(Zawgyi/Unicode)
မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ တရားဝင်အစိုးရအဖြစ် NUG ကို အသိအမှတ်ပြုဖို့နဲ့ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုမှာရှိနေတဲ့ မြန်မာအစိုးရ ရန်ပုံငွေကို မြန်မာပြည်သူတွေရဲ့ အကျိုးစီးပွားအတွက် NUG အနေနဲ့ ထိန်းချုပ်ခွင့်ပြုဖို့ ကုလသမဂ္ဂဆိုင်ရာ မြန်မာသံအမတ်ကြီး ဦးကျော်မိုးထွန်းက အမေရိကန်အောက်လွှတ်တော်အမတ်တွေကို တိုက်တွန်းလိုက်ပါတယ်။
အင်္ဂါနေ့က အမေရိကန်အောက်လွှတ်တော် နိုင်ငံခြားရေးကော်မတီမှာ ဗွီဒီယိုကွန်ဖရင့်နဲ့ ပြုလုပ်တဲ့ မြန်မာ့အရေး ကြားနာပွဲမှာ သံအမတ်ကြီးဦးကျော်မိုးထွန်းက မြန်မာ စစ်ဗိုလ်ချုပ်တွေအပေါ် ပစ်မှတ်ထား ဒဏ်ခတ်အရေးယူမှုတွေဟာ မြန်မာ့အကြပ်အတည်းဖြေရှင်းရာမှာ ထိရောက်တဲ့ နည်းလမ်းတခုဖြစ်ကြောင်းလည်း ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
မအင်ကြင်းနိုင်က ဆက်လက်တင်ပြမှာပါ။
လက်ရှိ စစ်အာဏာသိမ်းထားတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံမှာ စစ်ကောင်စီရဲ့ အကြမ်းဖက်ဖိနှိပ်နေတဲ့ အခြေအနေနဲ့ ပတ်သက်လို့"The Unfolding Crisis in Burma" မြန်မာနိုင်ငံတွင်ဖြစ်ပေါ်နေသောပြဿနာ ဆိုတဲ့ ခေါင်းစဉ်နဲ့ ဗွီဒီယိုကွန်ဖရင့် ကြားနာပွဲကို အမေရိကန် အောက်လွှတ်တော် နိုင်ငံခြားရေးကော်မတီမှာ အင်္ဂါနေ့က ပြုလုပ်ခဲ့ပါတယ်။
အချိန် (၃)နာရီကြာမြင့်တဲ့ မြန်မာ့အရေးကြားနာပွဲမှာ အမေရိကန်အောက်လွှတ်တော်အမတ်အများအပြား စိတ်ဝင်တစား ပါဝင်ဆွေးနွေးခဲ့တာပါ။ ထူးခြားချက်ကတော့ သက်သေအဖြစ်ထွက်ဆိုသူတွေထဲမှာ ကုလသမဂ္ဂက ဆက်လက်ပြီး မြန်မာနိုင်ငံကိုယ်စားလှယ်အဖြစ် တရားဝင်အသိအမှတ်ပြုထားတဲ့ သံအမတ်ကြီး ဦးကျော်မိုးထွန်း က ဒီကြားနာပွဲမှာ သူရဲ့ ရာထူးတာဝန်နဲ့ မြန်မာနိုင်ငံကို ကိုယ်စားပြု ထွက်ဆိုခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။
သူက အမေရိကန်လွှတ်တော်အနေနဲ့ မြန်မာ့အကြပ်အတည်းကို ကူညီဖြေရှင်းရာမှာ အရေးကြီးဆုံး ဆောင်ရွက်သင့်တဲ့ အချက်တွေကို ဗွီဒီယိုကွန်ဖရင့်ကနေ အခုလို ပြတ်ပြတ်သားသား တင်ပြသွားပါတယ်။
