(Zawgyi/Unicode)
ကုလသမဂ္ဂလူ့အခွင့်အရေးကောင်စီအနေနဲ့ မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ အထူးအစည်းအဝေးတရပ်ကိုကျင်းပဖို့ ဗြိတိန်နိုင်ငံ နဲ့ ဥရောပသမဂ္ဂတို့က လူ့အခွင့်အရေးကောင်စီကို တိုက်တွန်းလိုက်ပါတယ်။ စစ်တပ်အာဏာသိမ်းမှုကို တုံ့ပြန်တဲ့အနေနဲ့ အခုလို တိုက်တွန်း တောင်းဆိုလိုက်တာဖြစ်တယ်လို့ ကုလသမဂ္ဂလူ့အခွင့်အရေးကောင်စီဆိုင်ရာ ဗြိတိန်သံအမတ်ကပြောပါတယ်။ AFP သတင်းဆောင်းပါးကို အခြေခံပြီးတော့ ကိုရန်နိုင်က ပြောပြပေးမှာဖြစ်ပါတယ်။
မြန်မာနိုင်ငံမှ ာလက်ရှိဖြစ်နေတဲ့ နိုင်ငံရေးအကြပ်အတည်းကို ဖြေရှင်းဖို့အတွက် ကုလသမဂ္ဂလူ့အခွင့်အရေးကောင်စီအနေနဲ့ အထူးအစည်းအဝေးတရပ်ကျင်းပဖို့ ဗြိတိန် နဲ့ ဥရောပသမဂ္ဂတို့က တနင်္လာနေ့မှာ တောင်းဆိုလိုက်ပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံမှာ စစ်ခေါင်းဆောင်တွေက အာဏာသိမ်းပြီး တပတ်အကြာ တနင်္လာနေ့က ဆွစ်ဇာလန်နိုင်ငံ ဂျနီဗာမြို့မှာ လုပ်တဲ့ လူ့အခွင့်အရေးကောင်စီရဲ့အစည်းအဝေးအတွင်း ဗြိတိန်သံအမတ်ကြီး Julian Braitwaite က ပြောသွားတာဖြစ်ပါတယ်။
“မြန်မာနိုင်ငံကနိုင်ငံရေးအကြပ်အတည်းတွေကြောင့် ဖြစ်လာမယ့် လူ့အခွင့်အရေးဆိုင်ရာဂယက်ရိုက်ခတ်မှုတွေနဲ့ပတ်သက်ပြီး အထူးအစည်းအဝေးတရပ်ကျင်းပဖို့ ဗြိတိန်နိုင်ငံအနေနဲ့ ဥရောပသမဂ္ဂနဲ့ အတူ တောင်းဆိုထားတယ်လို့ ဒီအစည်းအဝေးမှာ တက်ရောက်နေတဲ့သူတွေကို အသိပေးပြောကြားလိုပါတယ်။”
မြန်မာစစ်တပ်က ပြီးခဲ့တဲ့ တပတ်က နိုင်ငံတော်အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ်ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် နဲ့ သမ္မတဦးဝင်းမြင့်အပါအဝင် NLD ပါတီရဲ့ ထိပ်ပိုင်းခေါင်းဆောင်တွေကို ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းခဲ့ပြီး ၊ ပြည်သူလူထုက ရွေးချယ်တင်မြှောက်ထားတဲ့ NLD အစိုးရဆီကနေ အာဏာသိမ်းယူခဲ့တာပါ။ မြန်မာစစ်တပ်က အဲဒီလို အာဏာသိမ်းခဲ့တဲ့အပေါ်မှာ နိုင်ငံတကာအသိုင်းအဝိုင်းကလည်း ပြင်းပြင်းထန်ထန် ပြစ်တင်ရှုတ်ချလိုက်ပြီး၊ စစ်တပ်ရဲ့ အာဏာသိမ်းမှုကို တုံ့ပြန်တဲ့အနေနဲ့ အခုလို လူ့အခွင့်အရေးကောင်စီမှာ အရေးပေါ် အထူးအစည်းအဝေးကျင်းပဖို့ တောင်းဆိုတာဖြစ်တယ်လို့ ဗြိတိန်သံအမတ်ကြီး Braithwaite က ပြောပါတယ်။
