(Zawgyi/Unicode)
မြန်မာနိုင်ငံထဲမှာ Coronavirus ပိုး ကူးစက်မှုသံသယနဲ့ စောင့်ကြည့်လူနာ ၉ ဦး ရှိခဲ့ပြီးတော့၊ အဲဒီထဲကမှ ရောဂါလက္ခဏာနဲ့ နောက်ကြောင်းအရ ရောဂါပိုး ကူးစက်ခံရတဲ့ သံသယရှိသူအဖြစ် နှစ်ဦးပဲ သတ်မှတ်ထားတယ် မြန်မာ ကျန်းမာရေးတာဝန်ရှိသူတွေက ပြောပါတယ်။
ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနအနေနဲ့ကတော့ ရောဂါကာကွယ်ရေးနဲ့ စောင့်ကြည့်ရေးပိုင်းက ဆောင်ရွက်နေသလို၊ ရောဂါနဲ့ပတ်သက်လို့ ကုသရေးပိုင်းအတွက်လည်း ပြင်ဆင်ထားတယ်လို့ ပြောပါတယ်။ မမေခ စုံစမ်းမေးမြန်း သတင်းပေးပို့ထားပါတယ်။
တရုတ်နိုင်ငံ၊ ဝူဟန်မြို့မှာ ပြီးခဲ့တဲ့နှစ်ကုန်ပိုင်းလောက်က စတင်ဖြစ်ပွားခဲ့တဲ့ နိုဗယ်ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ရောဂါပိုးကြောင့် အကူးစက်ခံရသူ သောင်းနဲ့ချီ ရှိလာသလို သေဆုံးသူကလည်း ရာနဲ့ချီ ရှိနေတာပါ။ မြန်မာနိုင်ငံမှာတော့ ဒီရောဂါနဲ့ပတ်သတ်ပြီး ကမ္ဘာ့ ကျန်းမာရေး အဖွဲ့ WHO က သတ်မှတ်ချက်နဲ့ကိုက်ညီတဲ့ သံသယ လူနာအဖြစ် နှစ်ဦး သာရှိတယ်လို့ ဗဟိုကူးစက်ရောဂါ တိုက်ဖျက်ရေးဌာနက ဒုတိယညွှန်ကြားရေးမှူး ဒေါက်တာခင်ခင်ကြီးက ပြောဆိုလိုက်ပါတယ်။
“ သံသယလူနာ ၂ယောက်လို့ဘဲ ယူဆပါတယ်။ ရှမ်းမြောက် နမ္မတူက အသက် ၄၅နှစ်အရွယ်တရုတ်နိုင်ငံသား။ နောက်တယောက်က ရခိုင်မင်းပြားက။ ဒီ၂ယောက်ကိုတော့ သံသယလူနာအနေနဲ့ သတ်မှတ်ပါတယ်။ သံသယ လူနာCase definition နဲ့ကိုက်ညီတယ်။ ကျမတို့အနေနဲ့ စုစုပေါင်း ၉ ယောက်။ ဒီထဲမှာ ၂ယောက်က သံသရရှိ လူနာ၊ ၇ယောက်က စောင့်ကြည့်လူနာအနေနဲ့ ဖြစ်မယ်။ ပထမဆုံးတရုတ်က ဆင်းလို့ စောင့်ကြည့်လူနာ ၆ယောက် ဖြစ်ပါမယ်။ ခုလက်ရှိက နမ္မတူက လူနာကော မင်းပြားကလူနာကောသက်သာနေပါပြီ။ နမ္မတူက လူနာကို ရှမ်း မြောက်ရွှေ့မယ်။ မင်းပြားကတော့အဲမှာ ကုပေးမယ့်သမားတော်တွေလည်းရှိတော့ အဲဒါကတော့ မရွှေ့သေးပါဘူး”