”စစ်တပ်ကို ပစ်မှတ်ထားတဲ့ ညှိုနှိုင်း ပိတ်ဆို့အရေးယူမှုကို ဆောင်ရွက်သင့်ပါတယ်။ မြဝတီဘဏ်၊ အင်းဝဘဏ်၊ နိုင်ငံခြားကုန်သွယ်ရေးဘဏ်၊ MFTB နဲ့ မြန်မာ့ရေနံ သဘာဝဓါတ်ငွေ့လုပ်ငန်း MOGE တို့ကို အမေရိကန်ရဲ့ ပစ်မှတ်ထား ဒဏ်ခတ်ပိတ်ဆို့အရေးယူတဲ့ စာရင်းထဲမှာ ချက်ချင်းထည့်သွင်းသင့်ပါတယ်။ စစ်တပ်နဲ့ သူ့ အဖွဲ့ဝင်တွေရဲ့ ဘဏ်အကောင့်တွေအားလုံးကို ထိန်းချုပ်သင့်ပါတယ်။ စစ်ကောင်စီနဲ့ သူရဲ့အပေါင်းပါတွေအတွက် ဝင်ငွေတွေကို ချက်ခြင်းဖြတ်တောက်ပစ်ဖို့လိုပါတယ်။ နိုင်ငံခြား ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုတွေကို ရပ်ဆိုင်းသင့်ပါတယ်။”
ဒါအပြင် မြန်မာပြည်သူတွေရဲ့ ထောက်ခံမှုအပြည့်အဝရရှိထားတဲ့ ကြားကာလ အမျိုးသား ညီညွတ်ရေးအစိုးရကို အမေရိကန်က တရားဝင်အသိအမှတ်ပြုဖို့လည်း အောက်လွှတ်တော်အမတ်တွေကို သံအမတ်ကြီး ဦးကျော်မိုးထွန်းက တောင်းဆိုခဲ့ပါတယ်။
“မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ တရားဝင်အစိုးရအဖြစ် NUG ကို အသိအမှတ်ပြုဖို့၊ ဒါအပြင် စစ်ကောင်စီက ခန့်အပ်တဲ့ မည်သည့် သံတမန်ကိုမှ ဗီဇာထုတ်မပေးဖို့၊ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုမှာရှိနေတဲ့ မြန်မာအစိုးရ ရန်ပုံငွေကို မြန်မာပြည်သူတွေရဲ့ အကျိုးစီးပွားအတွက် NUG အနေနဲ့ ထိန်းချုပ်ခွင့်ပြုဖို့ဖြစ်ပါတယ်။”
ဒါအပြင် မြန်မာနိုင်ငံမှာ စစ်တပ်ရဲ့ နိုင်ငံတကာဥပဒေချိုးဖောက်မှုတွေကို အရေးယူနိုင်ရေး NUG အစိုးရဟာ ICC နိုင်ငံတကာရာဇဝတ်ခုံရုံးနဲ့ ညှိုနှိုင်းဆောင်ရွက်နေပြီဖြစ်တယ်လု့ိလည်း သံအမတ်ကြီးက ကြားနာပွဲမှာ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
NUG အစိုးရ ကိုတရားဝင်အသိအမှတ်ပြုရေးကိစ္စနဲ့ ပတ်သက်လို့ အမေရိကန်အောက်လွှတ်တော် အမတ်တချို့ အဓိကထား စိန်ခေါ်မေးခွန်းထုတ်ခဲ့တဲ့ အကြောင်းအရာတွေထဲမှာ ရိုဟင်ဂျာ အကြပ်အတည်းနဲ့ ၁၉၈၂ခုနှစ် နိုင်ငံသားဥပဒေ စတာတွေနဲ့ ပတ်သက်လို့ NUG ရဲ့ရပ်တည်ချက် မူဝါဒဘယ်လိုရှိလဲ ဆိုတာပဲဖြစ်ပါတယ်။
