(Zawgyi/Unicode)
ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှုကြောင့် တရုတ်နိုင်ငံမှာ သာမက ကမ္ဘာအနှံ့က တရုတ်စီးပွားရေး လုပ်ငန်းတွေမှာပါ ရိုက်ခတ်မှုတွေနဲ့ ကြုံနေရပါတယ်။ ဗိုင်းရပ်စ်ကူးမှာ စိုးရိမ်မှုတွေကြောင့် ပုံမှန်အချိန်မှာ စည်ကားလေ့ရှိတဲ့ တရုတ်တန်းတွေမှာ ဆိုရင်လည်း အရောင်းအဝယ်တွေ အေးစက်လာနေတာပါ။ တရုတ်နိုင်ငံက စလိုက်တဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့် ကမ္ဘာတဝှမ်းက စီးပွားရေး လုပ်ငန်းတွေအပေါ် ရိုက်ခတ်လာနေတဲ့ အကြောင်း AFP သတင်းဆောင်းပါးကိုတော့ ကိုအောင်လွင်ဦးက ပြောပြပေးမှာ ဖြစ်ပါတယ်။
ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့် လူပေါင်းထောင်ချီသေဆုံးပြီး နိုင်ငံပေါင်း ၂ ဒါဇင်ကျော်အထိ ကူးစက်လာနေတာကြောင့် အာရှ၊ ပစိဖိတ်နဲ့ ဥရောပ အပါအဝင် နိုင်ငံတော်တော်များများမှာ စိုးရိမ်နေကြတာပါ။ ဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်မှုကြောင့် လူတစ်ဦးသေဆုံးခဲ့တဲ့ အာရှတိုက်က ဖိလစ်ပိုင် နိုင်ငံမှာ ဆိုရင်လည်း စိုးရိမ်စိတ်ကြောင့် သာမာန်အချိန်တွေမှာ အမြဲလိုလို စည်ကားနေလေ့ရှိတဲ့ မနီလာမြို့တော်က တရုတ်တန်းကို လူတွေ ရှောင်လာကြတယ်လို့ အရောင်းဈေးသည် Weng Milan ကပြောပါတယ်။
“Binondo တရုတ်တန်းမှာ ဒီသတင်းကြားကတည်းက လူတွေက အထိတ်တလန့် ဖြစ်နေကြတာပါ။”
စိုးရိမ်စိတ်ကြောင့် ပစ္စည်းတွေ အလုအယက် ဝယ်သူတွေရှိသလို၊ အိမ်အရောက်ပို့ဖို့ မှာသူတွေ ရှိတယ်လို့လည်း မနီလာမြို့တော် တရုတ်တန်းက ဈေးသည်တွေက ပြောပါတယ်။
ဒီသီတင်းပတ် အစောပိုင်းအထိ ကူးစက်သူ ၁၅ ယောက်ထက်မနည်း ရှိနေတဲ့ သြစတြေးလျနိုင်ငံမှာလည်း အလားတူ အခြေအနေနဲ့ ကြုံနေရတာပါ။ မယ်လ်ဘုန်းမြို့က တရုတ်တန်းမှာ ဆိုရင်လည်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှုသတင်းနဲ့အတူ အရောင်းအဝယ်တွေ သိသိသာသာ ကျဆင်းသွားတယ်လို့လည်း စားသောက်ဆိုင်ပိုင်ရှင် တစ်ဦးဖြစ်တဲ့ Max Huang ကပြောပါတယ်။
“လူတွေက အတွင်းစိတ်မှာ ကြောက်နေကြတာကြောင့် အပြင်မထွက်ချင်ကြတော့ပါဘူး။ သတင်းတွေကလည်း အဆိုးတွေချည်းပါပဲ။ တရုတ်ပြည်က ဗိုင်းရပ်စ်ဆိုပြီး ပြောကြတော့ တရုတ်တန်းနဲ့ တရုတ်လူမျိုးတွေ ရှိတဲ့နေရာမျိုးမှာ လူတွေက ပိုကြောက်ကြပါတယ်။ ဒါကြောင့်လည်း မလိုအပ်ရင် လာမစားကြတော့ပါဘူး။”
ဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှုဖြစ်ကာစမှာ အရောင်းအဝယ်တွေ သိသိသာသာ ကျခဲ့ပေမဲ့ အခုအခါမှာတော့ သတင်းတွေ ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် သိလာကြတဲ့အတွက် သက်သာရာရစပြုလာပြီလို့လည်း သူကပြောပါတယ်။
ဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်မှုကို ဟန့်တားတဲ့အနေနဲ့ တရုတ်နိုင်ငံနဲ့ ကူးလူးဆက်ဆံမှုတွေကို နိုင်ငံတော်တော်များများက ကန့်သတ်လိုက်တဲ့အတွက် စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေအတွက် အထိနာနေတဲ့အထဲမှာတော့ မယ်လ်ဘုန်းမြို့ တရုတ်တန်းက ကိတ်မုန့်ဆိုင်ပိုင်ရှင် Su Yin လည်း တစ်ဦးအပါအဝင်ပါ။
“ကျနော်တို့ အဓိကဖောက်သယ်တွေက တရုတ်ပြည်ကပါ။ အစိုးရက ခရီးသွားတွေကို တားမြစ်လိုက်သလို၊ ကျောင်းသားတွေလည်း သြစတြေးလျ ပြန်မလာနိုင်ကြတော့ ကျနော်တို့အတွက် အတော်အခက်အခဲ တွေ့ပါတယ်။”
တရုတ်နိုင်ငံကနေ စတင်ပျံ့နှံ့ခဲ့တဲ့ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးဟာ အခုအခါ အာရှ၊ ပစိဖိတ် ဒေသတွင်း သာမက ဥရောပ၊ မြောက်အမေရိက၊ အရှေ့အလယ်ပိုင်း ဒေသနဲ့ အာဖရိကတိုက်အထိ ကူးစက်နေတာပါ။ တနင်္လာနေ့အထိ ကူးစက်သူ ၉ ယောက်ထက်မနည်း ရှိနေတဲ့ ဗြိတိန်နိုင်ငံမှာဆိုရင်လည်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် အန္တရာယ်စိုးရိမ်မှုကြောင့် တရုတ်တန်းလို နေရာမျိုးမှာ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေ သိသိသာသာ ထိခိုက်နေကြောင်း လန်ဒန်မြို့တော် တရုတ်တန်းက တရုတ်အသင်း ဒု-ဥက္ကဋ္ဌ David Tang ကပြောပါတယ်။
“တရုတ်တန်းမှာ လူတွေလာ စားသောက်တာတွေ မလုပ်ကြတော့ပါဘူး။ တရုတ်တန်းက ဗိုင်းရပ်စ်အလွယ်တကူ ကူးနိုင်တဲ့နေရာလို့ ယူဆကြပုံရပါတယ်။ ဒါကမှန်တယ်လို့ မထင်ပါဘူး။ ဒါပေမဲ့လည်း လူတွေကြားမှာ စိုးရိမ်ကြောက်လန့်နေကြပြီး လာစားမယ့်လူလည်း မရှိတော့ တရုတ်တန်းမှာ ဘာမှအလုပ်မဖြစ်တော့ပါဘူး။ တရုတ်တန်းက လုပ်ငန်းတွေမှာ ရိုတ်ခတ်မှုတွေ ကြုံနေရပါတယ်။ ပြီးခဲ့တဲ့ အပတ်ထဲ လုပ်ငန်းရှင် တော်တော်များများနဲ့ ပြောဖြစ်တဲ့အခါ အနည်းဆုံး ၂၀ ရာခိုင်နှုန်းလောက် အရှုံးပေါ်တယ်လို့ သူတို့က ပြောကြပါတယ်။”
ဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်မှုဒဏ် အဓိက ခံနေရတဲ့ တရုတ်နိုင်ငံထဲမှာလည်း စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေဟာ ဖေဖော်ဝါရီလထဲ သိသိသာသာ ထိခိုက်နိုင်ကြောင်း အစိုးရတာဝန်ရှိသူတွေက ပြောဆိုထားကြတာပါ။ အထူးသဖြင့် ကုန်ထုတ်လုပ်မှု လုပ်ငန်းတွေမှာ ကြီးကြီးမားမား ရိုက်ခတ်နိုင်ကြောင်း တရုတ်အစိုးရရဲ့ ပိုင်ဆိုင်မှုဆိုင်ရာ ကြီးကြပ်ရေးနဲ့ အုပ်ချုပ်မှုရေးရာ ကော်မရှင် ဒုတိယညွှန်ကြားရေးမှူး Ren Hongbin က အင်္ဂါနေ့ သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲမှာ ပြောဆိုထားပါတယ်။
Your browser doesn’t support HTML5
Coronavirus ကြောင့် တရုတ်အပါအဝင် ကမ္ဘာ့စီးပွားရေးထိခိုက်
...................