“မြန်မာနိုင်ငံမှာ နိုင်ငံတော်အရေးပေါ်အခြေအနေကြေငြာပြီး၊ ဒီမိုကရေစီနည်းအရ ရွေးချယ်တင်မြှောက်ထားတဲ့သူတွေ နဲ့ အရပ်ဖက်အဖွဲ့အစည်းတွေကို စစ်တပ်က ဥပဒေမဲ့ဖမ်းဆီးခဲ့တာကို တုံ့ပြန်တဲ့အနေနဲ့ အခုလို အထူးအစည်းအဝေးတရပ်ကို ကျင်းပဖို့တောင်းဆိုလိုက်တာပါ။ အခုလို စစ်တပ်ကအာဏာသိမ်းတာဟာ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ လူ့အခွင့်အရေးအတွက် အလွန်ကို စိုးရိမ်စရာကောင်းတဲ့ အကျိုးဆက်တွေရှိလာနိုင်ပါတယ်။”
မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ လူ့အခွင့်အရေး အခြေအနေဟာ အလျှင်အမြန်ကို ဆိုးရွားလာနေပြီး၊ မြန်မာပြည်သူတွေရဲ့ ကံကြမ္မာကိုကယ်တင်နိုင်ဖို့အတွက် ဒီကိစ္စကို ချက်ချင်းတုံ့ပြန်ဆောင်ရွက်သွားဖို့လိုတယ်လို့ Braithwaite က ပြောလိုက်ပါတယ်။
“အရပ်သားအစိုးရကိုဖယ်ရှားပြီး၊ နိုင်ငံရေးခေါင်းဆောင်တွေ၊ လူ့အခွင့်အရေးကာကွယ်စောင့်ရှောက်သူတွေ၊ သတင်းထောက်တွေ၊ တက်ကြွလှုပ်ရှားသူတွေကို စစ်တပ်က ဖမ်းဆီးသွားတဲ့အပေါ်မှာ လူ့အခွင့်အရေးကော်မရှင်နာမင်ကြီးက အထူးပဲ စိုးရိမ်ကြောင်း ဖော်ပြခဲ့ပြီး၊ သူမရဲ့ တောင်းဆိုမှုတွေကို ကျနော်တို့ အနေနဲ့ ုတုံံ့ပြန်ဆောင်ရွက်ဖို့လိုပါတယ်။”
ဒီအထူးအစည်းဝေးကိုခေါ်ယူဖို့ ထောက်ခံသူတွေအနေနဲ့ ဒီကိစ္စနဲ့ပတ်သက်တဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်မူကြမ်းတရပ်ကို လူ့အခွင့်အရေးကောင်စီရဲ့ တခြားအဖွဲ့အဝင်တွေကို မကြာခင်မှာ အမြန်ဆုံးအသိပေးသွားမှာဖြစ်တယ်လို့ သူကပြောပါတယ်။
ဒီအဆိုပြုချက်ဥပဒေကြမ်းကို လူအခွင့်အရေကောင်စီအဖွဲ့ဝင် ၄၇ နိုင်ငံထဲက နောက်ထပ် ၁၉ နိုင်ငံလည်း ထောက်ခံတယ်လို့ ပြောပါတယ်။ လူ့အခွင့်အရေးကောင်စီအနေနဲ့ ဒီပန်ကြားချက်ကို လက်ခံဖို့အတွက် အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံတွေထဲက အနည်းဆုံး ၃ ပုံ ၁ ပုံ ထောက်ခံဖို့လိုအပ်ပြီး၊ အခုလို ထောက်ခံမှုရထားတဲ့အတွက် မူအားဖြင့်တော့ ၊လာမယ့် ဖေဖော်ဝါရီ ၂၂ ရက်နေ့မှာ ကျင်းပမယ့် လူအခွင့်အရေးကောင်စီပုံမှန်အစည်ညအဝေးမတိုင်ခင် အထူးအစည်းအဝေးတရပ်ကို ကျင်းပသွားနိုင်ဖို့ လမ်းပွင့်သွားပြီဖြစ်ပါတယ်။
.............
