“V Power စက်ရုံကရပ်တန့်လိုက်တယ်လေ။ အဲဒီမှာ ဖြုတ်ကြတာ။ ပြီးရင် China Power က လူခေါ်မယ်ဆိုပြီး လူက အဲလောက်ထိ မခေါ်ဘူး။ ကိုယ့်ပြည်နယ်တွင်းက လူတွေ အလုပ်အကိုင်မရကြဘူး။”
မြန်မာ စစ်ကောင်စီဟာ တရုတ်ရဲ့ ခါးပတ်လမ်း - ပိုးလမ်းမ BRI စီမံကိန်းတွေကို အရှိန်မြှင့် ဆောင်ရွက်လာနေပါတယ်။ စစ်အုပ်ချုပ်မှုအောက်မှာ အရှိန်မြှင့် ဆောင်ရွက်လာတဲ့ ဒီစီမံကိန်းတွေကြောင့် ဒေသခံ လူထုရဲ့ အကျိုးစီးပွား ထိခိုက်နစ်နာမှုတွေ အပေါ် စိုးရိမ်ချက်တွေလည်း ရှိနေပါတယ်။
အီရတ် နိုင်ငံမှာ အစ္စလာမ္မစ်အစွန်းရောက် IS ကို အောင်ပွဲဆင်နိုင်ပြီဖြစ်ကြာင်း အီရတ်က ကြေညာခဲ့တာ ၅ နှစ်ကျော်လာပြီးတဲ့အထိ နိုင်ငံက နလံမထူနိုင်သေးဘဲ စာသင်ကျောင်း အသစ် ၁၂,၀၀၀ လိုအပ်နေတယ်လို့ အစိုးရက ပြောဆိုထားပြီး တရုတ် အပါအဝင် ပြည်ပ နိုင်ငံတွေက အကူအညီကို ရှာဖွေနေပါတယ်။
အီရတ် နိုင်ငံမှာ စာသင်ကျောင်း အသစ် ၁၂,၀၀၀ လိုအပ်နေတယ်လို့ အစိုးရက ပြောဆိုထားပြီး တရုတ်အပါအဝင် ပြည်ပ နိုင်ငံတွေက အကူအညီကို ရှာဖွေနေတာ ဖြစ်ပါတယ်။
" အစိုးရအတွက် ရွေးချယ်စရာကတော့ ဒီဟာကို ပြီးမြောက်အောင် ဆက်လက် ဆောင်ရွက်မယ်ဆိုရင်လည်း စီးပွားရေး အကျိုးဆက်က တလျှောက်လုံး အသုံးစာရိတ် ဝန်ထုပ်ဝန်ပိုးဖြစ်လာမှာ ဖြစ်သလို တကယ်လို့ ဆက်မလုပ်ဘဲ ရပ်လိုက်မယ်ဆိုရင်လည်း တလျှောက်လုံး စွန့်ပစ်ထားတဲ့ စီမံကိန်းကြီး တခု ဖြစ်သွားနိုင်ပါတယ်။ "
"အစိုးရအတွက် ရွေးချယ်စရာကတော့ ဒီဟာကို ပြီးမြောက်အောင် ဆက်လက် ဆောင်ရွက်မယ်ဆိုရင်လည်း စီးပွားရေး အကျိုးဆက်က တလျှောက်လုံး အသုံးစရိတ် ဝန်ထုပ်ဝန်ပိုးဖြစ်လာမှာ။ ဖြစ်သလို တကယ်လို့ ဆက်မလုပ်ဘဲ ရပ်လိုက်မယ်ဆိုရင်လည်း တလျှောက်လုံး စွန့်ပစ်ထားတဲ့ စီမံကိန်းကြီး တခု ဖြစ်သွားနိုင်ပါတယ်။"
အီကွေဒေါ နိုင်ငံမှာ တရုတ်က တည်ဆောက်တဲ့ အငြင်းပွားဖွယ် Coca Codo Sinclair စီမံကိန်းဖြစ်တဲ့ နိုင်ငံရဲ့ အကြီးဆုံး ရေအားလျှပ်စစ်ဓာတ်အားပေး စက်ရုံဟာ ဘက်ပေါင်းစုံက ပြဿနာတွေနဲ့ ရင်ဆိုင်နေရပါတယ်။
