နမိုးနီးယားကူးစက်ပိုး မြန်မာကြိုတင် ကာကွယ်မှုယူ

(Zawgyi / Unicode)

အမျိုးအမည်မသိသေးတဲ့ နမိုးနီးယား အဆုတ်ရောင် ရောဂါတမျိုးကို မကြာသေးခင်က တရုတ်နိုင်ငံမှာ စတင်တွေ့ရှိ ခဲ့တဲ့နောက် မြန်မာနိုင်ငံမှာ ကြိုတင်ကာကွယ်ရေး တွေ လုပ်ဆောင်နေတယ်လို့ ဗဟိုကူးစက်ရောဂါ တိုက်ဖျက်ရေးဌာနခွဲက တာဝန်ရှိသူ တွေက ပြောပါတယ်။

အခုထိတော့ မြန်မာနိုင်ငံမှာ သံသယဖြစ်ဖွယ် လူနာ မတွေ့ရသေးဘူးလို့လည်း ပြောပါတယ်။ ဒီအကြောင်းအပြည့်အစုံကို ဗွီအိုအေသတင်းထောက် စုစုကမေးမြန်းပေးပို့ထားပါတယ်။

ဒီဇင်ဘာလ ၃၁ရက်နေ့က တရုတ်နိုင်ငံ၊ ဝူဟန်မြို့မှာ နမိုးနီးယား အဆုတ်ရောင် ရောဂါတမျိုး ဖြစ်ပွားနေတာ တွေ့ရကြောင်းနဲ့ အခုလ ၅ရက်နေ့အထိတွေ့တဲ့ လူနာ ၅၉ ယောက်မှာ ၇ ယောက်က ရောဂါပြင်းထန်လို့ ကုသမှုခံယူခဲ့ရပေမယ့် လက်ရှိအချိန်မှာ စိတ်ချရတဲ့အနေအထားမှာ ရှိနေတယ် လို့ ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ (WHO) က ပြောပါတယ်။ လူသေဆုံးမှုမရှိသေးတဲ့ ဒီရောဂါဟာ လူအချင်းချင်း ကူးစက်တာမရှိသေးသလို၊ တုပ်ကွေးရောဂါ မဟုတ်ဘူး ဆိုတာ တွေ့ရ ပေမယ့် ရောဂါ အမျိုးအမည် သိရဖို့ကိုတော့ ဆောင်ရွက်နေဆဲ ဖြစ်ကြောင်းလည်း သတင်းထုတ်ပြန် ခဲ့ပါတယ်။

ဒီရောဂါနဲ့ပတ်သက်ပြီး မြန်မာနိုင်ငံမှာ ကြိုတင်ကာကွယ်ရေး နည်းလမ်းတွေကို ဆောင်ရွက် ထားရှိပြီး ဖြစ်တယ်လို့ ဗဟိုကူးစက်ရောဂါ တိုက်ဖျက်ရေးဌာနခွဲက ဒုတိယညွှန်ကြားရေးမှူး ဒေါက်တာ ခင်ခင်ကြီးက ပြောပါတယ်။

“ဆေးရုံများမှာ တုပ်ကွေးဆန်တဲ့ရောဂါ လက္ခဏာတွေ ရှိတယ်၊ ပြင်းထန်အဆုတ်ရောင်လူနာတွေ တွေ့လို့ရှိရင် လွန်ခဲ့တဲ့ ၁၄ရက်အတွင်းမှာ တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံ၊ ဝူဟန်မြို့ကို သွားရောက်ခဲ့တဲ့ ရာဇဝင်ရှိလို့ရှိရင် ဒါကို သံသယလူနာအဖြစ်နဲ့ သတ်မှတ်ပြီးတော့ ဓာတ်ခွဲနမူနာရယူပြီး အမျိုးသားကျန်းမာမှု ဓာတ်ခွဲမှုဆိုင်ရာဌာန (NHL) ကိုပို့ရမယ်။ နောက် အဲလိုသံသယ လူနာရှိလို့ရှိရင် သီးခြားထားရှိပြီးတော့ သက်ဆိုင်ရာဆေးရုံတွေမှာဆို သီးခြား ကုသဆောင်ပြင်ဆင် ထားရှိဖို့နဲ့ လိုအပ်တဲ့ဆေးပစ္စည်းများကို ကြိုတင်ပြင်ဆင်ထားရှိဖို့ရယ်။ ကျန်းမာရေး ဝန်ထမ်းများကို ဒီရောဂါဖြစ်စဉ်နဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ မိမိကိုယ်ကူးစက်ခြင်း မရှိစေဖို့ သံသယလူနာတွေကို ကိုင်တွယ်လို့ရှိရင် ရောဂါပိုး မကူးစက်အောင် သတိပြုဆောင်ရွက်ရန်ဆိုပြီးတော့ သူတို့ဆီ အကြောင်းကြားစာတွေတော့ ထုတ်ရှိပြီးဖြစ်ပါတယ်။”