အောက်လွှတ်တော်နိုင်ငံခြားရေးကော်မတီ ဥက္ကဌ နယူးရောက်ပြည်နယ် ဒီမိုကရက် ဝါရင့်အောက်လွှတ်တော်အမတ် Gregory Meeks ကတော့ မြန်မာပြည်သူတွေရဲ့ ကြိုးပမ်း အားထုတ်မှုတွေကို အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုအနေနဲ့ ထောက်ခံအားပေးဖို့နဲ့ စစ်တပ်ကို ပြင်းပြင်းထန်ထန် အရေးယူပိတ်ဆို့နိုင်ရေး နည်းလမ်းတွေရှာဖွေဖို့ အခုလို ကြားနာပွဲကို ပြုလုပ်ရတာဖြစ်ကြောင်း သူ့ရဲ့ အဖွင့်အမှာစကားမှာ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
”အာဏာသိမ်းခဲ့တဲ့ မြန်မာစစ်ခေါင်းဆောင်တွေနဲ့ စစ်တပ်ပိုင် စီးပွားရေးကုမ္ပဏီကြီးတွေကို ပိတ်ဆို့အရေးယူရေးမှာအမေရိကန်နဲ့သဘောထားတူညီတဲ့ မိတ်ဖက်နိုင်ငံတွေနဲ့ ကျနော်တို့ လက်တွဲဆောင်ရွက်ခဲ့ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် မြန်မာပြည်ကို တင်ပို့မှုကို ကန့်သတ်ခဲ့တဲ့အပြင်ဒေါ်လာ ၁ ဘီလီယံပိုင်ဆိုင်မှုကိုလည်း ထိန်းချုပ်ခဲ့ပါတယ်။ ဒါတွေဟာ မြန်မာပြည်သူတွေကို အကာအကွယ်ပေးရာမှာ ပိုမိုအားကောင်းလာစေဖို့ ဥပဒေတွေကို ကျနော်တို့ သတ်မှတ်ပြဌာန်းခဲ့ပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံမှာ အာဏာသိမ်းမှုကို တုန့်ပြန်ဖို့ အမေရိကန် အနေနဲ့ ကမ္ဘာတဝှမ်းမှာရှိတဲ့ မိတ်ဖက်တွေနဲ့အတူတကွ ဆက်လက်လုပ်ဆောင်သွားမှာပါ။"
ကြားနာပွဲမှာ သံအမတ်ကြီး ဦးကျော်မိုးထွန်းနဲ့ အတူ နောက်ထပ်ထွက်ဆိုသူနှစ်ဦးကတော့- Progressive Voice အဖွဲ့ တည်ထောင်သူနဲ့ အကြံပေးဘုတ်အဖွဲ့ဥက္ကဋ္ဌ ဒေါ်ခင်ဥမ္မာ၊ နိုင်ငံတကာ အမျိုးသမီးရေးရာ ကိစ္စရပ်များဆိုင်ရာ ဂုဏ်ထူးဆောင် အမေရိကန်သံအမတ်ကြီးဟောင်း Kelley E. Currie တို့ဖြစ်ပါတယ်။
နှစ်ပေါင်း ၃၀ ကျော် မြန်မာ့ဒီမိုကရေစီရေးလှုပ်ရှားမှုမှာ တက်တက်ကြွကြွပါဝင်နေသူလည်းဖြစ်တဲ့ ဒေါ်ခင်ဥမ္မာက သူ့ဖြတ်သန်း ခဲ့တဲ့ အတွေ့အကြုံအရ မြန်မာစစ်တပ်ရဲ့ ရက်စက်လှတဲ့ ပြစ်မှုကျူးလွန်မှုတွေကို အရေးမယူနိုင်ခဲ့တဲ့အတွက် အခုလို မြန်မာနိုင်ငံမှာ အကြမ်းဖက်မှုတွေ ဆက်လက်ဖြစ်ပေါ်နေရတယ်လို့ ကြားနာပွဲမှာ အခုလို ထွက်ဆိုသွားပါတယ်။
”လွန်ခဲ့တဲ့ ဖြစ်ရပ်တွေမှာ တာဝန်ခံမှု၊ တာဝန်ယူမှုမရှိခဲ့တဲ့အတွက်ကြောင့်သာ ဒီနေ့အကြမ်းဖက်မှုနဲ့ ရက်စက်မှုတွေဟာ ဖြစ်ပေါ်နေတာပါ။ ဒီစစ်တပ်ကို အရေးယူပြီး အရပ်သားအုပ်ချုပ်မှုအောက် လုံးဝမရောက်မခြင်း မြန်မာနိုင်ငံမှာ ဒီမိုကရေစီနဲ့ ငြိမ်းချမ်းမှုဆိုတာရှိမှာမဟုတ်ပါဘူး။”
