(Zawgyi/Unicode)
ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကို အဆိုးရွားဆုံး နောက်ဆုံး ကူးစက်ခံနေရတဲ့ တောင်ကိုရီးယား အပါအဝင် အီတလီ၊ အီရန် စတဲ့ နိုင်ငံတွေကိုကြည့်ရင် ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးဟာ တရုတ်နိုင်ငံ ကလာတဲ့လူတွေဒါမှမဟုတ် တရုတ်က ပြန်လာတဲ့သူတွေနဲ့ ဆက်စပ်နေတယ်ဆိုတာ တွေ့ရှိခဲ့ရတယ်လို့ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု ကူးစက်ရောဂါအထူးကု ဒေါက်တာဇေယျာသက်က ပြောပါတယ်။
လူလူချင်း ကူးစက်တဲ့ Covid-19 ရောဂါထိန်းချုပ်နိုင်ရေး ထိရောက်တဲ့နည်းလမ်းတွေဘာတွေရှိမလဲ၊ အခြား ရာသီတုပ်ကွေးအမျိုးအစားတွေနဲ့ ရောဂါလက္ခဏာ ဘယ်လိုကွာခြားချက်တွေရှိနေလဲ။
အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု နယူးရောက်မြို့ Wyckoff Heights ဆေးဝါးကုသမှုဌာန ဒုဥက္ကဌ ကူးစက်ရောဂါ အထူးကု ဒေါက်တာ ဇေယျာသက်ကို Skype ကနေ မအင်ကြင်းနိုင်က ဆက်သွယ်မေးမြန်းရာမှာ သူကအခုလိုစပြောပါတယ်။
ဒေါက်တာ ဇေယျာသက်။ ။ တောင်ကိုရီးယားကိုတော့ ကျနော်တို့ second epicenter လို့သတ်မှတ်လိုက်တာပေါ့နော် မြို့သေးသေးလေး ၂ ခုမှာ ၊ မြို့သေးတယ်ဆိုပေမယ့် ကျနော်တို့ မြန်မာပြည်ဆိုရင် ပဲခူးတို့ ပြည်တို့လိုပေါ့ အဲလိုနေရာမှာ အခုဆိုရင် လူပေါင်း ၇၀၀ နီးပါးလောက်အထိ ဖြစ်သွားပြီးတော့ သေတဲ့လူတွေ ရှိတယ်ဆိုတာလည်း သူတို့ confirm လုပ်လာတယ်ပေါ့နော်။ တရုတ်မှာတော့ သောင်းနဲ့ချီ ကူးစက်ပြီးတော့ ထောင်နဲ့ချီသေတယ်။ ဒီမှာက ၇၀၀ နီးပါး ကပ်လာတယ်ဆိုတော့ တော်တော်စိုးရိမ်စရာ အကြောင်းအရာ တခုဖြစ်တယ်။ ဘာကြောင့် ဒီလို တရုတ်ကနေတဆင့် တောင်ကိုရီးယားကို ရောက်သွားသလဲပေါ့ ။ ဆိုတော့ ဝူဟန်နေရာတဝိုက်မှာ လူပေါင်းမြောက်များစွာ နိုင်ငံပေါင်း မြောက်များစွာက နိုင်ငံသားတွေ ရှိနေပါတယ်။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ အလုပ်အင်မတန်မှ အဆင်ပြေတဲ့ နေရာတခုဖြစ်နေတယ်။ ပြီးတော့ ကိုရီးယားတွေက တရုတ်တွေနဲ့ business အများကြီးလုပ်တာဖြစ်ပါလိမ့်မယ်။ ဆိုတော့ အခုကိုရီးယား က ဖြစ်တဲ့ ကိစ္စကတော့ အခုလောလောဆယ်မှာ data မထွက်လာသေးဘူး။ ကျနော်တို့ သိတဲ့တချက်ကတော့ church မှာသွားပြီးတော့ connection ရှိတယ်ဆိုတာပဲ သိတာပါ။
