တိုင်းရင်းသားအခွင့်အရေးတွေ အပြည့်အဝ မရသေးလို့ ပြည်တွင်းစစ်မီးတွေ တောက်နေသေးတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံမှာ NLD အစိုးရလက်ထက် တိုင်းရင်းသားရေးရာ ဝန်ကြီးဌာနကို ဖွဲ့စည်းတည်ထောင်လာခဲ့ပေမယ့်၊ အဲဒီဝန်ကြီးဌာနအနေနဲ့ တိုင်းရင်းသားအရေးကိစ္စတွေကို ထိရောက်စွာ ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းနေတာမျိုး မတွေ့ရသေးဘူးလို့ နိုင်ငံရေးမှာ ထဲထဲဝင်ဝင် ပါဝင်နေသူတွေနဲ့ အကဲခပ်တွေက သုံးသပ်ကြပါတယ်။ ၃ နှစ်ကျော် သက်တမ်း ရှိလာပြီဖြစ်တဲ့ တိုင်းရင်းသားရေးရာဝန်ကြီးဌာနရဲ့ လုပ်ဆောင်ချက်အပေါ်မှာလည်း မေးခွန်းထုတ်လာကြပါတယ်။ ဒီအကြောင်း ကိုဉာဏ်ဝင်းအောင်က ဆက်သွယ်မေးမြန်း တင်ပြထားပါတယ်။
လွတ်လပ်ရေးရပြီးနောက်ပိုင်း မြန်မာနိုင်ငံမှာ အနှစ် ၇၀ နီးပါး အခုချိန်ထိအောင်မြင်စွာ ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းနိုင်ခြင်း မရှိသေးတဲ့ပြဿနာကတော့ တိုင်းရင်းသားလူမျိုးစုတွေရဲ့ ကိုယ်ပိုင်ပြဌာန်းခွင့်နဲ့ တန်းတူညီမျှမှု အခွင့်အရေး ပြဿနာတွေပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကိုသိတဲ့ NLD ပါတီက ရွေးကောက်ပွဲ မဲဆွယ်စည်းရုံးချိန်မှာ တိုင်းရင်းသားအခွင့်အရေးနဲ့ သက်ဆိုင်တဲ့ ပြည်တွင်းငြိမ်းချမ်းရေးကို ဦးစားပေးလုပ်မယ်လို့ ကြေညာခဲ့တဲ့အတိုင်း အစိုးရ တက်လာခါစ ဝန်ကြီးဌာနတွေ ပြန်လည်ဖွဲ့စည်းချိန်မှာ တိုင်းရင်းသားရေးရာဝန်ကြီးဌာနကို စတင်ဖွဲ့စည်းခဲ့ပြီး မွန်တိုင်းရင်းသားခေါင်းဆောင် တဦးဖြစ်တဲ့ နိုင်သက်လွင်ကို ဝန်ကြီးအဖြစ် တာဝန်ပေးအပ်ခဲ့တာပါ။
တိုင်းရင်းသားတွေလိုအပ်နေတဲ့ အရေးကိစ္စကိုလုပ်ဆောင်ဖို့ တိုင်းရင်းသားရေးရာဝန်ကြီးဌာနကို ဖွဲ့စည်းခဲ့ခြင်းမျိုး ဖြစ်တယ်လို့ သူနားလည် ကြောင်း NLD ပါတီပြောခွင့်ရပုဂ္ဂိုလ် ဒေါက်တာမျိုးညွန့်က ရှင်းပြပါတယ်။