အီကွေဒေါ နိုင်ငံမှာ တရုတ်က တည်ဆောက်တဲ့ အငြင်းပွားဖွယ် Coca Codo Sinclair စီမံကိန်းဖြစ်တဲ့ နိုင်ငံရဲ့ အကြီးဆုံး ရေအားလျှပ်စစ်ဓာတ်အားပေး စက်ရုံဟာ ဘက်ပေါင်းစုံက ပြဿနာတွေနဲ့ ရင်ဆိုင်နေရပါတယ်။ အီကွေဒေါ နိုင်ငံ Quito ကနေ Ne’stor Aguilera ရဲ့ သတင်းဆောင်းပါးကို မသိင်္ဂီထိုက် တင်ပြပေးမှာပါ။
တရုတ် သမ္မတ Xi Jinping ရဲ့ ခါးပတ် လမ်းမ ရှေ့ပြေးအစီအစဉ် BRI အရ တရုတ်ဟာ ရထားလမ်းတွေ၊ ဆိပ်ကမ်းတွနဲ့ တံတားတွေလိုမျိုး အခြေခံ အဆောက်အအုံတွေနဲ့ ကမ ္ဘာတလွှား သြဇာလွှမ်းမိုးမှုကို ဖြန့်ကျက်လာပါတယ်။
BRI – Belt and Road Initiative - ခါးပတ်တကွင်း လမ်းတစင်း စီမံကိန်းလို့ ခေါ်ကြတဲ့ ဒီအယူအဆဟာ ပြီးခဲ့တဲ့ ၁၀ နှစ်တာ အတွင်းမှာ ကြီးထွားလာနေပါတယ်။ တရုတ်ရဲ့ ကမ္ဘာလုံး ဆိုင်ရာ မဟာဗျူဟာက ကဏ္ဍသစ် တရပ်ကို ရောက်လာပုံ ရပြီလို့ လေ့လာသူတွေက ပြောကြပါတယ်။
ခါးပတ်တကွင်း လမ်းတစင်း စီမံကိန်းလို့ ခေါ်ကြတဲ့ ဒီအယူအဆဟာ ပြီးခဲ့တဲ့ ၁၀ နှစ်တာ အတွင်းမှာ ကြီးထွားလာနေပါတယ်။ တရုတ်ရဲ့ ကမ္ဘာလုံး ဆိုင်ရာ မဟာဗျူဟာက ကဏ္ဍသစ် တရပ်ကို ရောက်လာပုံ ရပြီလို့ လေ့လာသူတွေက ပြောကြပါတယ်။ ဗွီအိုအေ Elizabeth Lee ရဲ့ သတင်းဆောင်းပါးကို မသိင်္ဂ ီထိုက် တင်ပြပါမယ်။
မြန်မာစစ်တပ်ဟာ သတ်ဖြတ်မှု၊ မတရားဖမ်းဆီးမှု၊ နှိပ်စက်ညှဉ်းပန်းမှု၊ စစ်အာဏာသိမ်းမှု ဆန့်ကျင်သူတွေကို အစဖျောက်တာ ဆက်တိုက်လုပ်နေပြီး လူ့အခွင့်အရေးဆိုင်ရာ ပြဿနာကြီးကို အဆက်မပြတ်ဖန်တီးနေသလို ဆန့်ကျင်ဖက် လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့တွေရဲ့ ကျူးလွန်မှုကိုလည်း ကုလသမဂ္ဂ လူ့အခွင့်အရေးရုံးရဲ့ အစီရင်ခံစာမှာ ဖေါ်ပြထားပါတယ်။
မြို့ပြ ဆင်းရဲနွမ်းပါးမှု တိုးလာနေတဲ့ ရန်ကုန်မှာ အတည်တကျ အလုပ်အကိုင်တွေ ဖန်တီးပြီး လူထု ဝင်ငွေတိုးလာအောင် လုပ်ဆောင်ပေးနိုင်မယ့် အလားအလာတွေကို ဒီသီတင်းပတ် စီးပွားရေး အစီအစဉ်မှာ မသိင်္ဂ ီထိုက် တင်ပြထားပါတယ်။
စားနပ်ရိက္ခာ ဈေးနှုန်း ဖောင်းပွမှုက ဆက်ပြီး တိုးလာနေတဲ့ အချိန်မှာဘဲ နိုင်ငံတွင်း ပဋိပက္ခတွေနဲ့ စီးပွားရေးဆိုင်ရာ အဟန့်အတားတွေကြောင့် ရိက္ခာ မလုံခြုံမှု ခြိမ်းခြောက်မှု ဆက်ရှိနေကြောင်း ကမ ္ဘာ့ဘဏ်ကလည်း သတိပေးလိုက်ပါတယ်။ ဒီသီတင်းပတ် စီးပွားရေး အစီအစဉ်မှာ မသိင်္ဂ ီထိုက် တင်ပြထားပါတယ်။
