"..အဲဒီမေးခွန်းတွေဟာ အခုအချိန်မှာ အားလုံးစဉ်းစားသင့်တယ်လို့ ကျနော်ထင်ပါတယ်။ နယ်မြေအလိုက် လွှမ်းမိုးထားတဲ့ တိုင်းရင်းသားလက်ရုံးအဖွဲ့အစည်းက သူတို့နယ်မြေလို့ မှတ်ယူထားတဲ့ ဒေသတွေကို ထိန်းချုပ်ပြီးသွားရင် ဘာဖြစ်မလဲ ဆိုတာပါ။ သူတို့ဘာဆက်လုပ်ကြမလဲ ဆိုတာပါ။"
စစ်ရေးအောင်မြင်မှုရတဲ့ ကချင်လွတ်မြောက်ရေးတပ် KIO/KIA ကို တာဝန်ရှိသူအဖြစ် တရုတ်က ညှိနှိုင်းရသလို အာရက္ခတပ်တော် AA ကလည်း တရုတ်အတွက် အရေးပါတဲ့ စစ်တွေနဲ့ ကျောက်ဖြူတို့ကြောင့် ညှိနှိုင်းမှု လုပ်ရနိုင်တယ်လို့ CSIS အာရှဒေသ သုတေသီ Michael Martin က ပြောပါတယ်။ ကိုငြိမ်းချမ်းအေး မေးမြန်းထားပါတယ်။
လူမျိုးစုတွေ အနေနဲ့ “စစ်က အိမ်ရှေ့ ရောက်နေတဲ့” အနေအထားမှာ စစ်ရေး ရပ်တန့်သွားဖို့ မလွယ်သလို အချုပ်အခြာ ပြဿနာကို အိမ်နီးချင်းတွေက နားလည်နိုင်မှာ မဟုတ်ဘူးလို့ မြန်မာသုတေသီ ကိုထက်မင်းလွင်က ထောက်ပြပါတယ်။ ထိုင်းမှာ ကျင်းပမယ့် မြန်မာ့အရေးဆွေးနွေးပွဲနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ကိုငြိမ်းချမ်းအေး မေးမြန်းထားပါတယ်။
၁၉၆၁ ခုနှစ်က စခဲ့တဲ့ ကချင်တော်လှန်ရေးမှာ တရုတ်နဲ့ အမြင်မတူတာတွေ အများကြီး ကျော်ဖြတ်လာခဲ့သလို ၂၀၁၁ ခုနှစ် တကျော့ပြန် စစ်မှာ တဖွဲ့တည်း အတိုက်ခံနေရတဲ့ အချိန်ကိုတောင် ကျော်လွှားနိုင်ခဲ့တယ်လို့ ကချင်နိုင်ငံရေးကြားကာလညှိနှိုင်းရေးအဖွဲ့ (KPICT) ရဲ့ အတွင်းရေးမှူး Nsang Gum San က ပြောပါတယ်။
တိုင်းရင်းသား အဖွဲ့တွေ အပေါ် တရုတ်နိုင်ငံရဲ့ဖိအားက အမြင့်ဆုံး အဆင့် ကျရောက်နေပေမယ့် အာရက္ခတပ်တော် (AA) နဲ့ ကချင်လွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော် (KIA) တို့အပေါ် သက်ရောက်မှုမှာတော့ အကန့်အသတ်ရှိတယ်လို့ နိုင်ငံရေးသုတေသီတွေက ဗွီအိုအေကို ပြောပါတယ်။
ချင်းပြည်မှာ စစ်ကောင်စီတပ် ရှိနေသရွေ့ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးဖို့ မဖြစ်နိုင်သလို နေပြည်တော်အထိ သိမ်းနိုင်ဖို့ ဗမာအမျိုးသားအင်အားစု နယ်မြေတွေ နိုးကြား စုစည်းဖို့ လိုတယ်လို့ ချင်းအမျိုးသားကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့ CNO/CNDF ဒု-ဥက္ကဋ္ဌ ဆလိုင်း ပီတာထန်းက ပြောလိုက်ပါတယ်။ ကိုငြိမ်းချမ်းအေး မေးမြန်းထားပါတယ်။
