ရှေ့သီတင်းပတ်ထဲ ရှမ်းပြည်နယ် ၊ ကျိုင်းတုံမြို့မှာ တွေ့ဆုံဖို့ရှိတဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေးဆိုင်ရာ ဆွေးနွေးပွဲမှာ မြန်မာစစ်တပ်နဲ့ မြောက်ပိုင်းမဟာမိတ် တပ်ဖွဲ့တွေအနေနဲ့ တဖက်နဲ့တဖက် အလျှော့ပေးမှုတွေ လုပ်နိုင်မှသာ အပစ်ရပ်စဲရေးအခြေအနေကို ရောက်လာနိုင်မှာ ဖြစ်တယ်လို့ တိုင်းရင်းသားအရေး လှုပ်ရှားသူတချို့က သုံးသပ်သလို၊ ဒီဆွေးနွေးပွဲ ဖိတ်ကြားထားတဲ့ တချိန်ထဲမှာပဲ မြေပြင်တိုက်ပွဲတွေ ဆက်ရှိနေတာကို ကြည့်ရင် လက်တွေ့ အပစ်ရပ်ရေးအတွက် နှစ်ဖက်သဘောတူညီချက်ရဖို့ သိပ်မနီးစပ်သေးဘူးလို့ လေ့လာသူတချို့က သုံးသပ်ပါတယ်။
အကြောင်းစုံကို ကိုဉာဏ်ဝင်းအောင်က တင်ပြပါမယ်။
မြောက်ပိုင်းမဟာမိတ် တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့တွေဖြစ်တဲ့ KIA/ TNLA/ AA/ MNDAA တပ်ဖွဲ့တွေနဲ့ မြန်မာ့တပ်မတော်တို့ကြား သြဂုတ်လ(၃၁)ရက်နေ့က ရှမ်းပြည်အရှေ့ခြမ်း ကျိုင်းတုံမြို့မှာ တွေ့ဆုံပြီးနောက်၊ စက်တင်ဘာ(၁၆-၁၇) ကျိုင်းတုံမြို့မှာပဲ နောက်ထပ်တကြိမ် တွေ့ဆုံဖို့ အဆိုပြုခဲ့ကြတဲ့အတိုင်း NRPC ဘက်က စက်တင်ဘာ(၉)ရက်နေ့မှာ ဖိတ်ကြားစာပို့ခဲ့တာကို မြောက်ပိုင်းမဟာမိတ်အဖွဲ့တွေကလည်း တက်ရောက်မယ်လို့ VOA ကိုအတည်ပြု ပြောထားပါတယ်။
အခုလာမယ့် ရှေ့သီတင်းပတ်ထဲတွေ့ဆုံမှုအပေါ် အကောင်းမြင် မျှော်လင့်ထားတယ်လို့ အမေရိကန်အခြေစိုက တိုင်းရင်သားများမဟာမိတ် အဖွဲ့ Nationalities Alliance (Burma) အထွေထွေအတွင်းရေးမှူး ဦးအမ်တုအောင်က ပြောပါတယ်။
“လွန်ခဲ့တဲ့ သြဂုတ်(၃၁)ရက်နေ့မှာ တရုတ်ဖိအားကြောင့်ပဲဖြစ်ဖြစ် မြန်မာစစ်တပ်အနေနဲ့ နိုင်ငံတကာရဲ့ ဖိအားပေးမှုကို ရှောင်ရှားလိုတဲ့အနေနဲ့ပဲဖြစ်ဖြစ် ဘယ်လိုပဲဖြစ်ဖြစ် ပေါ့ဗျာ ဒီလိုအစည်းအဝေးလုပ်တယ်ဆိုတာက အင်မတန်ကောင်းမွန်တယ် ကျနေ်ာတို့ကြိုဆိုတယ်။ ဒီထက်ပိုပြီးမှ စက်တင်ဘာ ၁၆-၁၇ မှာ လုပ်မယ့်အစည်းအဝေးအတွက်လည်း ကျနော့်အနေနဲ့ ပိုပြီးတော့မှ မျှော်လင့်မိတယ်။”