“ ကျနော်တို့ သဘောပေါက်တာကတော့ တိုင်းရင်းသားရေးရာ ဝန်ကြီးက တိုင်းရင်းသားတွေနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ အရေးတွေအားလုံးကိုဆောင်ရွက်ဖို့ပါ။ ဒီအထဲမှာ ဘာသာစကား ၊ ယဉ်ကျေးမူ ၊ နောက်တခါ တိုင်းရင်းသားအချင်းချင်း အပြန်အလှန်နားလည်မှု ရရှိဖို့ ဒါကနေပြီးတော့ ပြည်တွင်းငြိမ်းချမ်းရေး ၊တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်တွေ ဒါတွေအထိ ပါသွားမှာပါ။”
မြန်မာ့သမိုင်းမှာ ဘယ်တုန်းကမှ မရှိခဲ့ဖူးတဲ့ ဒီဝန်ကြီးဌာနအနေနဲ့ အခက်အခဲတွေ ရှိနိုင်တာမှန်ပေမဲ့ တိုင်းရင်းသားအရေးအတွက် ဝန်ကြီး နိုင်သက်လွင်ရဲ့ စိတ်ကူးစိတ်သန်းတွေအပေါ်မှာ မူတည်လိမ့်မယ်လို့ သုံးသပ်သူက သတင်းစာဆရာ ဦးစည်သူအောင်မြင့် ဖြစ်ပါတယ်။
“တိုင်းရင်းသားရေးရာ ဝန်ကြီးဌာနဆိုကတည်းကိုက တိုင်းရင်းသားအရေးတွေကိုပဲ ဦးစားပေးမယ်ဆိုပြီးမှ သူတို့ ရည်ရွယ်ခဲ့ပုံရတယ်။ လောလောဆည်အစိုးရ သက်တမ်းတော်တော်ကြာလာတဲ့အချိန်အထိ သူတို့ ဒါက အသက်ဝင်နေတာကတော့ မတွေ့ရဘူး။ ဒီတိုင်းပြည်မှာ တိုင်းရင်းသားအရေးကိစ္စလုပ်ရမှာကတော့ အများကြီးပဲ ။ ဒါပေမယ့် ဝန်ကြီးနဲ့ ပဲ သက်ဆိုင်တယ်။ ဝန်ကြီးက ဒါကို ဘယ်လောက်အထိ လုပ်မလဲဆိုတာဆိုတယ်။ ဝန်ကြီးကလည်း အသစ်ဖြစ်တယ် နောက်တခါ ဘယ်တုန်းကမှလည်း ဝန်ကြီးမလုပ်ခဲ့ဘူးတဲ့အခါကျတော့ ဝန်ကြီးဌာနကြီးတခုလုံး တည်ဆောက်ဖို့ဆိုတော့ သူလည်း မလုပ်တတ်ဘူးနဲ့ တူပါတယ် ကြည့်ရတာ။”
တိုင်းရင်းသားရေးရာဝန်ကြီးဌာန စဖွဲ့ကတည်းက အားကောင်းမောင်းသန် မရှိခဲ့ပေမဲ့ အခုအချိန်မှာတိုးတက်မှုတချို့ မြင်ရတယ်လို့၊ အပစ်ရပ် တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အရေးမှာ ထဲထဲဝင်ဝင်လုပ်ဆောင်နေသူ ပအို့ဝ်အမျိုးသား လွတ်မြောက်ရေးအဖွဲ့ခေါင်းဆောင် ဗိုလ်မှူးကြီး ခွန်ဥက္ကာက ပြောပါတယ်။
“ အထူးသဖြင့်တော့ စဖွဲ့တုန်းကတော့ အားကောင်းမောင်းသန်နဲ့ မလာဘူး။ ဖွဲ့စည်းပုံ မပြည့်တာတို့ structure မကောင်းတာတို့။ အခု တော်တော်လေးတော့ ပုံစံ ကျလာပြီ။ ပြည်နယ်တွေမှာလည်း ဝန်ကြီးဌာန အခွဲတွေပေါ်လာပြီ ။ သို့သော်လည်း ဝန်ကြီးဌာန ကိုင်စွဲရမယ့် ပြဌာန်း ဥပဒေကတော့ တိုင်းရင်းသား