မြန်မာ့အရေးကိစ္စမှာ တရုတ်နဲ့ရုရှားက ကုလသမဂ္ဂမှာ အတားအဆီးပြုလုပ်နေတာနဲ့ပတ်သက်လို့ ဘယ်လိုနည်းလမ်းနဲ့အကောင်းဆုံးကျော်လွှားနိုင်မလဲဆိုတဲ့ မေးခွန်းကို ကြားနာပွဲမှာ သက်သေ အဖြစ်ထွက်ဆိုခဲ့တဲ့ နိုင်ငံတကာ အမျိုးသမီးရေးရာကိစ္စရပ်များဆိုင်ရာ ဂုဏ်ထူးဆောင် အမေရိကန် သံအမတ်ကြီးဟောင်း Kelley E. Currie က အခုလို ဖြေကြားခဲ့ပါတယ်။
”ကုလသမဂ္ဂမှာ တိုးတက်မှုကိုမြင်နိုင်ဖို့ အကောင်းဆုံးနည်းလမ်းကတော့- မြန်မာ့အရေးပြဿနာကို အမှန်တကယ် ဖိအားပေးဖို့နဲ့မြန်မာပြည်သူတွေ တောင်းဆိုနေတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံကို လက်နက်ရောင်းချမှု ပိတ်ပင်ဖို့ ဒါမှမဟုတ် လေယာဉ်ပျံသန်းဖို့ မသင့်တဲ့ နယ်မြေတွေသတ်မှတ်ဖို့ စတာတွေကို လုံခြုံရေးကောင်စီမှာ ဆုံးဖြတ်ချက်ချမှတ်နိုင်ရေး စတင်ဆွေးနွေးသင့်ပြီလို့ ကျမယုံကြည်ပါတယ်။ နောက်ပြီး လုံခြုံရေးကောင်စီမှာ တံခါးပိတ်မဟုတ်ပဲ အများပြည်သူ သိရှိနိုင်ရေး ပွင့်လင်းတဲ့ အစည်းအဝေးလုပ်ဖို့ ဒါမှသာ တရုတ်နဲ့ အခြားနိုင်ငံတွေကို ဖိအားပေးနိုင်မှဖြစ်ပါတယ်။ ပွင့်လင်းတဲ့ အစည်းအဝေးတွေလုပ်ခြင်းအားဖြင့် တရုတ်ရဲ့ ဟန့်တားမှုတွေကို လျော့ချနိုင်ပြီး သူ့ကို ပိုပြီး ဖိအားပေးနိုင်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။”
သံအမတ်ကြီးဟောင်း Kelley Currie ဟာ မြန်မာ့အရေးမှာ ဆယ်စုနှစ် နှစ်ခုကျော် ပါဝင်ကူညီဆောင်ရွက်ခဲ့သူလည်းဖြစ်ပါတယ်။
မြန်မာနိုင်ငံမှာရင်ဆိုင်နေရတဲ့ စစ်အာဏာသိမ်းမှု အခြေအနေကို အမေရိကန်အနေနဲ့ ဘယ်လို ပါဝင်ကူညီဖြေရှင်းပေးသင့်သလဲ၊ တပ်မတော်ကို ပိတ်ဆို့အရေးယူထားတာတွေ ထိရောက်မှုရှိမရှိ၊ အာဆီယံ ရဲ့ အခန်းကဏ္ဍ အပါအဝင် မြန်မာနယ်စပ်တလျှောက်က ဒုက္ခသည်တွေရဲ့ အခြေအနေ စတာတွေနဲ့ ပတ်သက်လို့လည်း ဒီကြားနာပွဲမှာ အောက်လွှတ်တော်အမတ်တွေက ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် မေးမြန်းဆွေးနွေးခဲ့ကြပါတယ်။
Your browser doesn’t support HTML5
NUG ကိုသာ တရားဝင်အစိုးရအဖြစ် အသိအမှတ်ပြုဖို့ ကန်အောက်လွှတ်တော်မှာ သံအမတ်ကြီး ဦးကျော်မိုးထွန်း တောင်းဆို
.............