သြဂုတ်(၃၁)ရက်ဆွေးနွေးပွဲမှာ မြန်မာ့တပ်မတော်ဘက်က အဆုံးအဖြတ်ပေးနိုင်တဲ့သူတွေ တက်ရောက်ခဲ့ခြင်း မရှိတာကြောင့် တချို့ကိစ္စ တွေမှာ နှစ်ဘက်ညှိနှိုင်းဖို့ အခက်အခဲ ရှိခဲ့ကြပါတယ်။ ဒီတခေါက်မှာ အကြေအလည် မဆွေးနွေးနိုင်ရင် အပစ်ရပ်ရေး နှစ်ဖက်သဘောတူညီမှု ရဖို့ ခက်နေလိမ့်မယ်လို့ ဂျာမနီနိုင်ငံမှာနေတဲ့ မြန်မာ့တိုင်းရင်းသားအရေး ကျွမ်းကျင်သူ စိုင်းဝမ်စိုင်းက သုံးသပ်ပါတယ်။
“နဂိုက သူတို့ မကျေလည်တဲ့ နေရာသတ်မှတ်မှုတွေရှိတယ်လေ။ အဲဒီနေရာသတ်မှတ်မှုက ဘာလဲဆိုတော့ အစတုန်းက AA ကို လိုင်ဇာပြောင်းရမယ်လို့ ပြောတယ်ဗျာ။ နောက်ပိုင်းကျတော့ တဆင့်လျော့လာပြီး ရှမ်းပြည်မှာ တိုက်နေရင်လည်း ရှမ်းပြည်မှာနေပါဆိုတာတွေ ဖြစ်လာရော ဆိုတော့ အဲဒီအပိုင်းကလည်း အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေးလုပ်မယ်ဆိုရင် အခုတိုက်နေတဲ့တပ်တွေ ရောက်နေတဲ့နေရာမှာ အကုန်ရပ်ရကြမှာပေါ့။ အဲဒါ အခုညီနောင် ၃ ဖွဲ့ရဲ့ position ပေါ့နော်။ ပြဿနာက သူတို့အဲဒါကို မကြေလည်အောင် မဆွေးနွေးနိုင်ဘူးဆိုရင် bilateral ceasefire လည်းမဖြစ်နိုင်ဘူးခင်ဗျ။”
ဒီတခေါက်မှာ နှစ်ဖက်တပ်တွေကြား တပ်ပိုင်းဆိုင်ရာကိစ္စတွေ အဓိကထား ဆွေးနွေးကြဖို့ရှိတာကြောင့် စစ်ကြောင့်ဖြစ်လာမယ့် ဆိုးကျိုး တွေကို ဒေသခံပြည်သူတွေ ဆက်ပြီးမခံစားရအောင် အလျှော့ပေးမှုတွေလုပ်ဖို့ လိုလိမ့်မယ်လို့ ဦးအမ်တုအောင်က ထောက်ပြပါတယ်။
“အပြစ်အခတ်ရပ်ဆိုင်းရေး ဒီကိစ္စကို လုပ်ဆောင်တဲ့အခါမှာ အဓိက အရေးကြီးတာက ၂ ဖက်လုံးက စစ်တပ်ဘက်ကရော အခုညီနောင် ၃ ဖွဲ့ရော အဓိကတော့ အလျော့အတင်းလေးတွေပေါ့။ စစ်တပ်ဘက်က ကိုယ်လိုချင်တာပဲ တောင်းဆိုတာမဟုတ်ပဲနဲ့ ထို့အတူ ညီနောင် ၃ ဖွဲ့ဘက်ကလည်း ကိုယ်လိုချင်တာပဲ တောင်းဆိုတာမဟုတ်ပဲနဲ့ နှစ်ဦးနှစ်ဖက် အလျော့အတင်းလေးတွေကို တန်းတူညီမျှပေါ့နော် ၊ ဖြစ်နိုင်ခြေရှိတာလေးတွေကို ဆောင်ရွက်သွားမယ် ညှိနှိုင်းသွားမယ်ဆိုရင် အပြုသဘောဆောင်တဲ့အနေအထားကို ကျနော်တို့ ရောက်သွားမယ် နောက်ထပ်တဆင့်တက်လာတယ်လို့ ယူဆလို့ရတယ်။ ဒါပေမယ့် အလျော့အတင်းလေးတွေ အပေးအယူတွေကို တဖက်သတ်မဟုတ်ဘဲနဲ့ ဆောင်ရွက်မယ်ဆိုရင်တော့ အောင်မြင်နိုင်တယ်။ သို့သော် ဒီမှာကတော့ ဆွေးနွေးနေပြီးတော့ အနောက်ဘက်မှာ ပြန်ပြီးတော့ တိုက်ခိုက်နေတာမျိုးတော့ မဖြစ်စေချင်ဘူးပေါ့နော်။”
