(Zawgyi / Unicode)
ကမ္ဘာ့ကပ်ရောဂါ COVID-19 ပြည်တွင်းကူးစက်မှု ရခိုင်မှာ စိုးရိမ်စရာ အခြေအနေ ရှိလာချိန်မှာပဲ ရန်ကုန်မှာလည်း ကူးစက်မှုတွေ ပိုတိုးလာတဲ့အတွက် လူထုအနေနဲ့ မဖြစ်မနေ လိုက်နာ ကာကွယ်သင့်တဲ့ ဆရာဝန် ဆေးပညာရှင်တွေရဲ့ ကျန်းမာရေး ပညာပေး အကြံပေးချက်တွေကို မဆုမွန် စုစည်းတင်ပြပေးထားပါတယ်။
မြန်မာနိုင်ငံမှာ ကမ္ဘာ့ကပ်ရောဂါ COVID-19 ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ပြည်တွင်းကူးစက်မှုနှုန်း မြင့်တက်လာပြီး ရခိုင်ပြည်နယ်တွင်း ဒီသီတင်းပတ်ထဲမှာပဲ လူအစုလိုက် အပြုံလိုက်မှာ ရောဂါပိုး တွေ့ရှိနေတာမို့ ရခိုင်ခရီးသွားရာဇဝင်ရှိမရှိ၊ ရခိုင်ခရီးသွားခဲ့သူတွေမှာ ပိုးရှိမရှိ တင်းတင်းကျပ်ကျပ် စစ်ဆေးနေချိန်မှာပဲ ရန်ကုန်တိုင်းအတွင်းမှာ ရခိုင်ပြည်နယ်တွင်း ခရီးသွားရာဇဝင်မရှိ၊ ပိုးတွေ့ရှိသူတွေနဲ့ ထိတွေ့ဆက်စပ်မှုမရှိဘဲ ကူးစက်သူတွေ တစစ များပြားလာတဲ့အပေါ် ပြည်သူအများ စိုးရိမ်လာနေကြတာပါ။
တနင်္ဂနွေ ည ၈ နာရီ ထုတ်ပြန်ချက်အရ COVID-19 ကူးစက်သူ နောက်ထပ်လူနာ ၂၆ ဦး ထပ်မံတွေ့ရှိတာကြောင့် အခုဆိုရင်တော့ တနိုင်ငံလုံး အတိုင်းအတာနဲ့ ၇၇၅ ဦးအထိ ရှိသွားပြီဖြစ်ပါတယ်။ ဒီတွေ့ရှိတဲ့အထဲ ရန်ကုန်တိုင်းတွင်း ခရီးသွားရာဇဝင်မရှိဘဲ ပြည်တွင်းကူးစက်မှုတွေလည်း ပိုတိုးလာနေတဲ့ အခြေအနေကို တွေ့မြင်ရတယ်လို့ ဆေးပညာရှင်တွေက သုံးသပ်ပါတယ်။
ရောဂါပိုး သယ်ဆောင်နေသူတွေဟာ ရန်ကုန်မှာ ရှိနေပြီလို့ ယူဆလို့ရတဲ့အတွက် ရောဂါပိုး မကူးစက်ရအောင် ရန်ကုန်မြို့ခံတွေ အထူးသတိထား နေထိုင်ကြဖို့ လူထုကို ကျန်းမာရေးပညာပေးနေတဲ့ အထွေထွေအထူးကုဆရာဝန်ကြီး ဒေါက်တာမိုးအောင်ကျော်နိုင်က တိုက်တွန်းပါတယ်။
“အရင်တုန်းက ဒီ Column မှာ ရခိုင်ပြည်နယ်တွင်း ခရီးသွားရာဇဝင်ဆိုပြီး ရေးထားတယ်။ ဒီနေ့မနက်တွေ့တဲ့ ကေ့စ်မှာတော့ ရခိုင် Column မှာတော့ ဒါက ရခိုင်ပြည်မှ ပြန်လာတဲ့ ခရီးသွားရာဇဝင် ဆိုတာလေး မတွေ့ဘူးပေါ့နော်။ မတွေ့တော့ ရန်ကုန်မှာ အခုတွေ့တဲ့သူတွေက စစ်တွေက ပြန်လာတဲ့သူတွေနဲ့ တနည်းနည်းနဲ့ ဆက်စပ်မယ်၊ ဘယ်လိုဆက်စပ်မလဲ ဆိုတာသာ ရှာလို့မရတာပေါ့နော်။ ဆိုလိုတဲ့အဓိပ္ပာယ်ကတော့ ဒီ Asymptomatic (COVID-19 Carriers) ဒီရောဂါပိုး သယ်ဆောင်သူတွေဟာ ရန်ကုန်တိုင်းထဲ ရန်ကုန်မြို့ထဲမှာ ရှိနေပြီလို့ ယူဆလို့ရတယ်။ ဒါကြောင့် ဆရာတို့ ဟိုးအရင်ကလည်း ပြောခဲ့ဖူးသလိုပဲ ကိုယ့်ရဲ့ပတ်ဝန်းကျင်မှာ အနီးစပ်ဆုံး ပိုးတွေရှိနေနိုင်တယ်ဆိုတဲ့ အသိကို ခေါင်းထဲထည့်ထားပြီးတော့ ကာကွယ်ရေးကို စနစ်တကျ ပိုပြီးတော့ လုပ်သင့်တယ်ပေါ့။ ဒီနေ့မနက် အဖြေထွက်လာပြီးတဲ့ နောက်မှာတော့ ဆရာတော့ အဲ့လိုပဲ ခံယူလိုက်တယ်။ ရန်ကုန်မြို့မှာ နေတဲ့သူတယောက်အနေနဲ့။
“ပိုးတွေ တဖြည်းဖြည်းနဲ့ ကိုယ့်ရဲ့ အနီးနားပတ်ဝန်းကျင်မှာ ဒီ Asymptomatic တွေ ရောက်ရှိလာပြီ။ အဲ့တော့ သူတို့ဆီကနေ မကူးအောင် ကိုယ်ကနေ ပိုပြီးတော့ ကာကွယ်ရေး နည်းစနစ်တွေ ဆောင်ရွက်သင့်တယ် ဆိုတဲ့အသိ ရှိရမယ်။ လတ်တလော အနေအထားမှာတော့ ထိန်းချုပ်ထားနိုင်သေးတယ်လို့ ဆရာတို့ ပြောချင်သေးတယ်။ တချိန်ချိန်မှာ ထိန်းချုပ်နိုင်မှု လွန်သွားပြီး လူတွေအများကြီး ပေါ့စတစ်တွေ့တယ်၊ ဆေးရုံတွေမှာ လက်ခံကုသနိုင်တဲ့ အနေအထားထက်ကို ကျော်လွန်သွားပြီဆိုရင်တော့ တခြားနိုင်ငံတွေမှာ လုပ်သလို Home Quarantine နဲ့ ဂရုစိုက်ရမယ်။ အဲ့လိုအခြေအနေ မရောက်လာပါစေနဲ့လို့ပဲ ဆုတောင်းနေရမယ်လို့ ဒီနေ့ နေ့ခင်းမှာ ပါမောက္ခ ဆရာကြီးတယောက်က ဆွေးနွေးပွဲမှာ ပြောသွားတာ ရှိပါတယ်။ အခုကတော့ ထိန်းချုပ်နိုင်နေဆဲ အနေအထားလို့ပဲ ဆရာ့အနေနဲ့ ပြောချင်ပါတယ်။”
အခုလို ပြည်တွင်းကူးစက်မှု များလာတဲ့ ဒီအခြေအနေဟာ လူဦးရေထူထပ်ပြီး ခရီးအသွားအလာများတဲ့ ရန်ကုန်အတွက် အထူးသတိထား ဂရုစိုက်ရမယ့် အနေအထား ဖြစ်လာနေတာပါ။ ဒါကြောင့် ပိုးတွေ့ရှိသူ ပိုးတွေ့နိုင်တယ်လို့ သံသယရှိသူတွေကို အသွားအလာ ကန့်သတ်မှုတွေနဲ့ ထိန်းချုပ်ထားချိန်မှာ ဒီလို ပြည်သူတွေအတွက်လည်း စိတ်ဓာတ်ခွန်အားနဲ့ အားပေးကြပါလို့ လူထုကို စေတနာ့ဝန်ထမ်း ဆေးကုသ ပညာပေးနေတဲ့ ဒေါက်တာကျော်စွာဦးက အကြံပေးပါတယ်။