ဒီရောဂါရဲ့ လက္ခဏာအများစုက ကိုယ်ပူပြီး ဖျားတာ၊ အသက်ရှူကြပ်တာနဲ့ အဆုတ်နှစ်ဖက်လုံး ယောင်နေတာ တွေ့ရတတ်ပြီး ရာသီတုပ်ကွေးရောဂါ လက္ခဏာနဲ့ ဆင်တူတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

တရုတ်နိုင်ငံနဲ့ အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံက လေဆိပ်တွေမှာ ရောဂါပိုးသံသယရှိသူတွေကို ရှာဖွေ စစ်ဆေးဖို့ အတွက် အသီးသီးဆောင်ရွက်နေကြပြီး မြန်မာနိုင်ငံက နိုင်ငံတကာလေဆိပ်တွေမှာလည်း စစ်ဆေး ဆောင်ရွက်တဲ့ လုပ်ငန်းစဉ်တွေ စတင်နေပါပြီ။ ရန်ကုန်၊ မန္တလေးနဲ့ နေပြည်တော်လေဆိပ်တွေမှာ ရောက်ရှိလာတဲ့ ခရီးသွားတွေကို အဖျားရှိမရှိ စမ်းသပ် စစ်ဆေးနေပြီး သံသယဖြစ်ဖွယ် လူနာတွေကို သီးသန့်ထားရှိပြီး ကုသနိုင်ဖို့ကိုလည်း ဆောင်ရွက်ထားပြီ လို့လည်း ပြောပါတယ်။

တရုတ်နိုင်ငံမှာ ၂၀၀၂ခုနှစ်တုန်းက SARS လို့ခေါ်တဲ့ ကူးစက်မြန်ပြင်းထန် အဆုတ်ရောင်ရောဂါ ဖြစ်ခဲ့ဖူးပြီး အာရှတိုက်အထိ ပျံ့နှံ့ခဲ့တာကြောင့် တနှစ်အတွင်းမှာ ရောဂါကူးစက်ခံရသူ ရှစ်ထောင်ကျော်ထဲက တထောင် နီးပါးသေဆုံးခဲ့တဲ့ ဖြစ်စဉ်ရှိခဲ့ပါတယ်။

ဒါပေမယ့် အခုဖြစ်ပွားနေတဲ့ ရောဂါနဲ့ပတ်သက်ပြီး မြန်မာနိုင်ငံအနေနဲ့ ကြိုတင်ကာကွယ်ရေး လုပ်ငန်းစဉ်တွေကို ပြင်ဆင်ထားတာကြောင့် ပြည်သူတွေအနေနဲ့ စိုးရိမ်ထိတ်လန့်နေစရာ မလိုကြောင်းလည်း ဒေါက်တာခင်ခင်ကြီးက ပြောပါတယ်။

“ဝူဟန်မှာဖြစ်တဲ့ အမျိုးအမည်မသိ၊ ဓာတ်ခွဲအတည်ပြုနိုင်ခြင်း မရှိသေးတဲ့ နမိုးနီးယားရောဂါက မြန်မာနိုင်ငံမှာတော့ ဖြစ်ပွားခြင်းလည်း မရှိသေးပါဘူး။ သံသယလူနာအနေနဲ့လည်း မရှိသေးပါဘူး။ ဒါကြောင့်မို့ စိုးရိမ်ကြောက်လန့်မှု မဖြစ်နေဘဲနဲ့ ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနရဲ့ အချိန်နဲ့ တပြေးညီ ထုတ်ပြန်ချက်တွေကို နောက်တခုက ဆောင်ရန်ရှောင်ရန်လေးတွေကို လိုက်နာမယ်ဆိုလို့ရှိရင်တော့ စိုးရိမ်စရာမလိုဘူးလို့ ပြောချင်ပါတယ်။”

ဒီရောဂါအမျိုးအစားကို တိတိကျကျသိရဖို့ ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့က ရှာဖွေနေဆဲဖြစ်ပြီး မြန်မာနိုင်ငံ အနေနဲ့လည်း အာဆီယံကျန်းမာရေး ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေးအဖွဲ့တွေနဲ့ ပူတွဲဆာင်ရွက် နေတာကြောင့် ပြည်သူတွေအနေနဲ့ ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနရဲ့ ထုတ်ပြန်ချက်တွေကိုသာ စောင့်ကြည့်လိုက်နာဖို့ကိုလည်း တိုက်တွန်းထားပါတယ်။

နမိုးနီးယားကူးစက်ပိုး မြန်မာကြိုတင် ကာကွယ်မှုယူ

...............