လက်ရှိမှာတော့ ဒီ သံသယရှိလူနာ ၂ ဦး အပါအဝင် ကျန်လူတွေ အကုန်လုံးဆီကနေ ရောဂါပိုး၊ ရှိမရှိ ဆိုတာကို စစ်ဆေးဖို့ ဓါတ်ခွဲခန်း နမူနာတွေ ရယူထားတယ် လို့လည်း ပြောပါတယ်။ တောင်ကြီး စပ်စံထွန်းဆေးရုံမှာ တင်ထားတဲ့ အရင်စောင့်ကြည့်လူနာ စာရင်းထဲ ပါဝင်ခဲ့သူ တဦးကတော့ ရောဂါပိုးရှိမရှိ နမူနာရယူဖို့ လိုအပ်တဲ့ သတ်မှတ်ရောဂါလက္ခဏာ မရှိတဲ့ အတွက် သူ့ ဆီကတော့ ဓါတ်ခွဲ စစ်ဆေးရမယ့် နမူနာ မယူခဲံဘူးလို့လည်း ဒေါက်တာ ဒေါ်ခင်ခင်ကြီး က ပြောပါတယ်။ ကျန် လူနာတွေ အားလုံးဆီရယူထားတဲ့ ဓါတ်ခွဲခန်းနမူနာ တွေကို ထိုင်းနိုင်ငံဘန်ကောက် က ဓါတ်ခွဲခန်းကို ပေးပို့ စစ်ဆေးနေတယ်လို့လည်း ပြောပါတယ်။
ရောဂါပိုးရှိမှု သံသယလူနာနဲ့ စောင့်ကြည့် လူနာ အဖြစ် သတ်မှတ်ခွဲခြား ရာမှာ ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေး အဖွဲ့ကြီးရဲ့ စံသတ်မှတ် ချက်အရ ခွဲခြားခဲ့တယ် လို့လည်း ဒေါက်တာ ဒေါ်ခင်ခင်ကြီးက ပြောပါတယ်။
“ဒါက WHO က သတ်မှတ်ပေးထားတဲ့ Case Definition အရ ခွဲခြားတယ်ဘဲ ပြောရပါမယ်။ ခုလက်ရှိက ဒီခုနကပြောတဲ့ လူတဦးမှာက ကျတော့ သတ်မှတ်တဲ့ အဆင့်တွေဖြစ်တဲ့ အဖျားရှိ တယ်။ ချောင်းဆိုးတာတွေ ရှိတယ်။ တရုတ်ကနေ ပြန်လာတာ ရှိတယ်။ သူတို့ လက္ခဏာတွေက သံသယ ဖြစ်စရာကို ဖြစ်နေတာ။ သတ်မှတ်ထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ နဲ့ ကိုက်ညီတာမို့ သူတို့ကို သံသယရှိ လူနာအနေနဲ့ သတ်မှတ်တယ်။ စောင့်ကြည့်လူနာတွေ ဆိုတာကတော့ သူတို့ လက္ခဏာ တွေက သံသယ ဖြစ်ရမယ့် သတ်မှတ်ချက်တွေ မရှိဘူး။ အဖျားရှိတယ် ချောင်းဆိုးတယ်၊ နည်းနည်းဘဲ။ ဆေးရုံတင်ထားရမယ့် အခြေအနေ မဟုတ်ဘူး။ ဘာလို့ ထားလဲဆို သူတို့တွေကို Investigation လုပ်ဖို့ ထားတဲ့ သဘောပါ။ တကယ်လို့ Investigation အဖြေက မရှိဘူးဆို သူတို့ကို ၁၄ ရက် စောင့်ကြည့်မှာ မဟုတ်ဘူး”
ကမ္ဘာ့ ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ WHO ကတော့ ဒီရောဂါနဲ့ ပတ်သတ်ပြီး အရေးပေါ် အခြေအနေထိ ကြေညာထား ပါတယ်။ အခုချိန်ထိတော့ မြန်မာနိုင်ငံမှာ ဒီရောဂါပိုး ကူးစက်ခံထားရ သူ မ တွေ့ရသေးပါဘူး။ လက်ရှိမှာ ဒီပိုးနဲ့ပတ်သက်ပြီး ကြိုတင်ကာကွယ်မှု အပိုင်းတွေ အားလုံးကို လုပ်ဆောင် ထားသလို ရောဂါရှိသူတွေ့လာ ရင်လည်း သေသေချာချာ ကုသ ပေးနိုင်တဲ့ အခြေ အနေတွေ ရှိတယ်လို့ လည်း အခုလို ပြောပါတယ်။
