(Zawgyi/Unicode)
လူသိန်းချီ စုပြုံနေထိုင်ရာ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်ဒုက္ခသည်စခန်းတွေထဲ COVID-19ရောဂါပိုးတွေ့ရှိမှု ပိုပြီးတော့မှ များပြားလာတဲ့အတွက် ရောဂါကုသနိုင်ရေး ဆေးဝါးလိုအပ်ချက်တွေအပေါ် အကူအညီပေးရေးအဖွဲ့တွေရဲ့စိုးရိမ်မှုတွေနဲ့ ရိုဟင်ဂျာ ဒုက္ခသည်တွေကြား ကြောက်ရွံ့မှုတွေ ပိုတိုးလာနေတဲ့ အခြေအနေကို မဆုမွန် တင်ပြထားပါတယ်။
ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံမှာရှိတဲ့ ရိုဟင်ဂျာဒုက္ခသည်စခန်းတွေထဲ နောက်ဆုံးထုတ်ပြန်ချက် စာရင်းတွေအရဆိုရင်COVID-19 ရောဂါကြောင့် သေဆုံးသူက ၁ ဦး၊ ကူးစက်ခံထားရသူ ၂၉ယောက်အထိ ရှိလာရာက စိုးရိမ်မှုတွေလည်း ကြီးထွားလာနေတာပါ။ စိုးရိမ်မှုတွေကြောင့် ဒုက္ခသည်စခန်းကနေ ထွက်ပြေးသွားသူတွေထဲမှာ ရောဂါကူးစက်ခံထားရသူတွေပါ ပါဝင်နေတယ်လို့လည်း သတင်းတွေ ထွက်ပေါ်နေပါတယ်။ ဒီလိုအခြေအနေမှာ ကျန်းမာရေးအသိပညာပေးဖို့ ထိထိရောက်ရောက် လုပ်ဖို့လိုနေပြီလို့လည်း ကုတုပလောင် ဒုက္ခသည်စခန်းက ဦးအောင်မြိုင်ကပြောပါတယ်။
“ ကိုဗစ်နဲ့ပတ်သက်ပြီးတော့ သိပ်နားမလည်ကြဘူး။ ပြီးတော့ Isolation ဆိုတာဘာလဲQuarantine ဆိုတာဘာလဲ လုံးဝ နားမလည်ဘူးဖြစ်နေကြတယ်။ အဲ့သလို Quarantine တို့ Isolation တို့ခေါ်ရင် သူတို့က အရမ်းစိုးရိမ်တယ်။ ဘယ်လိုစိုးရိမ်သလဲဆိုရင် သူတို့ကို အပြင်ခေါ်သွားပြီးတော့ ဘယ်ကနေ ဘယ်ကိုခေါ်သွားမှန်းမသိ ဆေးထိုးပြီးတော့ အသေသတ်လိုက်မှာကို ဒုက္ခသည်တွေက စိုးရိမ်စိတ်တွေဖြစ်နေကြတာ အများအားဖြင့်တော့ဒီရောဂါနဲ့ပတ်သက်ပြီးတော့ ဒီမှာက နားမလည်တဲ့ သူတွေဖြစ်နေတယ်။ ဒါကြောင့် ဒီမှာ အဖွဲ့အစည်းတွေအနေနဲ့ အင်အားတွေတိုးချဲ့ပြီး လုပ်သင့်တယ်၊ကျနော်တို့ ရိုဟင်ဂျာဒုက္ခသည်တွေကို ဝန်ထမ်းခန့်ရမယ်။ ဒုက္ခသည်တွေထဲကနေ ခေါ်ပြီး သင်တန်းတွေ တက်ရမယ်။ အဲ့ကနေတဆင့် စခန်းထဲကို ပြန်ပြီးတော့ ပညာပေးတာတို့ ဘာတို့ အဲ့တာလုပ်သင့်တယ်။ ဒါမျိုးမဟုတ်ရင်တော့ ဒုက္ခသည်တွေက နားလည်မှာမဟုတ်ပါဘူး။ ကျန်တာကတော့ ဒီမှာလောလောဆယ် Lock Down ပါ ကော့ဇ်ဘဇားခရိုင်ကို အနီရောင်နယ်မြေအဖြစ်သတ်မှတ်လိုက်တယ်။ ဒီနေ့ကနေစပြီးတော့ ကားတွေ ပိတ်ထားလိုက်တာ ရှိတယ်။”