“ကျနော်တို့ အခုအချိန်အထိပေါ့နော် ရခိုင်ပြည်နယ်ဘက်ကို ခရီးသွားလာခြင်း မရှိဘဲနဲ့ နောက်ပြီးတော့ လူနာနဲ့ ထိတွေ့မှုမရှိဘူး၊ နောက် ပြည်တော်ပြန် မဟုတ်ဘဲနဲ့ပေါ့နော် ရန်ကုန်မှာ တွေ့ရတာ ၈ ယောက် ရှိသွားပြီလို့ ထင်ပါတယ်။ ဒါက ကျနော်တို့ ရန်ကုန်အတွက်တော့ သတိထားရမယ့် အခြေအနေတခုပေါ့နော်။ ကျနော်တို့ ရောဂါလက္ခဏာ မပြဘဲနဲ့ ရောဂါကူးစက်သူတွေ လူထုကြားထဲမှာ ရှိနေပြီလို့ တွက်လို့ရပါတယ်။ အဲ့ဒီ့အတွက်ကြောင့်မို့ ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက ထုတ်ပြန်တဲ့ ကြေညာချက်တွေကို လိုက်နာဖို့တော့ လိုမယ်ဗျ။ အဲ့ဒါကြောင့် ခပ်ခွာခွာနေဖို့နဲ့ လူစုလူဝေးကို မရှောင်နိုင်တဲ့ အခါမှာဆိုရင် လူတိုင်း Mask ကို တပ်ထားမယ်ဆိုရင် ဒီရောဂါပျံ့နှံ့နှုန်းကို တတ်နိုင်သလောက် လျှော့ချနိုင်မယ်ပေါ့နော်။
“နောက်တခုက ဒီရောဂါက တယောက်တည်းဖြစ်တာ မဟုတ်ဘူးပေါ့နော်။ ဘာပဲဖြစ်ဖြစ် တယောက်ဖြစ်ရင် အတွဲလိုက်ပါတယ်ဆိုတဲ့ အသိတရား သိထားဖို့ လိုတာပေါ့နော်။ နောက် Lockdown ချတဲ့အထဲမှာ ပါသွားတဲ့ မိသားစုဝင်တွေ အနေနဲ့ကလည်း တတ်နိုင်သလောက် ဒီကာလမှာ စည်းကမ်းတကျနေဖို့နဲ့ ကျန်းမာအောင်နေဖို့ပေါ့နော်၊ မိမိကျန်းမာရေး စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ကျန်းမာနေဖို့တော့ အတော်အရေးကြီးပါတယ်။ သူတို့ကို စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ အားပေးကြဖို့လည်း အရေးကြီးပါတယ်။”
ဒါကြောင့် ပြည်သူတွေအနေနဲ့ မိမိကိုယ်တိုင် ဒါမှမဟုတ် မိသားစုနဲ့ မိတ်ဆွေတွေထဲ ဖျားနာ မကျန်းမမာဖြစ်လာရင် ချက်ချင်း လူထုအခြေပြု အခမဲ့ဆေးခန်းတွေဆီ လာပြကြဖို့နဲ့ ဆေးရုံဆေးခန်းတွေကို အမြန်ဆုံးသွားကြဖို့ကိုလည်း COVID ကာလ ဖျားနာ အခမဲ့ဆေးကုသမှု ပေးနေတဲ့ Fever Clinic ရန်ကုန်ကွန်ရက်ရဲ့ တာဝန်ခံ ဆရာဝန် ဒေါက်တာကျော်မင်းထွန်းက တိုက်တွန်းပါတယ်။
ဒါ့အပြင် ရန်ကုန်မြို့ခံ ပြည်သူတွေ အနေနဲ့လည်း အလွန်အမင်း စိုးရိမ်ထိတ်လန့် လွန်နေတာမျိုးတွေလည်း မဖြစ်ကြဘဲ ကာကွယ်မှုတွေ ပိုတိုးလုပ်ကြဖို့ သတိပေးပါတယ်။
