(Zawgyi/Unicode)
နေရာသစ်ကို ရွေပြောင်းပြီး ရက်ပေါင်း ၉၀ ပြည့်တာနဲ့ အဲဒီပြောင်းရွှေ့နေထိုင်ရာ ဒေသအတွက် မဲပေးနိုင်ခွင့်ရှိတဲ့ ပြည်ထောင်စုရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်ရဲ့ နည်းဥပဒေကို ပြန်ပြင်ဆင်ပေးဖို့ တိုင်းရင်းသားပါတီတချို့က တောင်းဆို နေကြပါတယ်။ ရွေ့ပြောင်းနေထိုင်တဲ့သူတွေဟာ သူတို့ ယာယီ ပြောင်းရွှေ့နေထိုင်တဲ့ အဲဒီဒေသကို ကိုယ်စားမပြုသလို နောက်ပိုင်းမှာလည်း မညီမျှမှုတွေ၊ မကျေနပ်မှုတွေ ဖြစ်လာနိုင်လို့ ဒါကိုပြန်သုံးသပ်ပေးဖို့ တောင်းဆိုကြတာ ဖြစ်ပါတယ်။
ဗွီအိုအေ မြန်မာပိုင်း သတင်းထောက် ကိုဇော်ထက်က ပြောပြပေးမှာပါ။
ငါးကြိမ်မြောက်ပြင်ထားတဲ့ ရွေးကောက်ပွဲနည်းဥပဒေမှာ ပြောင်းရွေ့နေထိုင်တဲ့သူတွေရဲ့ မဲပေးပိုင်ခွင့်ကို နေထိုင်ပြီး ရက်ပေါင်း ၉၀ ပြည့်တာနဲ့ မဲပေးနိုင်တယ်ဆိုတဲ့ အချက်အပေါ်မှာ တိုင်းရင်းသားပါတီတွေက စိုးရိမ်နေကြပါတယ်။ ခေတ္တပြောင်းရွေ့နေထိုင်တဲ့သူတွေဟာ သူ့မူလ နေရပ်အတွက်သာ မဲပေးသင့်ပြီး၊ ဒေသအသစ်အတွက် ကိုယ်စားမပြုနိုင် ဘူးလို့ ကချင်ပြည်နယ် ပြည်သူ့ပါတီ ဒုဥက္ကဋ္ဌ ဦးကွမ်ဂေါင်အောင်ခမ်းက ပြောပါတယ်။
“ ရက်ပေါင်း ၁၈၀ တောင်မှ ကျနော်တို့ သဘောမတူနိုင်တာ ရက်ပေါင်း ၉၀ လုပ်လိုက်တော့ ကျနော်တို့ ပိုပြီးမှ သဘောမတူနိုင်ပါဘူး။ ဒီလိုပုံစံမျိုးနဲ့ လုပ်မယ်ဆိုရင် မညီမျှမှုတွေလည်း ဖြစ်လာမယ်၊ မကျေနပ်မှုတွေကလည်း ဖြစ်လာမယ်။ နောက်အကျိုးဆက်တွေကလည်း အမျိုးမျိုးဖြစ်လာနိုင်တယ်။ ဒါကြောင့် ဒီဟာကို ပြန်သုံးသပ်ဖို့လိုတယ်၊ စိစစ်ဖို့လိုတယ်။”
ကချင်ပေါင်းစည်းပါတီဖြစ်တဲ့ ကချင်ပြည်နယ် ပြည်သူ့ပါတီ KSPP, ချင်းပေါင်းစည်းပါတီ ဖြစ်တဲ့ ချင်းအမျိုးသား ဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ် CNLD, ကရင်အမျိုးသား ဒီမိုကရက်တစ်ပါတီ KNDP, မွန်ညီညွတ်ရေးပါတီ MUP နဲ့ ကယားပြည်နယ် ဒီမိုကရက်တစ်ပါတီ KSDP စတဲ့ တိုင်းရင်းသားပါတီ တွေက ခေါင်းဆောင်တွေဟာ ဒီပြဿနာကို မနှစ်က ဒီဇင်ဘာကစပြီး ဆွေးနွေးနေကြတာ ဖြစ်ပါတယ်။
