့ ပူးပေါငျး လုပျဆောငျမယျလို့လညျး ကောျမရှငျက ပွောဆိုထားပွီး တညျဆဲမှတျပုံ တငျထားတဲ့ပါတီက ၉၇ ပါတီရှိပွီး ဒီထဲက ပါတီ ၉၀ နီးပါး လာမယ့ျရှေးကောကျပှဲကို ဝငျပွိုငျမယျလို့ ခန့ျမှနျးထားကွပါတယျ။