ပြည်တွင်း စီးပွားရေး အခြေအနေနဲ့ မူးယစ် ထုတ်လုပ်မှုက ဒီအတိုင်း ဆက်ပြီး တည်ရှိနေမယ်ဆိုရင်တော့ လူထု အပေါ် သက်ရောက်မှုတွေက စိုးရိမ်စရာ ဖြစ်ကြောင်းလည်း ထောက်ပြပါတယ်။ ဒီသီတင်းပတ် စီးပွားရေး အစီအစဉ်မှာ မသိင်္ဂ ီထိုက် တင်ပြထားပါတယ်။
အမေရိကန်သမ္မတ Joe Biden က သူ့ရဲ့ စီးပွားရေးဆိုင်ရာမှတ်တမ်းတွေကို နိုင်ငံတော်အခြေပြမိန့်ခွန်းမှာ အောင်ပွဲခံပြောခဲ့သလို အမေရိကန်အလုပ်လက်မဲ့ ကိန်းဂဏန်းတွေတိုးလာတာနဲ့အတူ စီးပွားရေးဆိုင်ရာစိန်ခေါ် အကဲစမ်းမှုတွေကတော့ အသေအချာရှိနေကြောင်း စီးပွားရေးပညာရှင်တွက ပြောကြပါတယ်။
ဇန်နဝါရီ တလထဲမှာတင် မြန်မာနိုင်ငံဟာ ပြည်ပကို ဆန်၊ ဆန်ကွဲ တန်ချိန် (၂၆၀,၀၀၀)ကျော် တင်ပို့ခဲ့ပြီး ပြီးခဲ့တဲ့ ဆယ်လအတွင်းမှာ အများဆုံးဖြစ်ပါတယ်။ ထက်ဝက်ကျော်ကို တရုတ်က ဝယ်ယူခဲ့တာပါ။ တရုတ်ကုန်သည်တွေက ဆန် ကြမ်းခင်းဈေးကို ယခင်ကထက်ပိုပေးပြီး ဝယ်ယူနေတာက ဆန်ဈေး တက်နေရတဲ့ အကြောင်းရင်းထဲက တခုလည်း ဖြစ်ပါတယ်။
မြန်မာ အပေါ် အနောက်နိုင်ငံတွေရဲ့ ပစ်မှတ်ထား ဒဏ်ခတ်ပိတ်ဆို့မှုတွေဟာ စစ်အာဏာသိမ်း ၂နှစ်ပြည့်ချိန်မှာ ပိုပြီး တိုးလာနေပေမဲ့ မြန်မာ စစ်တပ်ကတော့ အာဏာကို ဆက်လက် ချုပ်ကိုင်ထားဆဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီသီတင်းပတ် စီးပွားရေး အစီအစဉ်မှာ မသိင်္ဂ ီထိုက် စုစည်းတင်ပြထားပါတယ်။
စစ်အာဏာသိမ်းပြီးနောက် ၂ နှစ် အကြာ မြန်မာပြည်တွင်း စီးပွားရေး လုပ်ငန်းတွေ ပြန်ကောင်းလာဖို့ မျှော်လင့်ချက် နည်းနေပြီး လတ်တလောမှာတော့ လုပ်ငန်း ဆက်လက် ရှင်သန်ရပ်တည်နိုင်ရေးကိုသာ ဦးစားပေးနေကြရပါတယ်။ ပြည်ပထွက် အလုပ်လုပ်ကြတဲ့ မြန်မာ လူငယ် ကျွမ်းကျင်လုပ်သားတွေလည်း တိုးလာနေပါတယ်။
မြန်မာ့နိုင်ငံရေး ပြဿနာတွေနဲ့ ပဋိပက္ခတွေနဲ့အတူ ကုန်ဈေးနှုန်း ကြီးမြင့်မှုတွေကြောင့် စီးပွားရေးအခြေအနေအခက်အခဲနဲ့ဆက်ပြီး ကြုံတွေ့နေရဦးမယ်လို့ ILO အစီရင်ခံစာမှာ ဖော်ပြလိုက်ပါတယ်။ ၂၀၂၃ ခုနှစ် မြန်မာပြည်တွင်း အလုပ်အကိုင်အလားအလာ အခြေအနေတွေကို ဒီသီတင်းပတ် စီးပွားရေးအစီအစဉ်မှာ မသိင်္ဂ ီထိုက် စုစည်းတင်ပြထားပါတယ်။
နောက်ထပ်ကြည့်ရှုရန်
