ရိုဟင်ဂျာဒုက္ခသည်တွေ မြန်မာနိုင်ငံမှာ အတူယှဉ်တွဲနေထိုင်နိုင်အောင် လုပ်ပေးဖို့ဆန္ဒ မြန်မာအစိုးရမှာရှိကြောင်း ပြသဖို့ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် ဝန်ကြီးချုပ် Sheikh Hasina က ပန်ကြားလိုက်ပါတယ်။ ရိုဟင်ဂျာပြဿနာကို ငြိမ်းချမ်းစွာနဲ့ ရေရှည်အတွက် ဖြေရှင်းဖို့ အချက် ၄ ချက်ကိုလည်း ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် ဝန်ကြီးချုပ်က သောကြာနေ့ ကုလသမဂ္ဂအထွေထွေညီလာခံ မှာ တင်ပြခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီညီလာခံမှာပဲ တရုတ်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး Wang Yi ကတော့ ရိုဟင်ဂျာတွေ ဌာနေပြန်ရေး အတွက် လက်တွေ့ကျတဲ့ အကူညီတွေ ပေးကြဖို့ ပြောကြားခဲ့တာပါ။
အပြည့်အစုံကို ဒေါ်ခင်မျိုးသက်က ပြောပြပေးမှာပါ။
နယူးရောက်မှာ ကျင်းပနေတဲ့ ၇၄ ကြိမ်မြောက် ကုလသမဂ္ဂအထွေထွေညီလာခံ မှာ စက်တင်ဘာလ ၂၇ ရက် သောကြာနေ့က ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် ဝန်ကြီးချုပ် Sheikh Hasina က ရိုဟင်ဂျာတွေ ဌာနေပြန်ပို့ရေးနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ရေရှည်အတွက် ဖြေရှင်းဖို့ အချက် ၄ ချက်ပါတဲ့ အဆိုပြုချက်ကို တင်ပြခဲ့ပါတယ်။
“အရင်တုန်းက တင်ပြခဲ့သလိုပဲ ဒီကနေ့ ကျမထပ်ပြီး တင်ပြချင်ပါတယ်။ ပထမအချက် အနေနဲ့ ရိုဟင်ဂျာတွေ မြန်မာအသိုင်းဝိုင်းနဲ့ ရေရှည် အတူယှဉ်တွဲ နေထိုင်နိုင်ရေးအတွက် နိုင်ငံရေးအရ ဆန္ဒရှိကြောင်း မြန်မာဘက်က ရှင်းရှင်းလင်းလင်း ပြသပြီး ခိုင်ခိုင်မာမာ လုပ်ပြဖို့ပါ။ ဒုတိယအချက်ကတော့ ရိုဟင်ဂျာတွေကြား ယုံကြည်မှုတည်ဆောက်ပေးဖို့အတွက် ခွဲခြားဆက်ဆံမှုမလုပ်ပဲ ခွဲခြားတဲ့ ဥပဒေတွေဖျက်သိမ်းဖို့နဲ့ ရခိုင်မြောက်ပိုင်းကို ရိုဟင်ဂျာကိုယ်စားလှယ်တွေ သွားရောက်ကြည့်ခွင့်ပေးဖို့ ဖြစ်ပါတယ်။ တတိယ အချက်အနေနဲ့ကတော့ ရိုဟင်ဂျာတွေရဲ့ လုံခြုံစိတ်ချရရေးကို အာမခံဖို့၊ ရခိုင်ပြည်နယ်ထဲက နိုင်ငံတကာ အဖွဲ့တွေ အရပ်ဖက်စောင့်ကြည့်ရေးတွေ ချထားပေးဖို့ ဖြစ်ပြီး စတုတ္ထအချက်ကတော့ နိုင်ငံတကာအသိုင်းဝိုင်း အနေနဲ့ ရိုဟင်ဂျာပြဿနာ ရဲ့ အကြောင်းရင်းကို ထုတ်ဖေါ်ပြောဆိုပြီး ကျူးလွန်သူတွေ ပစ်ဒဏ်ခံရစေဖို့ လုပ်ဆောင်ပေးဖို့ပါ”