NUG ကိုသာ တရားဝငျအစိုးရအဖွဈ အသိအမှတျပွုဖို့ ကနျအောကျလှှတျတောျမှာ သံအမတျကွီး ဦးကြောျမိုးထှနျး တောငျးဆို
(Unicode)
မွနျမာနိုငျငံရဲ့ တရားဝငျအစိုးရအဖွဈ NUG ကို အသိအမှတျပွုဖို့နဲ့ အမရေိကနျပွညျထောငျစုမှာရှိနတေဲ့ မွနျမာအစိုးရ ရနျပုံငှကေို မွနျမာပွညျသူတှရေဲ့ အကြိုးစီးပှားအတှကျ NUG အနနေဲ့ ထိနျးခြုပျခှင့ျပွုဖို့ ကုလသမဂ်ဂဆိုငျရာ မွနျမာသံအမတျကွီး ဦးကြောျမိုးထှနျးက အမရေိကနျအောကျလှှတျတောျအမတျတှကေို တိုကျတှနျးလိုကျပါတယျ။
အငျ်ဂါနေ့က အမရေိကနျအောကျလှှတျတောျ နိုငျငံခွားရေးကောျမတီမှာ ဗှီဒီယိုကှနျဖရင့ျနဲ့ ပွုလုပျတဲ့ မွနျမာ့အရေး ကွားနာပှဲမှာ သံအမတျကွီးဦးကြောျမိုးထှနျးက မွနျမာ စဈဗိုလျခြုပျတှအေပေါျ ပဈမှတျထား ဒဏျခတျအရေးယူမှုတှဟော မွနျမာ့အကွပျအတညျးဖွရှေငျးရာမှာ ထိရောကျတဲ့ နညျးလမျးတခုဖွဈကွောငျးလညျး ပွောကွားခဲ့ပါတယျ။
မအငျကွငျးနိုငျက ဆကျလကျတငျပွမှာပါ။
လကျရှိ စဈအာဏာသိမျးထားတဲ့ မွနျမာနိုငျငံမှာ စဈကောငျစီရဲ့ အကွမျးဖကျဖိနှိပျနတေဲ့ အခွအေနနေဲ့ ပတျသကျလို့"The Unfolding Crisis in Burma" မွနျမာနိုငျငံတှငျဖွဈပေါျနသေောပွူနာ ဆိုတဲ့ ခေါငျးစဉျနဲ့ ဗှီဒီယိုကှနျဖရင့ျ ကွားနာပှဲကို အမရေိကနျ အောကျလှှတျတောျ နိုငျငံခွားရေးကောျမတီမှာ အငျ်ဂါနေ့က ပွုလုပျခဲ့ပါတယျ။
အခြိနျ (၃)နာရီကွာမွင့ျတဲ့ မွနျမာ့အရေးကွားနာပှဲမှာ အမရေိကနျအောကျလှှတျတောျအမတျအမြားအပွား စိတျဝငျတစား ပါဝငျဆှေးနှေးခဲ့တာပါ။ ထူးခွားခကြျကတော့ သကျသအေဖွဈထှကျဆိုသူတှထေဲမှာ ကုလသမဂ်ဂက ဆကျလကျပွီး မွနျမာနိုငျငံကိုယျစားလှယျအဖွဈ တရားဝငျအသိအမှတျပွုထားတဲ့ သံအမတျကွီး ဦးကြောျမိုးထှနျး က ဒီကွားနာပှဲမှာ သူရဲ့ ရာထူးတာဝနျနဲ့ မွနျမာနိုငျငံကို ကိုယျစားပွု ထှကျဆိုခဲ့တာဖွဈပါတယျ။
သူက အမရေိကနျလှှတျတောျအနနေဲ့ မွနျမာ့အကွပျအတညျးကို ကူညီဖွရှေငျးရာမှာ အရေးကွီးဆုံး ဆောငျရှကျသင့ျတဲ့ အခကြျတှကေို ဗှီဒီယိုကှနျဖရင့ျကနေ အခုလို ပွတျပွတျသားသား တငျပွသှားပါတယျ။
