(Zawgyi / Unicode)
ဒီကနေ့ နေပြည်တော်မှာကျင်းပတဲ့ တစ်နိုင်ငံလုံး ပစ်ခတ်တိုက်ခိုက်မှုရပ်စဲရေး သဘောတူစာချုပ် NCA အကောင်အထည်ဖော်မှုဆိုင်ရာ ညှိနှိုင်းအစည်းအဝေးမှာ ပြည်ထောင်စု ငြိမ်းချမ်းရေး ညီလာခံ- ၂၁ရာစုပင်လုံ စတုတ္ထအစည်းအဝေးကို ၂၀၂၀ခုနှစ် ပထမ ၄လပတ်အတွင်းမှာ ကျင်းပဖို့ သဘောတူညီခဲ့ ကြပါတယ်။
အစည်းအဝေးကို တက်ရောက်လာတဲ့ နိုင်ငံတော်အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုက လက်ရှိကျင်းပတဲ့ JICM အစည်းအဝေးဟာ အရေးပါတဲ့ မှတ်တိုင်ဖြစ်ကြောင်း နဲ့ အချင်းချင်းကြား အရေးပါတဲ့ ယုံကြည်မှု တည်ဆောက်ကြဖို့ပါ တိုက်တွန်းခဲ့ပါတယ်။
ဒီသတင်းအပြည့်အစုံကို ဗွီအိုအေမြန်မာပိုင်းရဲ့သတင်းထောက် ကိုမိုးဇော်က တင်ပြထားပါတယ်။
တစ်နိုင်ငံလုံး ပစ်ခတ်တိုက်ခိုက်မှုရပ်စဲရေး သဘောတူစာချုပ် NCA အကောင်အထည်ဖော်မှုဆိုင်ရာ ညှိနှိုင်းအစည်းအဝေး JICM မှာ နိုင်ငံတော်အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုက အစည်းအဝေးရဲ့အရေးပါမှုကို အစည်းအဝေးအဖွင့် မိန့်ခွန်းမှာ ထည့်သွင်း ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
“ ဒီနေ့ အစည်းအဝေးဟာ ကျမတို့အားလုံး လက်တွဲကြိုးပမ်းဆောင်ရွက်နေတဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေးလုပ်ငန်းစဉ်အတွက် အရေးပါတဲ့ မှတ်တိုင်တစ်ခုလို့လည်း ဆိုနိုင်ပါတယ်။ တနှစ်ကျော် ကာလအတွင်းမှာ တရားဝင်ဆွေးနွေးပွဲတွေ ပထမဦးဆုံးအကြိမ် ပြန်လည်စတင်နိုင်တဲ့ ဆုံမှတ် ဖြစ်သလို ပြည်ထောင်စု ငြိမ်းချမ်းရေးညီလာခံ ၂၁ ရာစုပင်လုံအောင်မြင်အောင် နိုင်ငံရေးအနှစ်သာရရှိရှိ ကျင်းပနိုင်ဖို့အတွက် အရေးကြီးတဲ့ ဆွေးနွေးပွဲတခုဖြစ်ပါတယ်။”
JICM အစည်းအဝေးကို ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်နဲ့ အတူ ဒုတိယ တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ် ဒုတိယဗိုလ်ချုပ်မှုးကြီးစိုးဝင်း၊ NCA လက်မှတ်ရေးထိုးထားတဲ့ လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့၁၀ဖွဲ့က ခေါင်းဆောင်တွေ ပါဝင်တက်ရောက်ဆွေးနွေးခဲ့တာ ဖြစ်ပြီး အချင်းချင်းကြား အရေးပါတဲ့ ယုံကြည်မှု တည်ဆောက်ဖို့ပါ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်က တိုက်တွန်းခဲ့ပါတယ်။