မွနျမာအရေး အထူးဆှေးနှေးပှဲ ကငြျးပဖို့ ကုလလူ့အခှင့ျအရေးကောငျစီကို ဗွိတိနျ နဲ့ EUတောငျးဆို
(Unicode)
ကုလသမဂ်ဂလူ့အခှင့ျအရေးကောငျစီအနနေဲ့ မွနျမာနိုငျငံဆိုငျရာ အထူးအစညျးအဝေးတရပျကိုကငြျးပဖို့ ဗွိတိနျနိုငျငံ နဲ့ ဥရောပသမဂ်ဂတို့က လူ့အခှင့ျအရေးကောငျစီကို တိုကျတှနျးလိုကျပါတယျ။ စဈတပျအာဏာသိမျးမှုကို တုံ့ပွနျတဲ့အနနေဲ့ အခုလို တိုကျတှနျး တောငျးဆိုလိုကျတာဖွဈတယျလို့ ကုလသမဂ်ဂလူ့အခှင့ျအရေးကောငျစီဆိုငျရာ ဗွိတိနျသံအမတျကပွောပါတယျ။ AFP သတငျးဆောငျးပါးကို အခွခေံပွီးတော့ ကိုရနျနိုငျက ပွောပွပေးမှာဖွဈပါတယျ။
မွနျမာနိုငျငံမှာလကျရှိဖွဈနတေဲ့ နိုငျငံရေးအကွပျအတညျးကို ဖွရှေငျးဖို့အတှကျ ကုလသမဂ်ဂလူ့အခှင့ျအရေးကောငျစီအနနေဲ့ အထူးအစညျးအဝေးတရပျကငြျးပဖို့ ဗွိတိနျ နဲ့ ဥရောပသမဂ်ဂတို့က တနငျ်လာနေ့မှာ တောငျးဆိုလိုကျပါတယျ။ မွနျမာနိုငျငံမှာ စဈခေါငျးဆောငျတှကေ အာဏာသိမျးပွီး တပတျအကွာ တနငျ်လာနေ့က ဆှဈဇာလနျနိုငျငံ ဂနြီဗာမွို့မှာ လုပျတဲ့ လူ့အခှင့ျအရေးကောငျစီရဲ့အစညျးအဝေးအတှငျး ဗွိတိနျသံအမတျကွီး Julian Braitwaite က ပွောသှားတာဖွဈပါတယျ။
“မွနျမာနိုငျငံကနိုငျငံရေးအကွပျအတညျးတှကွေောင့ျ ဖွဈလာမယ့ျ လူ့အခှင့ျအရေးဆိုငျရာဂယကျရိုကျခတျမှုတှနေဲ့ပတျသကျပွီး အထူးအစညျးအဝေးတရပျကငြျးပဖို့ ဗွိတိနျနိုငျငံအနနေဲ့ ဥရောပသမဂ်ဂနဲ့ အတူ တောငျးဆိုထားတယျလို့ ဒီအစညျးအဝေးမှာ တကျရောကျနတေဲ့သူတှကေို အသိပေးပွောကွားလိုပါတယျ။”
မွနျမာစဈတပျက ပွီးခဲ့တဲ့ တပတျက နိုငျငံတောျအတိုငျပငျခံပုဂ်ဂိုလျဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျ နဲ့ သမ်မတဦးဝငျးမွင့ျအပါအဝငျ NLD ပါတီရဲ့ ထိပျပိုငျးခေါငျးဆောငျတှကေို ဖမျးဆီးထိနျးသိမျးခဲ့ပွီး ၊ ပွညျသူလူထုက ရှေးခယြျတငျမွှောကျထားတဲ့ NLD အစိုးရဆီကနေ အာဏာသိမျးယူခဲ့တာပါ။ မွနျမာစဈတပျက အဲဒီလို အာဏာသိမျးခဲ့တဲ့အပေါျမှာ နိုငျငံတကာအသိုငျးအဝိုငျးကလညျး ပွငျးပွငျးထနျထနျ ပွဈတငျရှုတျခလြိုကျပွီး၊ စဈတပျရဲ့ အာဏာသိမျးမှုကို တုံ့ပွနျတဲ့အနနေဲ့ အခုလို လူ့အခှင့ျအရေးကောငျစီမှာ အရေးပေါျ အထူးအစညျးအဝေးကငြျးပဖို့ တောငျးဆိုတာဖွဈတယျလို့ ဗွိတိနျသံအမတျကွီး Braithwaite က ပွောပါတယျ။
