နိုင်ငံရေးပဋိပက္ခတွေနဲ့ မြန်မာနိုင်ငံအရေးကိစ္စဟာကမ္ဘာကို ခြိမ်းခြောက်ကြီးတခုအဖြစ် Foreign Policy မဂ္ဂဇင်းကဖော်ပြပါတယ်။ နှစ်သစ် ကမ္ဘာ့အရေးဖြစ်နိုင်ခြေတွေကို ခန့်မှန်းသုံးသပ်ရာမှာ ထည့်သွင်းထားတာပါ။ ကမ္ဘာ့၊မြန်မာ့ မီဒီယာမြင်ကွင်းကဏ္ဍမှာ ဆောင်းပါးရှင် ပြည်သွေးနိုင်နဲ့အတူ အလိမ္မာ တင်ဆက်ပေးထားပါတယ်။
မြန်မာနိုင်ငံ လွတ်လပ်ရေးနေ့ အထိမ်းအမှတ်အဖြစ် ဒီကနေ့ ဇန်နဝါရီ ၄ ရက်နေ့မှာ စစ်ကောင်စီက အကျဉ်းသား ၉၆၀၀ ကျော် လွှတ်ပေးရာမှာ နိုင်ငံရေးလှုပ်ရှားမှုတွေနဲ့ ဆက်နွယ်ပြီး ဖမ်းဆီးခံထားရသူတချို့ ပါဝင်ကြောင်းလည်း ကနဦးသတင်းတွေအရ သိရပါတယ်။
၂၀၂၃ ခုနှစ်ထဲမှာ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့တဲ့ ထူးခြား ဖြစ်စဉ်တချို့နဲ့သုံးသပ်ချက်တွေကို ကမ္ဘာ့၊မြန်မာ့ မီဒီယာမြင်ကွင်းကဏ္ဍမှာ ဆောင်းပါးရှင်ပြည်သွေးနိုင်နဲ့အတူ အလိမ္မာတို့က တင်ဆက်ထားပါတယ်။
ခရစ္စမတ်နေ့ဟာ ဘာသာလူမျိုးပေါင်းစုံ ပျော်ရွှင်ကြတဲ့နေ့ဖြစ်ပေမဲ့ မြန်မာနိုင်ငံမှာ စစ်အာဏာသိမ်းထားတဲ့ ကာလမှာ တတိယအကြိမ်မြောက် ကျရောက်တဲ့ အခုနှစ် ခရစ္စမတ်မှာတော့ စစ်ဘေးရှောင်နေရသူတွေ အပါအဝင် အားလုံးငြိမ်းချမ်းနိုင်ဖို့ ဆုတောင်းခြင်းတွေနဲ့ ဖြတ်သန်းဖြစ်တယ်လို့ ခရစ်ယာန်ဘာသာဝင်တွေက ပြောပါတယ်။
အောက်တိုဘာလကုန်ပိုင်းက စတင်ခဲ့တဲ့ ရှမ်းပြည်နယ်မြောက်ပိုင်းက တိုက်ပွဲတွေကြောင့် တရုတ်နဲ့ နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးဟာ ရပ်တန့်သလောက်ဖြစ်နေသလို ပင်လယ်ရေကြောင်းကတစ်ဆင့် ကုန်သွယ်ရေးဟာလည်း ဒေါ်လာငွေပြတ်လပ်မှု၊ သွင်းကုန်ကန့်သတ်မှုတွေကြောင့် အတော်လေး ကျဆင်းနေပါတယ်။
သာယာဝတီအကျဉ်းထောင်ထဲမှာ အစားအသောက်နဲ့သောက်သုံးရေ မသန့်ရှင်းမှုကြောင့် ဝမ်းရောဂါ ဖြစ်ပွါးနေပြီး မကြာသေးခင်ကပဲ လူသေဆုံးတဲ့အထိ ဖြစ်လာတယ်လို့ အကျဉ်းထောင်နဲ့နီးစပ်သူတွေက ပြောပါတယ်။
တစ်လေးလုံး စစ်ဆင်ရေး စတင်ကတည်းက တိုက်ပွဲပြင်းထန်နေတဲ့ ကရင်နီပြည်နယ် လွိုင်ကော်မြို့ ပေါ်မှာ အခုချိန်ထိ တိုက်ပွဲတွေ ဆက်လက် ဖြစ်ပွားနေပါတယ်။ မြို့ရဲ့ နေရာ အတော်များများမှာ တော်လှန်ရေး တပ်ပေါင်းစုတွေဘက်က ထိန်းချုပ်ထားနိုင်ပြီးလို့ ကရင်နီ ကာကွယ်ရေး တပ်ဖွဲ့ KNDF က ဗွီအိုအေကို ပြောပါတယ်။