တကယ်တော့ သြဂုတ်လ(၃၁)ရက်နေ့ ကျိုင်းတုံဆွေးနွေးပွဲ ဖြစ်လာတယ်ဆိုတာကလည်း တရုတ်နိုင်ငံရဲ့ ကြားဝင် ဖိအားပေးမှုတွေကြောင့် ဖြစ်တယ်လို့ လေ့လာသူ အများစုက သုံးသပ်ထားတာပါ။ တကယ့်အပစ်ခတ်ရပ်စဲရေးလိုချင်ရင်တော့ အင်အားကြီးတဲ့ဘက်က လျှော့ဖို့လို တယ်လို့ စိုင်းဝမ်စိုင်းက မြင်ပါတယ်။
“ယေဘုယျ အားဖြင့် ကြည့်ရင်တော့ ၂ ဘက်စလုံးက နီးစပ်ချင်တယ်ဆိုတဲ့ ဆန္ဒရှိတဲ့ ပုံစံမျိုး ပေါက်တယ်။ ဒါပေမယ့် အဲဒီအနောက်ဘက်မှာ ကျနော်တို့ကိုလာတိုက်ရင်တော့ ကျနော်တို့ အစွမ်းကုန် ခုခံမယ်တို့ ဘာတို့ ညီနောင် ၃ ဖွဲ့က ပြောတယ် အစိုးရကလည်း သူတို့ကိုလာပြီးတိုက်တယ်ဆိုရင် ပြန်တိုက်ရမယ် အဲဒီလိုမျိုး ပြောထားတဲ့အခါကျတော့ အခုသူတို့ ထွက်မယ့် ကြေညာချက်ပေါ့နော် ၊ သိပ်ပြီး စိတ်ထဲမှာ တက်လိုက်ကျလိုက် ပုံစံမျိုးထက် နိုင်ငံရေးအရ Position ယူချင်တာပဲ သွားပေါက်တာပေါ့နော် ဆိုတော့ကျနော်ထင်တာ ထိရောက်မှု သိပ်မရှိဘူးလို့ထင်တယ်။ တပ်မတော်ဘက် ဒီထက်ပိုပြီး တဆင့်လျော့မယ်ဆိုရင်တော့ အပြစ်အခတ်ရပ်စဲရေး ဖြစ်လာနိုင်ခြေရှိတယ် တကယ်လို့ တပ်မတော် က အရင်ပုံစံအတိုင်းပဲဆိုရင်တော့ အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေးအဆင့်ရောက်ဖို့တောင် တော်တော်ခက်မယ်လို့ ကျနော်ထင်ပါတယ်။”
ဒီအတောတွင်း ရခိုင်ဒေသမှာ AA ရခိုင်လက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့နဲ့ အစိုးရတပ်တွေကြား တိုက်ပွဲပြင်းထန်နေသလို၊ ရှမ်းပြည်နယ် ကျောက်မဲမြို့နယ် ချိုးဟောင်းရွာမှာလည်း စက်တင်ဘာ (၁၂)ရက် ညနေပိုင်းက မြန်မာ့တပ်မတော် တပ်မ(၁၀၁)ကနေ TNLA တပ်ရင်း ၉၈၇ ကိုလာရောက် တိုက်ခိုက်လို့ တိုက်ပွဲတွေဖြစ်ပွားခဲ့ကြောင်း TNLA ကသတင်းထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။
..........
