(Zawgyi/Unicode)
စက်တင်ဘာလ ၁၁ ရက်နေ့က ကုလသမဂ္ဂလုံခြုံရေးကောင်စီမှာ မြန်မာနိုင်ငံကိစ္စကို ဆွေးနွေးပြီးတဲ့နောက် အမေရိကန်၊ ဗြိတိန်၊ ပြင်သစ်နဲ့ဂျာမနီ အပါအဝင် လုံခြုံရေး ကောင်စီအဖွဲ့ဝင် ၈ နိုင်ငံက ပူးတွဲ ကြေညာချက် တစ်စောင်ထုတ်ပြန်လိုက်ပါတယ်။
အဲဒီ ပူးတွဲကြေညာချက်မှာ မြန်မာနိုင်ငံမှာ လာမယ့် နိုဝင်ဘာလမှာ ကျင်းပမယ့် အထွေထွေ ရွေးကောက်အတွင်း ရိုဟင်ဂျာတွေ အပါအဝင် လူတိုင်း ပါဝင် ဆင်နွှဲခွင့် ရရှိရေးနဲ့ တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားနေတဲ့ ရခိုင် ပြည်နယ်အတွင်း မြန်မာစစ်တပ်နဲ့ ရခိုင်လက်နက်ကိုင် တပ်ဖွဲ့ AA နှစ်ဖက် အဖွဲ့အကြား အပစ်အခတ် ရပ်စဲရေးကို တောင်းဆိုထားပါတယ်။
ဗွီဒီယိုကတဆင့် ဆွေးနွေးခဲ့တဲ့ အဲဒီ လုံခြုံရေးကောင်စီ အစည်းအဝေးမှာ မြန်မာနိုင်ငံ ဆိုင်ရာ ကုလသမဂ္ဂ အထူးကိုယ်စားလှယ် Christine Burgener ၊ ကုလသမဂ္ဂ ဒုက္ခသည်များဆိုင်ရာ ကော်မရှင်နာမင်းကြီး Filippo Grandi နဲ့ ကုလ လက်ထောက် အတွင်း ရေးမှူးချုပ် လည်းဖြစ် ကုလသမဂ္ဂ ဖွံ့ဖြိုးရေးတိုးတက်ရေးအစီအစဉ် (UNDP) ဒေသဆိုင်ရာ ဒါရိုက်တာလည်းဖြစ်သူ Kanni Wignaraja တို့က မြန်မာနိုင်ငံ အခြေအနေကို ရှင်းလင်းတင်ပြခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။
ဆွေးနွေးပွဲပြီးတဲ့နောက် ထုတ်ပြန်တဲ့ ကြေညာချက်မှာ မြန်မာအစိုးရရဲ့ COVID 19 တုံ့ပြန် တိုက်ဖျက်ရေး အစီအမံတွေထဲ လူထု ပညာပေးရေး အစီအစဉ်နဲ့ စီးပွားရေး အကူ အညီပေးရေး အစီအစဉ်တွေလို အကောင်းဖက် ရှေ့ရှုတဲ့ လုပ်ဆောင်ချက်တွေကိုဆက်လက် ထောက်ခံအားပေးသွားမယ်လို့ ဖော်ပြထားပါတယ်။
ဒါ့အပြင် ၂၀၁၇ ခုနှစ်ကတည်းက ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံ ဒုက္ခသည် စခန်းတွေမှာ ခိုလှုံနေရတဲ့ ရိုဟင်ဂျာ ဒုက္ခသည်တွေ နေရပ်ကို မိမိ ဆန္ဒအလျောက် ဘေးရန် ကင်းကင်းနဲ့ ဂုဏ်သိက္ခာ ရှိရှိ ပြန်နိုင်ရေးအတွက် သင့်တော်တဲ့ ပတ်ဝန်းကျင်ကို မြန်မာ အစိုးရအနေနဲ့ အမြန်ဆုံး ဖန်တီးပေးရေးကိုလည်း တောင်းဆိုထား ပါတယ်။