မြန်မာနိုင်ငံမှာ စစ်ရေးထိုးနှက်ချက်တွေနဲ့ ကြုံနေရချိန် စီးပွားရေးပိုင်းမှာလည်း ဖိအားတွေနဲ့ အာဏာသိမ်း စစ်ကောင်စီ ရင်ဆိုင်နေရပါတယ်။ ကျပ်ငွေတန်ဖိုးကျဆင်းမှု၊ ဒေါ်လာငွေရှားပါး ပြတ်လပ်မှုတို့ကို ကိုင်တွယ်ဖို့ လုပ်ဆောင်ရာကနေ ပြည်တွင်းမှာ လောင်စာဆီပြတ်လပ်တဲ့ အခြေအနေရောက်သွားတာပါ၊
မြန်မာစစ်ကောင်စီဟာ ရှုံးနိမ့်နေပြီး စစ်ကောင်စီပြိုကျသွားချိန်မှာ အာဏာလေဟာနယ်တွေပေါ်လာပြီး ဖရိုဖရဲအခြေအနေတွေ ကြုံရနိုင်တယ်လို့သုံးသပ်သူတွေကထောက်ပြကြပါတယ်။အဲဒီလိုအခြေအနေမျိုးက ရှောင်လွှဲနိုင်အောင် နိုင်ငံတကာအနေနဲ့ NUG အစိုးရနဲ့ ဆက်သွယ် ကူညီဖို့လိုတယ်လို့ မီဒီယာတွေက တိုက်တွန်းရေးသားကြတာတွေ့ရပါတယ်။
စစ်အာဏာသိမ်းခံထားရတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံဟာ လူ့အခွင့်အရေးနဲ့ လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ အကျပ်အတည်းတွေနဲ့ ကြုံတွေ့နေရရုံသာမက ပြည်သူလူထုအနေနဲ့ နောက်ထပ်အကျပ်အတည်းအဖြစ် ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုဒဏ်ကိုပါ ပိုတိုးခံစားလာရတယ်လို့ ကုလသမဂ္ဂကျွမ်းကျင်သူတွေက သတိပေးပါတယ်။
မြန်မာနိုင်ငံနေရာအနှံ့မှာ လတ်တလောအသစ်ဖြစ်ပွားတဲ့ တိုက်ပွဲတွေကြောင့် အိုးအိမ်စွန့်ထွက်ပြေးရသူတွေအတွက် လူသားချင်းစာနာမှုဆိုင်ရာ အကူအညီအရောက်ပို့ပေးနိုင်ရေး အထူးခက်ခဲနေပါတယ်။
ရှမ်းမြောက်ဒေသ ညီနောင်သုံးဖွဲ့နဲ့ တော်လှန်ရေးအင်အားစုတွေရဲ့ ညှိနှိုင်း ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုရဲ့ အကျိုးသက်ရောက်မှုတွေဟာ ပိုမိုကျယ်ပြန့်တဲ့ တော်လှန်ရေးလှုပ်ရှားမှုတွေ ဖြစ်ပေါ်လာစေနိုင်တယ်လို့ ကမ္ဘာ့မီဒီယာတွေက သုံးသပ်ရေးသားကြပါတယ်။
စစ်အာဏာသိမ်းခဲ့တဲ့ နောက်ပိုင်း ၂၀၂၃ ခုနှစ် အောက်တိုဘာလ ၃၁ ရက်နေ့အထိ နိုင်ငံတဝန်း စစ်ရေးပဋိပက္ခတွေကြား အရပ်သားနေအိမ် ခုနစ်သောင်းခွဲကျော် မီးရှို့ဖျက်ဆီးခံခဲ့ရတယ်လို့ သီးခြားလွတ်လပ်တဲ့ လူ့အခွင့်ရေးအဖွဲ့တဖွဲ့ဖြစ်တဲ့ Data for Myanmar က ဒီနေ့ သတင်းထုတ်ပြန်ပါတယ်။
ကယားဒေသအခေါ် ကရင်နီပြည်နယ် ဖရူဆိုမြို့နယ်မြောက်ပိုင်း ငွေတောင်ရွာသစ်တဝိုက်မှာ နိုဝင်ဘာ ၆ ရက် မနေ့ကအထိ ၇ ရက်ဆက်တိုက် ကရင်နီပူးပေါင်းတပ်ဖွဲ့ နဲ့ စစ်ကောင်စီအကြား နှစ်ဖက်တိုက်ပွဲ တွေ ဖြစ်ပွားနေပါတယ်။