“ဒီနေ့ဆိုရင်လည်း ကျနော်တို့ဆီမှာ ဒီနေ့တရက်တည်းမှာကို အနည်းဆုံး ၈ ယောက်ကနေ ၁၀ ယောက်ကြားမှာ တွေ့ရှိတာပေါ့နော်။ အဲ့တော့ အဓိက ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ် COVID-19 ဖြစ်နေတယ်လို့ ထင်တယ် ယူဆတယ်။ နောက် ကိုယ်တိုင်လည်း ဖျားနာ ချောင်းဆိုး အနံ့မရတော့ဘူးလို့ ယူဆရင် ကျနော်တို့ Fever Clinic ကို လာပြပါ၊ အချိန်မရွေးပေါ့နော် လာပြပါ။ ဘာပဲဖြစ်ဖြစ် တခုခုဆိုလို့ရှိရင် ကျနော်တို့ Fever Clinic တာဝန်ခံဆရာဝန်တွေရဲ့ ဖုန်းနံပါတ်တွေလည်း ပေးထားပါတယ်။ ဆရာဝန်တွေကို ဖုန်းဆက်ပြီးတော့ မေးမြန်းတိုင်ပင်လို့ ရပါတယ်။ အဓိက Panic ပေါ့နော် လူထုကြားမှာ စိုးရိမ်ချက်တွေက တော်တော်များများ မြင့်တက်လာနေတယ်ပေါ့နော်။
“ဒါပေမယ့် အရမ်းကြီးတွေလည်း မစိုးရိမ်ကြပါနဲ့။ အဓိက ကိုယ်လုပ်သင့်လုပ်ထိုက်တာ လုပ်ကြပါ။ နှာခေါင်းစည်း မျက်နှာဖုံးအကာ တပ်တာတို့ Social Distancing တယောက်နဲ့တယောက် ၆ ပေအကွာပေါ့ နေတာတို့၊ မလိုအပ်ဘဲနဲ့ အပြင်မသွားကြပါနဲ့။ ဒီရက်ပိုင်းအတွင်း ဖြစ်နိုင်ရင် အပြင်မထွက်ဘဲ အိမ်တွေထဲမှာပဲ နေကြစေချင်တယ်ပေါ့နော်။ ပြီးရင် ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက ချမှတ်ထားတဲ့ လမ်းညွှန်ချက်တွေကို လိုက်နာပါ။ စိုးရိမ်စိတ်တွေ လွန်ကဲနေတာထက်စာရင် ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ်ကာကွယ်မှ ထိရောက်မှု ရှိမယ်ပေါ့နော်။ လိုအပ်မှသာ အပြင်သွား၊ အပြင်သွားရင်လည်း နှာခေါင်းစည်းတပ်၊ လက်ကို ခဏခဏဆေး၊ အပြင်ကပြန်လာတာနဲ့ အဲ့ဝတ်စုံကို တခါတည်း လဲ လျှော်ဖွပ် စတဲ့ တကိုယ်ရေသန့်ရှင်းမှုကို သေချာလုပ်လိုက်မယ်ဆိုရင် ထိရောက်မှုရှိမယ်လို့ ကျနော့်ဘက်က အကြံပေးချင်ပါတယ်။”
လတ်တလော အခြေအနေမှာတော့ မြန်မာနိုင်ငံတဝန်း COVID-19 ရောဂါ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ပျံ့နှံ့ကူးစက်မှုကို ထိန်းချုပ်နိုင်ဖို့အတွက် ခရီးအသွားအလာတွေ ကန့်သတ်လိုက်တာ၊ ပိုးတွေ့ရှိမှု သံသယရှိတဲ့ မြို့နယ်တွေကို အဝင်အထွက် ကန့်သတ်ထိန်းချုပ်တာ၊ ခရီးသွားရာဇဝင် ရှိသူတွေကို စုံစမ်းမေးမြန်း ဆက်သွယ်နေသလို ပြည်တွင်းကူးစက်မှုတွေ ဖြစ်ပွားနေတဲ့ ရခိုင်ပြည်နယ်နဲ့ ဆက်စပ် ခရီးသွားလာ ထိတွေ့မှုရှိခဲ့ရင် မိမိအသိနဲ့ ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနနဲ့ အုပ်ချုပ်ရေး အဖွဲ့အစည်းတွေကို ချက်ချင်းသတင်းပို့ပြီး ဆေးစစ်ဆေးမှု ခံယူကြဖို့ သက်ဆိုင်ရာ ဒေသအာဏာပိုင်တွေနဲ့ ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာန တာဝန်ရှိသူတွေက ပြည်သူတွေကို တိုက်တွန်းနေပါတယ်။