မအင်ကြင်းနိုင်။ ။ရောဂါလက္ခဏာမပြပဲ ကူးစက်ခံရသူက ကူးစက်ခံနေရတယ် ဒါပေမယ့် တကယ်တမ်း ကူးစက်မှုအခြေအနေပေါ့နော် တောင်ကိုရီးယားပဲဖြစ်ဖြစ် ကူးစက်ခံနေရတဲ့ နိုင်ငံတွေရဲ့ အခြေအနေ ကြည့်မယ်ဆိုရင် အရမ်းမြန်ဆန်ပြီးတော့ သေဆုံးသူတွေလည်း ရှိတဲ့အခါကျတော့ သူ့ရဲ့ရောဂါလက္ခဏာအတိအကျရော ဆရာတို့ ဆေးပညာလောကမှာ သိရပြီလား။
ဒေါက်တာ ဇေယျာသက်။ ။ ရောဂါလက္ခဏာအတိအကျကတော့ ဒီရောဂါ ၂ ခုသည် influenza corona covid 19 နဲ့က ပုံမှန်အားဖြင့်အတူတူပဲ ဘယ်လိုမှ ခွဲလို့မရဘူး။ ကြည့်လိုက်ရင် ကျနော်တို့ ခွဲလို့ရတာက တချက်ပဲရှိတာက အခု ကျနော်တို့ လူနာတယောက်ကို ဆေးခန်းမှာ ဒါမျိုးဖြစ်တယ်ဆိုရင် မေးတာက Travel history ပြီးတော့ exposure ဖြစ်နိုင်တဲ့လူတွေရှိသလားပေါ့ ဒါမျိုးပဲ မေးပြီးတော့ ခွဲလိုက်တာပေါ့နော်။ လက္ခဏာအရတော့ ဘယ်လိုမှ ခွဲလို့မရပါဘူး။ နောက်တခု ကျနော်တို့ သိတဲ့အချက်က ဒီရောဂါက SARS လို့ လူတွေ ဟိုတုန်းက သိကြတဲ့ ရောဂါနဲ့ ကွာတဲ့တချက်ကတော့ သူက upper respiratory tract infectionဖြစ်တဲ့အတွက်ကြောင့် ဒီရောဂါကူးနှုန်းကတော့ မြန်ပါတယ်
မအင်ကြင်းနိုင်။ ။ corona virus က လူလူချင်းကူးတယ်၊ နောက်ပြီး လေကနေလည်း ကူးတယ်ဆိုတာမျိုးရော ဖြစ်လာပြီလားရှင့်။
ဒေါက်တာ ဇေယျာသက်။ ။ ကျနော်တို့ လက်ရှိအခြေအနေကတော့ လေကနေ တဆင့်ကူးတယ်ဆိုတာက ကျနော်တို့ ဘယ်သူမှ confirm မလုပ်သေးပါဘူး။ စမ်းသပ်နေတဲ့အရကတော့ လေကနေ တဆင့်ကူးတယ်ဆိုတာ flu လိုမျိုးဟာပေါ့လေ၊ အဲဒါမျိုးဆိုရင် ရှိသမျှ case တွေက ဝုန်းဆိုပြီးတော့ ပေါ်ချလာတယ်အမရေ ။ ဆိုတော့ အခုဟာက ကိုရီးယားမှာ ဖြစ်နေတာကလည်း မြို့လေ ၂ ခု မှာ စပြီးဖြစ်တယ်။ ဒီ တရုတ်လူမျိုးတွေကနေတဆင့် ကူးလာတာလား၊ လေထဲကနေ ကူးလာတယ်ဆိုတာက ဒီနေ့ ဒီအချိန်အထိ WHO အပါအဝင် မကြေညာသေးပါဘူး။
မအင်ကြင်းနိုင်။ ။ corona virus ပိုးကို ထိန်းချုပ်တဲ့ပုံစံပေါ့နော် တရုတ်မှာဆိုရင် မြို့တွေ အကုန်လုံးကို ပိတ်လိုက်တာပေါ့နော် ။ ဘယ်သူမှ မထွက်ရဘူးပေါ့နော်။ ဒီလိုထိန်းချုပ်တဲ့ပုံစံမျိုးကို တခြား အခု corona virus ကူးစက်ခံနေရတဲ့ နိုင်ငံတွေ ဒီလိုထိန်းချုပ်လာမယ့်အလားအလာတွေရော ဘယ်လိုရှိသလဲရှင့်။