“မတူညီတာတွေကို တူညီလာအောင် ကျမတို့ အားလုံးညှိညှိနှိုင်းနှိုင်း တိုင်တိုင်ပင်ပင်နဲ့ အဖြေရှာရမှာဖြစ်ပါတယ်။ နည်းနာပိုင်းဆိုင်ရာ ကွဲလွဲမှုတွေကို အပြန်အလှန်ယုံကြည်မှု အခြေအနေနဲ့ ညှိနှိုှုင်းတိုင်ပင်မယ်ဆိုရင် ပိုပြီးအဆင်ပြေချောမွေ့ပါလိမ့်မယ်။ ဒါကြောင့် ကျမတို့ အချင်းချင်းကြားမှာ အရေးပါတဲ့ ယုံကြည်မှု တည်ဆောက်ရေးကို မျက်ခြေမပျက်ဖို့ တိုက်တွန်းပြောကြားလိုပါတယ်။”
ဒီကနေ့ ကျင်းပတဲ့ အစည်းအဝေးမှာ သဘောတူညီချက် ၈ချက် ရရှိခဲ့တာပါ။ ဒီသဘောတူညီချက်အရ ပြည်ထောင်စုငြိမ်းချမ်းရေးညီလာခံ-၂၁ရာစုပင်လုံ စတုတ္ထအစည်းအဝေးကို လာမယ့် ၄လအတွင်းပြန်လည်ကျင်းပမှာဖြစ်ကြောင်းနိုင်ငံတော်အတိုင်ပင်ခံရုံးဝန်ကြီးဌာန ညွှန်ကြားရေးမှုးချုပ် ဦးဇော်ဌေးက အစည်းအဝေးအပြီး သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲမှာ အခုလို ပြောပါတယ်။
“ပြည်ထောင်စုငြိမ်းချမ်းရေးညီလာခံ- ၂၁ရာစုပင်လုံ စတုတ္ထအစည်းအဝေးကို ဒီ ၂၀၂၀ပြည့်နှစ် ဒီနှစ်ဆန်းပိုင်းရဲ့ ပထမ ၄လအတွင်းမှာ ကျင်းပဖို့ ဆိုပြီး ခေါင်းဆောင်တွေ ဆုံးဖြတ်ခဲ့ပါတယ်။ ”
ဒီလို သဘောတူညီအတွက်ရခဲ့တာကြောင့် တနှစ်ကျော်ကြာရပ်ဆိုင်းခဲ့တဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေးလုပ်ငန်းစဉ်တွေကို တရားဝင် စတင်နိုင်တော့မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ၂၀၂၀ ရွေးကောက်ပွဲအလွန် နဲ့ NCA လက်မှတ်မထိုးသေးတဲ့အဖွဲ့တွေ နဲ့ ပတ်သက်ပြီး ရခဲ့တဲ့သဘောတူချက်တွေ ကိုလည်း အခုလို ဆက်ပြောပါတယ်။
“နောက်တစ်ခုကတော့ ၂၀၂၀အလွန်မှာ ဆက်ဆောင်ရွက်မယ့် ငြိမ်းချမ်းရေးလုပ်ငန်းစဉ် အဆင့်တွေ၊ အဆင့်လိုက်အကောင်အထည်ဖော်မှုတွေ ဒီဟာတွေကိုလည်း ဆောင်ရွက်ပါဆိုပြီး JICM က သဘောတူလိုက်ပါတယ်။ နောက်တစ်ချက်က ကျနော်တို့ NCA Peace Process မှာ NCA မထိုးသေးတဲ့အဖွဲ့ တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့တွေ ပါဝင်ဖို့ ကျနော်တို့ NCA အခြေခံနဲ့ ဆက်လက်ဆောင်ရွက်သွားဖို့ ဆိုတဲ့ အချက်အပေါ်မှာလည်း ကျနော်တို့ သဘောတူညီမှုရခဲ့ပါတယ်။”