Unicode version
ရှေ့သီတငျးပတျထဲ ရှမျးပွညျနယျ ကြိုငျးတုံမွို့မှာ တှေ့ဆုံဖို့ရှိတဲ့ ငွိမျးခမြျးရေးဆိုငျရာ ဆှေးနှေးပှဲမှာ မွနျမာစဈတပျနဲ့ မွောကျပိုငျးမဟာမိတျ တပျဖှဲ့တှအေနနေဲ့ တဖကျနဲ့တဖကျ အလြှော့ပေးမှုတှေ လုပျနိုငျမှသာ အပဈရပျစဲရေးအခွအေနကေို ရောကျလာနိုငျမှာ ဖွဈတယျလို့ တိုငျးရငျးသားအရေး လှုပျရှားသူတခြို့က သုံးသပျသလို၊ ဒီဆှေးနှေးပှဲ ဖိတျကွားထားတဲ့ တခြိနျထဲမှာပဲ မွပွေငျတိုကျပှဲတှေ ဆကျရှိနတောကို ကွည့ျရငျ လကျတှေ့ အပဈရပျရေးအတှကျ နှဈဖကျသဘောတူညီခကြျရဖို့ သိပျမနီးစပျသေးဘူးလို့ လေ့လာသူတခြို့က သုံးသပျပါတယျ။ အကွောငျးစုံကို ကိုဉာဏျဝငျးအောငျက တငျပွပါမယျ။
မွောကျပိုငျးမဟာမိတျ တိုငျးရငျးသား လကျနကျကိုငျတပျဖှဲ့တှဖွေဈတဲ့ KIA/ TNLA/ AA/ MNDAA တပျဖှဲ့တှနေဲ့ မွနျမာ့တပျမတောျတို့ကွား သွဂုတျလ(၃၁)ရကျနေ့က ရှမျးပွညျအရှေ့ခွမျး ကြိုငျးတုံမွို့မှာ တှေ့ဆုံပွီးနောကျ၊ စကျတငျဘာ(၁၆-၁၇) ကြိုငျးတုံမွို့မှာပဲ နောကျထပျတကွိမျ တှေ့ဆုံဖို့ အဆိုပွုခဲ့ကွတဲ့အတိုငျး NRPC ဘကျက စကျတငျဘာ(၉)ရကျနေ့မှာ ဖိတျကွားစာပို့ခဲ့တာကို မွောကျပိုငျးမဟာမိတျအဖှဲ့တှကေလညျး တကျရောကျမယျလို့ VOA ကိုအတညျပွု ပွောထားပါတယျ။
အခုလာမယ့ျ ရှေ့သီတငျးပတျထဲတှေ့ဆုံမှုအပေါျ အကောငျးမွငျ မြှောျလင့ျထားတယျလို့ အမရေိကနျအခွစေိုက တိုငျးရငျသားမြားမဟာမိတျ အဖှဲ့ Nationalities Alliance (Burma) အထှထှေအေတှငျးရေးမှူး ဦးအမျတုအောငျက ပွောပါတယျ။
“လှနျခဲ့တဲ့ သွဂုတျ(၃၁)ရကျနေ့မှာ တရုတျဖိအားကွောင့ျပဲဖွဈဖွဈ မွနျမာစဈတပျအနနေဲ့ နိုငျငံတကာရဲ့ ဖိအားပေးမှုကို ရှောငျရှားလိုတဲ့အနနေဲ့ပဲဖွဈဖွဈ ဘယျလိုပဲဖွဈဖွဈ ပေါ့ဗြာ ဒီလိုအစညျးအဝေးလုပျတယျဆိုတာက အငျမတနျကောငျးမှနျတယျ ကနြေျာတို့ကွိုဆိုတယျ။ ဒီထကျပိုပွီးမှ စကျတငျဘာ ၁၆-၁၇ မှာ လုပျမယ့ျအစညျးအဝေးအတှကျလညျး ကနြော့ျအနနေဲ့ ပိုပွီးတော့မှ မြှောျလင့ျမိတယျ။”