အခွင့်အရေး ကာကွယ်တဲ့ ဥပဒေ တခုပဲ ရှိတယ်။ ကျန်တာကတော့ နိုင်ငံရေးအခွင့်အရေးလို ၊ နယ်မြေအခွင့်အရေးလို ကိစ္စတွေမှာကတော့ ဆွေးနွေးနိုင်မယ့်အခြေအနေကတော့ မတွေ့ရသေးဘူး။ ဖြစ်စေချင်တာကတော့ တိုင်းရင်းသားတွေရဲ့အခွင့်အရေး၊ နိုင်ငံရေး ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ဖို့အတွက် ပိုပြီးတော့ အရှိန်အဟုန်နဲ့ ကြိုးစားပေးသင့်တာပေါ့။”
ဒီဝန်ကြီးဌာနဟာ တကယ်တော့ မလိုအပ်ဘူးလို့ စဖွဲ့စည်းခဲ့ချိန်တုန်းက ဝါရင့် တိုင်းရင်းသားခေါင်းဆောင်ကြီးတွေရဲ့ အစည်းအဝေးတခုမှာ မှတ်ချက်ပေးပြောဆိုသံတွေ ထွက်ပေါ်ဖူးပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ မြန်မာပြည်ရဲ့သမိုင်းလိုအပ်ချက်အရ ဒီဝန်ကြီးဌာန ရှိသင့်တာမှန်ပေမဲ့ လှုပ်ရှားမှု အားနည်းနေတဲ့ ဝန်ကြီးဌာနမဖြစ်သင့်ဘူးလို့ မြန်မာ့နိုင်ငံရေး ဝေဖန်သုံးသပ်သူ ဦးသန်းစိုးနိုင်က ထောက်ပြပါတယ်။
“တိုင်းရင်းသားရေးရာဝန်ကြီးဆိုတာက တကယ်ကတော့ တိုင်းရင်းသားအရေးနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ ကိစ္စတွေလှုပ်ရားမူတွေမှာ တော်တော်လေး ပေါ်ပေါ်လွင်လွင် ရှိရမှာပေါ့ဗျာ။ အဲဒီလှုပ်ရှားမှုအတွင်းမှာလည်း ဦးနိုင်သက်လွင်ကို ကျနော် သိပ်မတွေ့ရဘူး။ တိုင်းရင်းသားရေးရာ ဝန်ကြီးဌာန ရှိတော့ ရှိသင့်တယ် မြန်မာပြည်ရဲ့အနေအထားအရ ။ ဒါပေမယ့် ခက်တာက တိုင်းရင်းသားရေးရာတွေမှာ ဒီဝန်ကြီးဌာနရဲ့ ပါဝင်မှုအခန်းကဏ္ဍနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ ကျနော်တို့ မတွေ့ရ၊ မမြင်ရ၊ မကြားရတဲ့အတွက်တော့ ကျနော်တို့အနေနဲ့ အားရကျေနပ်စရာမရှိဘူးလို့ ကျနော်ပြောချင်တာပါ။”
ဝန်ကြီးဌာန အသစ်တခုဖြစ်နေတဲ့အတွက် ဝန်ကြီး နိုင်သက်လွင်အနေနဲ့ ရှုပ်ထွေးလွန်းတဲ့ပြဿနာတွေ ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းဖို့ ယုံကြည်မှု အားနည်းနေပုံရတယ်လို့ NLD ပြောခွင့်ရ ဒေါက်တာမျိုးညွန့်က သုံးသပ်ပါတယ်။