ရရှိခဲ့တဲ့ ကျန်သဘောတူညီချက်တွေထဲမှာNCA အခန်း ၃၊ ၄၊ ၆ နဲ့ပတ်သက်ပြီး ဆက်လက်ဆောင်ရွက်မယ့် အချက်၊ NCA အကောင်အထည်ဖော်တာနဲ့ပတ်သက်ပြီး နှစ်ဦးနှစ်ဘက်ကြား မူဘောင်သဘောတူညီချက်တွေ ရယူဖို့၊ ပြည်ထောင်စု သဘောတူစာချုပ် အစိတ်အပိုင်း ၃ချုပ်ဆိုဖို့၊NCA စာချုပ်ပါ ဝေါဟာရ အဓိပ္ပါယ်ဖွင့်ဆိုချက်တွေ ကို အလုပ်အဖွဲ့ဖွဲ့ ဆောင်ရွက်ဖို့ စတာတွေ ပါဝင်ပါတယ်။
ပြီးခဲ့တဲ့ ၂၀၁၈ခုနှစ်မှာ ကျင်းပတဲ့ ပြည်ထောင်စု ငြိမ်းချမ်းရေးညီလာခံ- ၂၁ရာစုပင်လုံ တတိယ အစည်းအဝေးပြီးတဲ့နောက် ငြိမ်းချမ်းရေးညီလာခံဟာ တစ်နှစ်ကျော်ကြာရပ်နားခဲ့ပါတယ်။ ဒီလို ရပ်နားခဲ့တာကတော့ ပြည်ထောင်စုက ခွဲမထွက်ရေးဆိုတာနဲ့ တပ်မတော်တစ်ခုတည်းဖြစ်ရေးမူအပေါ်မှာ အကျေအလည် မဆွေးနွေးနိုင်ခဲ့တာကြောင့်လည်း ဖြစ်ပါတယ်။
လာမယ့် ညီလာခံမှာ ဒီအချက်တွေ ထည့်သွင်းဆွေးနွေးနိုင်မလားဆိုတာကိုတော့ တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့တွေရဲ့ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ ဗိုလ်မှုးကြီး စိုင်းငင်းက အခုလို ဖြေဆိုပါတယ်။
“ ဒီကိစ္စကတော့ တစ်ချိန်ချိန်မှာတော့ ပါနိုင်တဲ့အနေအထားရှိတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဒီတစ်ခေါက်ဖြစ်မလား။ ဒါမှမဟုတ် နောက်လာမယ့် ညီလာခံဖြစ်မလားဆိုတာမရေရာသေးဘူး။ ခုနကပြောသလို ကျနော်တို့ရဲ့ ညှိနှိုင်းရေးအလုပ်အဖွဲ့တွေရဲ့ ညှိနှိုင်းတဲ့အပေါ်မှာ မူတည်တယ်။ နောက်တစ်ချက်က ယုံကြည်မှုအပေါ်မှာလည်း မူတည်တယ်။”
NCA လက်မှတ်မထိုးသေးတဲ့အဖွဲ့တွေ ပါဝင်လက်မှတ်ရေးထိုးရေးကို အစိုးရရော၊ လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့တွေကပါ ကြိုးပမ်းသွားမှာဖြစ်ကြောင်းလည်း ထည့်သွင်းပြောကြားခဲ့ကြပါတယ်။
NCA သဘောတူညီချက်အရ ပြည်ထောင်စု ငြိမ်းချမ်းရေ ညီလာခံကို ၂ နှစ်တ ကြိမ် ကျင်းးပဖို့ သဘောတူထားတာ ဖြစ်ပေမယ့် သဘောထား ကွဲလွဲမှုတွေ ရှိနေတာကြောင့် ၂၀၁၈ ဇူလိုင်လမှာ တတိယ အကြိမ် အစည်းဝေးကို နောက်ဆုံးကျင်းပနိုင်ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။
.....................