စစ်ကောင်စီရဲ့ စစ်စခန်းကြီးငယ် စုစုပေါင်း စခန်း ၉၀ ဝန်းကျင် သိမ်းယူလိုက်နိုင်တဲ့ ၁၀၂၇ စစ်ဆင်ရေးကို ကြည့်မယ်ဆိုရင် စစ်ကောင်စီဟာ လက်ရှိအချိန်မှာ နိုင်ငံရေး စီးပွားရေးအကြပ်အတည်းတွေနဲ့အတူ စစ်ရေးအရပါ ဖိအားတွေ ရင်ဆိုင်နေရပြီလို့ သုံးသပ်ကြပါတယ်။ ကမ္ဘာ့၊မြန်မာမာ့မီဒီယာမြင်ကွင်းမှာ သုံးသပ် တင်ဆက်ထားပါတယ်။
ရှမ်းပြည်နယ်မြောက်ပိုင်းမှာ တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်မဟာမိတ် ၃ ဖွဲ့နဲ့ စစ်တပ်ကြား တိုက်ပွဲတွေ ဆက်လက် ပြင်းထန်နေချိန်မှာပဲ စစ်ကိုင်းတိုင်း ကလေးမြို့နယ်တောင်ပိုင်းမှာလည်း စစ်တပ်နဲ့ ပြည်သူ့ ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့တွေကြား တိုက်ပွဲတွေ ပြင်းထန်နေပါတယ်။
ကာလရှည်ကြာပိတ်ပင်ထားတဲ့ ထောင်ဝင်စာလူတွေ့ခွင့် စစ်ကောင်စီဘက်က ပေးလိုက်ချိန်မှာ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် ရှေ့နေတွေက အလားတူ အခွင့်အရေးရဖို့မျှော်လင့်နေသလို ဒေါ်အောင် ဆန်းစုကြည်ရဲ့ သားငယ် ကိုထိန်လင်း(ကင်မ်) ကလည်း မိခင်ကျန်းမာရေးနဲ့ပတ်သတ်လို့ ဖုန်းစကား ပြောခွင့်ရဖို့၊ တွေ့ဆုံခွင့်ရဖို့ လိုလားနေတာပါ။
နိုင်ငံမှာ ပြည်သူတရားဝင်တင်မြှာက်ထားတဲ့ အစိုးရမရှိပဲ အာဏာသိမ်းစစ်ကောင်စီက ကျင်းပတဲ့ NCA ၈ နှစ်ပြည့် နှစ်ပတ်လည်အခမ်းအနားရဲ့ တရားဝင်မှုအပေါ် ဆန်းစစ်မှုတွေ ရှိပါတယ်။ ကမ္ဘာ့၊ မြန်မာ့ မီဒီယာမြင်ကွင်း သုံးသပ်ချက်ကို ဆောင်းပါးရှင် ပြည်သွေးနိုင်နဲ့အတူ အလိမ္မာ တင်ဆက်ပေးထားပါတယ်။
မြန်မာနိုင်ငံတွင်းက စစ်ဘေးဒုက္ခသည်တွေအတွက် နိုင်ငံတကာက လူသားချင်းစာနာမှုအကူအညီတွေပေးနေပေမယ့်လည်း၊ ဒီထက် ထိရောက်တဲ့အကူအညီတွေ ပိုလိုအပ်နေတယ်လို့ ဒုက္ခသည်တွေကိုကူညီနေသူတွေကပြောပါတယ်။ ဒီတပတ် ကမ္ဘာ့၊ မြန်မာ့ မီဒီယာမြင်ကွင်း သုံးသပ်ချက်ကို ဆောင်းပါးရှင် ပြည်သွေးနိုင်နဲ့အတူ အလိမ္မာ တင်ဆက်ပေးထားပါတယ်။
ရှမ်း-ကယားဒေသက မိုးဗြဲနဲ့ ဖရူဆိုမြို့နယ် တွေမှာ နေ့စဉ်ဆိုသလို စစ်ကောင်စီဘက်က လက်နက်ကြီးနဲ့ ပစ်ခတ်နေတယ်လို့ ဒေသခံတွေက ဗွီအိုအေကို ပြောပါတယ်။ မိုးဗြဲမှာ တိုက်ပွဲပြင်းပြင်းထန်ထန် ဖြစ်ပွါးခဲ့တဲ့ တနင်္လာနေ့ကစပြီး အခုချိန်ထိ ပစ်ခတ်သံကြားနေရပါတယ်။
နောက်ထပ်ကြည့်ရှုရန်