မြန်မာ့အရေး တရုတ်က တဘက်သတ် လွှမ်းမိုးနေတာကို လျှော့ချနိုင်ဖို့ အိန္ဒိယကလည်း ထိတွေ့ဆက်ဆံမှု ပိုတိုးလုပ်လာတယ်လို့ ဒေသတွင်းဆက်ဆံရေး စောင့်ကြည့်နေတဲ့ စင်္ကာပူအမျိုးသား တက္ကသိုလ် ပါရဂူဘွဲ့ ကျမ်းပြုသုတေသီ Angshuman Choudhury အန်ရှမန် ချောင်ဒရီက သုံးသပ်ပါတယ်။ ကိုငြိမ်းချမ်းအေး မေးမြန်းထားပါတယ်။
TNLA တအာင်းတပ်က ငြိမ်းချမ်းရေး ပြောဆိုလာတာက တရုတ်ဖိအားနဲ့ စစ်ကောင်စီကို ရင်ဆိုင်ရမယ့် အခြေအနေမှာ နည်းပရိယာယ် ခြေလှမ်းသစ်အဖြစ် နိုင်ငံရေးအကဲခတ်တဦးက သုံးသပ်လိုက် ပါတယ်။ တရုတ်ရဲ့ ဖိအားက စစ်ကောင်စီအပေါ်မှာလည်း ကျရောက်နေတယ်လို့ နောက်ထပ် လေ့လာသူက ထောက်ပြပါတယ်။ ကိုငြိမ်းချမ်းအေး မေးမြန်းထားပါတယ်။
မြန်မာနိုင်ငံက တရုတ်နိုင်ငံရဲ့ အကျိုးစီးပွားတွေကို ကာကွယ်ဖို့ စစ်ကောင်စီနဲ့ ပူးတွဲပြီး ပုဂ္ဂလိက လုံခြုံရေးကုမ္ပဏီ အဆိုပြုချက်အပေါ် မြန်မာအရပ်ဘက်အဖွဲ့တွေနဲ့ ကျွမ်းကျင်သူတွေက အချုပ်အခြာအာဏာကို ခြိမ်းခြောက်မှု အဖြစ် မေးခွန်းထုတ်ကြသလို စစ်တပ် ထိန်းချုပ်မှု အားနည်းတာကို ပြသတဲ့ လက္ခဏာတရပ် ရှုမြင်ကြပါတယ်။
မြန်မာ့အရေး တရုတ်က တဘက်သတ် လွှမ်းမိုးနေတာကို လျှော့ချနိုင်ဖို့ အိန္ဒိယကလည်း ထိတွေ့ဆက်ဆံမှု ပိုတိုးလုပ်လာတယ်လို့ ဒေသတွင်းဆက်ဆံရေး စောင့်ကြည့်နေတဲ့ စင်္ကာပူအမျိုးသား တက္ကသိုလ် ပါရဂူဘွဲ့ ကျမ်းပြုသုတေသီ Angshuman Choudhury က သုံးသပ်ပါတယ်။ ကိုငြိမ်းချမ်းအေး မေးမြန်းထားပါတယ်။
စစ်ကောင်စီနဲ့ ပူးတွဲပြီး မြန်မာနိုင်ငံထဲက တရုတ်နိုင်ငံရဲ့ အကျိုးစီးပွားနဲ့ စီမံကိန်းတွေကို ကာကွယ်ဖို့ ပုဂ္ဂလိက လုံခြုံရေးကုမ္ပဏီတည်ထောင်မယ့် တရုတ် အစိုးရရဲ့ အဆိုပြုချက် အပေါ် မြန်မာအရပ်ဘက်အဖွဲ့တွေနဲ့ ကျွမ်းကျင်သူတွေက အချုပ်အခြာအာဏာကို ခြိမ်းခြောက်မှု အဖြစ် မေးခွန်းထုတ်ကြပါတယ်။
ရွေးကောက်ခံ သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့်က နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး အဖြစ် အဆိုပြုထားတဲ့ မာကိုရူဘီယိုဟာ မြန်မာ့အရေးကိုလည်း သိသူ ဖြစ်လို့ မြန်မာအရေး လှုံဆော်နေကြသူတွေကတော့ ဒီ ရွေးချယ်မှုကို ကြိုဆိုလိုက်ပေမယ့် ထရမ့် အစိုးရရဲ့ နိုင်ငံခြားရေး မူဝါဒါကိုတော့ မေးခွန်းထုတ်ကြပါတယ်။ ကိုငြိမ်းချမ်းအေးက တင်ပြထားပါတယ်။