မွန်ညီညွတ်ရေးပါတီ MUP ရဲ့ သတင်းပြန်ကြားရေးတာဝန်ခံ နိုင်လယိတမ က လည်း ရွေ့ပြောင်းလုပ်သားတွေဟာ ယာယီနေထိုင်တဲ့သူတွေဖြစ်တဲ့အတွက် သူတို့ရောက်ရှိနေတဲ့ဒေသက ကိုယ်စားလှယ်လောင်းကို ရွေးချယ်တာဟာ တရားမျှတမှုမရှိဘူးလို့ ဗွီအိုအေကို အခုလို ပြောပါတယ်။
“ အဲဒီရွေ့ပြောင်းလုပ်သားတွေရဲ့မဲကြောင့် ရွေးကောက်ပွဲရလဒ်က အပြောင်းအလဲ ဖြစ်သွားနိုင်တယ်။ အဲဒီလိုအပြောင်းအလဲဖြစ်သွားရင် ဒီရွေးကောက်ခံရတဲ့ ကိုယ်စားလှယ်ကိုလည်း ကိုယ်စားပြုမှုနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ မေးခွန်းထုတ်စရာတွေဖြစ်လာမယ်။ မူလနေရင်းဒေသမှာပဲ အရွေးခံမယ့် ကိုယ်စားလှယ်လောင်းကို သူတို့ရောက်ရှိနေတဲ့ နေရာကနေ ကြိုတင်မဲပေးနိုင်အောင် အစိုးရက၊ ကော်မရှင်က စီစဉ်ပေးသင့်တယ်ဆိုတဲ့ ကျနော်တို့ သဘောထားရှိတယ်။”
ဒါ့အပြင် တိုင်းရင်းသား ပါတီတွေရဲ့ ဒီ သဘောထားကို ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော် တိုင်းရင်းသားရေးရာကော်မတီကို စာနဲ့တင်ပြဖို့ စီစဉ်နေ တယ် လို့လည်းပြောပါတယ်။
ဒီနည်းဥပဒေဟာ ဒေသခံတိုင်းရင်းသားတွေရဲ့ အခွင့်အရေးကို ချိုးဖောက်သလို ဖြစ်နေတယ်လို့ မြင်သူ ကတော့ ကယားပြည်နယ် ဒီမိုကရက်တစ်ပါတီ အထွေထွေအတွင်းရေးမှူး ခူးသဲရယ် ဖြစ်ပါတယ်။
“ ဒါကသူတို့ရဲ့ အခွင့်အရေးကို လာပြီးတော့မှ စိုးမိုးခြယ်လှယ်တဲ့ ပုံစံမျိုးရှိတယ်လို့ ကျနော်တို့ ခံစားရတယ်ပေါ့။ လက်ရှိ အစိုးရအနေနဲ့က ဒီကိစ္စတွေကို လုပ်တာကတော့ ကျနော်တို့ တိုင်းရင်းသားပါတီတွေ လက်မခံနိုင်ဘူးပေါ့။”
မကြာခင်ရက်ပိုင်းအတွင်းလည်း ဒီတိုင်းရင်းသားပါတီ တွေ ရန်ကုန်မှာ ထပ်မံ တွေ့ဆုံပြီး ဒီကိစ္စကို ဆွေးနွေးဖို့ရှိပါတယ်။ ပြည်ထောင်စုရွေးကောက်ပွဲ ကော်မရှင်ဟာ ၂၀၁၉ အောက်တိုဘာ ၃ရက်မှာ အမိန့်အမှတ် (၅၅/ ၂၀၁၉) နဲ့ ပဉ္စမအကြိမ်မြောက် ရွေးကောက်ပွဲဆိုင်ရာ နည်းဥပဒေကို ပြင်ဆင်ခဲ့ပြီး ပုဒ်မ ၁၀မှာ အနည်းဆုံးရက်ပေါင်း ၁၈၀ ထက်မနည်း ဆိုတဲ့ စာသားအစားအနည်းဆုံး ရက်ပေါင်း ၉၀ ထက်မနည်း ဆိုတဲ့ စာသားကိုပြင်ဆင်ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။
..................