“ကုသဖို့ အပိုင်း ကုဖို့ဆေးတွေလည်း ပြင်ထားပြီး ဖြစ်ပါတယ်။ ဆေးတမျိုးကတော့ ရရှိဖို့ အတွက် ညှိုနှိုင်း ဆောင်ရွက်နေပါတယ်။ ကျန်တဲ့ဆေးတွေ ဖြစ်တဲ့ ရာသီတုပ်ကွေး ဖြစ်ရင်သုံးတဲ့ ဆေးတွေနဲ့ နောက် Antibiotic drug တခုရှိတယ်။ အဲဒါတွေက ကုသတာမှာ ထိရောက်တယ်။ အဲဒါတွေက ကျမတို့ ဆီမှာ အပြည့်အစုံ ရှိပါတယ်။ နောက် အရံဆေးသစ် တခု ရဖို့ အတွက်လည်း လုပ်နေပါတယ်။ ခု လက်ရှိ သံသယ လူနာ အခြေအနေ ရှိတဲ့ ၂ ယောက်ကလည်း အခြေအနေ ကောင်းနေသလိုဘဲ။ စောင့်ကြည့် ၆ ယောက် အခြေနေ ကလည်း ကောင်းမွန်နေပါတယ်။”
ဒီပြင်းထန် အဆုတ်ယောင် ရောဂါဟာ အသက်ရှှုလမ်းကြောင်းဆိုင်ရာ ရောဂါဖြစ်တာ ကြောင့် ချောင်းဆိုး၊ နှာချေရင် ပါးစပ်ကို အုပ်ထားဖို့ လိုအပ်သလို လက်ကို မကြာခန စနစ် တကျ ဆေး ပေးဖို့အပြင် လူထူထပ်တဲ့ နေရာတွေကို ရှောင်ကြဉ်ဖို့ နဲ့ ကိုယ်ခံအား ကောင်းအောင် စားသောက်နေထိုင်ဖို့ စတဲ့ အခြေခံ အချက်တွေကို လိုက်နာကြဖို့ ကျန်းမာရေးဌာန တာဝန်ရှိသူတွေက ညွှန်ကြားထားပါတယ်။
..........................
မွနျမာနျိုငျငံတှငျး စောင့ျကွည့ျလူနာ ၉ဦးရှိခဲ့ပွီး၊ သံသယလူနာ ၂ ဦး သတျမှတျ
(Unicode)
မွနျမာနိုငျငံထဲမှာ Coronavirus ပိုး ကူးစကျမှုသံသယနဲ့ စောင့ျကွည့ျလူနာ ၉ ဦး ရှိခဲ့ပွီးတော့၊ အဲဒီထဲကမှ ရောဂါလက်ခဏာနဲ့ နောကျကွောငျးအရ ရောဂါပိုး ကူးစကျခံရတဲ့ သံသယရှိသူအဖွဈ နှဈဦးပဲ သတျမှတျထားတယျ မွနျမာ ကနြျးမာရေးတာဝနျရှိသူတှကေ ပွောပါတယျ။
ကနြျးမာရေးဝနျကွီးဌာနအနနေဲ့ကတော့ ရောဂါကာကှယျရေးနဲ့ စောင့ျကွည့ျရေးပိုငျးက ဆောငျရှကျနသေလို၊ ရောဂါနဲ့ပတျသကျလို့ ကုသရေးပိုငျးအတှကျလညျး ပွငျဆငျထားတယျလို့ ပွောပါတယျ။ မမခေ စုံစမျးမေးမွနျး သတငျးပေးပို့ထားပါတယျ။
တရုတျနိုငျငံ၊ ဝူဟနျမွို့မှာ ပွီးခဲ့တဲ့နှဈကုနျပိုငျးလောကျက စတငျဖွဈပှားခဲ့တဲ့ နိုဗယျကိုရိုနာဗိုငျးရပျဈ ရောဂါပိုးကွောင့ျ အကူးစကျခံရသူ သောငျးနဲ့ခြီ ရှိလာသလို သဆေုံးသူကလညျး ရာနဲ့ခြီ ရှိနတောပါ။ မွနျမာနိုငျငံမှာတော့ ဒီရောဂါနဲ့ပတျသတျပွီး ကမ်ဘာ့ကနြျးမာရေး အဖှဲ့ WHO က သတျမှတျခကြျနဲ့ကိုကျညီတဲ့ သံသယ လူနာအဖွဈ နှဈဦး သာရှိတယျလို့ ဗဟိုကူးစကျရောဂါ တိုကျဖကြျရေးဌာနက ဒုတိယညှှနျကွားရေးမှူး ဒေါကျတာခငျခငျကွီးက ပွောဆိုလိုကျပါတယျ။