မြန်မာနိုင်ငံ လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်မှုတွေကို ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ တရားစီရင်ပိုင်ခွင့်နဲ့ အရေးယူနိုင်ဖို့ လုပ်ဆောင်နေတယ်လို့ အမျိုးသားညီညွတ်ရေး အစိုးရ၊ လူ့အခွင့်အရေးဆိုင်ရာ ဝန်ကြီး ဦးအောင်မျိုးမင်းက ပြောပါတယ်။ ကိုငြိမ်းချမ်းအေး ဗွီအိုအေ စတူဒီယိုထဲမှာ တွေ့ဆုံမေးမြန်းထားပါတယ်။
အမေရိကန် သမ္မတ ရွေးကောက်ပွဲ အနိုင်ရ ဒေါ်နယ်ထရမ့်ရဲ့ လက်ထက် နိုင်ငံခြားရေး မူဝါဒါတွေထဲမှာ နိုင်ငံရပ်ခြား အကူအညီတွေ လျှော့ချရေး ပါဝင်လာဖွယ်ရှိတယ် ဆိုပြီး လေ့လာသူတွေက ထောက်ပြနေချိန်မှာပဲ မြန်မာ့အရေး အကူအညီပေးရေး အတွက် စိုးရိမ်ချက်တွေလည်း ရှိနေပါတယ်။
တရုတ်နိုင်ငံ အပေါ် သဘောတင်းမာသူ China Hawk အဖြစ် ထင်ရှားသူ ရူဘီယိုဟာ မြန်မာ့အရေးကိုလည်း သိသူ ဖြစ်လို့ မြန်မာအရေး လှုံဆော်နေကြတဲ့ အမေရိကန်-မြန်မာ အသိုက်အဝန်းကတော့ ဒီ ရွေးချယ်မှုကို ကြိုဆိုလိုက်ပေမယ့် ထရမ့် အစိုးရရဲ့ နိုင်ငံခြားရေး မူဝါဒါကိုတော့ မေးခွန်းထုတ်ကြပါတယ်။
အမေရိကန် သမ္မတ ရွေးကောက်ပွဲ အနိုင်ရ ဒေါ်နယ်ထရမ့်ရဲ့ လက်ထက် နိုင်ငံခြားရေး မူဝါဒတွေထဲမှာ နိုင်ငံရပ်ခြား အကူအညီတွေ လျှော့ချရေး ပါဝင်လာဖွယ်ရှိတယ် ဆိုပြီး လေ့လာသူတွေက ထောက်ပြနေချိန်မှာပဲ မြန်မာ့အရေး အကူအညီပေးရေး အတွက် စိုးရိမ်ချက်တွေလည်း ရှိနေပါတယ်။
ကချင်လွတ်မြောက်ရေးအဖွဲ့ (KIO/KIA) ထိန်းချုပ်လိုက်ပြီ ဖြစ်တဲ့ မြေရှား ဓာတ်သတ္တု အဓိက တူးဖော်ရာ တရုတ် နယ်စပ် ပန်ဝါဒေသမှာ တရုတ်နိုင်ငံဘက်က ပိတ်ဆို့မှုတွေနဲ့ အတူအဲ့ဒီက ဒေသခံလူမျိုးစုတွေ အရေး၊ အုပ်ချုပ်ရေးထူထောင်နိုင်မှုနဲ့ အနာဂတ် သယံဇာတတူးဖော်မှု စီမံခန့်ခွဲမှု ဆိုင်ရာ ကိစ္စရပ်တွေ ဘယ်လိုဖြစ်လာနိုင်ပါလဲ။
အမေရိကန်သမ္မတသစ်ထရမ့်လက်ထက်မှာ တရုတ်ကိုတန်ပြန်လိုတာကြောင့် မြန်မာ့တော်လှန်ရေးဘက် ထောက်ခံမှုတိုးလာနိုင်ပေမဲ့ ဒီမိုကရေစီမြှင့်တင်ရေးက ဦးစားပေးမဟုတ်ဘူးလို့ ICG အဖွဲ့က သောမတ်စ်ကီးန်က ပြောပါတယ်။ ရှေ့လျှောက်မြန်မာ့အရေး အမေရိကန် ချဥ်းကပ်နိုင်တဲ့ အလားအလာတွေနဲ့ပတ်သက်ပြီး ကိုငြိမ်းချမ်းအေး မေးမြန်းထားပါတယ်။
နောက်ဆုံးအချိန်အထိ ပြိုင်ဆိုင်မှု ပြင်းထန်တဲ့ ၂၀၂၄ ခုနှစ် အမေရိကန် သမ္မတ ရွေးကောက်ပွဲအကြောင်း ပြောရင် မဲရလဒ်တွေ ပေါ်ထွက် အပြီး ငြိမ်းချမ်းတဲ့နည်းနဲ့ အစိုးရ အသစ်ကို အာဏာလွှဲပြောင်းပေးရေးက လူအများကြား အလေးထား ပြောစရာ ဖြစ်နေတာပါ။
နောက်ထပ်ကြည့်ရှုရန်