လို့ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် ဝန်ကြီးချုပ် Sheikh Hasina က စကားစပြန်ကနေ တဆင့် ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
ရိုဟင်ဂျာဒုက္ခသည်တွေဟာ မြန်မာနိုင်ငံမှာ လုံခြုံမှု၊ လွတ်လပ်မှုမရှိတဲ့ အတွက် မပြန်နိုင်ကြတာ ဖြစ်ပြီး ဒါကို နိုင်ငံတကာက နားလည်ဖို့လည်း ပန်ကြားခဲ့ပါတယ်။ ရိုဟင်ဂျာဒုက္ခသည် ပြဿနာဟာ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံကို ဆိုးဆိုးဝါးဝါး သက်ရောက်မှု ရှိနေတဲ့အတွက် ဒီပြဿနာကို နိုင်ငံတကာက ဝိုင်းဝန်းဖြေရှင်းပေးဖို့လည်း ဝန်ကြီးချုပ်က ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
၇၂ ကြိမ်မြောက် ကုလအထွေထွေညီလာခံတုန်းကတော့ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် ဝန်ကြီးချုပ်က အချက် ၅ ချက်ပါ အဆိုပြုချက်ကို တင်သွင်းခဲ့တာ ဖြစ်ပြီး အဲဒီထဲမှာ ရခိုင်အရေး အဖြေရှာတဲ့ ကိုဖီအာနန်ကော်မရှင်ရဲ့ အကြံပြုချက်တွေကို အပြည့်အဝ အကောင်ထည်ဖေါ်ပေးဖို့အပြင် ရခိုင်ပြည်နယ်ထဲမှာ ကုလသမဂ္ဂနဲ့ တွဲပြီး အရပ်ဖက်က စောင့်ကြည့်နိုင်တဲ့ ဘေးကင်းတဲ့ ဇုံတခု ဖန်တီးပေးဖို့ ပန်ကြားခဲ့တာပါ။ ဒါ့အပြင် ရခိုင်ပြည်နယ်တွင်း အကြမ်းဖက်မှုတွေ ရပ်ဆိုင်းဖို့၊ ကုလသမဂ္ဂအတွင်းရေးမှူးချုပ်က မြန်မာနိုင်ငံထဲကို အချက်လက်ရှာ အဖွဲ့ ချက်ချင်း စေလွှတ်ဖို့နဲ့ ရိုဟင်ဂျာတွေ နေရပ်ပြန်ရေးလုပ်ဆောင်ဖို့ ပါဝင်ပါတယ်။
၇၄ ကြိမ်မြောက် ကုလသမဂ္ဂ အထွေထွေညီလာခံမှာပဲ သောကြာနေ့က မိန့်ခွန်းပြောကြားတဲ့ မလေးရှားဝန်ကြီးချုပ် မဟာသီယာ မိုဟာမက် ကတော့ ကမ္ဘာတလွှားပြဿနာတွေထဲမှာ အိုးအိမ်ပြောင်းရွှေ့အခြေချသူတွေရဲ့ အခြေနေဟာ သိပ်ကို ဆိုးဝါးနေကြောင်းနဲ့ ဒီအထဲမှာ ရိုဟင်ဂျာတွေရဲ့ အခြေနေက အဆိုးဆုံးဖြစ်ပြီး ကုလသမဂ္ဂက အရေးယူဆောင်ရွက်ဖို့ ပျက်ကွက်နေတယ်လို့ ဝေဖန်ခဲ့ပါတယ်။