“ သံသယလူနာ ၂ယောကျလို့ဘဲ ယူဆပါတယျ။ ရှမျးမွောကျ နမ်မတူက အသကျ ၄၅နှဈအရှယျတရုတျနိုငျငံသား။ နောကျတယောကျက ရခိုငျမငျးပွားက။ ဒီ၂ယောကျကိုတော့ သံသယလူနာအနနေဲ့ သတျမှတျပါတယျ။ သံသယ လူနာCase definition နဲ့ကိုကျညီတယျ။ ကမြတို့အနနေဲ့ စုစုပေါငျး ၉ ယောကျ။ ဒီထဲမှာ ၂ယောကျက သံသရရှိ လူနာ၊ ၇ယောကျက စောင့ျကွည့ျလူနာအနနေဲ့ ဖွဈမယျ။ ပထမဆုံးတရုတျက ဆငျးလို့ စောင့ျကွည့ျလူနာ ၆ယောကျ ဖွဈပါမယျ။ ခုလကျရှိက နမ်မတူက လူနာကော မငျးပွားကလူနာကောသကျသာနပေါပွီ။ နမ်မတူက လူနာကို ရှမျး မွောကျရှှေ့မယျ။ မငျးပွားကတော့အဲမှာ ကုပေးမယ့ျသမားတောျတှလေညျးရှိတော့ အဲဒါကတော့ မရှှေ့သေးပါဘူး”
လကျရှိမှာတော့ ဒီ သံသယရှိလူနာ ၂ ဦး အပါအဝငျ ကနြျလူတှေ အကုနျလုံးဆီကနေ ရောဂါပိုး၊ ရှိမရှိ ဆိုတာကို စဈဆေးဖို့ ဓါတျခှဲခနျး နမူနာတှေ ရယူထားတယျ လို့လညျး ပွောပါတယျ။ တောငျကွီး စပျစံထှနျးဆေးရုံမှာ တငျထားတဲ့ အရငျစောင့ျကွည့ျလူနာ စာရငျးထဲ ပါဝငျခဲ့သူ တဦးကတော့ ရောဂါပိုးရှိမရှိ နမူနာရယူဖို့ လိုအပျတဲ့ သတျမှတျရောဂါလက်ခဏာ မရှိတဲ့ အတှကျ သူ့ ဆီကတော့ ဓါတျခှဲ စဈဆေးရမယ့ျ နမူနာ မယူခဲံဘူးလို့လညျး ဒေါကျတာ ဒေါျခငျခငျကွီး က ပွောပါတယျ။ ကနြျ လူနာတှေ အားလုံးဆီရယူထားတဲ့ ဓါတျခှဲခနျးနမူနာ တှကေို ထိုငျးနိုငျငံဘနျကောကျ က ဓါတျခှဲခနျးကို ပေးပို့ စဈဆေးနတေယျလို့လညျး ပွောပါတယျ။
ရောဂါပိုးရှိမှု သံသယလူနာနဲ့ စောင့ျကွည့ျ လူနာ အဖွဈ သတျမှတျခှဲခွား ရာမှာ ကမ်ဘာ့ကနြျးမာရေး အဖှဲ့ကွီးရဲ့ စံသတျမှတျ ခကြျအရ ခှဲခွားခဲ့တယျ လို့လညျး ဒေါကျတာ ဒေါျခငျခငျကွီးက ပွောပါတယျ။