“တိုင်းရင်းသားရေးရာ ဝန်ကြီးဌာနက သူ့လုပ်ငန်းတွေက ဌာနအသစ်ဖြစ်တဲ့အခါမှာ သူ့လုပ်ဆောင်ချက်တွေက မပီပြင်ဘူးဖြစ်နေတယ်လို့ မြင်ပါတယ်။ သူ့ရဲ့လုပ်ပိုင်ခွင့်တွေကို သူ့ကိုယ်တိုင်က ယုံကြည်စိတ်ချမှု မရှိလို့ ဖြစ်ပါလိမ့်မယ်။ နောက်တခုက သူလုပ်ဆိုင်ရမယ့် တိုင်းရင်းသားရေးရာက တနည်းအားဖြင့် ငြိမ်းချမ်းရေး ၊ လုံခြုံရေး ကိစ္စတွေနဲ့ ဆက်နွယ်နေပါတယ်။ အဲဒီအခါမှာ လုပ်ဆောင်ရမယ့် လုပ်ငန်းတွေကို တိတိကျကျ ဆုံးဖြတ်ဖို့အတွက် သူ့မှာ အခက်အခဲရှိနေတာလို့ ကျနော်မြင်ပါတယ်ခင်ဗျ။”
ဝန်ကြီး နိုင်သက်လွင်ကို VOA ကဆက်သွယ်ဖို့ ကြိုးစားခဲ့ပေမယ့် အဆက်သွယ် မရခဲ့ပါဘူး။
NLD အစိုးရတက်လာခါစ ၂၀၁၆ မတ်လထဲ ဝန်ကြီးဌာနတွေကို ဖွဲ့စည်းကြေညာတဲ့အခါ တိုင်းရင်းသားရေးရာ ဝန်ကြီးဌာနကိုဖွဲ့စည်းခဲ့ပြီး ဝန်ကြီးအဖြစ် နိုင်သက်လွင်ကို ခန့်အပ်တာဝန်ပေးခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။ အခုချိန်ထိတော့ NLD အစိုးရလက်အောက် ဝန်ကြီးဌာန(၂၄)ခု ရှိပါတယ်။ တိုင်းရင်းသားရေးရာ ဝန်ကြီးဌာနအနေနဲ့ ၂၀၂၀ ခုနှစ်ကျရင် တိုင်းရင်းသားလူမျိုးများ စဉ်ဆက်မပြတ် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးဖိုရမ်ကို နိုင်ငံတော်အဆင့် ကျင်းပနိုင်ဖို့ မြန်မာနိုင်ငံ တိုင်းရင်းသားလုပ်ငန်းရှင်များအသင်းနဲ့ ပူးတွဲအကောင်အထည်ဖေါ်နေတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
..................
[Unicode Version]
တိုငျးရငျးသားအခှင့ျအရေးတှေ အပွည့ျအဝ မရသေးလို့ ပွညျတှငျးစဈမီးတှေ တောကျနသေေးတဲ့ မွနျမာနိုငျငံမှာ NLD အစိုးရလကျထကျ တိုငျးရငျးသားရေးရာ ဝနျကွီးဌာနကို ဖှဲ့စညျးတညျထောငျလာခဲ့ပမေယ့ျ၊ အဲဒီဝနျကွီးဌာနအနနေဲ့ တိုငျးရငျးသားအရေးကိစ်စတှကေို ထိရောကျစှာ ကိုငျတှယျဖွရှေငျးနတောမြိုး မတှေ့ရသေးဘူးလို့ နိုငျငံရေးမှာ ထဲထဲဝငျဝငျ ပါဝငျနသေူတှနေဲ့ အကဲခပျတှကေ သုံးသပျကွပါတယျ။ ၃ နှဈကြောျ သကျတမျး ရှိလာပွီဖွဈတဲ့ တိုငျးရငျးသားရေးရာဝနျကွီးဌာနရဲ့ လုပျဆောငျခကြျအပေါျမှာလညျး မေးခှနျးထုတျလာကွပါတယျ။ ဒီအကွောငျး ကိုဉာဏျဝငျးအောငျက ဆကျသှယျမေးမွနျး တငျပွထားပါတယျ။
