(Zawgyi/Unicode)
ရိုဟင်ဂျာဒုက္ခသည်တွေ နေရပ်ပြန်ရေးကြန့်ကြာမှုဖြစ်နေတာဟာ ဒုက္ခသည်တွေ နေရပ်ပြန်နိုင်မယ့်အခြေအနေ မြန်မာဘက်က မဖန်တီးပေးနိုင်တာကြောင့်ဖြစ်တယ်လို့ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်အစိုးရဘက်က ထပ်မံ စွပ်စွဲအပြစ်တင်ပါတယ်။ ဂျနီဗာမှာ ကျင်းပနေတဲ့ ပထမဆုံးအကြိမ် နိုင်ငံတကာဒုက္ခသည်များညီလာခံမှာ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံ ကိုယ်စားလှယ်က ပြောဆိုသွားတာဖြစ်ပြီး၊ ဒီဒုက္ခသည်တွေအတွက် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံ အနေနဲ့ အမေရိကန်ဒေါ်လာ သန်း၆၀၀ ကျော် သုံးစွဲ အကုန်အကျခံခဲ့တယ်လို့လည်း ပြောပါတယ်။ သတင်းအပြည့်အစုံ ကိုသားညွန့်ဦး ပြောပြမှာပါ။
UNHCR ဒုက္ခသည်များဆိုင်ရာ ကုလ မဟာမင်းကြီးကိုယ်တိုင် ဦးဆောင်ကျင်းပနေတဲ့ ပထမဆုံး နိုင်ငံတကာ ဒုက္ခသည်များ ညီလာခံအတွင်း မြန်မာနိုင်ငံက ရိုဟင်ဂျာဒုက္ခသည်တွေကိစ္စဟာလည်း အပြောများနေတဲ့ အကြောင်းအရာ တခုဖြစ်နေပါတယ်။ ကမ္ဘာပေါ်မှာ ဒုက္ခသည်အရေအတွက် အများဆုံး ငါးနိုင်ငံစာရင်းမှာ မြန်မာနိုင်ငံလည်း ပါဝင်နေပြီး၊ ရိုဟင်ဂျာဒုက္ခသည် တသန်းနီးပါး ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံထဲမှာ ရှိနေတယ်လို့ ကုလသမဂ္ဂက ခန့်မှန်းထားပါတယ်။ ဒီ ဒုက္ခသည်တွေအရေးနဲ့ပတ်သက်လို့ စိုးရိမ်မှုတွေနဲ့အတူ ဒီ ဒုက္ခသည်တွေကို ဘယ်လို အကူအညီပေးနေလဲဆိုတာတွေကိုပါ တတ်ရောက်နေတဲ့ နိုင်ငံကိုယ်စားလှယ်တွေနဲ့ ဒုက္ခသည် ကူညီရေးဆိုင်ရာ အဖွဲ့အစည်းတွေက ပြောဆိုနေကြပါတယ်။
ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံကတော့ ရိုဟင်ဂျာဒုက္ခသည် ပြဿနာဟာ သူတို့အတွက် အင်မတန် စိုးရိမ်စရာ စိန်ခေါ်ချက်ဖြစ်နေတယ်လို့ ပြောခဲ့ပါတယ်။ ဒီ ပြဿနာကို ဖြေရှင်းဖို့ မြန်မာအပါအဝင် နိုင်ငံံစုံနဲ့ ညှိနှိုင်းဆောင်ရွက်နေတာ ရှိပေမယ့် တကယ့် ပြဿနာအရင်းခံကတော့ ဒုက္ခသည်တွေအနေနဲ့ နေရပ်ရင်းကို ဘေးကင်း စိတ်ချစွာပြန်နိုင်ဖို့ဆိုတဲ့ အခြေအနေ တရပ်ဖြစ်တယ်လို့ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံခြားရေးဌာန အတွင်းဝင် Shahidul Haque က နိုင်ငံတကာ ဒုက္ခသည်ညီလာခံမှာ ပြောသွားပါတယ်။
“ ဒုက္ခသည်တွေနေရပ်ပြန်နိုင်မယ့် လုံခြုံစိတ်ချရတဲ့အခြေအနေ ဖန်တီးပေးဖို့ဆိုတာ မြန်မာနိုင်ငံအပေါ်မှာ လုံး၀ မူတည်နေပါတယ်။ ဒါပေမယ့်လည်း ဒီ တာဝန်ရှိမှုကို ဆောင်ရွက်ရမယ့်အစား မမှန်ကန်တဲ့ သတင်းအချက်အလက်တွေ နဲ့ နိုင်ငံတကာအသိုင်းအဝိုင်းကို လှည့်စားဖို့ မကြာခဏကြိုးပမ်းနေတာတွေ တွေ့နေရပါတယ်။ The Hague မှာ မကြာခင်ကလုပ်ခဲ့တဲ့ ဂန်ဘီယာ-မြန်မာ လူမျိုးတုံး သတ်ဖြတ်မှုဆိုင်ရာ တရားရုံးကြားနာပွဲမှာလည်း ဒါကို တွေ့ရပါတယ်။ ”