“သဘာပတိကြီး ခင်ဗျား ဒီကိစ္စနဲ့ ပတ်သက်ပြီး မြန်မာနိုင်ငံက ရိုဟင်ဂျာတွေကို ဥပမာပေး ပြောပြချင်ပါတယ်။ အနောက်နိုင်ငံတွေရဲ့ ကိုလိုနီဖြစ်ခဲ့တဲ့နိုင်ငံ အများအပြားဟာ လွတ်လပ်ရေး ရသွားတဲ့အခါ သူတို့နိုင်ငံသား မဟုတ်သူတွေကို မောင်းထုတ်ကြပါတယ်။ ဒီအထဲမှာ မြန်မာနိုင်ငံလောက် ဆိုးတဲ့နိုင်ငံမရှိပါဘူး” လို့ မလေးရှားဝန်ကြီးချုပ်က ပြောသွားတာပါ။
ဒီလိုရက်စက်မှုတွေကြောင့် သူတို့ဟာ ဌာနေကို ခုထိ မပြန်ရဲပဲဖြစ်နေကြကြောင်းနဲ့ ဒီလို အဖြစ်ဆိုးတွေကို ဟန့်တားပေးမယ့် အကူအညီ ကင်းမဲ့နေတာဟာ ကုလသမဂ္ဂရဲ့ စွမ်းအားနဲ့ လုပ်ဆောင်နိုင်မှုကို လျော့ပါးစေတယ် လို့လည်းဝေဖန်ခဲ့ပါတယ်။
သောကြာနေ့ ကုလသမဂ္ဂ အထွေထွေညီလာခံမှာပဲ မိန့်ခွန်းပြောကြားခဲ့တဲ့ တရုတ်နိုင်ငံတော် ကောင်စီဝင်ဖြစ်တဲ့ တရုတ်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး Wang Yi ကတော့ ရိုဟင်ဂျာတွေ ဌာနေပြန်ရေးအတွက် လက်တွေ့ကျတဲ့ အကူညီတွေ ပေးကြဖို့ တောင်းဆိုခဲ့ပါတယ်။
“အိုးအိမ်ပြောင်းရွှေ့နေထိုင်ကြသူတွေ ဌာနေပြန်ရေးနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နဲ့ မြန်မာတို့ကြား လုပ်ဆောင်နေမှုမှာ တရုတ်ရဲ့ ကြားဝင်ဆောင်ရွက်ပေးခဲ့မှုကြောင့် အခု ၂ နိုင်ငံကြား ဘုံသဘောတူညီမှု အသစ်တွေ ရခဲ့ပါတယ်။ ဒီကိစ္စအောင်မြင်အောင် လုပ်ဆောင်ရေးဟာ သိပ်တော့ မလွယ်လှပါဘူး။ ဒါပေမယ့် ပြဿနာအတွက် အဖြေမရဘူးဆိုပြီး ဘာမှမလုပ်ပဲ စောင့်နေမယ် ဆိုရင် လူသားချင်းစာနာမှု အခြေနေတွေက ပိုဆိုးလာမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ရခိုင်အရေးနဲ့ ပတ်သက်ပြီး နောက်ဆုံး အဖြေရှာနိုင်ဖို့ လက်တွေ့ကျကျ လုပ်ဆောင်မှသာ ဌာနေပြန်ပို့ရေးအတွက် အခြေနေတွေဖြစ်လာမှာပါ။ ဒါကြောင့် ကုလသမဂ္ဂ အဖွဲ့အစည်းတွေ အပါအဝင် သက်ဆိုင်ရာ အဖွဲ့အသီးသီးက ဒီလုပ်ငန်းစဉ် နောက်မပြန်ပဲ ရှေ့ဆက်သွားနိုင်အောင် ပါဝင်ကူညီရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။”လို့ စကားပြန်အမျိုးသမီး ကနေ တဆင့်ပြောပြခဲ့တာပါ။
ရိုဟင်ဂျာဆိုတဲ့ အသုံးအနှုန်းကို လက်မခံတဲ့ မြန်မာအစိုးရကတော့ ဒီဒုက္ခသည်တွေကို ပြန်လက်ခံမယ်လို့ ပြောကြားထားသလို ဘင်္ဂလာဒေ့ရှ် နိုင်ငံနဲ့ရော ကုလသမဂ္ဂ အဖွဲ့အစည်းတွေနဲ့ပါ လက်တွဲ ဆောင်ရွက်နေတာ ဖြစ်ပါတယ်။
..................
