(Zawgyi/Unicode)
အီရန္ ဖမ္းထားတဲ႔ ကိုရီးယား ေရနံတင္ သေဘာၤနဲ႔ သေဘာၤ၀န္ထမ္းေတြကို ျပန္လႊတ္ေပးေရး အီရန္ သံအမတ္ကို ဆင့္ေခၚၿပီး ေတာင္ကိုရီးယား အစိုးရက ေတာင္းဆိုလိုက္ပါတယ္။ ျမန္မာ သေဘာၤသား အမ်ားစုပါတဲ႔ MT Hankuk Chemi ေရနံတင္ သေဘာၤ ဖမ္းဆီးခံရမႈကို သံတမန္ေရး နည္းလမ္းနဲ႔ ေျဖရွင္းႏုိင္ေရး ေတာင္ကိုရီးယား အစိုးရက ႀကိဳးစားေနသလို Hormuz ေရလက္ၾကား အနီးကိုလည္း ဖ်က္သေဘာၤနဲ႔ တပ္ဖြဲ႔၀င္ေတြ ေစလႊတ္ထားပါတယ္။ မသိဂၤ ီထုိက္ ေျပာျပေပးမွာပါ။
“Hormuz ေရလက္ၾကား အနီး ပင္လယ္ျပင္မွာ Cheonghae တပ္ဖြဲ႔ အဂၤါေန႔ မနက္ပိုင္းမွာ ေရာက္ရွိသြားၿပီ”လို႔ ကိုရီးယား ကာကြယ္ေရး ၀န္ႀကီးဌာန ေျပာခြင့္ရ Boo Seung-chan က ေျပာဆိုခဲ႔တာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဖမ္းဆီးခံ သေဘာၤသားေတြရဲ႕ ေဘးကင္းလံုၿခံဳမႈ အတြက္ ေဆာင္ရြက္မွာ ျဖစ္တယ္လို႔လည္း သူက ထပ္ေလာင္း ေျပာပါတယ္။ ဒါေပမယ့္လည္း ဒီသေဘာၤသားေတြ လြတ္ေျမာက္ေရး အတြက္ စစ္ေရးအရ ေဆာင္ရြက္ဖို႔ အစီအစဥ္ေတာ့ မရွိပါဘူး။
ဒီဖမ္းဆီးမႈဟာ အလြန္ စိုးရိမ္ဖြယ္ ေကာင္းတဲ႔ ကိစၥလို႔လည္း ေတာင္ကိုရီးယား သမၼတ ရံုးက အဂၤါေန႔မွာ ေျပာဆိုၿပီး ေတာင္ကိုရီးယား ကာကြယ္ေရး ၀န္ႀကီးဌာနက Hormuz ေရလက္ၾကား အနီးကို တန္ ၄,၄၀၀ ဖ်က္သေဘာၤတစင္းနဲ႔ တပ္ဖြဲ႔၀င္ ၃၀၀ ေလာက္ပါတဲ႔ ပင္လယ္ဓားျပ ႏွိမ္နင္းေရး တပ္ဖြဲ႔ ေစလႊတ္ထားပါတယ္။
အီရန္ ဖမ္းထားတဲ႔ ေတာင္ကိုရီးယား ေရနံတင္ သေဘာၤ MT Hankuk Chemi က ၀န္ထမ္း ၂၀ ထဲ ျမန္မာ သေဘာၤသား ၁၁ဦး ပါ၀င္ပါတယ္။ ေတာင္ကိုရီးယား ၅ ဦး၊ အင္ဒိုနီးရွားနဲ႔ ဗီယက္နမ္တို႔က ၂ ဦးစီ ပါ၀င္ပါတယ္။ ေတာင္ကိုရီးယားဆိုင္ရာ အီရန္ သံအမတ္ႀကီး Saeed Badamchi Shabestari ကို ေတာင္ကိုရီးယား ႏုိင္ငံျခားေရးဌာနက အဂၤါေန႔မွ ဆင့္ေခၚၿပီး သေဘာၤနဲ႔ သေဘာၤသားေတြကို ျပန္လႊတ္ေပးဖို႔ ေတာင္းဆိုထားပါတယ္။ ဒီကိစၥကို သံတမန္ေရး လမ္းေၾကာင္းနဲ႔ ေျဖရွင္းႏုိင္ေရး အတြက္ ေတာင္ကိုရီးယား ကိုယ္စားလွယ္ အဖြဲ႔ တခုလည္း အီရန္ကို သြားဖို႔ ရွိပါတယ္။