ဒုက္ခသည်တွေအတွက် လိုအပ်တဲ့ ရန်ပုံငွေကြေးနဲ့ အထောက်အကူတွေပေးကြဖို့ နိုင်ငံတကာကို တိုက်တွန်း လိုက်သလို၊ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်ကိုယ်တိုင်ကလည်း ဒီအတွက် အကုန်အကျခံ သုံးစွဲနေတာတွေရှိတယ်လို့လည်း ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် နိုင်ငံခြားရေးအတွင်းဝန်က ပြောပါတယ်။
“၂၀၁၇ နှစ်ကတည်းကဆိုရင် ရိုဟင်ဂျာတွေဒုက္ခသည်တွေအတွက် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်အစိုးရအနေနဲ့ ကိုယ့် ကိုယ်ပိုင်ထဲကနေ အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၆၂၈ သန်း သုံးစွဲ အကုန်အကျခံခဲ့ပါတယ်။ ဒီငွေနဲ့ ဒုက္ခသည်တွေအတွက် စခန်းတွေဆောက်ပေးတာနဲ့ အခြားလိုအပ်ချက်တွေ ဆောင်ရွက်ပေးခဲ့တာပါ။ ဒါ့အပြင် သစ်တောမြေဧက ၆၅၀၀ ဧက ကိုလည်း အသုံးပြုခွင့်ပေးထားပါတယ်။”
မြန်မာအစိုးရဘက်ကတော့ ရခိုင်မြောက်ပိုင်းကနေ ထွက်ပြေးသွားကြတဲ့ မွတ်ဆလင်ဒုက္ခသည်တွေကို ရိုဟင်ဂျာလို ခေါ်ဝေါ်သုံးစွဲတာ လက်မခံပေမယ့် ဒီ ဒုက္ခသည်တွေကို စိစစ်လက်ခံမယ်လို့ ပြောထားပါတယ်။ ဒါပေမယ့်လည်း ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံနဲ့ နှစ်နိုင်ငံသဘောတူထားတဲ့အတိုင်း ဒုက္ခသည်တွေ ပြန်ရေးဖြစ်မလာတဲ့ကိစ္စမှာ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်ဘက်က အချက်အလက်တွေ လုံလောက်အောင် အချိန်မှီ မပေးနိုင်တာကြောင့်ဖြစ်တယ်လို့ ပြန်လှန်အပြစ်တင်ထားပါတယ်။
အခုညီလာခံမှာတော့ မြန်မာဘက်က ကုလသမဂ္ဂဆိုင်ရာ သံအမတ်ကြီး ဦးကျော်မိုးထွန်းဦးဆောင်တတ်ရောက်ပြီး အခု ညနေပိုင်းမှာပဲ မြန်မာဘက်က ဆွေးနွေးတင်ပြဖို့ရှိပါတယ်။
အခု ညီလာခံအတွင်းမှာတော့ ဒုက္ခသည်တွေကို လက်ခံတဲ့ နိုင်ငံတွေရဲ့ ဝန်ထုပ်ဝန်ပိုးပြဿနာတွေကို ဆွေးနွေးနေကြပြီး၊ အဲဒီအတွက် နိ်ုင်ငံတကာက ငွေကြေးအရ ဝိုင်းဝန်းပံပိုးဖို့ လိုအပ်ချက်တွေကိုလည်း ဆွေးနွေးနေပါတယ်။ ညီလာခံကို အစိုးရကိုယ်စားလှယ်တွေ စီးပွားရေးအသိုင်းအဝိုင်းကပုဂ္ဂိုလ်တွေနဲ့ အရပ်ဘက်အဖွဲ့အစည်းတွေက ကိုယ်စားလှယ်တွေ သုံးထောင်ဝန်းကျင်း တက်ရောက်နေကြပါတယ်။
Your browser doesn’t support HTML5
ဒုက္ခသည်ညီလာခံမှာ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် မြန်မာကို အပြစ်တင်