”စဈတပျကို ပဈမှတျထားတဲ့ ညှိုနှိုငျး ပိတျဆို့အရေးယူမှုကို ဆောငျရှကျသင့ျပါတယျ။ မွဝတီဘဏျ၊ အငျးဝဘဏျ၊ နိုငျငံခွားကုနျသှယျရေးဘဏျ၊ MFTB နဲ့ မွနျမာ့ရနေံ သဘာဝဓါတျငှေ့လုပျငနျး MOGE တို့ကို အမရေိကနျရဲ့ ပဈမှတျထား ဒဏျခတျပိတျဆို့အရေးယူတဲ့ စာရငျးထဲမှာ ခကြျခငြျးထည့ျသှငျးသင့ျပါတယျ။ စဈတပျနဲ့ သူ့ အဖှဲ့ဝငျတှရေဲ့ ဘဏျအကောင့ျတှအေားလုံးကို ထိနျးခြုပျသင့ျပါတယျ။ စဈကောငျစီနဲ့ သူရဲ့အပေါငျးပါတှအေတှကျ ဝငျငှတှေကေို ခကြျခွငျးဖွတျတောကျပဈဖို့လိုပါတယျ။ နိုငျငံခွား ရငျးနှီးမွှုပျနှံမှုတှကေို ရပျဆိုငျးသင့ျပါတယျ။”
ဒါအပွငျ မွနျမာပွညျသူတှရေဲ့ ထောကျခံမှုအပွည့ျအဝရရှိထားတဲ့ ကွားကာလ အမြိုးသား ညီညှတျရေးအစိုးရကို အမရေိကနျက တရားဝငျအသိအမှတျပွုဖို့လညျး အောကျလှှတျတောျအမတျတှကေို သံအမတျကွီး ဦးကြောျမိုးထှနျးက တောငျးဆိုခဲ့ပါတယျ။
“မွနျမာနိုငျငံရဲ့ တရားဝငျအစိုးရအဖွဈ NUG ကို အသိအမှတျပွုဖို့၊ ဒါအပွငျ စဈကောငျစီက ခန့ျအပျတဲ့ မညျသည့ျ သံတမနျကိုမှ ဗီဇာထုတျမပေးဖို့၊ အမရေိကနျပွညျထောငျစုမှာရှိနတေဲ့ မွနျမာအစိုးရ ရနျပုံငှကေို မွနျမာပွညျသူတှရေဲ့ အကြိုးစီးပှားအတှကျ NUG အနနေဲ့ ထိနျးခြုပျခှင့ျပွုဖို့ဖွဈပါတယျ။”
ဒါအပွငျ မွနျမာနိုငျငံမှာ စဈတပျရဲ့ နိုငျငံတကာဥပဒခြေိုးဖောကျမှုတှကေို အရေးယူနိုငျရေး NUG အစိုးရဟာ ICC နိုငျငံတကာရာဇဝတျခုံရုံးနဲ့ ညှိုနှိုငျးဆောငျရှကျနပွေီဖွဈတယျလု့ိလညျး သံအမတျကွီးက ကွားနာပှဲမှာ ပွောကွားခဲ့ပါတယျ။
NUG အစိုးရ ကိုတရားဝငျအသိအမှတျပွုရေးကိစ်စနဲ့ ပတျသကျလို့ အမရေိကနျအောကျလှှတျတောျ အမတျတခြို့ အဓိကထား စိနျခေါျမေးခှနျးထုတျခဲ့တဲ့ အကွောငျးအရာတှထေဲမှာ ရိုဟငျဂြာ အကွပျအတညျးနဲ့ ၁၉၈၂ခုနှဈ နိုငျငံသားဥပဒေ စတာတှနေဲ့ ပတျသကျလို့ NUG ရဲ့ရပျတညျခကြျ မူဝါဒဘယျလိုရှိလဲ ဆိုတာပဲဖွဈပါတယျ။