နမိုးနီးယားကူးစကျပိုး မွနျမာကွိုတငျ ကာကှယျမှုယူ

(Unicode)

အမြိုးအမညျမသိသေးတဲ့ နမိုးနီးယား အဆုတျရောငျ ရောဂါတမြိုးကို မကွာသေးခငျက တရုတျနိုငျငံမှာ စတငျတှေ့ရှိ ခဲ့တဲ့နောကျ မွနျမာနိုငျငံမှာ ကွိုတငျကာကှယျရေး တှေ လုပျဆောငျနတေယျလို့ ဗဟိုကူးစကျရောဂါ တိုကျဖကြျရေးဌာနခှဲက တာဝနျရှိသူ တှကေ ပွောပါတယျ။ အခုထိတော့ မွနျမာနိုငျငံမှာ သံသယဖွဈဖှယျလူနာ မတှေ့ရသေးဘူးလို့လညျး ပွောပါတယျ။ ဒီအကွောငျးအပွည့ျအစုံကို ဗှီအိုအသေတငျးထောကျ စုစုကမေးမွနျးပေးပို့ထားပါတယျ။

ဒီဇငျဘာလ ၃၁ရကျနေ့က တရုတျနိုငျငံ၊ ဝူဟနျမွို့မှာ နမိုးနီးယား အဆုတျရောငျ ရောဂါတမြိုး ဖွဈပှားနတော တှေ့ရကွောငျးနဲ့ အခုလ ၅ရကျနေ့အထိတှေ့တဲ့ လူနာ ၅၉ ယောကျမှာ ၇ ယောကျက ရောဂါပွငျးထနျလို့ ကုသမှုခံယူခဲ့ရပမေယ့ျ လကျရှိအခြိနျမှာ စိတျခရြတဲ့အနအေထားမှာ ရှိနတေယျ လို့ ကမ်ဘာ့ကနြျးမာရေးအဖှဲ့ (WHO) က ပွောပါတယျ။ လူသဆေုံးမှုမရှိသေးတဲ့ ဒီရောဂါဟာ လူအခငြျးခငြျး ကူးစကျတာမရှိသေးသလို၊ တုပျကှေးရောဂါ မဟုတျဘူး ဆိုတာ တှေ့ရ ပမေယ့ျ ရောဂါ အမြိုးအမညျ သိရဖို့ကိုတော့ ဆောငျရှကျနဆေဲ ဖွဈကွောငျးလညျး သတငျးထုတျပွနျ ခဲ့ပါတယျ။

ဒီရောဂါနဲ့ပတျသကျပွီး မွနျမာနိုငျငံမှာ ကွိုတငျကာကှယျရေး နညျးလမျးတှကေို ဆောငျရှကျ ထားရှိပွီး ဖွဈတယျလို့ ဗဟိုကူးစကျရောဂါ တိုကျဖကြျရေးဌာနခှဲက ဒုတိယညှှနျကွားရေးမှူး ဒေါကျတာ ခငျခငျကွီးက ပွောပါတယျ။

“ဆေးရုံမြားမှာ တုပျကှေးဆနျတဲ့ရောဂါ လက်ခဏာတှေ ရှိတယျ၊ ပွငျးထနျအဆုတျရောငျလူနာတှေ တှေ့လို့ရှိရငျ လှနျခဲ့တဲ့ ၁၄ရကျအတှငျးမှာ တရုတျပွညျသူ့သမ်မတနိုငျငံ၊ ဝူဟနျမွို့ကို သှားရောကျခဲ့တဲ့ ရာဇဝငျရှိလို့ရှိရငျ ဒါကို သံသယလူနာအဖွဈနဲ့ သတျမှတျပွီးတော့ ဓာတျခှဲနမူနာရယူပွီး အမြိုးသားကနြျးမာမှု ဓာတျခှဲမှုဆိုငျရာဌာန (NHL) ကိုပို့ရမယျ။ နောကျ အဲလိုသံသယ လူနာရှိလို့ရှိရငျ သီးခွားထားရှိပွီးတော့ သကျဆိုငျရာဆေးရုံတှမှောဆို သီးခွားကုသဆောငျပွငျဆငျထားရှိဖို့နဲ့ လိုအပျတဲ့ဆေးပစ်စညျးမြားကို ကွိုတငျပွငျဆငျထားရှိဖို့ရယျ။ ကနြျးမာရေး ဝနျထမျးမြားကို ဒီရောဂါဖွဈစဉျနဲ့ ပတျသကျပွီးတော့ မိမိကိုယျကူးစကျခွငျး မရှိစဖေို့ သံသယလူနာတှကေို ကိုငျတှယျလို့ရှိရငျ ရောဂါပိုးမကူးစကျအောငျ သတိပွုဆောငျရှကျရနျဆိုပွီးတော့ သူတို့ဆီအကွောငျးကွားစာတှတေော့ ထုတျရှိပွီးဖွဈပါတယျ။”