---------------------------------
(Unicode)
ကိုရိုနာဗိုငျးရပျဈ ပွညျတှငျးကူးစကျမှု ရနျကုနျမှာတိုးလာ
ကမ်ဘာ့ကပျရောဂါ COVID-19 ပွညျတှငျးကူးစကျမှု ရခိုငျမှာ စိုးရိမျစရာ အခွအေနေ ရှိလာခြိနျမှာပဲ ရနျကုနျမှာလညျး ကူးစကျမှုတှေ ပိုတိုးလာတဲ့အတှကျ လူထုအနနေဲ့ မဖွဈမနေ လိုကျနာ ကာကှယျသင့ျတဲ့ ဆရာဝနျ ဆေးပညာရှငျတှရေဲ့ ကနြျးမာရေး ပညာပေး အကွံပေးခကြျတှကေို မဆုမှနျ စုစညျးတငျပွပေးထားပါတယျ။
မွနျမာနိုငျငံမှာ ကမ်ဘာ့ကပျရောဂါ COVID-19 ကိုရိုနာဗိုငျးရပျဈ ပွညျတှငျးကူးစကျမှုနှုနျး မွင့ျတကျလာပွီး ရခိုငျပွညျနယျတှငျး ဒီသီတငျးပတျထဲမှာပဲ လူအစုလိုကျ အပွုံလိုကျမှာ ရောဂါပိုး တှေ့ရှိနတောမို့ ရခိုငျခရီးသှားရာဇဝငျရှိမရှိ၊ ရခိုငျခရီးသှားခဲ့သူတှမှော ပိုးရှိမရှိ တငျးတငျးကပြျကပြျ စဈဆေးနခြေိနျမှာပဲရနျကုနျတိုငျးအတှငျးမှာ ရခိုငျပွညျနယျတှငျး ခရီးသှားရာဇဝငျမရှိ၊ ပိုးတှေ့ရှိသူတှနေဲ့ ထိတှေ့ဆကျစပျမှုမရှိဘဲ ကူးစကျသူတှေ တစစ မြားပွားလာတဲ့အပေါျ ပွညျသူအမြား စိုးရိမျလာနကွေတာပါ။
တနငျ်ဂနှေ ည ၈ နာရီ ထုတျပွနျခကြျအရ COVID-19 ကူးစကျသူ နောကျထပျလူနာ ၂၆ ဦး ထပျမံတှေ့ရှိတာကွောင့ျ အခုဆိုရငျတော့ တနိုငျငံလုံး အတိုငျးအတာနဲ့ ၇၇၅ ဦးအထိ ရှိသှားပွီဖွဈပါတယျ။ ဒီတှေ့ရှိတဲ့အထဲ ရနျကုနျတိုငျးတှငျး ခရီးသှားရာဇဝငျမရှိဘဲ ပွညျတှငျးကူးစကျမှုတှလေညျးပိုတိုးလာနတေဲ့ အခွအေနကေို တှေ့မွငျရတယျလို့ ဆေးပညာရှငျတှကေ သုံးသပျပါတယျ။
ရောဂါပိုး သယျဆောငျနသေူတှဟော ရနျကုနျမှာ ရှိနပွေီလို့ ယူဆလို့ရတဲ့အတှကျ ရောဂါပိုး မကူးစကျရအောငျ ရနျကုနျမွို့ခံတှေ အထူးသတိထား နထေိုငျကွဖို့ လူထုကို ကနြျးမာရေးပညာပေးနတေဲ့ အထှထှေအေထူးကုဆရာဝနျကွီး ဒေါကျတာမိုးအောငျကြောျနိုငျက တိုကျတှနျးပါတယျ။