ဒါ့အပြင် ရခိုင်ပြည်နယ်ဆိုင်ရာ အကြံပေး ကော်မရှင်နဲ့ လွတ်လပ်တဲ့ စုံစမ်းရေး ကော်မရှင် (ICE) အစီရင်ခံစာပါ တိုက်တွန်း အကြံပြု ချက်တွေကို အကောင်အထည်ဖော်ဖို့ ယုံကြည်လောက်တဲ့ အစီအစဉ်တွေ ရေးဆွဲဖို့ တိုက်တွန်းထားသလို နိုင်ငံတကာ တရားရုံး (ICJ) က ချမှတ်ထားတဲ့အမိန့်မှာ ပါရှိတဲ့ အရေးပေါ် ကြားဖြတ် အစီအမံ ဆောင်ရွက်ချက်တွေကို လိုက်နာဖြည့်ဆည်းပေးဖို့ကိုလည်း ဆော်ဩ ထားပါတယ်။ရိုဟင်ဂျာဒုက္ခသည်တွေ နေရပ် ပြန်နိုင်ရေး ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်အစိုးရနဲ့ ညှိနှိုင်းဆောင်ရွက်ဖို့ကိုလည်း အကြံပြုထားပါတယ်။
အဲဒီ အချက်တွေကို အကောင်အထည်ဖော် ဆောင်ရွက်ရေး ကိစ္စမှာ မြန်မာအစိုးရကို အကူအညီပေးဖို့ အဆင်သင့် ရှိသလို ကုလ သမဂ္ဂ၊ အာဆီယံနဲ့ တခြား အကူအညီ ပေးရေး အဖွဲ့အစည်းတွေရဲ့ လုပ်ဆောင်ချက်တွေကို ထောက်ခံအားပေးသွားမယ်လို့ ကြေညာ ချက်မှာ ပါရှိပါတယ်။
ပူးတွဲ ကြေညာချက်မှာ ပါရှိတဲ့ ရိုဟင်ဂျာဆိုတဲ့ အသုံးအနှုန်းကို မြန်မာအစိုးရက လက်မခံပယ်ချထားပေမဲ့ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် ဒုက္ခသည် စခန်းတွေကို ရောက်ရှိနေတဲ့ ဒုက္ခသည်တွေကို စိစစ်ပြီး ပြန်လည် လက်ခံမယ်လို့တော့ ပြောဆိုထားပါတယ်။
...............
မွနျမာရှေးကောကျပှဲ လူတိုငျးပါဝငျခှင့ျရရေး လုံခွုံရေးကောငျစီ တောငျးဆို
(Unicode)
စကျတငျဘာလ ၁၁ ရကျနေ့က ကုလသမဂ်ဂလုံခွုံရေးကောငျစီမှာ မွနျမာနိုငျငံကိစ်စကို ဆှေးနှေးပွီးတဲ့နောကျ အမရေိကနျ၊ ဗွိတိနျ၊ ပွငျသဈနဲ့ဂြာမနီ အပါအဝငျ လုံခွုံရေး ကောငျစီအဖှဲ့ဝငျ ၈ နိုငျငံက ပူးတှဲ ကွညောခကြျ တဈစောငျထုတျပွနျလိုကျပါတယျ။
အဲဒီ ပူးတှဲကွညော ခကြျမှာ မွနျမာနိုငျငံမှာ လာမယ့ျ နိုဝငျဘာလမှာ ကငြျးပမယ့ျ အထှထှေေ ရှေးကောကျအတှငျး ရိုဟငျဂြာတှေ အပါအဝငျ လူတိုငျး ပါဝငျ ဆငျနှှဲခှင့ျ ရရှိရေးနဲ့ တိုကျပှဲဖွဈပှားနတေဲ့ ရခိုငျ ပွညျနယျအတှငျး မွနျမာစဈတပျနဲ့ ရခိုငျလကျနကျကိုငျ တပျဖှဲ့ AA နှဈဖကျ အဖှဲ့အကွား အပဈအခတျ ရပျစဲရေးကို တောငျးဆိုထားပါတယျ။
ဗှီဒီယိုကတဆင့ျ ဆှေးနှေးခဲ့တဲ့ အဲဒီ လုံခွုံရေးကောငျစီ အစညျးအဝေးမှာ မွနျမာနိုငျငံ ဆိုငျရာ ကုလသမဂ်ဂ အထူးကိုယျစားလှယျ Christine Burgener ၊ ကုလသမဂ်ဂ ဒုက်ခသညျမြားဆိုငျရာ ကောျမရှငျနာမငျးကွီး Filippo Grandi နဲ့ ကုလ လကျထောကျ အတှငျး ရေးမှူးခြုပျ လညျးဖွဈ ကုလသမဂ်ဂ ဖှံ့ဖွိုးရေးတိုးတကျရေးအစီအစဉျ (UNDP) ဒသေဆိုငျရာ ဒါရိုကျတာလညျးဖွဈသူ Kanni Wignaraja တို့က မွနျမာနိုငျငံ အခွအေနကေို ရှငျးလငျးတငျပွခဲ့တာ ဖွဈပါတယျ။