လှတျလပျရေးရပွီးနောကျပိုငျး မွနျမာနိုငျငံမှာ အနှဈ ၇၀ နီးပါး အခုခြိနျထိအောငျမွငျစှာ ကိုငျတှယျဖွရှေငျးနိုငျခွငျး မရှိသေးတဲ့ပွူနာကတော့ တိုငျးရငျးသားလူမြိုးစုတှရေဲ့ ကိုယျပိုငျပွဌာနျးခှင့ျနဲ့ တနျးတူညီမြှမှု အခှင့ျအရေး ပွူနာတှပေဲ ဖွဈပါတယျ။ ဒါကိုသိတဲ့ NLD ပါတီက ရှေးကောကျပှဲ မဲဆှယျစညျးရုံးခြိနျမှာ တိုငျးရငျးသားအခှင့ျအရေးနဲ့ သကျဆိုငျတဲ့ ပွညျတှငျးငွိမျးခမြျးရေးကို ဦးစားပေးလုပျမယျလို့ ကွညောခဲ့တဲ့အတိုငျး အစိုးရ တကျလာခါစ ဝနျကွီးဌာနတှေ ပွနျလညျဖှဲ့စညျးခြိနျမှာ တိုငျးရငျးသားရေးရာဝနျကွီးဌာနကို စတငျဖှဲ့စညျးခဲ့ပွီး မှနျတိုငျးရငျးသားခေါငျးဆောငျ တဦးဖွဈတဲ့ နိုငျသကျလှငျကို ဝနျကွီးအဖွဈ တာဝနျပေးအပျခဲ့တာပါ။
တိုငျးရငျးသားတှလေိုအပျနတေဲ့ အရေးကိစ်စကိုလုပျဆောငျဖို့ တိုငျးရငျးသားရေးရာဝနျကွီးဌာနကို ဖှဲ့စညျးခဲ့ခွငျးမြိုး ဖွဈတယျလို့ သူနားလညျ ကွောငျး NLD ပါတီပွောခှင့ျရပုဂ်ဂိုလျ ဒေါကျတာမြိုးညှန့ျက ရှငျးပွပါတယျ။
“ ကနြောျတို့ သဘောပေါကျတာကတော့ တိုငျးရငျးသားရေးရာ ဝနျကွီးက တိုငျးရငျးသားတှနေဲ့ ပတျသကျတဲ့ အရေးတှအေားလုံးကိုဆောငျရှကျဖို့ပါ။ ဒီအထဲမှာ ဘာသာစကား ၊ ယဉျကြေးမူ ၊ နောကျတခါ တိုငျးရငျးသားအခငြျးခငြျး အပွနျအလှနျနားလညျမှု ရရှိဖို့ ဒါကနပွေီးတော့ ပွညျတှငျးငွိမျးခမြျးရေး ၊တိုငျးရငျးသားလကျနကျကိုငျတှေ ဒါတှအေထိ ပါသှားမှာပါ။”
မွနျမာ့သမိုငျးမှာ ဘယျတုနျးကမှ မရှိခဲ့ဖူးတဲ့ ဒီဝနျကွီးဌာနအနနေဲ့ အခကျအခဲတှေ ရှိနိုငျတာမှနျပမေဲ့ တိုငျးရငျးသားအရေးအတှကျ ဝနျကွီး နိုငျသကျလှငျရဲ့ စိတျကူးစိတျသနျးတှအေပေါျမှာ မူတညျလိမ့ျမယျလို့ သုံးသပျသူက သတငျးစာဆရာ ဦးစညျသူအောငျမွင့ျ ဖွဈပါတယျ။
