(Zawgyi / Unicode)
ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ ကိုဗစ်ကပ်ရောဂါ ကူးစက်မှု တစစ တိုးလာနေတာကြောင့် ဒေသခံပြည်သူတွေ နေ့စဉ် စားသောက်ရှင်သန်ရေးကိစ္စ အခက်ကြုံလာမှာကို စိုးရိမ်နေကြသလို ရောဂါကာကွယ်ကုသရေး အပိုင်းမှာလည်း လိုအပ်ချက်ရှိနေတဲ့အပေါ် စိုးရိမ်မိကြောင်း ရခိုင်နိုင်ငံရေး အင်အားစုတွေက ပြောပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ကာကွယ်ကုသရေး အပိုင်းမှာရော ပြည်သူတွေရဲ့ စားနပ်ရိက္ခာ အပိုင်းကိုပါ မကြာခင် ထပ်မံဖြည့်ဆည်း ပံ့ပိုးသွားဖို့ရှိတယ်လို့ ရခိုင်ပြည်နယ်အစိုးရ တာဝန်ရှိသူတဦးက တုံ့ပြန်ပြောဆိုတဲ့အကြောင်း ကိုဉာဏ်ဝင်းအောင် စုစည်းတင်ပြထားပါတယ်။
ပြည်တွင်းက အချင်းချင်း ကိုဗစ်ကူးစက်မှုတွေ ခပ်များများ စတွေ့လာရတဲ့ ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ အဓိကအားဖြင့် ကျောက်ဖြူမြို့နဲ့ စစ်တွေမြို့တွေဟာ ကူးစက်မှု အများဆုံးဖြစ်နေပြီး ကူးစက်ခံလူနာတွေနဲ့ စောင့်ကြည့်လူနာတွေကို ထားဖို့ နေရာအခက်အခဲ ဖြစ်လာသလို ကာကွယ်ကုသရေးဆိုင်ရာ အသုံးအဆောင်ပစ္စည်း အလုံအလောက် မရှိတာကလည်း စိုးရိမ်မှုကြီးတရပ် ဖြစ်တယ်လို့ ရခိုင်ပြည်နယ်လွှတ်တော်ရဲ့ ကျောက်ဖြူမြို့နယ် မဲဆန္ဒနယ်အမှတ် ၂ လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ် ဦးဖိုးစံက ဗွီအိုအေကို ပြောပါတယ်။
“ရခိုင်ပြည်မှာ ကူးစက်မှု အဆိုးဆုံးကတော့ စစ်တွေနဲ့ ကျောက်ဖြူပါပဲ။ တဦးနဲ့တဦး ကူးစက်မှုတွေက နေ့စဉ်လိုလိုရှိတယ်၊ နည်းတာရှိတယ် များတာရှိတယ်။ အဲဒီတော့ အဲဒီရောဂါပိုး တွေ့တဲ့သူတွေကို ကျနော်တို့ ထားမယ့်နေရာက နည်းနည်း အခက်အခဲ ဖြစ်သွားတယ်။ အဲဒါကြောင့်မို့လို့ ဆေးရုံမှာ မလုံလောက်တဲ့အတွက် အခု ပညာရေးကောလိပ်မှာလည်းပဲ ကွာရမ်တင်းလူနာတွေ ထားတာရှိတယ်ခင်ဗျ။ အဲဒီကနေမှ အခု မြို့တော်ခန်းမတို့ ဘာတို့ကို သုံးမယ်ဆိုပြီးတော့ အလှူရှင်တွေဆီက ငွေကောက်ခံပြီး ကုတင်တွေဘာတွေ ပြင်ဆင်နေကြတာ အဲလိုရှိတယ်။ မြို့တော်ခန်းမဆိုတာကတော့ ဆေးရုံနဲ့လည်းနီးတယ်၊ ဆရာဝန်တွေလည်း အလွယ်တကူ လာလို့ရတယ်ဆိုပြီး တကယ်လို့ လူနာတိုးလာလို့ရှိရင် အဲဒီနေရာမှာ ထားမယ်ဆိုပြီး ဒီနေရာကို ရွေးချယ်ပြီး ကြိုလုပ်ထားတာပါခင်ဗျ။