“အရငျတုနျးက ဒီ Column မှာ ရခိုငျပွညျနယျတှငျး ခရီးသှားရာဇဝငျဆိုပွီး ရေးထားတယျ။ ဒီနေ့မနကျတှေ့တဲ့ ကေ့ဈမှာတော့ ရခိုငျ Column မှာတော့ ဒါက ရခိုငျပွညျမှ ပွနျလာတဲ့ ခရီးသှားရာဇဝငျ ဆိုတာလေး မတှေ့ဘူးပေါ့နောျ။ မတှေ့တော့ ရနျကုနျမှာ အခုတှေ့တဲ့သူတှကေ စဈတှကေ ပွနျလာတဲ့သူတှနေဲ့ တနညျးနညျးနဲ့ ဆကျစပျမယျ၊ ဘယျလိုဆကျစပျမလဲ ဆိုတာသာ ရှာလို့မရတာပေါ့နောျ။ ဆိုလိုတဲ့အဓိပ်ပာယျကတော့ ဒီ Asymptomatic (COVID-19 Carriers) ဒီရောဂါပိုး သယျဆောငျသူတှဟော ရနျကုနျတိုငျးထဲ ရနျကုနျမွို့ထဲမှာ ရှိနပွေီလို့ ယူဆလို့ရတယျ။ ဒါကွောင့ျ ဆရာတို့ ဟိုးအရငျကလညျး ပွောခဲ့ဖူးသလိုပဲ ကိုယ့ျရဲ့ပတျဝနျးကငြျမှာ အနီးစပျဆုံး ပိုးတှရှေိနနေိုငျတယျဆိုတဲ့ အသိကို ခေါငျးထဲထည့ျထားပွီးတော့ ကာကှယျရေးကို စနဈတကြ ပိုပွီးတော့ လုပျသင့ျတယျပေါ့။ ဒီနေ့မနကျ အဖွထှေကျလာပွီးတဲ့ နောကျမှာတော့ ဆရာတော့ အဲ့လိုပဲ ခံယူလိုကျတယျ။ ရနျကုနျမွို့မှာ နတေဲ့သူတယောကျအနနေဲ့။
“ပိုးတှေ တဖွညျးဖွညျးနဲ့ ကိုယ့ျရဲ့ အနီးနားပတျဝနျးကငြျမှာ ဒီ Asymptomatic တှေ ရောကျရှိလာပွီ။ အဲ့တော့ သူတို့ဆီကနေ မကူးအောငျ ကိုယျကနေ ပိုပွီးတော့ ကာကှယျရေး နညျးစနဈတှေ ဆောငျရှကျသင့ျတယျ ဆိုတဲ့အသိ ရှိရမယျ။ လတျတလော အနအေထားမှာတော့ ထိနျးခြုပျထားနိုငျသေးတယျလို့ ဆရာတို့ ပွောခငြျသေးတယျ။ တခြိနျခြိနျမှာ ထိနျးခြုပျနိုငျမှု လှနျသှားပွီး လူတှအေမြားကွီး ပေါ့စတဈတှေ့တယျ၊ ဆေးရုံတှမှော လကျခံကုသနိုငျတဲ့ အနအေထားထကျကို ကြောျလှနျသှားပွီဆိုရငျတော့ တခွားနိုငျငံတှမှော လုပျသလို Home Quarantine နဲ့ ဂရုစိုကျရမယျ။ အဲ့လိုအခွအေနေ မရောကျလာပါစနေဲ့လို့ပဲ ဆုတောငျးနရေမယျလို့ ဒီနေ့ နေ့ခငျးမှာ ပါမောက်ခ ဆရာကွီးတယောကျက ဆှေးနှေးပှဲမှာ ပွောသှားတာ ရှိပါတယျ။ အခုကတော့ ထိနျးခြုပျနိုငျနဆေဲ အနအေထားလို့ပဲ ဆရာ့အနနေဲ့ ပွောခငြျပါတယျ။”
အခုလို ပွညျတှငျးကူးစကျမှု မြားလာတဲ့ ဒီအခွအေနဟော လူဦးရထေူထပျပွီး ခရီးအသှားအလာမြားတဲ့ ရနျကုနျအတှကျ အထူးသတိထား ဂရုစိုကျရမယ့ျ အနအေထား ဖွဈလာနတောပါ။ ဒါကွောင့ျ ပိုးတှေ့ရှိသူ ပိုးတှေ့နိုငျတယျလို့ သံသယရှိသူတှကေို အသှားအလာ ကန့ျသတျမှုတှနေဲ့ ထိနျးခြုပျထားခြိနျမှာ ဒီလို ပွညျသူတှအေတှကျလညျး စိတျဓာတျခှနျအားနဲ့ အားပေးကွပါလို့ လူထုကို စတေနာ့ဝနျထမျး ဆေးကုသ ပညာပေးနတေဲ့ ဒေါကျတာကြောျစှာဦးက အကွံပေးပါတယျ။