ဒေါက်တာ ဇေယျာသက်။ ။ corona virus က လူလူချင်းကူးတယ် ဆိုပြီးတော့ principle ကို လက်ကိုင်ထားသရွေ့ကတော့ အကောင်းဆုံးနည်းလမ်းကတော့ တခုလို့ပဲ သတ်မှတ်လို့ရပါတယ်။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ vaccine က မပေါ်သေးပါဘူး။ ဆေးဆိုတာလည်း မပေါ်သေးပါဘူး။ လူတွေသုံးကြတဲ့ ဆေးဆိုတာလည်း တရုတ်ပြည်မှာ experimental လုပ်နေကြတာပါ။ ဘယ်သူမှ တရားဝင် ထုတ်ပြန်တာမရှိပါဘူး။ ဆိုတော့ ဒီ vaccine ပေါ်မှသာလျင် ရောဂါတခုကို ကောင်းကောင်းထိန်းလို့နိုင်မှာပါ။ ဆေးပေါ်တာနဲ့တော့ ထိန်းရတာ တခါတလေ ခက်ပါတယ်။ ဆိုတော့ တရုတ်ပြည်မှာ တမျို့လုံးကို ပိတ်ချလိုက်တာ ။ တဘက်က ကြည့်ရင်တော့ US တို့ European နိုင်ငံတွေမှာ လုပ်ဖို့ကတော့ ဒါမျိုးက ခက်ပါလိမ့်မယ် ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ တခြား အမြင်တွေကနေ မကြိုက်တဲ့လူတွေကတော့ အများကြီးရှိပါလိမ့်မယ်။
အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု နယူးရောက်မြို့ Wyckoff Heights ဆေးဝါးကုသမှုဌာန ဒုဥက္ကဌ ကူးစက်ရောဂါ အထူးကု ဒေါက်တာ ဇေယျာသက်ကို Skype ကနေ မအင်ကြင်းနိုင်က ဆက်သွယ်မေးမြန်းထားတာပါ။
...................
Covid-19 ကမ်ဘာမှာပြံ့နှံ့မှု တရုတျနဲ့ဆကျစပျနေ
(Unicode)
ကိုရိုနာဗိုငျးရပျဈကို အဆိုးရှားဆုံး နောကျဆုံး ကူးစကျခံနရေတဲ့ တောငျကိုရီးယား အပါအဝငျ အီတလီ၊ အီရနျ စတဲ့ နိုငျငံတှကေိုကွည့ျရငျ ဗိုငျးရပျဈပိုးဟာ တရုတျနိုငျငံ ကလာတဲ့လူတှဒေါမှမဟုတျ တရုတျက ပွနျလာတဲ့သူတှနေဲ့ ဆကျစပျနတေယျဆိုတာ တှေ့ရှိခဲ့ရတယျလို့ အမရေိကနျပွညျထောငျစု ကူးစကျရောဂါအထူးကု ဒေါကျတာဇယြောသကျက ပွောပါတယျ။
လူလူခငြျး ကူးစကျတဲ့ Covic-19 ရောဂါထိနျးခြုပျနိုငျရေး ထိရောကျတဲ့နညျးလမျးတှဘောတှရှေိမလဲ၊ အခွား ရာသီတုပျကှေးအမြိုးအစားတှနေဲ့ ရောဂါလက်ခဏာ ဘယျလိုကှာခွားခကြျတှရှေိနလေဲ။
အမရေိကနျပွညျထောငျစု နယူးရောကျမွို့ Wyckoff Heights ဆေးဝါးကုသမှုဌာန ဒုဥက်ကဌ ကူးစကျရောဂါ အထူးကု ဒေါကျတာ ဇယြောသကျကို Skype ကနေ မအငျကွငျးနိုငျက ဆကျသှယျမေးမွနျးရာမှာ သူကအခုလိုစပွောပါတယျ။