“နောက် ဒီမှာ ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်းတွေက တော်တော် စိုးရိမ်ရတယ်။ ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်းတွေက လိုအပ်တဲ့ ပစ္စည်းပစ္စယတွေ မစုံလင်ကြဘူး။ PPE (Personal Protective Equipment) ဝတ်စုံဆိုလို့ရှိရင် တကြိမ်သွားစစ်ဆေးပြီးရင် တကြိမ်လဲပစ်ရမှာ၊ အခုက အဲလိုမဟုတ်ဘူး။ အကုန်လုံးပြည့်စုံအောင် မလုပ်နိုင်ဘူးဆိုတော့ လူနာတယောက်ကို သွားစမ်းသပ်ပြီးရင် နောက်တယောက်ကိုလည်း အဲဒီဝတ်စုံနဲ့ပဲ သုံးစွဲရတယ်ဆိုတော့ ဝန်ထမ်းတွေမှာလည်း အခက်အခဲတွေ ရှိပါတယ်လေ။ အဓိကတော့ ပြည့်စုံအောင် နိုင်ငံတော်အစိုးရက ပံ့ပိုးပေးနိုင်ရင်တော့ ပိုပြီးကောင်းမှာပါ။”
ကိုဗစ် ကူးစက်မှုကြောင့် ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ လူတွေ နေအိမ်မှာပဲနေကြဖို့ Stay at Home အမိန့်ကို အစိုးရက ထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။ ဒီအမိန့် ရေရှည်လာရင် လူတွေ နေ့စဉ် စားသောက်ရှင်သန်ရေးကိစ္စ အခက်ကြုံလာမှာကို စိုးရိမ်ရတယ်လို့ စစ်တွေမြို့ခံ ရခိုင်အမျိုးသားပါတီ (ANP) ဥက္ကဋ္ဌ ဦးသာထွန်းလှက ပြောပါတယ်။
“လူထုကြားမှာ ကူးစက်မှုများလာတော့ လူတွေကို Stay at Home သတ်မှတ်ထားတယ်။ အဲဒီလို သတ်မှတ်ထားတဲ့ အတွက်ကြောင့် လူတွေကလည်း အလုပ်အကိုင်လုပ်ဖို့ အဆင်မပြေတော့ဘူး။ အလုပ်အကိုင်မရှိရင် ဝင်ငွေမရှိတော့ဘူးလေ။ ဝင်ငွေမရှိရင် ကျနော်တို့လူထု စားဝတ်နေရေး အခက်အခဲ ရှိလာမှာကို ကျနော်တို့ ပိုပြီး စိုးရိမ်တယ်။ အစားအသောက်နဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဆန် ဆီ ဆား ငရုတ် အဲလိုပေါ့ စားကုန်တွေ၊ မီးဖိုချောင်သုံး ပစ္စည်းတွေကို အစိုးရက ထောက်ပံ့တယ်လို့ ကျနော်တို့ ရခိုင်မှာ မကြားရသေးဘူး။”