ဆှေးနှေးပှဲပွီးတဲ့နောကျ ထုတျပွနျတဲ့ ကွညောခကြျမှာ မွနျမာအစိုးရရဲ့ COVID 19 တုံ့ပွနျ တိုကျဖကြျရေး အစီအမံတှထေဲ လူထု ပညာပေးရေး အစီအစဉျနဲ့ စီးပှားရေး အကူ အညီပေးရေး အစီအစဉျတှလေို အကောငျးဖကျ ရှေ့ရှုတဲ့ လုပျဆောငျခကြျတှကေိုဆကျလကျ ထောကျခံအားပေးသှားမယျလို့ ဖောျပွထားပါတယျ။
ဒါ့အပွငျ ၂၀၁၇ ခုနှဈကတညျးက ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှနိုငျငံ ဒုက်ခသညျ စခနျးတှမှော ခိုလှုံနရေတဲ့ ရိုဟငျဂြာ ဒုက်ခသညျတှေ နရေပျကို မိမိ ဆန်ဒအလြောကျ ဘေးရနျ ကငျးကငျးနဲ့ ဂုဏျသိက်ခာ ရှိရှိ ပွနျနိုငျရေးအတှကျ သင့ျတောျတဲ့ ပတျဝနျးကငြျကို မွနျမာ အစိုးရအနနေဲ့ အမွနျဆုံး ဖနျတီးပေးရေးကိုလညျး တောငျးဆိုထား ပါတယျ။
ဒါ့အပွငျ ရခိုငျပွညျနယျဆိုငျရာ အကွံပေး ကောျမရှငျနဲ့ လှတျလပျတဲ့ စုံစမျးရေး ကောျမရှငျ (ICE) အစီရငျခံစာပါ တိုကျတှနျး အကွံပွု ခကြျတှကေို အကောငျအထညျဖောျဖို့ ယုံကွညျလောကျတဲ့ အစီအစဉျတှေ ရေးဆှဲဖို့ တိုကျတှနျးထားသလို နိုငျငံတကာ တရားရုံး (ICJ) က ခမြှတျထားတဲ့အမိန့ျမှာ ပါရှိတဲ့ အရေးပေါျ ကွားဖွတျ အစီအမံ ဆောငျရှကျခကြျတှကေို လိုကျနာဖွည့ျဆညျးပေးဖို့ကိုလညျး ဆောျဩ ထားပါတယျ။ရိုဟငျဂြာဒုက်ခသညျတှေ နရေပျ ပွနျနိုငျရေး ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှအစိုးရနဲ့ ညှိနှိုငျးဆောငျရှကျဖို့ကိုလညျး အကွံပွုထားပါတယျ။
အဲဒီ အခကြျတှကေို အကောငျအထညျဖောျ ဆောငျရှကျရေး ကိစ်စမှာ မွနျမာအစိုးရကို အကူအညီပေးဖို့ အဆငျသင့ျ ရှိသလို ကုလ သမဂ်ဂ၊ အာဆီယံနဲ့ တခွား အကူအညီ ပေးရေး အဖှဲ့အစညျးတှရေဲ့ လုပျဆောငျခကြျတှကေို ထောကျခံအားပေးသှားမယျလို့ ကွညော ခကြျမှာ ပါရှိပါတယျ။
ပူးတှဲ ကွညောခကြျမှာ ပါရှိတဲ့ ရိုဟငျဂြာဆိုတဲ့ အသုံးအနှုနျးကို မွနျမာအစိုးရက လကျမခံပယျခထြားပမေဲ့ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှ ဒုက်ခသညျ စခနျးတှကေို ရောကျရှိနတေဲ့ ဒုက်ခသညျတှကေို စိစဈပွီး ပွနျလညျ လကျခံမယျလို့တော့ ပွောဆိုထားပါတယျ။