ဒေါကျတာ ဇယြောသကျ။ ။ တောငျကိုရီးယားကိုတော့ ကနြောျတို့ second epicenter လို့သတျမှတျလိုကျတာပေါ့နောျ မွို့သေးသေးလေး ၂ ခုမှာ ၊ မွို့သေးတယျဆိုပမေယ့ျ ကနြောျတို့ မွနျမာပွညျဆိုရငျ ပဲခူးတို့ ပွညျတို့လိုပေါ့ အဲလိုနရောမှာ အခုဆိုရငျ လူပေါငျး ၇၀၀ နီးပါးလောကျအထိ ဖွဈသှားပွီးတော့ သတေဲ့လူတှေ ရှိတယျဆိုတာလညျး သူတို့ confirm လုပျလာတယျပေါ့နောျ။ တရုတျမှာတော့ သောငျးနဲ့ခြီ ကူးစကျပွီးတော့ ထောငျနဲ့ခြီသတေယျ။ ဒီမှာက ၇၀၀ နီးပါး ကပျလာတယျဆိုတော့ တောျတောျစိုးရိမျစရာ အကွောငျးအရာ တခုဖွဈတယျ။ ဘာကွောင့ျ ဒီလို တရုတျကနတေဆင့ျ တောငျကိုရီးယားကို ရောကျသှားသလဲပေါ့ ။ ဆိုတော့ ဝူဟနျနရောတဝိုကျမှာ လူပေါငျးမွောကျမြားစှာ နိုငျငံပေါငျး မွောကျမြားစှာက နိုငျငံသားတှေ ရှိနပေါတယျ။ ဘာဖွဈလို့လဲဆိုတော့ အလုပျအငျမတနျမှ အဆငျပွတေဲ့ နရောတခုဖွဈနတေယျ။ ပွီးတော့ ကိုရီးယားတှကေ တရုတျတှနေဲ့ business အမြားကွီးလုပျတာဖွဈပါလိမ့ျမယျ။ ဆိုတော့ အခုကိုရီးယား က ဖွဈတဲ့ ကိစ်စကတော့ အခုလောလောဆယျမှာ data မထှကျလာသေးဘူး။ ကနြောျတို့ သိတဲ့တခကြျကတော့ church မှာသှားပွီးတော့ connection ရှိတယျဆိုတာပဲ သိတာပါ။
တောငျကိုရီးယား ကိုရိုနာဗိုငျးရပျဈ ကူးစကျမှု သတိပေးခကြျ အမွင့ျဆုံးတငျထားတဲ့သတငျးကို ဖတျရှုနိုငျပါပွီ။
မအငျကွငျးနိုငျ။ ။ရောဂါလက်ခဏာမပွပဲ ကူးစကျခံရသူက ကူးစကျခံနရေတယျ ဒါပမေယ့ျ တကယျတမျး ကူးစကျမှုအခွအေနပေေါ့နောျ တောငျကိုရီးယားပဲဖွဈဖွဈ ကူးစကျခံနရေတဲ့ နိုငျငံတှရေဲ့ အခွအေနေ ကွည့ျမယျဆိုရငျ အရမျးမွနျဆနျပွီးတော့ သဆေုံးသူတှလေညျး ရှိတဲ့အခါကတြော့ သူ့ရဲ့ရောဂါလက်ခဏာအတိအကရြော ဆရာတို့ ဆေးပညာလောကမှာ သိရပွီလား။
ဒေါကျတာ ဇယြောသကျ။ ။ ရောဂါလက်ခဏာအတိအကကြတော့ ဒီရောဂါ ၂ ခုသညျ influenza corona covid 19 နဲ့က ပုံမှနျအားဖွင့ျအတူတူပဲ ဘယျလိုမှ ခှဲလို့မရဘူး။ ကွည့ျလိုကျရငျ ကနြောျတို့ ခှဲလို့ရတာက တခကြျပဲရှိတာက အခု ကနြောျတို့ လူနာတယောကျကို ဆေးခနျးမှာ ဒါမြိုးဖွဈတယျဆိုရငျ မေးတာက Travel history ပွီးတော့ exposure ဖွဈနိုငျတဲ့လူတှရှေိသလားပေါ့ ဒါမြိုးပဲ မေးပွီးတော့ ခှဲလိုကျတာပေါ့နောျ။ လက်ခဏာအရတော့ ဘယျလိုမှ ခှဲလို့မရပါဘူး။ နောကျတခု ကနြောျတို့ သိတဲ့အခကြျက ဒီရောဂါက SARS လို့ လူတှေ ဟိုတုနျးက သိကွတဲ့ ရောဂါနဲ့ ကှာတဲ့တခကြျကတော့ သူက upper respiratory tract infectionဖွဈတဲ့အတှကျကွောင့ျ ဒီရောဂါကူးနှုနျးကတော့ မွနျပါတယျ