“တိုငျးရငျးသားရေးရာ ဝနျကွီးဌာနဆိုကတညျးကိုက တိုငျးရငျးသားအရေးတှကေိုပဲ ဦးစားပေးမယျဆိုပွီးမှ သူတို့ ရညျရှယျခဲ့ပုံရတယျ။ လောလောဆညျအစိုးရ သကျတမျးတောျတောျကွာလာတဲ့အခြိနျအထိ သူတို့ ဒါက အသကျဝငျနတောကတော့ မတှေ့ရဘူး။ ဒီတိုငျးပွညျမှာ တိုငျးရငျးသားအရေးကိစ်စလုပျရမှာကတော့ အမြားကွီးပဲ ။ ဒါပမေယ့ျ ဝနျကွီးနဲ့ ပဲ သကျဆိုငျတယျ။ ဝနျကွီးက ဒါကို ဘယျလောကျအထိ လုပျမလဲဆိုတာဆိုတယျ။ ဝနျကွီးကလညျး အသဈဖွဈတယျ နောကျတခါ ဘယျတုနျးကမှလညျး ဝနျကွီးမလုပျခဲ့ဘူးတဲ့အခါကတြော့ ဝနျကွီးဌာနကွီးတခုလုံး တညျဆောကျဖို့ဆိုတော့ သူလညျး မလုပျတတျဘူးနဲ့ တူပါတယျ ကွည့ျရတာ။”
တိုငျးရငျးသားရေးရာဝနျကွီးဌာန စဖှဲ့ကတညျးက အားကောငျးမောငျးသနျ မရှိခဲ့ပမေဲ့ အခုအခြိနျမှာတိုးတကျမှုတခြို့ မွငျရတယျလို့၊ အပဈရပျ တိုငျးရငျးသားလကျနကျကိုငျအရေးမှာ ထဲထဲဝငျဝငျလုပျဆောငျနသေူ ပအို့ဝျအမြိုးသား လှတျမွောကျရေးအဖှဲ့ခေါငျးဆောငျ ဗိုလျမှူးကွီး ခှနျဥက်ကာက ပွောပါတယျ။
“ အထူးသဖွင့ျတော့ စဖှဲ့တုနျးကတော့ အားကောငျးမောငျးသနျနဲ့ မလာဘူး။ ဖှဲ့စညျးပုံ မပွည့ျတာတို့ structure မကောငျးတာတို့။ အခု တောျတောျလေးတော့ ပုံစံ ကလြာပွီ။ ပွညျနယျတှမှောလညျး ဝနျကွီးဌာန အခှဲတှပေေါျလာပွီ ။ သို့သောျလညျး ဝနျကွီးဌာန ကိုငျစှဲရမယ့ျ ပွဌာနျး ဥပဒကေတော့ တိုငျးရငျးသား အခှင့ျအရေး ကာကှယျတဲ့ ဥပဒေ တခုပဲ ရှိတယျ။ ကနြျတာကတော့ နိုငျငံရေးအခှင့ျအရေးလို ၊ နယျမွအေခှင့ျအရေးလို ကိစ်စတှမှောကတော့ ဆှေးနှေးနိုငျမယ့ျအခွအေနကေတော့ မတှေ့ရသေးဘူး။ ဖွဈစခေငြျတာကတော့ တိုငျးရငျးသားတှရေဲ့အခှင့ျအရေး၊ နိုငျငံရေး ဖှံ့ဖွိုးတိုးတကျဖို့အတှကျ ပိုပွီးတော့ အရှိနျအဟုနျနဲ့ ကွိုးစားပေးသင့ျတာပေါ့။”
ဒီဝနျကွီးဌာနဟာ တကယျတော့ မလိုအပျဘူးလို့ စဖှဲ့စညျးခဲ့ခြိနျတုနျးက ဝါရင့ျ တိုငျးရငျးသားခေါငျးဆောငျကွီးတှရေဲ့ အစညျးအဝေးတခုမှာ မှတျခကြျပေးပွောဆိုသံတှေ ထှကျပေါျဖူးပါတယျ။ ဒါပမေဲ့ မွနျမာပွညျရဲ့သမိုငျးလိုအပျခကြျအရ ဒီဝနျကွီးဌာန ရှိသင့ျတာမှနျပမေဲ့ လှုပျရှားမှု အားနညျးနတေဲ့ ဝနျကွီးဌာနမဖွဈသင့ျဘူးလို့ မွနျမာ့နိုငျငံရေး ဝဖေနျသုံးသပျသူ ဦးသနျးစိုးနိုငျက ထောကျပွပါတယျ။