အခုဆိုရင်တော့ ရိုဟင်ဂျာဒုက္ခသည်စခန်းတွေထဲ ဈေးဆိုင်တွေကိုတောင် ဖွင့်ခွင့်မပေးတော့ပဲ ယာဉ်အသွားအလာ လုံးဝကန့်သတ် ပိတ်ပင်လိုက်သလို ဒုက္ခသည်တွေကိုလည်း အပြင်ထွက်ခွင့် မပြုတော့ပဲ လုံခြုံရေး တိုးချလိုက်တဲ့အတွက် အလွန်စိုးရိမ်နေကြတယ်လို့ ကုတုပလောင် ဒုက္ခသည်စခန်းက ရိုဟင်ဂျာဒုက္ခသည် ဦးအီစလံကပြောပါတယ်။
“ ကိုဗစ်၁၉ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် အဲ့ဒီ့အတွက်ကြောင့် ရိုဟင်ဂျာဒုက္ခသည်စခန်းတွေထဲ အသွားအလာ လုံးဝပိတ်လိုက်ပါတယ်။ အရင်ဆို ဈေးဆိုင်တွေ ဖွင့်လှစ်လို့ရသေးတယ်။ အခုကတော့ ဒီနေ့ကစပြီး ဈေးဆိုင်တွေ အကုန်ပိတ်ခိုင်းထားပါတယ်။ နောက် ကားအသွားအလာတွေလည်း လုံးဝ ပိတ်ခိုင်းလိုက်ပါတယ်။ နောက် လမ်းမကြီးတွေပေါ်မှာဆိုရင် လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့ဝင်တွေ စစ်တပ်တွေကတော့- သူတို့က အစောင့်နေရာယူထားပါတယ်။ လမ်းမကြီးတွေပေါ်မှာ ဆိုရင် လူအသွားအလာပိတ်လိုက်ပါတယ်။ ဒုက္ခသည်စခန်းတိုင်းမှာ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်အစိုးရရော၊ ကုလအဖွဲ့အစည်းတွေကရော ဒီနေ့လည်း အသံချဲ့စက်တွေနဲ့ ရော ဆောင်းဘောက်စ်တွေနဲ့ပါ သူတို့လိုက်လံကြေညာနေပါတယ် ကိုဗစ်၁၉နဲ့ပတ်သက်ပြီးတော့ ဒီမှာက ရောဂါရဲ့အခြေအနေကို လူတိုင်းက မသိကြဘူးခင်ဗျ။ ခက်နေတာက လူတွေက ကိုဗစ်၁၉ ဆိုတာဘာလဲ ဒီရောဂါကူးစက်လာရင် ဘယ်လိုဖြစ်လာမလဲ ဒီရောဂါကြောင့် ဘယ်လိုသေဆုံးမှုတွေရှိသလဲဆိုတဲ့ ကျမ်းမာရေးအသိပညာပိုင်း နားမလည်ကြတာများပါတယ်ခင်ဗျာ။ အခု ကိုဗစ်ရောဂါဖြစ်နေတဲ့ ဒုက္ခသည် ၂ဦးက အဲ့ဒီ့ကွာရမ်တင်းနေရာကနေ တိမ်းရှောင်သွားတယ်လို့ ကြားရတာကို စိတ်မကောင်းဘူး အမှန်တော့ သူတို့က နားမလည်လို့ တိမ်းရှောင်သွားကြတာလို့ တိမ်းရှောင်တာလို့ ယူဆတယ်။ ဒီအတွက်ကြောင့် ရိုဟင်ဂျာတွေက တနေရာတည်းစုပြုံနေကြရတာဆိုတော့- ကူးစက်မှုတွေ ပျံ့နှံ့လာမှာကို အထူးစိုးရိမ်နေကြပါတယ်။ ဒါကြောင့် ကုလအဖွဲ့အစည်းတွေရော ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်အစိုးရကပါ ရိုဟင်ဂျာဒုက္ခသည်တွေ အတွက် ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုပိုင်း ဒီ့ထက်ပိုရစေဖို့ အထူးတောင်းဆိုချင်ပါတယ်ခင်ဗျ။”