အီရန္ကို အတတ္ႏုိင္ဆံုး အျမန္ဆံုး သြားဖို႔ စီစဥ္ေနေၾကာင္း ႏုိင္ငံျခားေရး ဌာန ေျပာခြင့္ရ Choi Young-sam ကလည္း အဂၤါေန႔ သတင္းစာ ရွင္းလငး္ပြဲမွာ ေျပာပါတယ္။
“သံတမန္ေရး အရ စိစစ္ အေျဖရွာသြားဖို႔နဲ႔ နုိင္ငံသားေတြကို အကာအကြယ္ေပးဖို႔ ေတာင္းဆိုသြားမယ့္ အေၾကာင္း ေျပာသြားတာပါ။ ႏုိင္ငံသား အားလံုးနဲ႔ သေဘာၤ ျပန္လြတ္လာေရး အတြက္ ဘက္ေပါင္းစံုက ေဆာင္ရြက္ေနေၾကာင္း ႏုိင္ငံျခားေရး ဌာန ေျပာခြင္႔ရက ေျပာသြားတာပါ။
အီရန္ အေပၚ အေမရိကန္ရဲ႕ ဒဏ္ခတ္ပိတ္ဆို႔မႈ ကာလ အတြင္း ေတာင္ကိုရီးယား ဘဏ္ေတြမွာ ထိန္းခ်ဳပ္ထားတဲ႔ အီရန္ပိုင္ဆိုင္မႈ ေဒၚလာ သန္း ၇၀၀၀ ေက်ာ္ ထုတ္ယူခြင့္ရေရး အီရန္နဲ႔ ေတာင္ကုိရီးယား အစိုးရၾကား ေဆြးေႏြးမႈ မေျပလည္ခ်ိန္မွာဘဲ အခုလို ဖမ္းဆီးမႈ ျဖစ္လာတာပါ။ အီရန္ဘက္က ဒီေငြကို သံုးၿပီး COVAX ကာကြယ္ေဆး ၀ယ္ယူျဖန္႔ျဖဴးမႈ အစီအစဥ္ကေန COVID-19 ကာကြယ္ေဆး ၀ယ္ယူလိုေနတာလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ အမ်ိဳးသားလံုၿခံဳေရးဆိုင္ရာ ကိုရီးယား သုေတသန- သံတမန္ေရးနဲ႔ လံုၿခံဳေရးဆိုင္ရာအဖြဲ႔ရဲ႕ ညႊန္ၾကားေရးမွဴး Shim Beom-Chul ကလည္း အခုလို သံုးသပ္ပါတယ္။
“COVID-19 ျဖစ္ပြားမႈေတြ အတြင္း အီရန္ဟာ အခက္အခဲေတြနဲ႔ ရင္ဆိုင္ေနရပါတယ္။ သူတို႔ အေနနဲ႔ သံတမန္ေရး လမ္းေၾကာင္းနဲ႔ဘဲ ေဆာင္ရြက္ေနရင္ ေတာင္ကိုရီးယား အစိုးရဘက္က ဒီကိစၥကို အေရးတယူ မလုပ္ႏုိင္ဘူးလို႔ အီရန္ဘက္က ေတြးႏုိင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေတာင္ကိုရီးယား အစိုးရကို ဖိအားေပးႏုိင္ဖို႔ အတြက္ ေတာင္ကိုရီးယား သေဘာၤကို ဖမ္းလိုက္တာ ျဖစ္ႏုိင္တယ္” လို႔ သံုးသပ္သြားတာပါ။
ဒီသေဘာၤကို ဖမ္းတာက ဓားစာခံ ဖမ္းတာ မဟုတ္ဘူးလို႔ အီရန္ အစိုးရ ေျပာခြင့္ရ Ali Rabiei က အဂၤါေန႔မွာ ေျပာပါတယ္။