{Unicode}
ရိုဟငျဂြာဒုက်ခသညျအရေး အိမျနီးခငြျးတှေ ကုလမှာဆှေးနှေး
ရိုဟငျဂြာဒုက်ခသညျတှေ မွနျမာနိုငျငံမှာ အတူယှဉျတှဲနထေိုငျနိုငျအောငျ လုပျပေးဖို့ဆန်ဒ မွနျမာအစိုးရမှာရှိကွောငျး ပွသဖို့ ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှ ဝနျကွီးခြုပျ Sheikh Hasina က ပနျကွားလိုကျပါတယျ။ ရိုဟငျဂြာပွူနာကို ငွိမျးခမြျးစှာနဲ့ ရရှေညျအတှကျ ဖွရှေငျးဖို့ အခကြျ ၄ ခကြျကိုလညျး ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှ ဝနျကွီးခြုပျက သောကွာနေ့ ကုလသမဂ်ဂအထှထှေညေီလာခံ မှာ တငျပွခဲ့ပါတယျ။ အဲဒီညီလာခံမှာပဲ တရုတျနိုငျငံခွားရေးဝနျကွီး Wang Yi ကတော့ ရိုဟငျဂြာတှေ ဌာနပွေနျရေး အတှကျ လကျတှေ့ကတြဲ့ အကူညီတှေ ပေးကွဖို့ ပွောကွားခဲ့တာပါ။
အပွည့ျအစုံကို ဒေါျခငျမြိုးသကျက ပွောပွပေးမှာပါ။
နယူးရောကျမှာ ကငြျးပနတေဲ့ ၇၄ ကွိမျမွောကျ ကုလသမဂ်ဂအထှထှေညေီလာခံ မှာ စကျတငျဘာလ ၂၇ ရကျ သောကွာနေ့က ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှ ဝနျကွီးခြုပျ Sheikh Hasina က ရိုဟငျဂြာတှေ ဌာနပွေနျပို့ရေးနဲ့ ပတျသကျပွီး ရရှေညျအတှကျ ဖွရှေငျးဖို့ အခကြျ ၄ ခကြျပါတဲ့ အဆိုပွုခကြျကို တငျပွခဲ့ပါတယျ။
“အရငျတုနျးက တငျပွခဲ့သလိုပဲ ဒီကနေ့ ကမြထပျပွီး တငျပွခငြျပါတယျ။ ပထမအခကြျ အနနေဲ့ ရိုဟငျဂြာတှေ မွနျမာအသိုငျးဝိုငျးနဲ့ ရရှေညျ အတူယှဉျတှဲ နထေိုငျနိုငျရေးအတှကျ နိုငျငံရေးအရ ဆန်ဒရှိကွောငျး မွနျမာဘကျက ရှငျးရှငျးလငျးလငျး ပွသပွီး ခိုငျခိုငျမာမာ လုပျပွဖို့ပါ။ ဒုတိယအခကြျကတော့ ရိုဟငျဂြာတှကွေား ယုံကွညျမှုတညျဆောကျပေးဖို့အတှကျ ခှဲခွားဆကျဆံမှုမလုပျပဲ ခှဲခွားတဲ့ ဥပဒတှေဖေကြျသိမျးဖို့နဲ့ ရခိုငျမွောကျပိုငျးကို ရိုဟငျဂြာကိုယျစားလှယျတှေ သှားရောကျကွည့ျခှင့ျပေးဖို့ ဖွဈပါတယျ။ တတိယ အခကြျအနနေဲ့ကတော့ ရိုဟငျဂြာတှရေဲ့ လုံခွုံစိတျခရြရေးကို အာမခံဖို့၊ ရခိုငျပွညျနယျထဲက နိုငျငံတကာ အဖှဲ့တှေ အရပျဖကျစောင့ျကွည့ျရေးတှေ ခထြားပေးဖို့ ဖွဈပွီး စတုတ်ထအခကြျကတော့ နိုငျငံတကာအသိုငျးဝိုငျး အနနေဲ့ ရိုဟငျဂြာပွူနာ ရဲ့ အကွောငျးရငျးကို ထုတျဖေါျပွောဆိုပွီး ကြူးလှနျသူတှေ ပဈဒဏျခံရစဖေို့ လုပျဆောငျပေးဖို့ပါ”