ပွောငျးရှှေ့နထေိုငျသူမြားမဲပေးခှင့ျဥပဒေ ပွနျသုံးသပျဖို့ တိုကျတှနျး
(Unicode)
နရောသဈကို ရှပွေောငျးပွီး ရကျပေါငျး ၉၀ ပွည့ျတာနဲ့ အဲဒီပွောငျးရှှေ့နထေိုငျရာ ဒသေအတှကျ မဲပေးနိုငျခှင့ျရှိတဲ့ ပွညျထောငျစုရှေးကောကျပှဲကောျမရှငျရဲ့ နညျးဥပဒကေို ပွနျပွငျဆငျပေးဖို့ တိုငျးရငျးသားပါတီတခြို့က တောငျးဆို နကွေပါတယျ။ ရှေ့ပွောငျးနထေိုငျတဲ့သူတှဟော သူတို့ ယာယီ ပွောငျးရှှေ့နထေိုငျတဲ့ အဲဒီဒသေကို ကိုယျစားမပွုသလို နောကျပိုငျးမှာလညျး မညီမြှမှုတှေ၊ မကြနေပျမှုတှေ ဖွဈလာနိုငျလို့ ဒါကိုပွနျသုံးသပျပေးဖို့ တောငျးဆိုကွတာ ဖွဈပါတယျ။
ဗှီအိုအေ မွနျမာပိုငျး သတငျးထောကျ ကိုဇောျထကျက ပွောပွပေးမှာပါ။
ငါးကွိမျမွောကျပွငျထားတဲ့ ရှေးကောကျပှဲနညျးဥပဒမှော ပွောငျးရှေ့နထေိုငျတဲ့သူတှရေဲ့ မဲပေးပိုငျခှင့ျကို နထေိုငျပွီး ရကျပေါငျး ၉၀ ပွည့ျတာနဲ့ မဲပေးနိုငျတယျဆိုတဲ့ အခကြျအပေါျမှာ တိုငျးရငျးသားပါတီတှကေ စိုးရိမျနကွေပါတယျ။ ခတေ်တပွောငျးရှေ့နထေိုငျတဲ့သူတှဟော သူ့မူလ နရေပျအတှကျသာ မဲပေးသင့ျပွီး၊ ဒသေအသဈအတှကျ ကိုယျစားမပွုနိုငျ ဘူးလို့ ကခငြျပွညျနယျ ပွညျသူ့ပါတီ ဒုဥက်ကဋ်ဌ ဦးကှမျဂေါငျအောငျခမျးက ပွောပါတယျ။
“ ရကျပေါငျး ၁၈၀ တောငျမှ ကနြောျတို့ သဘောမတူနိုငျတာ ရကျပေါငျး ၉၀ လုပျလိုကျတော့ ကနြောျတို့ ပိုပွီးမှ သဘောမတူနိုငျပါဘူး။ ဒီလိုပုံစံမြိုးနဲ့ လုပျမယျဆိုရငျ မညီမြှမှုတှလေညျး ဖွဈလာမယျ၊ မကြနေပျမှုတှကေလညျး ဖွဈလာမယျ။ နောကျအကြိုးဆကျတှကေလညျး အမြိုးမြိုးဖွဈလာနိုငျတယျ။ ဒါကွောင့ျ ဒီဟာကို ပွနျသုံးသပျဖို့လိုတယျ၊ စိစဈဖို့လိုတယျ။”
ကခငြျပေါငျးစညျးပါတီဖွဈတဲ့ ကခငြျပွညျနယျ ပွညျသူ့ပါတီ KSPP, ခငြျးပေါငျးစညျးပါတီ ဖွဈတဲ့ ခငြျးအမြိုးသား ဒီမိုကရစေီအဖှဲ့ခြုပျ CNLD, ကရငျအမြိုးသား ဒီမိုကရကျတဈပါတီ KNDP, မှနျညီညှတျရေးပါတီ MUP နဲ့ ကယားပွညျနယျ ဒီမိုကရကျတဈပါတီ KSDP စတဲ့ တိုငျးရငျးသားပါတီ တှကေ ခေါငျးဆောငျတှဟော ဒီပွူနာကို မနှဈက ဒီဇငျဘာကစပွီး ဆှေးနှေးနကွေတာ ဖွဈပါတယျ။