ရခိုင်ပြည်နယ်က ပြည်သူတွေ လက်ရှိရင်ဆိုင်နေရတဲ့ အခြေအနေကို နားလည်ထားပြီး ရခိုင်ပြည်နယ် အစိုးရက ပြည်ထောင်စုအစိုးရနဲ့ ချိတ်ဆက်ပြီး ဒေသခံပြည်သူတွေရဲ့ လိုအပ်ချက်ကို အတတ်နိုင်ဆုံး ဖြည့်ဆည်းသွားဖို့ ပြင်ဆင်ထားကြောင်း ရခိုင်ပြည်နယ်အစိုးရရဲ့ ပြောခွင့်ရပုဂ္ဂိုလ် စည်ပင်သာယာရေးဝန်ကြီး ဦးဝင်းမြင့်က ဗွီအိုအေကို ရှင်းပြပါတယ်။
“ကိုဗစ်ကာလ အစပိုင်းကတည်းကပဲ လက်လုပ်လက်စားတွေ အတိဒုက္ခရောက်နေတဲ့ လူစာရင်းကို ကောက်ခံထားတာ ရှိပါတယ်။ ဒီ လူတန်းစားတွေကို အဓိက ဦးစားပေးပြီး ကျနော်တို့ ဖြန့်ဝေသွားမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ သူတို့ကို ပေးဝေတဲ့အခါမှာ စရိတ်စက အတော်များများ အကုန်အကျ များတဲ့အတွက်ကြောင့် အခုကတော့ ငွေကြေးပဲ ထောက်ပံ့ပါတယ်။ ၂ ကြိမ်ရှိပါပြီ ထောက်ပံ့တာ။ တအိမ်ထောင်ကို ကျပ် ၂၀,၀၀၀ နှုန်း သတ်မှတ်ခဲ့တာပေါ့နော်။ အခုတော့ ဘယ်လောက်ပံ့ပိုးလာမလဲတော့ မသိသေးဘူးပေါ့။ ကျနော်တို့က တွက်ချက်ပြီးတော့ တင်ထားပါတယ်။ အားလုံးဆိုရင် ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ ပံ့ပိုးရမယ့်ဦးရေ အခြေခံလူတန်းစား ၃ သိန်းကျော်ရှိပါတယ်။ နောက်ပြီးတော့ ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက ဆေးဝါးနဲ့ ဆက်စပ်ပစ္စည်းတွေကို ပုံမှန် ထောက်ပံ့ပေးနေပါတယ်။”
ပြီးခဲ့တဲ့ရက်ပိုင်းထဲ နိုင်ငံတော်အတိုင်ပင်ခံ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်က ရခိုင်ပြည်နယ်အတွက် စားနပ်ရိက္ခာလမ်းကြောင်း ပြတ်တောက်မှုမရှိအောင် တာဝန်ယူမယ်လို့ ဝန်ကြီးချုပ် ဦးညီပု အပါအဝင် ဆေးပညာရှင်နဲ့ စေတနာ့ဝန်ထမ်းတွေ ပါဝင်တဲ့ အွန်လိုင်း ဆွေးနွေးပွဲအတွင်း ပြောဆိုထားတာပါ။
ဒါပေမယ့်လည်း ကပ်ရောဂါအခြေအနေကြောင့် ညမထွက်ရ ပုဒ်မ ၁၄၄ အမိန့် အပါအဝင် ရခိုင်ပြည်နယ်တွင်း အသွားအလာ ပိတ်ပင်ကန့်သတ်မှုက မြို့တခုနဲ့တခု ကျေးရွာတွေအချင်းချင်းကြားမှာ ပြေးဆွဲတဲ့ ဘတ်စ်ကားတွေ၊ စက်လှေ ရေယာဉ်တွေ မရှိတော့ဘဲ စားသောက်ကုန်ဝယ်ယူဖို့ အခက်အခဲ ဖြစ်လာသလို အချို့ဆိုင်တွေ ပိတ်ထားပြီး စားဆီတပုလင်းဆိုရင် အရင် ၁,၀၀၀ ကျပ်ကနေ အခု ၁,၅၀၀ ကျပ်နှုန်း၊ မိုဘိုင်းဖုန်းကတ် တယူနစ်ကို ၁,၅၀၀ အထိ ဈေးနှုန်းတွေ တရိပ်ရိပ် တက်လာနေတယ်လို့ ဒေသခံတွေက ပြောဆိုနေကြပါတယ်။