လို့ ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှ ဝနျကွီးခြုပျ Sheikh Hasina က စကားစပွနျကနေ တဆင့ျ ပွောကွားခဲ့ပါတယျ။
ရိုဟငျဂြာဒုက်ခသညျတှဟော မွနျမာနိုငျငံမှာ လုံခွုံမှု၊ လှတျလပျမှုမရှိတဲ့ အတှကျ မပွနျနိုငျကွတာ ဖွဈပွီး ဒါကို နိုငျငံတကာက နားလညျဖို့လညျး ပနျကွားခဲ့ပါတယျ။ ရိုဟငျဂြာဒုက်ခသညျ ပွူနာဟာ ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှနိုငျငံကို ဆိုးဆိုးဝါးဝါး သကျရောကျမှု ရှိနတေဲ့အတှကျ ဒီပွူနာကို နိုငျငံတကာက ဝိုငျးဝနျးဖွရှေငျးပေးဖို့လညျး ဝနျကွီးခြုပျက ပွောကွားခဲ့ပါတယျ။
၇၂ ကွိမျမွောကျ ကုလအထှထှေညေီလာခံတုနျးကတော့ ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှ ဝနျကွီးခြုပျက အခကြျ ၅ ခကြျပါ အဆိုပွုခကြျကို တငျသှငျးခဲ့တာ ဖွဈပွီး အဲဒီထဲမှာ ရခိုငျအရေး အဖွရှောတဲ့ ကိုဖီအာနနျကောျမရှငျရဲ့ အကွံပွုခကြျတှကေို အပွည့ျအဝ အကောငျထညျဖေါျပေးဖို့အပွငျ ရခိုငျပွညျနယျထဲမှာ ကုလသမဂ်ဂနဲ့ တှဲပွီး အရပျဖကျက စောင့ျကွည့ျနိုငျတဲ့ ဘေးကငျးတဲ့ ဇုံတခု ဖနျတီးပေးဖို့ ပနျကွားခဲ့တာပါ။ ဒါ့အပွငျ ရခိုငျပွညျနယျတှငျး အကွမျးဖကျမှုတှေ ရပျဆိုငျးဖို့၊ ကုလသမဂ်ဂအတှငျးရေးမှူးခြုပျက မွနျမာနိုငျငံထဲကို အခကြျလကျရှာ အဖှဲ့ ခကြျခငြျး စလှေှတျဖို့နဲ့ ရိုဟငျဂြာတှေ နရေပျပွနျရေးလုပျဆောငျဖို့ ပါဝငျပါတယျ။
၇၄ ကွိမျမွောကျ ကုလသမဂ်ဂ အထှထှေညေီလာခံမှာပဲ သောကွာနေ့က မိန့ျခှနျးပွောကွားတဲ့ မလေးရှားဝနျကွီးခြုပျ မဟာသီယာ မိုဟာမကျ ကတော့ ကမ်ဘာတလှှားပွူနာတှထေဲမှာ အိုးအိမျပွောငျးရှှေ့အခွခေသြူတှရေဲ့ အခွနေဟော သိပျကို ဆိုးဝါးနကွေောငျးနဲ့ ဒီအထဲမှာ ရိုဟငျဂြာတှရေဲ့ အခွနေကေ အဆိုးဆုံးဖွဈပွီး ကုလသမဂ်ဂက အရေးယူဆောငျရှကျဖို့ ပကြျကှကျနတေယျလို့ ဝဖေနျခဲ့ပါတယျ။