မှနျညီညှတျရေးပါတီ MUP ရဲ့ သတငျးပွနျကွားရေးတာဝနျခံ နိုငျလယိတမ က လညျး ရှေ့ပွောငျးလုပျသားတှဟော ယာယီနထေိုငျတဲ့သူတှဖွေဈတဲ့အတှကျ သူတို့ရောကျရှိနတေဲ့ဒသေက ကိုယျစားလှယျလောငျးကို ရှေးခယြျတာဟာ တရားမြှတမှုမရှိဘူးလို့ ဗှီအိုအကေို အခုလို ပွောပါတယျ။
“ အဲဒီရှေ့ပွောငျးလုပျသားတှရေဲ့မဲကွောင့ျ ရှေးကောကျပှဲရလဒျက အပွောငျးအလဲ ဖွဈသှားနိုငျတယျ။ အဲဒီလိုအပွောငျးအလဲဖွဈသှားရငျ ဒီရှေးကောကျခံရတဲ့ ကိုယျစားလှယျကိုလညျး ကိုယျစားပွုမှုနဲ့ ပတျသကျပွီးတော့ မေးခှနျးထုတျစရာတှဖွေဈလာမယျ။ မူလနရေငျးဒသေမှာပဲ အရှေးခံမယ့ျ ကိုယျစားလှယျလောငျးကို သူတို့ရောကျရှိနတေဲ့ နရောကနေ ကွိုတငျမဲပေးနိုငျအောငျ အစိုးရက၊ ကောျမရှငျက စီစဉျပေးသင့ျတယျဆိုတဲ့ ကနြောျတို့ သဘောထားရှိတယျ။”
ဒါ့အပွငျ တိုငျးရငျးသား ပါတီတှရေဲ့ ဒီ သဘောထားကို ပွညျထောငျစုလှှတျတောျ တိုငျးရငျးသားရေးရာကောျမတီကို စာနဲ့တငျပွဖို့ စီစဉျနေ တယျ လို့လညျးပွောပါတယျ။
ဒီနညျးဥပဒဟော ဒသေခံတိုငျးရငျးသားတှရေဲ့ အခှင့ျအရေးကို ခြိုးဖောကျသလို ဖွဈနတေယျလို့ မွငျသူ ကတော့ ကယားပွညျနယျ ဒီမိုကရကျတဈပါတီ အထှထှေအေတှငျးရေးမှူး ခူးသဲရယျ ဖွဈပါတယျ။
“ ဒါကသူတို့ရဲ့ အခှင့ျအရေးကို လာပွီးတော့မှ စိုးမိုးခွယျလှယျတဲ့ ပုံစံမြိုးရှိတယျလို့ ကနြောျတို့ ခံစားရတယျပေါ့။ လကျရှိ အစိုးရအနနေဲ့က ဒီကိစ်စတှကေို လုပျတာကတော့ ကနြောျတို့ တိုငျးရငျးသားပါတီတှေ လကျမခံနိုငျဘူးပေါ့။”
မကွာခငျရကျပိုငျးအတှငျးလညျး ဒီတိုငျးရငျးသားပါတီ တှေ ရနျကုနျမှာ ထပျမံ တှေ့ဆုံပွီး ဒီကိစ်စကို ဆှေးနှေးဖို့ရှိပါတယျ။ ပွညျထောငျစုရှေးကောကျပှဲ ကောျမရှငျဟာ ၂၀၁၉ အောကျတိုဘာ ၃ရကျမှာ အမိန့ျအမှတျ (၅၅/ ၂၀၁၉) နဲ့ ပဉ်စမအကွိမျမွောကျ ရှေးကောကျပှဲဆိုငျရာ နညျးဥပဒကေို ပွငျဆငျခဲ့ပွီး ပုဒျမ ၁၀မှာ အနညျးဆုံးရကျပေါငျး ၁၈၀ ထကျမနညျး ဆိုတဲ့ စာသားအစားအနညျးဆုံး ရကျပေါငျး ၉၀ ထကျမနညျး ဆိုတဲ့ စာသားကိုပွငျဆငျခဲ့တာ ဖွဈပါတယျ။