မအငျကွငျးနိုငျ။ ။ corona virus က လူလူခငြျးကူးတယျ၊ နောကျပွီး လကေနလေညျး ကူးတယျဆိုတာမြိုးရော ဖွဈလာပွီလားရှင့ျ။
ဒေါကျတာ ဇယြောသကျ။ ။ ကနြောျတို့ လကျရှိအခွအေနကေတော့ လကေနေ တဆင့ျကူးတယျဆိုတာက ကနြောျတို့ ဘယျသူမှ confirm မလုပျသေးပါဘူး။ စမျးသပျနတေဲ့အရကတော့ လကေနေ တဆင့ျကူးတယျဆိုတာ flu လိုမြိုးဟာပေါ့လေ၊ အဲဒါမြိုးဆိုရငျ ရှိသမြှ case တှကေ ဝုနျးဆိုပွီးတော့ ပေါျခလြာတယျအမရေ ။ ဆိုတော့ အခုဟာက ကိုရီးယားမှာ ဖွဈနတောကလညျး မွို့လေ ၂ ခု မှာ စပွီးဖွဈတယျ။ ဒီ တရုတျလူမြိုးတှကေနတေဆင့ျ ကူးလာတာလား၊ လထေဲကနေ ကူးလာတယျဆိုတာက ဒီနေ့ ဒီအခြိနျအထိ WHO အပါအဝငျ မကွညောသေးပါဘူး။
မအငျကွငျးနိုငျ။ ။ corona virus ပိုးကို ထိနျးခြုပျတဲ့ပုံစံပေါ့နောျ တရုတျမှာဆိုရငျ မွို့တှေ အကုနျလုံးကို ပိတျလိုကျတာပေါ့နောျ ။ ဘယျသူမှ မထှကျရဘူးပေါ့နောျ။ ဒီလိုထိနျးခြုပျတဲ့ပုံစံမြိုးကို တခွား အခု corona virus ကူးစကျခံနရေတဲ့ နိုငျငံတှေ ဒီလိုထိနျးခြုပျလာမယ့ျအလားအလာတှရေော ဘယျလိုရှိသလဲရှင့ျ။
ဒေါကျတာ ဇယြောသကျ။ ။ corona virus က လူလူခငြျးကူးတယျ ဆိုပွီးတော့ principle ကို လကျကိုငျထားသရှေ့ကတော့ အကောငျးဆုံးနညျးလမျးကတော့ တခုလို့ပဲ သတျမှတျလို့ရပါတယျ။ ဘာဖွဈလို့လဲဆိုတော့ vaccine က မပေါျသေးပါဘူး။ ဆေးဆိုတာလညျး မပေါျသေးပါဘူး။ လူတှသေုံးကွတဲ့ ဆေးဆိုတာလညျး တရုတျပွညျမှာ experimental လုပျနကွေတာပါ။ ဘယျသူမှ တရားဝငျ ထုတျပွနျတာမရှိပါဘူး။ ဆိုတော့ ဒီ vaccine ပေါျမှသာလငြျ ရောဂါတခုကို ကောငျးကောငျးထိနျးလို့နိုငျမှာပါ။ ဆေးပေါျတာနဲ့တော့ ထိနျးရတာ တခါတလေ ခကျပါတယျ။ ဆိုတော့ တရုတျပွညျမှာ တမြို့လုံးကို ပိတျခလြိုကျတာ ။ တဘကျက ကွည့ျရငျတော့ US တို့ European နိုငျငံတှမှော လုပျဖို့ကတော့ ဒါမြိုးက ခကျပါလိမ့ျမယျ ဘာဖွဈလို့လဲဆိုတော့ တခွား အမွငျတှကေနေ မကွိုကျတဲ့လူတှကေတော့ အမြားကွီးရှိပါလိမ့ျမယျ။
အမရေိကနျပွညျထောငျစု နယူးရောကျမွို့ Wyckoff Heights ဆေးဝါးကုသမှုဌာန ဒုဥက်ကဌ ကူးစကျရောဂါ အထူးကု ဒေါကျတာ ဇယြောသကျကို Skype ကနေ မအငျကွငျးနိုငျက ဆကျသှယျမေးမွနျးထားတာပါ။