၂၁ ပငျလုံညီလာခံ စတုတ်တအကြော့ကငြျးပဖို့ သဘောတူညီ
( Unicode)
ဒီကနေ့ နပွေညျတောျမှာကငြျးပတဲ့ တဈနိုငျငံလုံး ပဈခတျတိုကျခိုကျမှုရပျစဲရေး သဘောတူစာခြုပျ NCA အကောငျအထညျဖောျမှုဆိုငျရာ ညှိနှိုငျးအစညျးအဝေးမှာ ပွညျထောငျစု ငွိမျးခမြျးရေး ညီလာခံ- ၂၁ရာစုပငျလုံ စတုတ်ထအစညျးအဝေးကို ၂၀၂၀ခုနှဈ ပထမ ၄လပတျအတှငျးမှာ ကငြျးပဖို့ သဘောတူညီခဲ့ ကွပါတယျ။ အစညျးအဝေးကို တကျရောကျလာတဲ့ နိုငျငံတောျအတိုငျပငျခံပုဂ်ဂိုလျ ဒေါျအောငျဆနျးစုက လကျရှိကငြျးပတဲ့ JICM အစညျးအဝေးဟာ အရေးပါတဲ့ မှတျတိုငျဖွဈကွောငျး နဲ့ အခငြျးခငြျးကွား အရေးပါတဲ့ ယုံကွညျမှု တညျဆောကျကွဖို့ပါ တိုကျတှနျးခဲ့ပါတယျ။
ဒီသတငျးအပွည့ျအစုံကို ဗှီအိုအမွေနျမာပိုငျးရဲ့သတငျးထောကျ ကိုမိုးဇောျက တငျပွထားပါတယျ။
တဈနိုငျငံလုံး ပဈခတျတိုကျခိုကျမှုရပျစဲရေး သဘောတူစာခြုပျ NCA အကောငျအထညျဖောျမှုဆိုငျရာ ညှိနှိုငျးအစညျးအဝေး JICM မှာ နိုငျငံတောျအတိုငျပငျခံပုဂ်ဂိုလျ ဒေါျအောငျဆနျးစုက အစညျးအဝေးရဲ့အရေးပါမှုကို အစညျးအဝေးအဖှင့ျ မိန့ျခှနျးမှာ ထည့ျသှငျး ပွောကွားခဲ့ပါတယျ။
“ ဒီနေ့ အစညျးအဝေးဟာ ကမြတို့အားလုံး လကျတှဲကွိုးပမျးဆောငျရှကျနတေဲ့ ငွိမျးခမြျးရေးလုပျငနျးစဉျအတှကျ အရေးပါတဲ့ မှတျတိုငျတဈခုလို့လညျး ဆိုနိုငျပါတယျ။ တနှဈကြောျ ကာလအတှငျးမှာ တရားဝငျဆှေးနှေးပှဲတှေ ပထမဦးဆုံးအကွိမျ ပွနျလညျစတငျနိုငျတဲ့ ဆုံမှတျ ဖွဈသလို ပွညျထောငျစု ငွိမျးခမြျးရေးညီလာခံ ၂၁ ရာစုပငျလုံအောငျမွငျအောငျ နိုငျငံရေးအနှဈသာရရှိရှိ ကငြျးပနိုငျဖို့အတှကျ အရေးကွီးတဲ့ ဆှေးနှေးပှဲတခုဖွဈပါတယျ။”
JICM အစညျးအဝေးကို ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျနဲ့ အတူ ဒုတိယ တပျမတောျကာကှယျရေးဦးစီးခြုပျ ဒုတိယဗိုလျခြုပျမှုးကွီးစိုးဝငျး၊ NCA လကျမှတျရေးထိုးထားတဲ့ လကျနကျကိုငျအဖှဲ့၁၀ဖှဲ့က ခေါငျးဆောငျတှေ ပါဝငျတကျရောကျဆှေးနှေးခဲ့တာ ဖွဈပွီး အခငြျးခငြျးကွား အရေးပါတဲ့ ယုံကွညျမှု တညျဆောကျဖို့ပါ ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျက တိုကျတှနျးခဲ့ပါတယျ။