----------------------------
(Unicode)
ကိုဗဈဖွဈနတေဲ့ ရခိုငျပွညျသူတှေ စားဝတျနရေေး အခကျကွုံမှာ စိုးရိမျ
ရခိုငျပွညျနယျမှာ ကိုဗဈကပျရောဂါ ကူးစကျမှု တစစ တိုးလာနတောကွောင့ျ ဒသေခံပွညျသူတှေ နေ့စဉျ စားသောကျရှငျသနျရေးကိစ်စ အခကျကွုံလာမှာကို စိုးရိမျနကွေသလို ရောဂါကာကှယျကုသရေး အပိုငျးမှာလညျး လိုအပျခကြျရှိနတေဲ့အပေါျ စိုးရိမျမိကွောငျး ရခိုငျနိုငျငံရေး အငျအားစုတှကေ ပွောပါတယျ။ ဒါပမေယ့ျ ကာကှယျကုသရေး အပိုငျးမှာရော ပွညျသူတှရေဲ့ စားနပျရိက်ခာ အပိုငျးကိုပါ မကွာခငျ ထပျမံဖွည့ျဆညျး ပံ့ပိုးသှားဖို့ရှိတယျလို့ ရခိုငျပွညျနယျအစိုးရ တာဝနျရှိသူတဦးက တုံ့ပွနျပွောဆိုတဲ့အကွောငျး ကိုဉာဏျဝငျးအောငျ စုစညျးတငျပွထားပါတယျ။
ပွညျတှငျးက အခငြျးခငြျး ကိုဗဈကူးစကျမှုတှေ ခပျမြားမြား စတှေ့လာရတဲ့ ရခိုငျပွညျနယျမှာ အဓိကအားဖွင့ျ ကြောကျဖွူမွို့နဲ့ စဈတှမွေို့တှဟော ကူးစကျမှု အမြားဆုံးဖွဈနပွေီး ကူးစကျခံလူနာတှနေဲ့ စောင့ျကွည့ျလူနာတှကေို ထားဖို့ နရောအခကျအခဲ ဖွဈလာသလို ကာကှယျကုသရေးဆိုငျရာ အသုံးအဆောငျပစ်စညျး အလုံအလောကျ မရှိတာကလညျး စိုးရိမျမှုကွီးတရပျ ဖွဈတယျလို့ ရခိုငျပွညျနယျလှှတျတောျရဲ့ ကြောကျဖွူမွို့နယျ မဲဆန်ဒနယျအမှတျ ၂ လှှတျတောျကိုယျစားလှယျ ဦးဖိုးစံက ဗှီအိုအကေို ပွောပါတယျ။
“ရခိုငျပွညျမှာ ကူးစကျမှု အဆိုးဆုံးကတော့ စဈတှနေဲ့ ကြောကျဖွူပါပဲ။ တဦးနဲ့တဦး ကူးစကျမှုတှကေ နေ့စဉျလိုလိုရှိတယျ၊ နညျးတာရှိတယျ မြားတာရှိတယျ။ အဲဒီတော့ အဲဒီရောဂါပိုး တှေ့တဲ့သူတှကေို ကနြောျတို့ ထားမယ့ျနရောက နညျးနညျး အခကျအခဲ ဖွဈသှားတယျ။ အဲဒါကွောင့ျမို့လို့ ဆေးရုံမှာ မလုံလောကျတဲ့အတှကျ အခု ပညာရေးကောလိပျမှာလညျးပဲ ကှာရမျတငျးလူနာတှေ ထားတာရှိတယျခငျဗြ။ အဲဒီကနမှေ အခု မွို့တောျခနျးမတို့ ဘာတို့ကို