ဒီရောဂါရဲ့ လက်ခဏာအမြားစုက ကိုယျပူပွီး ဖြားတာ၊ အသကျရှူကွပျတာနဲ့ အဆုတျနှဈဖကျလုံး ယောငျနတော တှေ့ရတတျပွီး ရာသီတုပျကှေးရောဂါ လက်ခဏာနဲ့ ဆငျတူတယျလို့ ဆိုပါတယျ။

တရုတျနိုငျငံနဲ့ အိမျနီးခငြျးနိုငျငံက လဆေိပျတှမှော ရောဂါပိုးသံသယရှိသူတှကေို ရှာဖှေ စဈဆေးဖို့ အတှကျ အသီးသီးဆောငျရှကျနကွေပွီး မွနျမာနိုငျငံက နိုငျငံတကာလဆေိပျတှမှောလညျး စဈဆေး ဆောငျရှကျတဲ့ လုပျငနျးစဉျတှေ စတငျနပေါပွီ။ ရနျကုနျ၊ မန်တလေးနဲ့ နပွေညျတောျလဆေိပျတှမှော ရောကျရှိလာတဲ့ ခရီးသှားတှကေို အဖြားရှိမရှိ စမျးသပျ စဈဆေးနပွေီး သံသယဖွဈဖှယျ လူနာတှကေို သီးသန့ျထားရှိပွီး ကုသနိုငျဖို့ကိုလညျး ဆောငျရှကျထားပွီ လို့လညျး ပွောပါတယျ။

တရုတျနိုငျငံမှာ ၂၀၀၂ခုနှဈတုနျးက SARS လို့ခေါျတဲ့ ကူးစကျမွနျပွငျးထနျ အဆုတျရောငျရောဂါ ဖွဈခဲ့ဖူးပွီး အာရှတိုကျအထိ ပြံ့နှံ့ခဲ့တာကွောင့ျ တနှဈအတှငျးမှာ ရောဂါကူးစကျခံရသူ ရှဈထောငျကြောျထဲက တထောငျ နီးပါးသဆေုံးခဲ့တဲ့ ဖွဈစဉျရှိခဲ့ပါတယျ။

ဒါပမေယ့ျ အခုဖွဈပှားနတေဲ့ ရောဂါနဲ့ပတျသကျပွီး မွနျမာနိုငျငံအနနေဲ့ ကွိုတငျကာကှယျရေး လုပျငနျးစဉျတှကေို ပွငျဆငျထားတာကွောင့ျ ပွညျသူတှအေနနေဲ့ စိုးရိမျထိတျလန့ျနစေရာ မလိုကွောငျးလညျး ဒေါကျတာခငျခငျကွီးက ပွောပါတယျ။

“ဝူဟနျမှာဖွဈတဲ့ အမြိုးအမညျမသိ၊ ဓာတျခှဲအတညျပွုနိုငျခွငျး မရှိသေးတဲ့ နမိုးနီးယားရောဂါက မွနျမာနိုငျငံမှာတော့ ဖွဈပှားခွငျးလညျး မရှိသေးပါဘူး။ သံသယလူနာအနနေဲ့လညျး မရှိသေးပါဘူး။ ဒါကွောင့ျမို့ စိုးရိမျကွောကျလန့ျမှု မဖွဈနဘေဲနဲ့ ကနြျးမာရေးဝနျကွီးဌာနရဲ့ အခြိနျနဲ့ တပွေးညီ ထုတျပွနျခကြျတှကေို နောကျတခုက ဆောငျရနျရှောငျရနျလေးတှကေို လိုကျနာမယျဆိုလို့ရှိရငျတော့ စိုးရိမျစရာမလိုဘူးလို့ ပွောခငြျပါတယျ။”

ဒီရောဂါအမြိုးအစားကို တိတိကကြသြိရဖို့ ကမ်ဘာ့ကနြျးမာရေးအဖှဲ့က ရှာဖှနေဆေဲဖွဈပွီး မွနျမာနိုငျငံ အနနေဲ့လညျး အာဆီယံကနြျးမာရေး ပူးပေါငျးဆောငျရှကျရေးအဖှဲ့တှနေဲ့ ပူတှဲဆာငျရှကျ နတောကွောင့ျ ပွညျသူတှအေနနေဲ့ ကနြျးမာရေးဝနျကွီးဌာနရဲ့ ထုတျပွနျခကြျတှကေိုသာ စောင့ျကွည့ျလိုကျနာဖို့ကိုလညျး တိုကျတှနျးထားပါတယျ။