“ဓားစာခံ ဖမ္းတယ္လို႔ ေျပာၾကမယ္ဆိုရင္ အဲဒါဟာ ကိုရီးယား အစိုးရပါ။ မဟုတ္မမွန္ အေၾကာင္းျပၿပီး အီရန္ရဲ႕ ပိုင္ဆိုင္မႈ ေဒၚလာ သန္း ၇,၀၀၀ ေက်ာ္ကို ယူထားတာပါ” လို႔ ေျပာဆိုသြားတာပါ။
“ဒီသေဘာၤေၾကာင့္ ပါရွန္ပင္လယ္ေကြ႔ အတြင္းမွာ ေရနံ ညစ္ညမ္းမႈ ျဖစ္တာေၾကာင့္ ဖမ္းခဲ႔တာ ျဖစ္ေၾကာင္း၊ မဖမ္းခင္မွာလည္း သတိေပးခဲ႔ေၾကာင္း၊ ဒီလုပ္ရပ္ဟာ ရႈပ္ေထြးတဲ႔ ကိစၥ မဟုတ္ဘဲ ကမၻာတလႊားမွာ လုပ္ရိုးလုပ္စဥ္သာ ျဖစ္ေၾကာင္း” အီရန္ အစိုးရ ေျပာခြင့္ရက ေျပာပါတယ္။
ေတာင္ကိုရီးယား အလံတင္ MT Hankuk Chemi ေရနံတင္ သေဘာၤက ေဆာ္ဒီအာေရဗ် ႏုိင္ငံ Jubail ကေန အာရပ္ေစာ္ဘြားမ်ားျပည္ေထာင္စု Fujairah ကို ခုတ္ေမာင္းေနစဥ္ တနလာၤေန႔က လက္နက္ကိုင္ အီရန္ တပ္ဖြဲ႔ေတြက သေဘာၤကို ၀န္းရံ၊ ေနာက္ အီရန္ ရဟတ္ယာဥ္ တစင္းနဲ႔ အတူ အီရန္ ေရပိုင္နက္ထဲကို ေမာင္းခိုင္းခဲ႔တာ ျဖစ္တယ္လို႔ သေဘာၤပိုင္ရွင္က အဂၤါေန႔မွာ ေျပာပါတယ္။
ကနဦးမွာေတာ့ အီရန္ တပ္ဖြဲ႔ေတြက သေဘာၤကို စစ္ေဆးလိုတယ္လို႔သာ ေျပာခဲ႔ၿပီး အေသးစိတ္ မေျပာခဲ႔ဘူးလို႔လည္း တာ၀န္ရွိသူေတြက ေျပာပါတယ္။ သေဘာၤ ကပၸတိန္က ေတာင္ကိုရီးယားက ကုမၸဏီရဲ႕ လံုၿခံဳေရး တာ၀န္ရွိသူေတြနဲ႔ ဆက္သြယ္ၿပီး အေျခအေနကို ေျပာခဲ႔ပါတယ္။ အဲဒီေနာက္ပိုင္းမွာ ေရနံတင္ သေဘာၤ ကပၸတိန္ကိုလည္း ကုမၸဏီဘက္က အဆက္အသြယ္ မရေတာ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။
ေရနံတင္ သေဘာၤက ပယ္လယ္တြင္း ညစ္ညမ္းမႈ ျဖစ္ေစတယ္ဆိုတဲ႔ ေျပာဆိုခ်က္ကို သေဘာၤကုမၸဏီဘက္က ျငင္းဆိုထားပါတယ္။ အီရန္တို႔ ဖမ္းထားတဲ႔ ေရနံတင္ သေဘာၤကို ခ်က္ခ်င္း ျပန္လႊတ္ေပးဖို႔ အေမရိကန္ ႏုိင္ငံျခားေရး ၀န္ႀကီးဌာနကလည္း ေတာင္းဆိုထားပါတယ္။ ဒဏ္ခတ္မႈ ဖိအားေတြ သက္သာေစဖို႔ အတြက္ ႏုိင္ငံတကာအသိုင္းအ၀ိုင္းကို အႀကပ္ကိုင္ဖို႔ ရည္ရြယ္ၿပီး ပါရွန္ပင္လယ္ေကြ႔ အတြင္း လြတ္လပ္စြာ ေရေၾကာင္းသြားလာခြင့္ကို အီရန္က ၿခိမ္းေျခာက္ေနတာလို႔လည္း အေမရိကန္ ႏုိင္ငံျခားေရး ၀န္ႀကီးဌာနက ေျပာဆိုထားပါတယ္။
................