ဒုက်ခသညျညီလာခံမှာ ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှ မွနျမာကို အပွဈတငျ
(Unicode)
ရိုဟငျဂြာဒုက်ခသညျတှေ နရေပျပွနျရေးကွန့ျကွာမှုဖွဈနတောဟာ ဒုက်ခသညျတှေ နရေပျပွနျနိုငျမယ့ျအခွအေနေ မွနျမာဘကျက မဖနျတီးပေးနိုငျတာကွောင့ျဖွဈတယျလို့ ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှအစိုးရဘကျက ထပျမံ စှပျစှဲအပွဈတငျပါတယျ။ ဂနြီဗာမှာ ကငြျးပနတေဲ့ ပထမဆုံးအကွိမျ နိုငျငံတကာဒုက်ခသညျမြားညီလာခံမှာ ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှနိုငျငံကိုယျစားလှယျက ပွောဆိုသှားတာဖွဈပွီး၊ ဒီဒုက်ခသညျတှအေတှကျ ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှနိုငျငံအနနေဲ့ အမရေိကနျဒေါျလာ သနျး၆၀၀ ကြောျ သုံးစှဲ အကုနျအကခြံခဲ့တယျလို့လညျး ပွောပါတယျ။ သတငျးအပွည့ျအစုံ ကိုသားညှန့ျဦး ပွောပွမှာပါ။
UNHCR ဒုက်ခသညျမြားဆိုငျရာ ကုလ မဟာမငျးကွီးကိုယျတိုငျ ဦးဆောငျကငြျးပနတေဲ့ ပထမဆုံး နိုငျငံတကာ ဒုက်ခသညျမြား ညီလာခံအတှငျး မွနျမာနိုငျငံက ရိုဟငျဂြာဒုက်ခသညျတှကေိစ်စဟာလညျး အပွောမြားနတေဲ့ အကွောငျးအရာ တခုဖွဈနပေါတယျ။ ကမ်ဘာပေါျမှာ ဒုက်ခသညျအရအေတှကျ အမြားဆုံး ငါးနိုငျငံစာရငျးမှာ မွနျမာနိုငျငံလညျး ပါဝငျနပွေီး၊ ရိုဟငျဂြာဒုက်ခသညျ တသနျးနီးပါး ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှနိုငျငံထဲမှာ ရှိနတေယျလို့ ကုလသမဂ်ဂက ခန့ျမှနျးထားပါတယျ။ ဒီ ဒုက်ခသညျတှအေရေးနဲ့ပတျသကျလို့ စိုးရိမျမှုတှနေဲ့အတူ ဒီ ဒုက်ခသညျတှကေို ဘယျလိုအကူအညီပေးနလေဲဆိုတာတှကေိုပါ တတျရောကျနတေဲ့ နိုငျငံကိုယျစားလှယျတှနေဲ့ ဒုက်ခသညျ ကူညီရေးဆိုငျရာ အဖှဲ့အစညျးတှကေ ပွောဆိုနကွေပါတယျ။
ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှနိုငျငံကတော့ ရိုဟငျဂြာဒုက်ခသညျ ပွူနာဟာ သူတို့အတှကျ အငျမတနျ စိုးရိမျစရာ စိနျခေါျခကြျဖွဈနတေယျလို့ ပွောခဲ့ပါတယျ။ ဒီ ပွူနာကို ဖွရှေငျးဖို့ မွနျမာအပါအဝငျ နိုငျငံံစုံနဲ့ ညှိနှိုငျးဆောငျရှကျနတော ရှိပမေယ့ျ တကယ့ျ ပွူနာအရငျးခံကတော့ ဒုက်ခသညျတှအေနနေဲ့ နရေပျရငျးကို ဘေးကငျး စိတျခစြှာပွနျနိုငျဖို့ဆိုတဲ့ အခွအေနေ တရပျဖွဈတယျလို့ ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှနိုငျငံခွားရေးဌာန အတှငျးဝငျ Shahidul Haque က နိုငျငံတကာ ဒုက်ခသညျညီလာခံမှာ ပွောသှားပါတယျ။