“တိုငျးရငျးသားရေးရာဝနျကွီးဆိုတာက တကယျကတော့ တိုငျးရငျးသားအရေးနဲ့ ပတျသကျတဲ့ ကိစ်စတှလှေုပျရားမူတှမှော တောျတောျလေး ပေါျပေါျလှငျလှငျ ရှိရမှာပေါ့ဗြာ။ အဲဒီလှုပျရှားမှုအတှငျးမှာလညျး ဦးနိုငျသကျလှငျကို ကနြောျ သိပျမတှေ့ရဘူး။ တိုငျးရငျးသားရေးရာ ဝနျကွီးဌာန ရှိတော့ ရှိသင့ျတယျ မွနျမာပွညျရဲ့အနအေထားအရ ။ ဒါပမေယ့ျ ခကျတာက တိုငျးရငျးသားရေးရာတှမှော ဒီဝနျကွီးဌာနရဲ့ ပါဝငျမှုအခနျးကဏ်ဍနဲ့ ပတျသကျပွီးတော့ ကနြောျတို့ မတှေ့ရ၊ မမွငျရ၊ မကွားရတဲ့အတှကျတော့ ကနြောျတို့အနနေဲ့ အားရကြနေပျစရာမရှိဘူးလို့ ကနြောျပွောခငြျတာပါ။”
ဝနျကွီးဌာန အသဈတခုဖွဈနတေဲ့အတှကျ ဝနျကွီး နိုငျသကျလှငျအနနေဲ့ ရှုပျထှေးလှနျးတဲ့ပွူနာတှေ ကိုငျတှယျဖွရှေငျးဖို့ ယုံကွညျမှု အားနညျးနပေုံရတယျလို့ NLD ပွောခှင့ျရ ဒေါကျတာမြိုးညှန့ျက သုံးသပျပါတယျ။
“တိုငျးရငျးသားရေးရာ ဝနျကွီးဌာနက သူ့လုပျငနျးတှကေ ဌာနအသဈဖွဈတဲ့အခါမှာ သူ့လုပျဆောငျခကြျတှကေ မပီပွငျဘူးဖွဈနတေယျလို့ မွငျပါတယျ။ သူ့ရဲ့လုပျပိုငျခှင့ျတှကေို သူ့ကိုယျတိုငျက ယုံကွညျစိတျခမြှု မရှိလို့ ဖွဈပါလိမ့ျမယျ။ နောကျတခုက သူလုပျဆိုငျရမယ့ျ တိုငျးရငျးသားရေးရာက တနညျးအားဖွင့ျ ငွိမျးခမြျးရေး ၊ လုံခွုံရေး ကိစ်စတှနေဲ့ ဆကျနှယျနပေါတယျ။ အဲဒီအခါမှာ လုပျဆောငျရမယ့ျ လုပျငနျးတှကေို တိတိကကြြ ဆုံးဖွတျဖို့အတှကျ သူ့မှာ အခကျအခဲရှိနတောလို့ ကနြောျမွငျပါတယျခငျဗြ။”
ဝနျကွီး နိုငျသကျလှငျကို VOA ကဆကျသှယျဖို့ ကွိုးစားခဲ့ပမေယ့ျ အဆကျသှယျ မရခဲ့ပါဘူး။
NLD အစိုးရတကျလာခါစ ၂၀၁၆ မတျလထဲ ဝနျကွီးဌာနတှကေို ဖှဲ့စညျးကွညောတဲ့အခါ တိုငျးရငျးသားရေးရာ ဝနျကွီးဌာနကိုဖှဲ့စညျးခဲ့ပွီး ဝနျကွီးအဖွဈ နိုငျသကျလှငျကို ခန့ျအပျတာဝနျပေးခဲ့တာဖွဈပါတယျ။ အခုခြိနျထိတော့ NLD အစိုးရလကျအောကျ ဝနျကွီးဌာန(၂၄)ခု ရှိပါတယျ။ တိုငျးရငျးသားရေးရာ ဝနျကွီးဌာနအနနေဲ့ ၂၀၂၀ ခုနှဈကရြငျ တိုငျးရငျးသားလူမြိုးမြား စဉျဆကျမပွတျ ဖှံ့ဖွိုးတိုးတကျရေးဖိုရမျကို နိုငျငံတောျအဆင့ျ ကငြျးပနိုငျဖို့ မွနျမာနိုငျငံ တိုငျးရငျးသားလုပျငနျးရှငျမြားအသငျးနဲ့ ပူးတှဲအကောငျအထညျဖေါျနတေယျလို့ ဆိုပါတယျ။