မြန်မာသဘောၤသားတွေအပါအဝင် ရေနံတင်သင်္ဘော ကို အီရန်ပြန်လွှတ်ရေး တောင်ကိုရီးယား သံတမန်နည်းသုံးမည်
(Unicode)
အီရန် ဖမ်းထားတဲ့ ကိုရီးယား ရေနံတင် သဘောၤနဲ့ သဘောၤဝန်ထမ်းတွေကို ပြန်လွှတ်ပေးရေး အီရန် သံအမတ်ကို ဆင့်ခေါ်ပြီး တောင်ကိုရီးယား အစိုးရက တောင်းဆိုလိုက်ပါတယ်။ မြန်မာ သဘောၤသား အများစုပါတဲ့ MT Hankuk Chemi ရေနံတင် သဘောၤ ဖမ်းဆီးခံရမှုကို သံတမန်ရေး နည်းလမ်းနဲ့ ဖြေရှင်းနိုင်ရေး တောင်ကိုရီးယား အစိုးရက ကြိုးစားနေသလို Hormuz ရေလက်ကြား အနီးကိုလည်း ဖျက်သဘောၤနဲ့ တပ်ဖွဲ့ဝင်တွေ စေလွှတ်ထားပါတယ်။ မသိင်္ဂ ီထိုက် ပြောပြပေးမှာပါ။
“Hormuz ရေလက်ကြား အနီး ပင်လယ်ပြင်မှာ Cheonghae တပ်ဖွဲ့ အင်္ဂါနေ့ မနက်ပိုင်းမှာ ရောက်ရှိသွားပြီ”လို့ ကိုရီးယား ကာကွယ်ရေး ဝန်ကြီးဌာန ပြောခွင့်ရ Boo Seung-chan က ပြောဆိုခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။
ဖမ်းဆီးခံ သဘောၤသားတွေရဲ့ ဘေးကင်းလုံခြုံမှု အတွက် ဆောင်ရွက်မှာ ဖြစ်တယ်လို့လည်း သူက ထပ်လောင်း ပြောပါတယ်။ ဒါပေမယ့်လည်း ဒီသဘောၤသားတွေ လွတ်မြောက်ရေး အတွက် စစ်ရေးအရ ဆောင်ရွက်ဖို့ အစီအစဉ်တော့ မရှိပါဘူး။
ဒီဖမ်းဆီးမှုဟာ အလွန် စိုးရိမ်ဖွယ် ကောင်းတဲ့ ကိစ္စလို့လည်း တောင်ကိုရီးယား သမ္မတ ရုံးက အင်္ဂါနေ့မှာ ပြောဆိုပြီး တောင်ကိုရီးယား ကာကွယ်ရေး ဝန်ကြီးဌာနက Hormuz ရေလက်ကြား အနီးကို တန် ၄,၄၀၀ ဖျက်သဘောၤတစင်းနဲ့ တပ်ဖွဲ့ဝင် ၃၀၀ လောက်ပါတဲ့ ပင်လယ်ဓားပြ နှိမ်နင်းရေး တပ်ဖွဲ့ စေလွှတ်ထားပါတယ်။
အီရန် ဖမ်းထားတဲ့ တောင်ကိုရီးယား ရေနံတင် သဘောၤ MT Hankuk Chemi က ဝန်ထမ်း ၂၀ ထဲ မြန်မာ သဘောၤသား ၁၁ဦး ပါဝင်ပါတယ်။ တောင်ကိုရီးယား ၅ ဦး၊ အင်ဒိုနီးရှားနဲ့ ဗီယက်နမ်တို့က ၂ ဦးစီ ပါဝင်ပါတယ်။ တောင်ကိုရီးယားဆိုင်ရာ အီရန် သံအမတ်ကြီး Saeed Badamchi Shabestari ကို တောင်ကိုရီးယား နိုင်ငံခြားရေးဌာနက အင်္ဂါနေ့မှ ဆင့်ခေါ်ပြီး သဘောၤနဲ့ သဘောၤသားတွေကို ပြန်လွှတ်ပေးဖို့ တောင်းဆိုထားပါတယ်။ ဒီကိစ္စကို သံတမန်ရေး လမ်းကြောင်းနဲ့ ဖြေရှင်းနိုင်ရေး အတွက် တောင်ကိုရီးယား ကိုယ်စားလှယ် အဖွဲ့ တခုလည်း အီရန်ကို သွားဖို့ ရှိပါတယ်။