“မတူညီတာတှကေို တူညီလာအောငျ ကမြတို့ အားလုံးညှိညှိနှိုငျးနှိုငျး တိုငျတိုငျပငျပငျနဲ့ အဖွရှောရမှာဖွဈပါတယျ။ နညျးနာပိုငျးဆိုငျရာ ကှဲလှဲမှုတှကေို အပွနျအလှနျယုံကွညျမှု အခွအေနနေဲ့ ညှိနှိုှုငျးတိုငျပငျမယျဆိုရငျ ပိုပွီးအဆငျပွခြေောမှေ့ပါလိမ့ျမယျ။ ဒါကွောင့ျ ကမြတို့ အခငြျးခငြျးကွားမှာ အရေးပါတဲ့ ယုံကွညျမှု တညျဆောကျရေးကို မကြျခွမေပကြျဖို့ တိုကျတှနျးပွောကွားလိုပါတယျ။”
ဒီကနေ့ ကငြျးပတဲ့ အစညျးအဝေးမှာ သဘောတူညီခကြျ ၈ခကြျ ရရှိခဲ့တာပါ။ ဒီသဘောတူညီခကြျအရ ပွညျထောငျစုငွိမျးခမြျးရေးညီလာခံ-၂၁ရာစုပငျလုံ စတုတ်ထအစညျးအဝေးကို လာမယ့ျ ၄လအတှငျးပွနျလညျကငြျးပမှာဖွဈကွောငျးနိုငျငံတောျအတိုငျပငျခံရုံးဝနျကွီးဌာန ညှှနျကွားရေးမှုးခြုပျ ဦးဇောျဌေးက အစညျးအဝေးအပွီး သတငျးစာရှငျးလငျးပှဲမှာ အခုလို ပွောပါတယျ။
“ပွညျထောငျစုငွိမျးခမြျးရေးညီလာခံ- ၂၁ရာစုပငျလုံ စတုတ်ထအစညျးအဝေးကို ဒီ ၂၀၂၀ပွည့ျနှဈ ဒီနှဈဆနျးပိုငျးရဲ့ ပထမ ၄လအတှငျးမှာ ကငြျးပဖို့ ဆိုပွီး ခေါငျးဆောငျတှေ ဆုံးဖွတျခဲ့ပါတယျ။ ”
ဒီလို သဘောတူညီအတှကျရခဲ့တာကွောင့ျ တနှဈကြောျကွာရပျဆိုငျးခဲ့တဲ့ ငွိမျးခမြျးရေးလုပျငနျးစဉျတှကေို တရားဝငျ စတငျနိုငျတော့မှာ ဖွဈပါတယျ။ ဒါ့အပွငျ ၂၀၂၀ ရှေးကောကျပှဲအလှနျ နဲ့ NCA လကျမှတျမထိုးသေးတဲ့အဖှဲ့တှေ နဲ့ ပတျသကျပွီး ရခဲ့တဲ့သဘောတူခကြျတှေ ကိုလညျး အခုလို ဆကျပွောပါတယျ။
“နောကျတဈခုကတော့ ၂၀၂၀အလှနျမှာ ဆကျဆောငျရှကျမယ့ျ ငွိမျးခမြျးရေးလုပျငနျးစဉျ အဆင့ျတှေ၊ အဆင့ျလိုကျအကောငျအထညျဖောျမှုတှေ ဒီဟာတှကေိုလညျး ဆောငျရှကျပါဆိုပွီး JICM က သဘောတူလိုကျပါတယျ။ နောကျတဈခကြျက ကနြောျတို့ NCA Peace Process မှာ NCA မထိုးသေးတဲ့အဖှဲ့ တိုငျးရငျးသားလကျနကျကိုငျအဖှဲ့တှေ ပါဝငျဖို့ ကနြောျတို့ NCA အခွခေံနဲ့ ဆကျလကျဆောငျရှကျသှားဖို့ ဆိုတဲ့ အခကြျအပေါျမှာလညျး ကနြောျတို့ သဘောတူညီမှုရခဲ့ပါတယျ။”