“ ဒုက်ခသညျတှနေရေပျပွနျနိုငျမယ့ျ လုံခွုံစိတျခရြတဲ့အခွအေနေ ဖနျတီးပေးဖို့ဆိုတာ မွနျမာနိုငျငံအပေါျမှာ လုံး၀ မူတညျနပေါတယျ။ ဒါပမေယ့ျလညျး ဒီ တာဝနျရှိမှုကို ဆောငျရှကျရမယ့ျအစား မမှနျကနျတဲ့ သတငျးအခကြျအလကျတှေ နဲ့ နိုငျငံတကာအသိုငျးအဝိုငျးကို လှည့ျစားဖို့ မကွာခဏကွိုးပမျးနတောတှေ တှေ့နရေပါတယျ။ The Hague မှာ မကွာခငျကလုပျခဲ့တဲ့ ဂနျဘီယာ-မွနျမာ လူမြိုးတုံး သတျဖွတျမှုဆိုငျရာ တရားရုံးကွားနာပှဲမှာလညျး ဒါကို တှေ့ရပါတယျ။ ”
ဒုက်ခသညျတှအေတှကျ လိုအပျတဲ့ ရနျပုံငှကွေေးနဲ့ အထောကျအကူတှပေေးကွဖို့ နိုငျငံတကာကို တိုကျတှနျး လိုကျသလို၊ ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှကိုယျတိုငျကလညျး ဒီအတှကျ အကုနျအကခြံ သုံးစှဲနတောတှရှေိတယျလို့လညျး ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှ နိုငျငံခွားရေးအတှငျးဝနျက ပွောပါတယျ။
“ ၂၀၁၇ နှဈကတညျးကဆိုရငျ ရိုဟငျဂြာတှဒေုက်ခသညျတှအေတှကျ ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှအစိုးရအနနေဲ့ ကိုယ့ျ ကိုယျပိုငျထဲကနေ အမရေိကနျဒေါျလာ ၆၂၈ သနျး သုံးစှဲ အကုနျအကခြံခဲ့ပါတယျ။ ဒီငှနေဲ့ ဒုက်ခသညျတှအေတှကျ စခနျးတှဆေောကျပေးတာနဲ့ အခွားလိုအပျခကြျတှေ ဆောငျရှကျပေးခဲ့တာပါ။ ဒါ့အပွငျ သဈတောမွေဧက ၆၅၀၀ ဧက ကိုလညျး အသုံးပွုခှင့ျပေးထားပါတယျ။”
မွနျမာအစိုးရဘကျကတော့ ရခိုငျမွောကျပိုငျးကနေ ထှကျပွေးသှားကွတဲ့ မှတျဆလငျဒုက်ခသညျတှကေို ရိုဟငျဂြာလို ခေါျဝေါျသုံးစှဲတာ လကျမခံပမေယ့ျ ဒီ ဒုက်ခသညျတှကေို စိစဈလကျခံမယျလို့ ပွောထားပါတယျ။ ဒါပမေယ့ျလညျး ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှနိုငျငံနဲ့ နှဈနိုငျငံသဘောတူထားတဲ့အတိုငျး ဒုက်ခသညျတှေ ပွနျရေးဖွဈမလာတဲ့ကိစ်စမှာ ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှဘကျက အခကြျအလကျတှေ လုံလောကျအောငျ အခြိနျမှီ မပေးနိုငျတာကွောင့ျဖွဈတယျလို့ ပွနျလှနျအပွဈတငျထားပါတယျ။
အခုညီလာခံမှာတော့ မွနျမာဘကျက ကုလသမဂ်ဂဆိုငျရာ သံအမတျကွီး ဦးကြောျမိုးထှနျးဦးဆောငျတတျရောကျပွီး အခု ညနပေိုငျးမှာပဲ မွနျမာဘကျက ဆှေးနှေးတငျပွဖို့ရှိပါတယျ။
အခု ညီလာခံအတှငျးမှာတော့ ဒုက်ခသညျတှကေို လကျခံတဲ့ နိုငျငံတှရေဲ့ ဝနျထုပျဝနျပိုးပွူနာတှကေို ဆှေးနှေးနကွေပွီး၊ အဲဒီအတှကျ နျိုငျငံတကာက ငှကွေေးအရ ဝိုငျးဝနျးပံပိုးဖို့ လိုအပျခကြျတှကေိုလညျး ဆှေးနှေးနပေါတယျ။ ညီလာခံကို အစိုးရကိုယျစားလှယျတှေ စီးပှားရေးအသိုငျးအဝိုငျးကပုဂ်ဂိုလျတှနေဲ့ အရပျဘကျအဖှဲ့အစညျးတှကေ ကိုယျစားလှယျတှေ သုံးထောငျဝနျးကငြျး တကျရောကျနကွေပါတယျ။