သုံးမယျဆိုပွီးတော့ အလှူရှငျတှဆေီက ငှကေောကျခံပွီး ကုတငျတှဘောတှေ ပွငျဆငျနကွေတာ အဲလိုရှိတယျ။ မွို့တောျခနျးမဆိုတာကတော့ ဆေးရုံနဲ့လညျးနီးတယျ၊ ဆရာဝနျတှလေညျး အလှယျတကူ လာလို့ရတယျဆိုပွီး တကယျလို့ လူနာတိုးလာလို့ရှိရငျ အဲဒီနရောမှာ ထားမယျဆိုပွီး ဒီနရောကို ရှေးခယြျပွီး ကွိုလုပျထားတာပါခငျဗြ။
“နောကျ ဒီမှာ ကနြျးမာရေးဝနျထမျးတှကေ တောျတောျ စိုးရိမျရတယျ။ ဘာကွောင့ျလဲဆိုတော့ ကနြျးမာရေးဝနျထမျးတှကေ လိုအပျတဲ့ ပစ်စညျးပစ်စယတှေ မစုံလငျကွဘူး။ PPE (Personal Protective Equipment) ဝတျစုံဆိုလို့ရှိရငျ တကွိမျသှားစဈဆေးပွီးရငျ တကွိမျလဲပဈရမှာ၊ အခုက အဲလိုမဟုတျဘူး။ အကုနျလုံးပွည့ျစုံအောငျ မလုပျနိုငျဘူးဆိုတော့ လူနာတယောကျကို သှားစမျးသပျပွီးရငျ နောကျတယောကျကိုလညျး အဲဒီဝတျစုံနဲ့ပဲ သုံးစှဲရတယျဆိုတော့ ဝနျထမျးတှမှောလညျး အခကျအခဲတှေ ရှိပါတယျလေ။ အဓိကတော့ ပွည့ျစုံအောငျ နိုငျငံတောျအစိုးရက ပံ့ပိုးပေးနိုငျရငျတော့ ပိုပွီးကောငျးမှာပါ။”
ကိုဗဈ ကူးစကျမှုကွောင့ျ ရခိုငျပွညျနယျမှာ လူတှေ နအေိမျမှာပဲနကွေဖို့ Stay at Home အမိန့ျကို အစိုးရက ထုတျပွနျထားပါတယျ။ ဒီအမိန့ျ ရရှေညျလာရငျ လူတှေ နေ့စဉျ စားသောကျရှငျသနျရေးကိစ်စ အခကျကွုံလာမှာကို စိုးရိမျရတယျလို့ စဈတှမွေို့ခံ ရခိုငျအမြိုးသားပါတီ (ANP) ဥက်ကဋ်ဌ ဦးသာထှနျးလှက ပွောပါတယျ။
“လူထုကွားမှာ ကူးစကျမှုမြားလာတော့ လူတှကေို Stay at Home သတျမှတျထားတယျ။ အဲဒီလို သတျမှတျထားတဲ့ အတှကျကွောင့ျ လူတှကေလညျး အလုပျအကိုငျလုပျဖို့ အဆငျမပွတေော့ဘူး။ အလုပျအကိုငျမရှိရငျ ဝငျငှမေရှိတော့ဘူးလေ။ ဝငျငှမေရှိရငျ ကနြောျတို့လူထု စားဝတျနရေေး အခကျအခဲ ရှိလာမှာကို ကနြောျတို့ ပိုပွီး စိုးရိမျတယျ။ အစားအသောကျနဲ့ ပတျသကျပွီး ဆနျ ဆီ ဆား ငရုတျ အဲလိုပေါ့ စားကုနျတှေ၊ မီးဖိုခြောငျသုံး ပစ်စညျးတှကေို အစိုးရက ထောကျပံ့တယျလို့ ကနြောျတို့ ရခိုငျမှာ မကွားရသေးဘူး။”