Coronavirus ကွောင့ျ တရုတျအပါအဝငျ ကမ်ဘာ့စီးပှားရေးထိခိုကျ
(Unicode)
ကိုရိုနာဗိုငျးရပျဈ ကူးစကျမှုကွောင့ျ တရုတျနိုငျငံမှာ သာမက ကမ်ဘာအနှံ့က တရုတျစီးပှားရေး လုပျငနျးတှမှောပါ ရိုကျခတျမှုတှနေဲ့ ကွုံနရေပါတယျ။ ဗိုငျးရပျဈကူးမှာ စိုးရိမျမှုတှကွေောင့ျ ပုံမှနျအခြိနျမှာ စညျကားလေ့ရှိတဲ့ တရုတျတနျးတှမှော ဆိုရငျလညျး အရောငျးအဝယျတှေ အေးစကျလာနတောပါ။ တရုတျနိုငျငံက စလိုကျတဲ့ ကိုရိုနာဗိုငျးရပျဈကွောင့ျ ကမ်ဘာတဝှမျးက စီးပှားရေး လုပျငနျးတှအေပေါျ ရိုကျခတျလာနတေဲ့ အကွောငျး AFP သတငျးဆောငျးပါးကိုတော့ ကိုအောငျလှငျဦးက ပွောပွပေးမှာ ဖွဈပါတယျ။
ကိုရိုနာဗိုငျးရပျဈကွောင့ျ လူပေါငျးထောငျခြီသဆေုံးပွီး နိုငျငံပေါငျး ၂ ဒါဇငျကြောျအထိ ကူးစကျလာနတောကွောင့ျ အာရှ၊ ပစိဖိတျနဲ့ ဥရောပ အပါအဝငျ နိုငျငံတောျတောျမြားမြားမှာ စိုးရိမျနကွေတာပါ။ ဗိုငျးရပျဈကူးစကျမှုကွောင့ျ လူတဈဦးသဆေုံးခဲ့တဲ့ အာရှတိုကျက ဖိလဈပိုငျ နိုငျငံမှာ ဆိုရငျလညျး စိုးရိမျစိတျကွောင့ျ သာမာနျအခြိနျတှမှော အမွဲလိုလို စညျကားနလေေ့ရှိတဲ့ မနီလာမွို့တောျက တရုတျတနျးကို လူတှေ ရှောငျလာကွတယျလို့ အရောငျးဈေးသညျ Weng Milan ကပွောပါတယျ။
“Binondo တရုတျတနျးမှာ ဒီသတငျးကွားကတညျးက လူတှကေ အထိတျတလန့ျ ဖွဈနကွေတာပါ။”
စိုးရိမျစိတျကွောင့ျ ပစ်စညျးတှေ အလုအယကျ ဝယျသူတှရှေိသလို၊ အိမျအရောကျပို့ဖို့ မှာသူတှေ ရှိတယျလို့လညျး မနီလာမွို့တောျ တရုတျတနျးက ဈေးသညျတှကေ ပွောပါတယျ။
ဒီသီတငျးပတျ အစောပိုငျးအထိ ကူးစကျသူ ၁၅ ယောကျထကျမနညျး ရှိနတေဲ့ သွစတွေးလနြိုငျငံမှာလညျး အလားတူ အခွအေနနေဲ့ ကွုံနရေတာပါ။ မယျလျဘုနျးမွို့က တရုတျတနျးမှာ ဆိုရငျလညျး ကိုရိုနာဗိုငျးရပျဈ ကူးစကျမှုသတငျးနဲ့အတူ အရောငျးအဝယျတှေ သိသိသာသာ ကဆြငျးသှားတယျလို့လညျး စားသောကျဆိုငျပိုငျရှငျ တဈဦးဖွဈတဲ့ Max Huang ကပွောပါတယျ။
“လူတှကေ အတှငျးစိတျမှာ ကွောကျနကွေတာကွောင့ျ အပွငျမထှကျခငြျကွတော့ပါဘူး။ သတငျးတှကေလညျး အဆိုးတှခေညြျးပါပဲ။ တရုတျပွညျက ဗိုငျးရပျဈဆိုပွီး ပွောကွတော့ တရုတျတနျးနဲ့ တရုတျလူမြိုးတှေ ရှိတဲ့နရောမြိုးမှာ လူတှကေ ပိုကွောကျကွပါတယျ။ ဒါကွောင့ျလညျး မလိုအပျရငျ လာမစားကွတော့ပါဘူး။”