အောကျလှှတျတောျနိုငျငံခွားရေးကောျမတီ ဥက်ကဌ နယူးရောကျပွညျနယျ ဒီမိုကရကျ ဝါရင့ျအောကျလှှတျတောျအမတျ Gregory Meeks ကတော့ မွနျမာပွညျသူတှရေဲ့ ကွိုးပမျး အားထုတျမှုတှကေို အမရေိကနျပွညျထောငျစုအနနေဲ့ ထောကျခံအားပေးဖို့နဲ့ စဈတပျကို ပွငျးပွငျးထနျထနျ အရေးယူပိတျဆို့နိုငျရေး နညျးလမျးတှရှောဖှဖေို့ အခုလို ကွားနာပှဲကို ပွုလုပျရတာဖွဈကွောငျး သူ့ရဲ့ အဖှင့ျအမှာစကားမှာ ပွောကွားခဲ့ပါတယျ။
”အာဏာသိမျးခဲ့တဲ့ မွနျမာစဈခေါငျးဆောငျတှနေဲ့ စဈတပျပိုငျ စီးပှားရေးကုမ်ပဏီကွီးတှကေို ပိတျဆို့အရေးယူရေးမှာအမရေိကနျနဲ့သဘောထားတူညီတဲ့ မိတျဖကျနိုငျငံတှနေဲ့ ကနြောျတို့ လကျတှဲဆောငျရှကျခဲ့ပါတယျ။ ဒါ့အပွငျ မွနျမာပွညျကို တငျပို့မှုကို ကန့ျသတျခဲ့တဲ့အပွငျဒေါျလာ ၁ ဘီလီယံပိုငျဆိုငျမှုကိုလညျး ထိနျးခြုပျခဲ့ပါတယျ။ ဒါတှဟော မွနျမာပွညျသူတှကေို အကာအကှယျပေးရာမှာ ပိုမိုအားကောငျးလာစဖေို့ ဥပဒတှေကေို ကနြောျတို့ သတျမှတျပွဌာနျးခဲ့ပါတယျ။ မွနျမာနိုငျငံမှာ အာဏာသိမျးမှုကို တုန့ျပွနျဖို့ အမရေိကနျ အနနေဲ့ ကမ်ဘာတဝှမျးမှာရှိတဲ့ မိတျဖကျတှနေဲ့အတူတကှ ဆကျလကျလုပျဆောငျသှားမှာပါ။"
ကွားနာပှဲမှာ သံအမတျကွီး ဦးကြောျမိုးထှနျးနဲ့ အတူ နောကျထပျထှကျဆိုသူနှဈဦးကတော့- Progressive Voice အဖှဲ့ တညျထောငျသူနဲ့ အကွံပေးဘုတျအဖှဲ့ဥက်ကဋ်ဌ ဒေါျခငျဥမ်မာ၊ နိုငျငံတကာ အမြိုးသမီးရေးရာ ကိစ်စရပျမြားဆိုငျရာ ဂုဏျထူးဆောငျ အမရေိကနျသံအမတျကွီးဟောငျး Kelley E. Currie တို့ဖွဈပါတယျ။
နှဈပေါငျး ၃၀ ကြောျ မွနျမာ့ဒီမိုကရစေီရေးလှုပျရှားမှုမှာ တကျတကျကွှကွှပါဝငျနသေူလညျးဖွဈတဲ့ ဒေါျခငျဥမ်မာက သူ့ဖွတျသနျး ခဲ့တဲ့ အတှေ့အကွုံအရ မွနျမာစဈတပျရဲ့ ရကျစကျလှတဲ့ ပွဈမှုကြူးလှနျမှုတှကေို အရေးမယူနိုငျခဲ့တဲ့အတှကျ အခုလို မွနျမာနိုငျငံမှာ အကွမျးဖကျမှုတှေ ဆကျလကျဖွဈပေါျနရေတယျလို့ ကွားနာပှဲမှာ အခုလို ထှကျဆိုသှားပါတယျ။
”လှနျခဲ့တဲ့ ဖွဈရပျတှမှော တာဝနျခံမှု၊ တာဝနျယူမှုမရှိခဲ့တဲ့အတှကျကွောင့ျသာ ဒီနေ့အကွမျးဖကျမှုနဲ့ ရကျစကျမှုတှဟော ဖွဈပေါျနတောပါ။ ဒီစဈတပျကို အရေးယူပွီး အရပျသားအုပျခြုပျမှုအောကျ လုံးဝမရောကျမခွငျး မွနျမာနိုငျငံမှာ ဒီမိုကရစေီနဲ့ ငွိမျးခမြျးမှုဆိုတာရှိမှာမဟုတျပါဘူး။”