“သဘာပတိကွီး ခငျဗြား ဒီကိစ်စနဲ့ ပတျသကျပွီး မွနျမာနိုငျငံက ရိုဟငျဂြာတှကေို ဥပမာပေး ပွောပွခငြျပါတယျ။ အနောကျနိုငျငံတှရေဲ့ ကိုလိုနီဖွဈခဲ့တဲ့နိုငျငံ အမြားအပွားဟာ လှတျလပျရေး ရသှားတဲ့အခါ သူတို့နိုငျငံသား မဟုတျသူတှကေို မောငျးထုတျကွပါတယျ။ ဒီအထဲမှာ မွနျမာနိုငျငံလောကျ ဆိုးတဲ့နိုငျငံမရှိပါဘူး” လို့ မလေးရှားဝနျကွီးခြုပျက ပွောသှားတာပါ။
ဒီလိုရကျစကျမှုတှကွေောင့ျ သူတို့ဟာ ဌာနကေို ခုထိ မပွနျရဲပဲဖွဈနကွေကွောငျးနဲ့ ဒီလို အဖွဈဆိုးတှကေို ဟန့ျတားပေးမယ့ျ အကူအညီ ကငျးမဲ့နတောဟာ ကုလသမဂ်ဂရဲ့ စှမျးအားနဲ့ လုပျဆောငျနိုငျမှုကို လြော့ပါးစတေယျ လို့လညျးဝဖေနျခဲ့ပါတယျ။
သောကွာနေ့ ကုလသမဂ်ဂ အထှထှေညေီလာခံမှာပဲ မိန့ျခှနျးပွောကွားခဲ့တဲ့ တရုတျနိုငျငံတောျ ကောငျစီဝငျဖွဈတဲ့ တရုတျနိုငျငံခွားရေးဝနျကွီး Wang Yi ကတော့ ရိုဟငျဂြာတှေ ဌာနပွေနျရေးအတှကျ လကျတှေ့ကတြဲ့ အကူညီတှေ ပေးကွဖို့ တောငျးဆိုခဲ့ပါတယျ။
“အိုးအိမျပွောငျးရှှေ့နထေိုငျကွသူတှေ ဌာနပွေနျရေးနဲ့ ပတျသကျပွီး ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှနဲ့ မွနျမာတို့ကွား လုပျဆောငျနမှေုမှာ တရုတျရဲ့ ကွားဝငျဆောငျရှကျပေးခဲ့မှုကွောင့ျ အခု ၂ နိုငျငံကွား ဘုံသဘောတူညီမှု အသဈတှေ ရခဲ့ပါတယျ။ ဒီကိစ်စအောငျမွငျအောငျ လုပျဆောငျရေးဟာ သိပျတော့ မလှယျလှပါဘူး။ ဒါပမေယ့ျ ပွူနာအတှကျ အဖွမေရဘူးဆိုပွီး ဘာမှမလုပျပဲ စောင့ျနမေယျ ဆိုရငျ လူသားခငြျးစာနာမှု အခွနေတှေကေ ပိုဆိုးလာမှာ ဖွဈပါတယျ။ ရခိုငျအရေးနဲ့ ပတျသကျပွီး နောကျဆုံး အဖွရှောနိုငျဖို့ လကျတှေ့ကကြြ လုပျဆောငျမှသာ ဌာနပွေနျပို့ရေးအတှကျ အခွနေတှေဖွေဈလာမှာပါ။ ဒါကွောင့ျ ကုလသမဂ်ဂ အဖှဲ့အစညျးတှေ အပါအဝငျ သကျဆိုငျရာ အဖှဲ့အသီးသီးက ဒီလုပျငနျးစဉျ နောကျမပွနျပဲ ရှေ့ဆကျသှားနိုငျအောငျ ပါဝငျကူညီရမှာ ဖွဈပါတယျ။”လို့ စကားပွနျအမြိုးသမီး ကနေ တဆင့ျပွောပွခဲ့တာပါ။
ရိုဟငျဂြာဆိုတဲ့ အသုံးအနှုနျးကို လကျမခံတဲ့ မွနျမာအစိုးရကတော့ ဒီဒုက်ခသညျတှကေို ပွနျလကျခံမယျလို့ ပွောကွားထားသလို ဘငျ်ဂလာဒေ့ရျှ နိုငျငံနဲ့ရော ကုလသမဂ်ဂ အဖှဲ့အစညျးတှနေဲ့ပါ လကျတှဲ ဆောငျရှကျနတော ဖွဈပါတယျ။