ဂျန်တော်လီဒုက္ခသည်စခန်းက ဦးမောင်ကျော်မြင့်ကလည်း အခြေအနေက နဂိုကမှ စိုးရိမ်နေကြရတဲ့ အထဲ အခုလို ကူးစက်မှုတွေဖြစ်လာတာ ပိတ်ပင်တားဆီးမှုတွေနဲ့စစ်ဆေးတာတွေ လုပ်လာတော့ ဒုက္ခသည်တွေ ကြားမှာ သတင်းအချက်အလက် အတိအကျလည်း မရတာမို့ စိုးရိမ်ထိတ်လန့်နေကြတယ်လို့ပြောပါတယ်။
“ အခြေအနေက တော်တော်ကိုဆိုးလာနေပြီ ကော့ဇ်ဘဇားခရိုင်ကို Red Zone လို့သတ်မှတ်လိုက်တယ်ကြားတယ်။ အဲ့တာကြောင့်မို့ ကျနော်တို့က တအားကို စိတ်ပူနေပါတယ်။ အဲ့တာကြောင့် အခြေအနေက မကောင်းဘူး လူတွေလည်း အခြေအနေဆိုးဝါးသွားပြီလို့ လူတွေက ကမ့်ထဲမှာပဲ နေကြရတာဆိုတော့ စိုးရိမ်တာက စိုးရိမ်တာ ဘာဖြစ်လို့ဆိုရင် အခြေအနေက အရမ်းဆိုးသွားပြီ အခုက ဘာတခုမှ သေချာပြင်ဆင်ထားတာမရှိဘူး နဂိုအတိုင်းပဲ။”
ဒုက္ခသည်စခန်းတွေမှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်မှုကြီး ဖြစ်ပွားခဲ့မယ်ဆိုရင် ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်းတွေနဲ့ ဆေးဝါးပစ္စည်း အထောက်အပံ့တွေ အရေးပေါ်လိုအပ်လာနိုင်တယ်လို့ လူသားချင်းစာနာမှု အကူအညီပေးရေး အဖွဲ့တွေက မကြာသေးခင်ကပဲ သတိပေးထားတာပါ။
ရခိုင်ပြည်နယ်မြောက်ပိုင်းမှာ မြန်မာစစ်တပ်ရဲ့ နယ်မြေရှင်းလင်းရေးတွေအတွင်း အဲဒီမှာရှိတဲ့ ရိုဟင်ဂျာတွေသိန်းနဲ့ချီပြီး ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံဘက်ကို ထွက်ပြေးတိမ်းရှောင် ခိုလှုံနေကြရတာဖြစ်ပြီး သူတို့တွေ နေရပ်ပြန်လာနိုင်ရေး ရိုဟင်ဂျာဆိုတဲ့အသုံးကို လက်မခံထားတဲ့ မြန်မာအစိုးရဘက်ကတော့ ဒုက္ခသည်တွေ လက်ခံရေး ဆောင်ရွက်ချက် သဘောတူညီမှုတွေနဲ့ ဆောင်ရွက်နေဆဲဖြစ်ပါတယ်။ အခုအချိန်အထိကတော့ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံတဝှမ်း COVID-19ကူးစက်သူပေါင်း ၆၅၇၆၉ ဦး ကျော်သွားပြီ ကိုဗစ်ကြောင့် သေဆုံးသူ ၉၀၀ နီးပါး ရှိနေပါတယ်။
................
ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှက ရိုဟငျဂြာဒုက်ခသညျစခနျးအတှငျး ကိုဗဈကူးစကျသူအရအေတှကျတိုး
(Unicode)
လူသိနျးခြီ စုပွုံနထေိုငျရာ ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှဒုက်ခသညျစခနျးတှထေဲ COVID-19ရောဂါပိုးတှေ့ရှိမှု ပိုပွီးတော့မှ မြားပွားလာတဲ့အတှကျ ရောဂါကုသနိုငျရေး ဆေးဝါးလိုအပျခကြျတှအေပေါျ အကူအညီပေးရေးအဖှဲ့တှရေဲ့စိုးရိမျမှုတှနေဲ့ ရိုဟငျဂြာ ဒုက်ခသညျတှကွေား ကွောကျရှံ့မှုတှေ ပိုတိုးလာနတေဲ့ အခွအေနကေို မဆုမှနျ တငျပွထားပါတယျ။
ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှနိုငျငံမှာရှိတဲ့ ရိုဟငျဂြာဒုက်ခသညျစခနျးတှထေဲ နောကျဆုံးထုတျပွနျခကြျ စာရငျးတှအေရဆိုရငျCOVID-19 ရောဂါကွောင့ျ သဆေုံးသူက ၁ ဦး၊ ကူးစကျခံထားရသူ ၂၉ယောကျအထိ ရှိလာရာက စိုးရိမျမှုတှလေညျး ကွီးထှားလာနတောပါ။ စိုးရိမျမှုတှကွေောင့ျ ဒုက်ခသညျစခနျးကနေ ထှကျပွေးသှားသူတှထေဲမှာ ရောဂါကူးစကျခံထားရသူတှပေါ ပါဝငျနတေယျလို့လညျး သတငျးတှေ ထှကျပေါျနပေါတယျ။ ဒီလိုအခွအေနမှော ကနြျးမာရေးအသိပညာပေးဖို့ ထိထိရောကျရောကျ လုပျဖို့လိုနပွေီလို့လညျး ကုတုပလောငျ ဒုက်ခသညျစခနျးက ဦးအောငျမွိုငျကပွောပါတယျ။
“ ကိုဗဈနဲ့ပတျသကျပွီးတော့ သိပျနားမလညျကွဘူး။ ပွီးတော့ Isolation ဆိုတာဘာလဲQuarantine ဆိုတာဘာလဲ လုံးဝ နားမလညျဘူးဖွဈနကွေတယျ။ အဲ့သလို Quarantine တို့ Isolation တို့ခေါျရငျ သူတို့က အရမျးစိုးရိမျတယျ။ ဘယျလိုစိုးရိမျသလဲဆိုရငျ သူတို့ကို အပွငျခေါျသှားပွီးတော့ ဘယျကနေ ဘယျကိုခေါျသှားမှနျးမသိ ဆေးထိုးပွီးတော့ အသသေတျလိုကျမှာကို ဒုက်ခသညျတှကေ စိုးရိမျစိတျတှဖွေဈနကွေတာ အမြားအားဖွင့ျတော့ဒီရောဂါနဲ့ပတျသကျပွီးတော့ ဒီမှာက နားမလညျတဲ့ သူတှဖွေဈနတေယျ။ ဒါကွောင့ျ ဒီမှာ အဖှဲ့အစညျးတှအေနနေဲ့ အငျအားတှတေိုးခြဲ့ပွီး လုပျသင့ျတယျ၊ကနြောျတို့ ရိုဟငျဂြာဒုက်ခသညျတှကေို ဝနျထမျးခန့ျရမယျ။ ဒုက်ခသညျတှထေဲကနေ ခေါျပွီး သငျတနျးတှေ တကျရမယျ။ အဲ့ကနတေဆင့ျ စခနျးထဲကို ပွနျပွီးတော့ ပညာပေးတာတို့ ဘာတို့ အဲ့တာလုပျသင့ျတယျ။ ဒါမြိုးမဟုတျရငျတော့ ဒုက်ခသညျတှကေ နားလညျမှာမဟုတျပါဘူး။ ကနြျတာကတော့ ဒီမှာလောလောဆယျ Lock Down ပါ ကော့ဇျဘဇားခရိုငျကို အနီရောငျနယျမွအေဖွဈသတျမှတျလိုကျတယျ။ ဒီနေ့ကနစေပွီးတော့ ကားတှေ ပိတျထားလိုကျတာ ရှိတယျ။”