“ကနြောျတို့ အခုအခြိနျအထိပေါ့နောျ ရခိုငျပွညျနယျဘကျကို ခရီးသှားလာခွငျး မရှိဘဲနဲ့ နောကျပွီးတော့ လူနာနဲ့ ထိတှေ့မှုမရှိဘူး၊ နောကျ ပွညျတောျပွနျ မဟုတျဘဲနဲ့ပေါ့နောျ ရနျကုနျမှာ တှေ့ရတာ ၈ ယောကျ ရှိသှားပွီလို့ ထငျပါတယျ။ ဒါက ကနြောျတို့ ရနျကုနျအတှကျတော့ သတိထားရမယ့ျ အခွအေနတေခုပေါ့နောျ။ ကနြောျတို့ ရောဂါလက်ခဏာ မပွဘဲနဲ့ ရောဂါကူးစကျသူတှေ လူထုကွားထဲမှာ ရှိနပွေီလို့ တှကျလို့ရပါတယျ။ အဲ့ဒီ့အတှကျကွောင့ျမို့ ကနြျးမာရေးဝနျကွီးဌာနက ထုတျပွနျတဲ့ ကွညောခကြျတှကေို လိုကျနာဖို့တော့ လိုမယျဗြ။ အဲ့ဒါကွောင့ျ ခပျခှာခှာနဖေို့နဲ့ လူစုလူဝေးကို မရှောငျနိုငျတဲ့ အခါမှာဆိုရငျ လူတိုငျး Mask ကို တပျထားမယျဆိုရငျ ဒီရောဂါပြံ့နှံ့နှုနျးကို တတျနိုငျသလောကျ လြှော့ခနြိုငျမယျပေါ့နောျ။
“နောကျတခုက ဒီရောဂါက တယောကျတညျးဖွဈတာ မဟုတျဘူးပေါ့နောျ။ ဘာပဲဖွဈဖွဈ တယောကျဖွဈရငျ အတှဲလိုကျပါတယျဆိုတဲ့ အသိတရား သိထားဖို့ လိုတာပေါ့နောျ။ နောကျ Lockdown ခတြဲ့အထဲမှာ ပါသှားတဲ့ မိသားစုဝငျတှေ အနနေဲ့ကလညျး တတျနိုငျသလောကျ ဒီကာလမှာ စညျးကမျးတကနြဖေို့နဲ့ ကနြျးမာအောငျနဖေို့ပေါ့နောျ၊ မိမိကနြျးမာရေး စိတျပိုငျးဆိုငျရာ ရုပျပိုငျးဆိုငျရာ ကနြျးမာနဖေို့တော့ အတောျအရေးကွီးပါတယျ။ သူတို့ကို စိတျပိုငျးဆိုငျရာ အားပေးကွဖို့လညျး အရေးကွီးပါတယျ။”
ဒါကွောင့ျ ပွညျသူတှအေနနေဲ့ မိမိကိုယျတိုငျ ဒါမှမဟုတျ မိသားစုနဲ့ မိတျဆှတှေထေဲ ဖြားနာ မကနြျးမမာဖွဈလာရငျ ခကြျခငြျး လူထုအခွပွေု အခမဲ့ဆေးခနျးတှဆေီ လာပွကွဖို့နဲ့ ဆေးရုံဆေးခနျးတှကေို အမွနျဆုံးသှားကွဖို့ကိုလညျး COVID ကာလ ဖြားနာ အခမဲ့ဆေးကုသမှု ပေးနတေဲ့ Fever Clinic ရနျကုနျကှနျရကျရဲ့ တာဝနျခံ ဆရာဝနျ ဒေါကျတာကြောျမငျးထှနျးက တိုကျတှနျးပါတယျ။
ဒါ့အပွငျ ရနျကုနျမွို့ခံ ပွညျသူတှေ အနနေဲ့လညျး အလှနျအမငျး စိုးရိမျထိတျလန့ျ လှနျနတောမြိုးတှလေညျး မဖွဈကွဘဲ ကာကှယျမှုတှေ ပိုတိုးလုပျကွဖို့ သတိပေးပါတယျ။