“ဒါက WHO က သတျမှတျပေးထားတဲ့ Case Definition အရ ခှဲခွားတယျဘဲ ပွောရပါမယျ။ ခုလကျရှိက ဒီခုနကပွောတဲ့ လူတဦးမှာက ကတြော့ သတျမှတျတဲ့ အဆင့ျတှဖွေဈတဲ့ အဖြားရှိ တယျ။ ခြောငျးဆိုးတာတှေ ရှိတယျ။ တရုတျကနေ ပွနျလာတာ ရှိတယျ။ သူတို့ လက်ခဏာတှကေ သံသယ ဖွဈစရာကို ဖွဈနတော။ သတျမှတျထားတဲ့ အခကြျအလကျတှေ နဲ့ ကိုကျညီတာမို့ သူတို့ကို သံသယရှိ လူနာအနနေဲ့ သတျမှတျတယျ။ စောင့ျကွည့ျလူနာတှေ ဆိုတာကတော့ သူတို့ လက်ခဏာ တှကေ သံသယ ဖွဈရမယ့ျ သတျမှတျခကြျတှေ မရှိဘူး။ အဖြားရှိတယျ ခြောငျးဆိုးတယျ၊ နညျးနညျးဘဲ။ ဆေးရုံတငျထားရမယ့ျ အခွအေနေ မဟုတျဘူး။ ဘာလို့ ထားလဲဆို သူတို့တှကေို Investigation လုပျဖို့ ထားတဲ့ သဘောပါ။ တကယျလို့ Investigation အဖွကေ မရှိဘူးဆို သူတို့ကို ၁၄ ရကျ စောင့ျကွည့ျမှာ မဟုတျဘူး”
ကမ်ဘာ့ ကနြျးမာရေးအဖှဲ့ WHO ကတော့ ဒီရောဂါနဲ့ ပတျသတျပွီး အရေးပေါျ အခွအေနထေိ ကွညောထား ပါတယျ။ အခုခြိနျထိတော့ မွနျမာနိုငျငံမှာ ဒီရောဂါပိုး ကူးစကျခံထားရ သူ မ တှေ့ရသေးပါဘူး။ လကျရှိမှာ ဒီပိုးနဲ့ပတျသကျပွီး ကွိုတငျကာကှယျမှု အပိုငျးတှေ အားလုံးကို လုပျဆောငျ ထားသလို ရောဂါရှိသူတှေ့လာ ရငျလညျး သသေခြောခြာ ကုသ ပေးနိုငျတဲ့ အခွေ အနတှေေ ရှိတယျလို့ လညျး အခုလို ပွောပါတယျ။
“ကုသဖို့ အပိုငျး ကုဖို့ဆေးတှလေညျး ပွငျထားပွီး ဖွဈပါတယျ။ ဆေးတမြိုးကတော့ ရရှိဖို့ အတှကျ ညှိုနှိုငျး ဆောငျရှကျနပေါတယျ။ ကနြျတဲ့ဆေးတှေ ဖွဈတဲ့ ရာသီတုပျကှေး ဖွဈရငျသုံးတဲ့ ဆေးတှနေဲ့ နောကျ Antibiotic drug တခုရှိတယျ။ အဲဒါတှကေ ကုသတာမှာ ထိရောကျတယျ။ အဲဒါတှကေ ကမြတို့ ဆီမှာ အပွည့ျအစုံ ရှိပါတယျ။ နောကျ အရံဆေးသဈ တခု ရဖို့ အတှကျလညျး လုပျနပေါတယျ။ ခု လကျရှိ သံသယ လူနာ အခွအေနေ ရှိတဲ့ ၂ ယောကျကလညျး အခွအေနေ ကောငျးနသေလိုဘဲ။ စောင့ျကွည့ျ ၆ ယောကျ အခွနေေ ကလညျး ကောငျးမှနျနပေါတယျ။”
ဒီပွငျးထနျ အဆုတျယောငျ ရောဂါဟာ အသကျရှှုလမျးကွောငျးဆိုငျရာ ရောဂါဖွဈတာ ကွောင့ျ ခြောငျးဆိုး၊ နှာခြရေငျ ပါးစပျကို အုပျထားဖို့ လိုအပျသလို လကျကို မကွာခန စနဈ တကြ ဆေး ပေးဖို့အပွငျ လူထူထပျတဲ့ နရောတှကေို ရှောငျကွဉျဖို့ နဲ့ ကိုယျခံအား ကောငျးအောငျ စားသောကျနထေိုငျဖို့ စတဲ့ အခွခေံ အခကြျတှကေို လိုကျနာကွဖို့ ကနြျးမာရေးဌာန တာဝနျရှိသူတှကေ ညှှနျကွားထားပါတယျ။