အခုဆိုရငျတော့ ရိုဟငျဂြာဒုက်ခသညျစခနျးတှထေဲ ဈေးဆိုငျတှကေိုတောငျ ဖှင့ျခှင့ျမပေးတော့ပဲ ယာဉျအသှားအလာ လုံးဝကန့ျသတျ ပိတျပငျလိုကျသလို ဒုက်ခသညျတှကေိုလညျး အပွငျထှကျခှင့ျ မပွုတော့ပဲ လုံခွုံရေး တိုးခလြိုကျတဲ့အတှကျ အလှနျစိုးရိမျနကွေတယျလို့ ကုတုပလောငျ ဒုက်ခသညျစခနျးက ရိုဟငျဂြာဒုက်ခသညျ ဦးအီစလံကပွောပါတယျ။
“ ကိုဗဈ၁၉ ကိုရိုနာဗိုငျးရပျဈ အဲ့ဒီ့အတှကျကွောင့ျ ရိုဟငျဂြာဒုက်ခသညျစခနျးတှထေဲ အသှားအလာ လုံးဝပိတျလိုကျပါတယျ။ အရငျဆို ဈေးဆိုငျတှေ ဖှင့ျလှဈလို့ရသေးတယျ။ အခုကတော့ ဒီနေ့ကစပွီး ဈေးဆိုငျတှေ အကုနျပိတျခိုငျးထားပါတယျ။ နောကျ ကားအသှားအလာတှလေညျး လုံးဝ ပိတျခိုငျးလိုကျပါတယျ။ နောကျ လမျးမကွီးတှပေေါျမှာဆိုရငျ လုံခွုံရေးတပျဖှဲ့ဝငျတှေ စဈတပျတှကေတော့- သူတို့က အစောင့ျနရောယူထားပါတယျ။ လမျးမကွီးတှပေေါျမှာ ဆိုရငျ လူအသှားအလာပိတျလိုကျပါတယျ။ ဒုက်ခသညျစခနျးတိုငျးမှာ ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှအစိုးရရော၊ ကုလအဖှဲ့အစညျးတှကေရော ဒီနေ့လညျး အသံခြဲ့စကျတှနေဲ့ ရော ဆောငျးဘောကျဈတှနေဲ့ပါ သူတို့လိုကျလံကွညောနပေါတယျ ကိုဗဈ၁၉နဲ့ပတျသကျပွီးတော့ ဒီမှာက ရောဂါရဲ့အခွအေနကေို လူတိုငျးက မသိကွဘူးခငျဗြ။ ခကျနတောက လူတှကေ ကိုဗဈ၁၉ ဆိုတာဘာလဲ ဒီရောဂါကူးစကျလာရငျ ဘယျလိုဖွဈလာမလဲ ဒီရောဂါကွောင့ျ ဘယျလိုသဆေုံးမှုတှရှေိသလဲဆိုတဲ့ ကမြျးမာရေးအသိပညာပိုငျး နားမလညျကွတာမြားပါတယျခငျဗြာ။ အခု ကိုဗဈရောဂါဖွဈနတေဲ့ ဒုက်ခသညျ ၂ဦးက အဲ့ဒီ့ကှာရမျတငျးနရောကနေ တိမျးရှောငျသှားတယျလို့ ကွားရတာကို စိတျမကောငျးဘူး အမှနျတော့ သူတို့က နားမလညျလို့ တိမျးရှောငျသှားကွတာလို့ တိမျးရှောငျတာလို့ ယူဆတယျ။ ဒီအတှကျကွောင့ျ ရိုဟငျဂြာတှကေ တနရောတညျးစုပွုံနကွေရတာဆိုတော့- ကူးစကျမှုတှေ ပြံ့နှံ့လာမှာကို အထူးစိုးရိမျနကွေပါတယျ။ ဒါကွောင့ျ ကုလအဖှဲ့အစညျးတှရေော ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှအစိုးရကပါ ရိုဟငျဂြာဒုက်ခသညျတှေ အတှကျ ကနြျးမာရေးစောင့ျရှောကျမှုပိုငျး ဒီ့ထကျပိုရစဖေို့ အထူးတောငျးဆိုခငြျပါတယျခငျဗြ။”