အီရန်ကို အတတ်နိုင်ဆုံး အမြန်ဆုံး သွားဖို့ စီစဉ်နေကြောင်း နိုင်ငံခြားရေး ဌာန ပြောခွင့်ရ Choi Young-sam ကလည်း အင်္ဂါနေ့ သတင်းစာ ရှင်းလင်းပွဲမှာ ပြောပါတယ်။
“သံတမန်ရေး အရ စိစစ် အဖြေရှာသွားဖို့နဲ့ နိုင်ငံသားတွေကို အကာအကွယ်ပေးဖို့ တောင်းဆိုသွားမယ့် အကြောင်း ပြောသွားတာပါ။ နိုင်ငံသား အားလုံးနဲ့ သဘောၤ ပြန်လွတ်လာရေး အတွက် ဘက်ပေါင်းစုံက ဆောင်ရွက်နေကြောင်း နိုင်ငံခြားရေး ဌာန ပြောခွင့်ရက ပြောသွားတာပါ။
အီရန် အပေါ် အမေရိကန်ရဲ့ ဒဏ်ခတ်ပိတ်ဆို့မှု ကာလ အတွင်း တောင်ကိုရီးယား ဘဏ်တွေမှာ ထိန်းချုပ်ထားတဲ့ အီရန်ပိုင်ဆိုင်မှု ဒေါ်လာ သန်း ၇၀၀၀ ကျော် ထုတ်ယူခွင့်ရရေး အီရန်နဲ့ တောင်ကိုရီးယား အစိုးရကြား ဆွေးနွေးမှု မပြေလည်ချိန်မှာဘဲ အခုလို ဖမ်းဆီးမှု ဖြစ်လာတာပါ။ အီရန်ဘက်က ဒီငွေကို သုံးပြီး COVAX ကာကွယ်ဆေး ဝယ်ယူဖြန့်ဖြူးမှု အစီအစဉ်ကနေ COVID-19 ကာကွယ်ဆေး ဝယ်ယူလိုနေတာလည်း ဖြစ်ပါတယ်။ အမျိုးသားလုံခြုံရေးဆိုင်ရာ ကိုရီးယား သုတေသန- သံတမန်ရေးနဲ့ လုံခြုံရေးဆိုင်ရာအဖွဲ့ရဲ့ ညွှန်ကြားရေးမှူး Shim Beom-Chul ကလည်း အခုလို သုံးသပ်ပါတယ်။
“COVID-19 ဖြစ်ပွားမှုတွေ အတွင်း အီရန်ဟာ အခက်အခဲတွေနဲ့ ရင်ဆိုင်နေရပါတယ်။ သူတို့ အနေနဲ့ သံတမန်ရေး လမ်းကြောင်းနဲ့ဘဲ ဆောင်ရွက်နေရင် တောင်ကိုရီးယား အစိုးရဘက်က ဒီကိစ္စကို အရေးတယူ မလုပ်နိုင်ဘူးလို့ အီရန်ဘက်က တွေးနိုင်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် တောင်ကိုရီးယား အစိုးရကို ဖိအားပေးနိုင်ဖို့ အတွက် တောင်ကိုရီးယား သဘောၤကို ဖမ်းလိုက်တာ ဖြစ်နိုင်တယ်” လို့ သုံးသပ်သွားတာပါ။
ဒီသဘောၤကို ဖမ်းတာက ဓားစာခံ ဖမ်းတာ မဟုတ်ဘူးလို့ အီရန် အစိုးရ ပြောခွင့်ရ Ali Rabiei က အင်္ဂါနေ့မှာ ပြောပါတယ်။