ဗိုငျးရပျဈ ကူးစကျမှုဖွဈကာစမှာ အရောငျးအဝယျတှေ သိသိသာသာ ကခြဲ့ပမေဲ့ အခုအခါမှာတော့ သတငျးတှေ ကယြျကယြျပွန့ျပွန့ျ သိလာကွတဲ့အတှကျ သကျသာရာရစပွုလာပွီလို့လညျး သူကပွောပါတယျ။
ဗိုငျးရပျဈကူးစကျမှုကို ဟန့ျတားတဲ့အနနေဲ့ တရုတျနိုငျငံနဲ့ ကူးလူးဆကျဆံမှုတှကေို နိုငျငံတောျတောျမြားမြားက ကန့ျသတျလိုကျတဲ့အတှကျ စီးပှားရေးလုပျငနျးတှအေတှကျ အထိနာနတေဲ့အထဲမှာတော့ မယျလျဘုနျးမွို့ တရုတျတနျးက ကိတျမုန့ျဆိုငျပိုငျရှငျ Su Yin လညျး တဈဦးအပါအဝငျပါ။
“ကနြောျတို့ အဓိကဖောကျသယျတှကေ တရုတျပွညျကပါ။ အစိုးရက ခရီးသှားတှကေို တားမွဈလိုကျသလို၊ ကြောငျးသားတှလေညျး သွစတွေးလြ ပွနျမလာနိုငျကွတော့ ကနြောျတို့အတှကျ အတောျအခကျအခဲ တှေ့ပါတယျ။”
တရုတျနိုငျငံကနေ စတငျပြံ့နှံ့ခဲ့တဲ့ ဗိုငျးရပျဈပိုးဟာ အခုအခါ အာရှ၊ ပစိဖိတျ ဒသေတှငျး သာမက ဥရောပ၊ မွောကျအမရေိက၊ အရှေ့အလယျပိုငျး ဒသေနဲ့ အာဖရိကတိုကျအထိ ကူးစကျနတောပါ။ တနငျ်လာနေ့အထိ ကူးစကျသူ ၉ ယောကျထကျမနညျး ရှိနတေဲ့ ဗွိတိနျနိုငျငံမှာဆိုရငျလညျး ကိုရိုနာဗိုငျးရပျဈ အန်တရာယျစိုးရိမျမှုကွောင့ျ တရုတျတနျးလို နရောမြိုးမှာ စီးပှားရေးလုပျငနျးတှေ သိသိသာသာ ထိခိုကျနကွေောငျး လနျဒနျမွို့တောျ တရုတျတနျးက တရုတျအသငျး ဒု-ဥက်ကဋ်ဌ David Tang ကပွောပါတယျ။
“တရုတျတနျးမှာ လူတှလော စားသောကျတာတှေ မလုပျကွတော့ပါဘူး။ တရုတျတနျးက ဗိုငျးရပျဈအလှယျတကူ ကူးနိုငျတဲ့နရောလို့ ယူဆကွပုံရပါတယျ။ ဒါကမှနျတယျလို့ မထငျပါဘူး။ ဒါပမေဲ့လညျး လူတှကွေားမှာ စိုးရိမျကွောကျလန့ျနကွေပွီး လာစားမယ့ျလူလညျး မရှိတော့ တရုတျတနျးမှာ ဘာမှအလုပျမဖွဈတော့ပါဘူး။ တရုတျတနျးက လုပျငနျးတှမှော ရိုတျခတျမှုတှေ ကွုံနရေပါတယျ။ ပွီးခဲ့တဲ့ အပတျထဲ လုပျငနျးရှငျ တောျတောျမြားမြားနဲ့ ပွောဖွဈတဲ့အခါ အနညျးဆုံး ၂၀ ရာခိုငျနှုနျးလောကျ အရှုံးပေါျတယျလို့ သူတို့က ပွောကွပါတယျ။”
ဗိုငျးရပျဈကူးစကျမှုဒဏျ အဓိက ခံနရေတဲ့ တရုတျနိုငျငံထဲမှာလညျး စီးပှားရေးလုပျငနျးတှဟော ဖဖေောျဝါရီလထဲ သိသိသာသာ ထိခိုကျနိုငျကွောငျး အစိုးရတာဝနျရှိသူတှကေ ပွောဆိုထားကွတာပါ။ အထူးသဖွင့ျ ကုနျထုတျလုပျမှု လုပျငနျးတှမှော ကွီးကွီးမားမား ရိုကျခတျနိုငျကွောငျး တရုတျအစိုးရရဲ့ ပိုငျဆိုငျမှုဆိုငျရာ ကွီးကွပျရေးနဲ့ အုပျခြုပျမှုရေးရာ ကောျမရှငျ ဒုတိယညှှနျကွားရေးမှူး Ren Hongbin က အငျ်ဂါနေ့ သတငျးစာရှငျးလငျးပှဲမှာ ပွောဆိုထားပါတယျ။