ရခိုငျပွညျနယျက ပွညျသူတှေ လကျရှိရငျဆိုငျနရေတဲ့ အခွအေနကေို နားလညျထားပွီး ရခိုငျပွညျနယျ အစိုးရက ပွညျထောငျစုအစိုးရနဲ့ ခြိတျဆကျပွီး ဒသေခံပွညျသူတှရေဲ့ လိုအပျခကြျကို အတတျနိုငျဆုံး ဖွည့ျဆညျးသှားဖို့ ပွငျဆငျထားကွောငျး ရခိုငျပွညျနယျအစိုးရရဲ့ ပွောခှင့ျရပုဂ်ဂိုလျ စညျပငျသာယာရေးဝနျကွီး ဦးဝငျးမွင့ျက ဗှီအိုအကေို ရှငျးပွပါတယျ။
“ကိုဗဈကာလ အစပိုငျးကတညျးကပဲ လကျလုပျလကျစားတှေ အတိဒုက်ခရောကျနတေဲ့ လူစာရငျးကို ကောကျခံထားတာ ရှိပါတယျ။ ဒီ လူတနျးစားတှကေို အဓိက ဦးစားပေးပွီး ကနြောျတို့ ဖွန့ျဝသှေားမှာ ဖွဈပါတယျ။ သူတို့ကို ပေးဝတေဲ့အခါမှာ စရိတျစက အတောျမြားမြား အကုနျအကြ မြားတဲ့အတှကျကွောင့ျ အခုကတော့ ငှကွေေးပဲ ထောကျပံ့ပါတယျ။ ၂ ကွိမျရှိပါပွီ ထောကျပံ့တာ။ တအိမျထောငျကို ကပြျ ၂၀,၀၀၀ နှုနျး သတျမှတျခဲ့တာပေါ့နောျ။ အခုတော့ ဘယျလောကျပံ့ပိုးလာမလဲတော့ မသိသေးဘူးပေါ့။ ကနြောျတို့က တှကျခကြျပွီးတော့ တငျထားပါတယျ။ အားလုံးဆိုရငျ ရခိုငျပွညျနယျမှာ ပံ့ပိုးရမယ့ျဦးရေ အခွခေံလူတနျးစား ၃ သိနျးကြောျရှိပါတယျ။ နောကျပွီးတော့ ကနြျးမာရေးဝနျကွီးဌာနက ဆေးဝါးနဲ့ ဆကျစပျပစ်စညျးတှကေို ပုံမှနျ ထောကျပံ့ပေးနပေါတယျ။”
ပွီးခဲ့တဲ့ရကျပိုငျးထဲ နိုငျငံတောျအတိုငျပငျခံ ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျက ရခိုငျပွညျနယျအတှကျ စားနပျရိက်ခာလမျးကွောငျး ပွတျတောကျမှုမရှိအောငျ တာဝနျယူမယျလို့ ဝနျကွီးခြုပျ ဦးညီပု အပါအဝငျ ဆေးပညာရှငျနဲ့ စတေနာ့ဝနျထမျးတှေ ပါဝငျတဲ့ အှနျလိုငျး ဆှေးနှေးပှဲအတှငျး ပွောဆိုထားတာပါ။
ဒါပမေယ့ျလညျး ကပျရောဂါအခွအေနကွေောင့ျ ညမထှကျရ ပုဒျမ ၁၄၄ အမိန့ျ အပါအဝငျ ရခိုငျပွညျနယျတှငျး အသှားအလာ ပိတျပငျကန့ျသတျမှုက မွို့တခုနဲ့တခု ကြေးရှာတှအေခငြျးခငြျးကွားမှာ ပွေးဆှဲတဲ့ ဘတျဈကားတှေ၊ စကျလှေ ရယောဉျတှေ မရှိတော့ဘဲ စားသောကျကုနျဝယျယူဖို့ အခကျအခဲ ဖွဈလာသလို အခြို့ဆိုငျတှေ ပိတျထားပွီး စားဆီတပုလငျးဆိုရငျ အရငျ ၁,၀၀၀ ကပြျကနေ အခု ၁,၅၀၀ ကပြျနှုနျး၊ မိုဘိုငျးဖုနျးကတျ တယူနဈကို ၁,၅၀၀ အထိ ဈေးနှုနျးတှေ တရိပျရိပျ တကျလာနတေယျလို့ ဒသေခံတှကေ ပွောဆိုနကွေပါတယျ။