“မွနျမာနိုငျငံမှာ နိုငျငံတောျအရေးပေါျအခွအေနကွေငွောပွီး၊ ဒီမိုကရစေီနညျးအရ ရှေးခယြျတငျမွှောကျထားတဲ့သူတှေ နဲ့ အရပျဖကျအဖှဲ့အစညျးတှကေို စဈတပျက ဥပဒမေဲ့ဖမျးဆီးခဲ့တာကို တုံ့ပွနျတဲ့အနနေဲ့ အခုလို အထူးအစညျးအဝေးတရပျကို ကငြျးပဖို့တောငျးဆိုလိုကျတာပါ။ အခုလို စဈတပျကအာဏာသိမျးတာဟာ မွနျမာနိုငျငံရဲ့ လူ့အခှင့ျအရေးအတှကျ အလှနျကို စိုးရိမျစရာကောငျးတဲ့ အကြိုးဆကျတှရှေိလာနိုငျပါတယျ။”
မွနျမာနိုငျငံရဲ့ လူ့အခှင့ျအရေး အခွအေနဟော အလြှငျအမွနျကို ဆိုးရှားလာနပွေီး၊ မွနျမာပွညျသူတှရေဲ့ ကံကွမ်မာကိုကယျတငျနိုငျဖို့အတှကျ ဒီကိစ်စကို ခကြျခငြျးတုံ့ပွနျဆောငျရှကျသှားဖို့လိုတယျလို့ Braithwaite က ပွောလိုကျပါတယျ။
“အရပျသားအစိုးရကိုဖယျရှားပွီး၊ နိုငျငံရေးခေါငျးဆောငျတှေ၊ လူ့အခှင့ျအရေးကာကှယျစောင့ျရှောကျသူတှေ၊ သတငျးထောကျတှေ၊ တကျကွှလှုပျရှားသူတှကေို စဈတပျက ဖမျးဆီးသှားတဲ့အပေါျမှာ လူ့အခှင့ျအရေးကောျမရှငျနာမငျကွီးက အထူးပဲ စိုးရိမျကွောငျး ဖောျပွခဲ့ပွီး၊ သူမရဲ့ တောငျးဆိုမှုတှကေို ကနြောျတို့ အနနေဲ့ ုတုံံ့ပွနျဆောငျရှကျဖို့လိုပါတယျ။”
ဒီအထူးအစညျးဝေးကိုခေါျယူဖို့ ထောကျခံသူတှအေနနေဲ့ ဒီကိစ်စနဲ့ပတျသကျတဲ့ ဆုံးဖွတျခကြျမူကွမျးတရပျကို လူ့အခှင့ျအရေးကောငျစီရဲ့ တခွားအဖှဲ့အဝငျတှကေို မကွာခငျမှာ အမွနျဆုံးအသိပေးသှားမှာဖွဈတယျလို့ သူကပွောပါတယျ။
ဒီအဆိုပွုခကြျဥပဒကွေမျးကို လူအခှင့ျအရကေောငျစီအဖှဲ့ဝငျ ၄၇ နိုငျငံထဲက နောကျထပျ ၁၉ နိုငျငံလညျး ထောကျခံတယျလို့ ပွောပါတယျ။ လူ့အခှင့ျအရေးကောငျစီအနနေဲ့ ဒီပနျကွားခကြျကို လကျခံဖို့အတှကျ အဖှဲ့ဝငျနိုငျငံတှထေဲက အနညျးဆုံး ၃ ပုံ ၁ ပုံ ထောကျခံဖို့လိုအပျပွီး၊ အခုလို ထောကျခံမှုရထားတဲ့အတှကျ မူအားဖွင့ျတော့ ၊လာမယ့ျ ဖဖေောျဝါရီ ၂၂ ရကျနေ့မှာ ကငြျးပမယ့ျ လူအခှင့ျအရေးကောငျစီပုံမှနျအစညျညအဝေးမတိုငျခငျ အထူးအစညျးအဝေးတရပျကို ကငြျးပသှားနိုငျဖို့ လမျးပှင့ျသှားပွီဖွဈပါတယျ။