ရရှိခဲ့တဲ့ ကနြျသဘောတူညီခကြျတှထေဲမှာNCA အခနျး ၃၊ ၄၊ ၆ နဲ့ပတျသကျပွီး ဆကျလကျဆောငျရှကျမယ့ျ အခကြျ၊ NCA အကောငျအထညျဖောျတာနဲ့ပတျသကျပွီး နှဈဦးနှဈဘကျကွား မူဘောငျသဘောတူညီခကြျတှေ ရယူဖို့၊ ပွညျထောငျစု သဘောတူစာခြုပျ အစိတျအပိုငျး ၃ခြုပျဆိုဖို့၊NCA စာခြုပျပါ ဝေါဟာရ အဓိပ်ပါယျဖှင့ျဆိုခကြျတှေ ကို အလုပျအဖှဲ့ဖှဲ့ ဆောငျရှကျဖို့ စတာတှေ ပါဝငျပါတယျ။
ပွီးခဲ့တဲ့ ၂၀၁၈ခုနှဈမှာ ကငြျးပတဲ့ ပွညျထောငျစု ငွိမျးခမြျးရေးညီလာခံ- ၂၁ရာစုပငျလုံ တတိယ အစညျးအဝေးပွီးတဲ့နောကျ ငွိမျးခမြျးရေးညီလာခံဟာ တဈနှဈကြောျကွာရပျနားခဲ့ပါတယျ။ ဒီလို ရပျနားခဲ့တာကတော့ ပွညျထောငျစုက ခှဲမထှကျရေးဆိုတာနဲ့ တပျမတောျတဈခုတညျးဖွဈရေးမူအပေါျမှာ အကြအေလညျ မဆှေးနှေးနိုငျခဲ့တာကွောင့ျလညျး ဖွဈပါတယျ။
လာမယ့ျ ညီလာခံမှာ ဒီအခကြျတှေ ထည့ျသှငျးဆှေးနှေးနိုငျမလားဆိုတာကိုတော့ တိုငျးရငျးသားလကျနကျကိုငျအဖှဲ့တှရေဲ့ ပွောရေးဆိုခှင့ျရှိသူ ဗိုလျမှုးကွီး စိုငျးငငျးက အခုလို ဖွဆေိုပါတယျ။
“ ဒီကိစ်စကတော့ တဈခြိနျခြိနျမှာတော့ ပါနိုငျတဲ့အနအေထားရှိတယျ။ ဒါပမေဲ့ ဒီတဈခေါကျဖွဈမလား။ ဒါမှမဟုတျ နောကျလာမယ့ျ ညီလာခံဖွဈမလားဆိုတာမရရောသေးဘူး။ ခုနကပွောသလို ကနြောျတို့ရဲ့ ညှိနှိုငျးရေးအလုပျအဖှဲ့တှရေဲ့ ညှိနှိုငျးတဲ့အပေါျမှာ မူတညျတယျ။ နောကျတဈခကြျက ယုံကွညျမှုအပေါျမှာလညျး မူတညျတယျ။”
NCA လကျမှတျမထိုးသေးတဲ့အဖှဲ့တှေ ပါဝငျလကျမှတျရေးထိုးရေးကို အစိုးရရော၊ လကျနကျကိုငျအဖှဲ့တှကေပါ ကွိုးပမျးသှားမှာဖွဈကွောငျးလညျး ထည့ျသှငျးပွောကွားခဲ့ကွပါတယျ။
NCA သဘောတူညီခကြျအရ ပွညျထောငျစု ငွိမျးခမြျးရေ ညီလာခံကို ၂ နှဈတ ကွိမျ ကငြျးးပဖို့ သဘောတူထားတာ ဖွဈပမေယ့ျ သဘောထား ကှဲလှဲမှုတှေ ရှိနတောကွောင့ျ ၂၀၁၈ ဇူလိုငျလမှာ တတိယ အကွိမျ အစညျးဝေးကို နောကျဆုံးကငြျးပနိုငျခဲ့တာ ဖွဈပါတယျ။