“ဒီနေ့ဆိုရငျလညျး ကနြောျတို့ဆီမှာ ဒီနေ့တရကျတညျးမှာကို အနညျးဆုံး ၈ ယောကျကနေ ၁၀ ယောကျကွားမှာ တှေ့ရှိတာပေါ့နောျ။ အဲ့တော့ အဓိက ကိုယ့ျကိုယျကိုယျ COVID-19 ဖွဈနတေယျလို့ ထငျတယျ ယူဆတယျ။ နောကျ ကိုယျတိုငျလညျး ဖြားနာ ခြောငျးဆိုး အနံ့မရတော့ဘူးလို့ ယူဆရငျ ကနြောျတို့ Fever Clinic ကို လာပွပါ၊ အခြိနျမရှေးပေါ့နောျ လာပွပါ။ ဘာပဲဖွဈဖွဈ တခုခုဆိုလို့ရှိရငျ ကနြောျတို့ Fever Clinic တာဝနျခံဆရာဝနျတှရေဲ့ ဖုနျးနံပါတျတှလေညျး ပေးထားပါတယျ။ ဆရာဝနျတှကေို ဖုနျးဆကျပွီးတော့ မေးမွနျးတိုငျပငျလို့ ရပါတယျ။ အဓိက Panic ပေါ့နောျ လူထုကွားမှာ စိုးရိမျခကြျတှကေ တောျတောျမြားမြား မွင့ျတကျလာနတေယျပေါ့နောျ။
“ဒါပမေယ့ျ အရမျးကွီးတှလေညျး မစိုးရိမျကွပါနဲ့။ အဓိက ကိုယျလုပျသင့ျလုပျထိုကျတာ လုပျကွပါ။ နှာခေါငျးစညျး မကြျနှာဖုံးအကာ တပျတာတို့ Social Distancing တယောကျနဲ့တယောကျ ၆ ပအေကှာပေါ့ နတောတို့၊ မလိုအပျဘဲနဲ့ အပွငျမသှားကွပါနဲ့။ ဒီရကျပိုငျးအတှငျး ဖွဈနိုငျရငျ အပွငျမထှကျဘဲ အိမျတှထေဲမှာပဲ နကွေစခေငြျတယျပေါ့နောျ။ ပွီးရငျ ကနြျးမာရေးဝနျကွီးဌာနက ခမြှတျထားတဲ့ လမျးညှှနျခကြျတှကေို လိုကျနာပါ။စိုးရိမျစိတျတှေ လှနျကဲနတောထကျစာရငျ ကိုယ့ျကိုယျကိုယျကာကှယျမှ ထိရောကျမှု ရှိမယျပေါ့နောျ။ လိုအပျမှသာ အပွငျသှား၊ အပွငျသှားရငျလညျး နှာခေါငျးစညျးတပျ၊ လကျကို ခဏခဏဆေး၊ အပွငျကပွနျလာတာနဲ့ အဲ့ဝတျစုံကို တခါတညျး လဲ လြှောျဖှပျ စတဲ့ တကိုယျရသေန့ျရှငျးမှုကို သခြောလုပျလိုကျမယျဆိုရငျ ထိရောကျမှုရှိမယျလို့ ကနြော့ျဘကျက အကွံပေးခငြျပါတယျ။”
လတျတလော အခွအေနမှောတော့ မွနျမာနိုငျငံတဝနျး COVID-19 ရောဂါ ကိုရိုနာဗိုငျးရပျဈ ပြံ့နှံ့ကူးစကျမှုကို ထိနျးခြုပျနိုငျဖို့အတှကျ ခရီးအသှားအလာတှေ ကန့ျသတျလိုကျတာ၊ ပိုးတှေ့ရှိမှု သံသယရှိတဲ့ မွို့နယျတှကေို အဝငျအထှကျ ကန့ျသတျထိနျးခြုပျတာ၊ ခရီးသှားရာဇဝငျ ရှိသူတှကေို စုံစမျးမေးမွနျး ဆကျသှယျနသေလို ပွညျတှငျးကူးစကျမှုတှေ ဖွဈပှားနတေဲ့ ရခိုငျပွညျနယျနဲ့ ဆကျစပျ ခရီးသှားလာ ထိတှေ့မှုရှိခဲ့ရငျ မိမိအသိနဲ့ ကနြျးမာရေးဝနျကွီးဌာနနဲ့ အုပျခြုပျရေး အဖှဲ့အစညျးတှကေို ခကြျခငြျးသတငျးပို့ပွီး ဆေးစဈဆေးမှု ခံယူကွဖို့ သကျဆိုငျရာ ဒသေအာဏာပိုငျတှနေဲ့ ကနြျးမာရေးဝနျကွီးဌာန တာဝနျရှိသူတှကေ ပွညျသူတှကေို တိုကျတှနျးနပေါတယျ။