“ဓားစာခံ ဖမ်းတယ်လို့ ပြောကြမယ်ဆိုရင် အဲဒါဟာ ကိုရီးယား အစိုးရပါ။ မဟုတ်မမှန် အကြောင်းပြပြီး အီရန်ရဲ့ ပိုင်ဆိုင်မှု ဒေါ်လာ သန်း ၇,၀၀၀ ကျော်ကို ယူထားတာပါ” လို့ ပြောဆိုသွားတာပါ။
“ဒီသဘောၤကြောင့် ပါရှန်ပင်လယ်ကွေ့ အတွင်းမှာ ရေနံ ညစ်ညမ်းမှု ဖြစ်တာကြောင့် ဖမ်းခဲ့တာ ဖြစ်ကြောင်း၊ မဖမ်းခင်မှာလည်း သတိပေးခဲ့ကြောင်း၊ ဒီလုပ်ရပ်ဟာ ရှုပ်ထွေးတဲ့ ကိစ္စ မဟုတ်ဘဲ ကမ္ဘာတလွှားမှာ လုပ်ရိုးလုပ်စဉ်သာ ဖြစ်ကြောင်း” အီရန် အစိုးရ ပြောခွင့်ရက ပြောပါတယ်။
တောင်ကိုရီးယား အလံတင် MT Hankuk Chemi ရေနံတင် သဘောၤက ဆော်ဒီအာရေဗျ နိုင်ငံ Jubail ကနေ အာရပ်စော်ဘွားများပြည်ထောင်စု Fujairah ကို ခုတ်မောင်းနေစဉ် တနလာၤနေ့က လက်နက်ကိုင် အီရန် တပ်ဖွဲ့တွေက သဘောၤကို ဝန်းရံ၊ နောက် အီရန် ရဟတ်ယာဉ် တစင်းနဲ့ အတူ အီရန် ရေပိုင်နက်ထဲကို မောင်းခိုင်းခဲ့တာ ဖြစ်တယ်လို့ သဘောၤပိုင်ရှင်က အင်္ဂါနေ့မှာ ပြောပါတယ်။
ကနဦးမှာတော့ အီရန် တပ်ဖွဲ့တွေက သဘောၤကို စစ်ဆေးလိုတယ်လို့သာ ပြောခဲ့ပြီး အသေးစိတ် မပြောခဲ့ဘူးလို့လည်း တာဝန်ရှိသူတွေက ပြောပါတယ်။ သဘောၤ ကပ္ပတိန်က တောင်ကိုရီးယားက ကုမ္ပဏီရဲ့ လုံခြုံရေး တာဝန်ရှိသူတွေနဲ့ ဆက်သွယ်ပြီး အခြေအနေကို ပြောခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီနောက်ပိုင်းမှာ ရေနံတင် သဘောၤ ကပ္ပတိန်ကိုလည်း ကုမ္ပဏီဘက်က အဆက်အသွယ် မရတော့တာ ဖြစ်ပါတယ်။
ရေနံတင် သဘောၤက ပယ်လယ်တွင်း ညစ်ညမ်းမှု ဖြစ်စေတယ်ဆိုတဲ့ ပြောဆိုချက်ကို သဘောၤကုမ္ပဏီဘက်က ငြင်းဆိုထားပါတယ်။ အီရန်တို့ ဖမ်းထားတဲ့ ရေနံတင် သဘောၤကို ချက်ချင်း ပြန်လွှတ်ပေးဖို့ အမေရိကန် နိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီးဌာနကလည်း တောင်းဆိုထားပါတယ်။ ဒဏ်ခတ်မှု ဖိအားတွေ သက်သာစေဖို့ အတွက် နိုင်ငံတကာအသိုင်းအဝိုင်းကို အကြပ်ကိုင်ဖို့ ရည်ရွယ်ပြီး ပါရှန်ပင်လယ်ကွေ့ အတွင်း လွတ်လပ်စွာ ရေကြောင်းသွားလာခွင့်ကို အီရန်က ခြိမ်းခြောက်နေတာလို့လည်း အမေရိကန် နိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီးဌာနက ပြောဆိုထားပါတယ်။