မွနျမာ့အရေးကိစ်စမှာ တရုတျနဲ့ရုရှားက ကုလသမဂ်ဂမှာ အတားအဆီးပွုလုပျနတောနဲ့ပတျသကျလို့ ဘယျလိုနညျးလမျးနဲ့အကောငျးဆုံးကြောျလှှားနိုငျမလဲဆိုတဲ့ မေးခှနျးကို ကွားနာပှဲမှာ သကျသေ အဖွဈထှကျဆိုခဲ့တဲ့ နိုငျငံတကာ အမြိုးသမီးရေးရာကိစ်စရပျမြားဆိုငျရာ ဂုဏျထူးဆောငျ အမရေိကနျ သံအမတျကွီးဟောငျး Kelley E. Currie က အခုလို ဖွကွေားခဲ့ပါတယျ။
”ကုလသမဂ်ဂမှာ တိုးတကျမှုကိုမွငျနိုငျဖို့ အကောငျးဆုံးနညျးလမျးကတော့- မွနျမာ့အရေးပွူနာကို အမှနျတကယျ ဖိအားပေးဖို့နဲ့မွနျမာပွညျသူတှေ တောငျးဆိုနတေဲ့ မွနျမာနိုငျငံကို လကျနကျရောငျးခမြှု ပိတျပငျဖို့ ဒါမှမဟုတျ လယောဉျပြံသနျးဖို့ မသင့ျတဲ့ နယျမွတှေသေတျမှတျဖို့ စတာတှကေို လုံခွုံရေးကောငျစီမှာ ဆုံးဖွတျခကြျခမြှတျနိုငျရေး စတငျဆှေးနှေးသင့ျပွီလို့ ကမြယုံကွညျပါတယျ။ နောကျပွီး လုံခွုံရေးကောငျစီမှာ တံခါးပိတျမဟုတျပဲ အမြားပွညျသူ သိရှိနိုငျရေး ပှင့ျလငျးတဲ့ အစညျးအဝေးလုပျဖို့ ဒါမှသာ တရုတျနဲ့ အခွားနိုငျငံတှကေို ဖိအားပေးနိုငျမှဖွဈပါတယျ။ ပှင့ျလငျးတဲ့ အစညျးအဝေးတှလေုပျခွငျးအားဖွင့ျ တရုတျရဲ့ ဟန့ျတားမှုတှကေို လြော့ခနြိုငျပွီး သူ့ကို ပိုပွီး ဖိအားပေးနိုငျမှာ ဖွဈပါတယျ။”
သံအမတျကွီးဟောငျး Kelley Currie ဟာ မွနျမာ့အရေးမှာ ဆယျစုနှဈ နှဈခုကြောျ ပါဝငျကူညီဆောငျရှကျခဲ့သူလညျးဖွဈပါတယျ။
မွနျမာနိုငျငံမှာရငျဆိုငျနရေတဲ့ စဈအာဏာသိမျးမှု အခွအေနကေို အမရေိကနျအနနေဲ့ ဘယျလို ပါဝငျကူညီဖွရှေငျးပေးသင့ျသလဲ၊ တပျမတောျကို ပိတျဆို့အရေးယူထားတာတှေ ထိရောကျမှုရှိမရှိ၊ အာဆီယံ ရဲ့ အခနျးကဏ်ဍ အပါအဝငျ မွနျမာနယျစပျတလြှောကျက ဒုက်ခသညျတှရေဲ့ အခွအေနေ စတာတှနေဲ့ ပတျသကျလို့လညျး ဒီကွားနာပှဲမှာ အောကျလှှတျတောျအမတျတှကေ ကယြျကယြျပွန့ျပွန့ျ မေးမွနျးဆှေးနှေးခဲ့ကွပါတယျ။