ဂနြျတောျလီဒုက်ခသညျစခနျးက ဦးမောငျကြောျမွင့ျကလညျး အခွအေနကေ နဂိုကမှ စိုးရိမျနကွေရတဲ့ အထဲ အခုလို ကူးစကျမှုတှဖွေဈလာတာ ပိတျပငျတားဆီးမှုတှနေဲ့စဈဆေးတာတှေ လုပျလာတော့ ဒုက်ခသညျတှေ ကွားမှာ သတငျးအခကြျအလကျ အတိအကလြညျး မရတာမို့ စိုးရိမျထိတျလန့ျနကွေတယျလို့ပွောပါတယျ။
“ အခွအေနကေ တောျတောျကိုဆိုးလာနပွေီ ကော့ဇျဘဇားခရိုငျကို Red Zone လို့သတျမှတျလိုကျတယျကွားတယျ။ အဲ့တာကွောင့ျမို့ ကနြောျတို့က တအားကို စိတျပူနပေါတယျ။ အဲ့တာကွောင့ျ အခွအေနကေ မကောငျးဘူး လူတှလေညျး အခွအေနဆေိုးဝါးသှားပွီလို့ လူတှကေ ကမ့ျထဲမှာပဲ နကွေရတာဆိုတော့ စိုးရိမျတာက စိုးရိမျတာ ဘာဖွဈလို့ဆိုရငျ အခွအေနကေ အရမျးဆိုးသှားပွီ အခုက ဘာတခုမှ သခြောပွငျဆငျထားတာမရှိဘူး နဂိုအတိုငျးပဲ။”
ဒုက်ခသညျစခနျးတှမှော ကိုရိုနာဗိုငျးရပျဈကူးစကျမှုကွီး ဖွဈပှားခဲ့မယျဆိုရငျ ကနြျးမာရေးဝနျထမျးတှနေဲ့ ဆေးဝါးပစ်စညျး အထောကျအပံ့တှေ အရေးပေါျလိုအပျလာနိုငျတယျလို့ လူသားခငြျးစာနာမှု အကူအညီပေးရေး အဖှဲ့တှကေ မကွာသေးခငျကပဲ သတိပေးထားတာပါ။
ရခိုငျပွညျနယျမွောကျပိုငျးမှာ မွနျမာစဈတပျရဲ့ နယျမွရှေငျးလငျးရေးတှအေတှငျး အဲဒီမှာရှိတဲ့ ရိုဟငျဂြာတှသေိနျးနဲ့ခြီပွီး ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှနိုငျငံဘကျကို ထှကျပွေးတိမျးရှောငျ ခိုလှုံနကွေရတာဖွဈပွီး သူတို့တှေ နရေပျပွနျလာနိုငျရေး ရိုဟငျဂြာဆိုတဲ့အသုံးကို လကျမခံထားတဲ့ မွနျမာအစိုးရဘကျကတော့ ဒုက်ခသညျတှေ လကျခံရေး ဆောငျရှကျခကြျ သဘောတူညီမှုတှနေဲ့ ဆောငျရှကျနဆေဲဖွဈပါတယျ။ အခုအခြိနျအထိကတော့ ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှနိုငျငံတဝှမျး COVID-19ကူးစကျသူပေါငျး ၆၅၇၆၉ ဦး ကြောျသှားပွီ ကိုဗဈကွောင့ျ သဆေုံးသူ ၉၀၀ နီးပါး ရှိနပေါတယျ။