သွဂုတျ(၃၁)ရကျဆှေးနှေးပှဲမှာ မွနျမာ့တပျမတောျဘကျက အဆုံးအဖွတျပေးနိုငျတဲ့သူတှေ တကျရောကျခဲ့ခွငျး မရှိတာကွောင့ျ တခြို့ကိစ်စ တှမှော နှဈဘကျညှိနှိုငျးဖို့ အခကျအခဲ ရှိခဲ့ကွပါတယျ။ ဒီတခေါကျမှာ အကွအေလညျ မဆှေးနှေးနိုငျရငျ အပဈရပျရေး နှဈဖကျသဘောတူညီမှု ရဖို့ ခကျနလေိမ့ျမယျလို့ ဂြာမနီနိုငျငံမှာနတေဲ့ မွနျမာ့တိုငျးရငျးသားအရေး ကြှမျးကငြျသူ စိုငျးဝမျစိုငျးက သုံးသပျပါတယျ။
“နဂိုက သူတို့ မကြလေညျတဲ့ နရောသတျမှတျမှုတှရှေိတယျလေ။ အဲဒီနရောသတျမှတျမှုက ဘာလဲဆိုတော့ အစတုနျးက AA ကို လိုငျဇာပွောငျးရမယျလို့ ပွောတယျဗြာ။ နောကျပိုငျးကတြော့ တဆင့ျလြော့လာပွီး ရှမျးပွညျမှာ တိုကျနရေငျလညျး ရှမျးပွညျမှာနပေါဆိုတာတှေ ဖွဈလာရော ဆိုတော့ အဲဒီအပိုငျးကလညျး အပဈအခတျရပျစဲရေးလုပျမယျဆိုရငျ အခုတိုကျနတေဲ့တပျတှေ ရောကျနတေဲ့နရောမှာ အကုနျရပျရကွမှာပေါ့။ အဲဒါ အခုညီနောငျ ၃ ဖှဲ့ရဲ့ position ပေါ့နောျ။ ပွူနာက သူတို့အဲဒါကို မကွလေညျအောငျ မဆှေးနှေးနိုငျဘူးဆိုရငျ bilateral ceasefire လညျးမဖွဈနိုငျဘူးခငျဗြ။”
ဒီတခေါကျမှာ နှဈဖကျတပျတှကွေား တပျပိုငျးဆိုငျရာကိစ်စတှေ အဓိကထား ဆှေးနှေးကွဖို့ရှိတာကွောင့ျ စဈကွောင့ျဖွဈလာမယ့ျ ဆိုးကြိုး တှကေို ဒသေခံပွညျသူတှေ ဆကျပွီးမခံစားရအောငျ အလြှော့ပေးမှုတှလေုပျဖို့ လိုလိမ့ျမယျလို့ ဦးအမျတုအောငျက ထောကျပွပါတယျ။
“အပွဈအခတျရပျဆိုငျးရေး ဒီကိစ်စကို လုပျဆောငျတဲ့အခါမှာ အဓိက အရေးကွီးတာက ၂ ဖကျလုံးက စဈတပျဘကျကရော အခုညီနောငျ ၃ ဖှဲ့ရော အဓိကတော့ အလြော့အတငျးလေးတှပေေါ့။ စဈတပျဘကျက ကိုယျလိုခငြျတာပဲ တောငျးဆိုတာမဟုတျပဲနဲ့ ထို့အတူ ညီနောငျ ၃ ဖှဲ့ဘကျကလညျး ကိုယျလိုခငြျတာပဲ တောငျးဆိုတာမဟုတျပဲနဲ့ နှဈဦးနှဈဖကျ အလြော့အတငျးလေးတှကေို တနျးတူညီမြှပေါ့နောျ ၊ ဖွဈနိုငျခွရှေိတာလေးတှကေို ဆောငျရှကျသှားမယျ ညှိနှိုငျးသှားမယျဆိုရငျ အပွုသဘောဆောငျတဲ့အနအေထားကို ကနြောျတို့ ရောကျသှားမယျ နောကျထပျတဆင့ျတကျလာတယျလို့ ယူဆလို့ရတယျ။ ဒါပမေယ့ျ အလြော့အတငျးလေးတှေ အပေးအယူတှကေို တဖကျသတျမဟုတျဘဲနဲ့ ဆောငျရှကျမယျဆိုရငျတော့ အောငျမွငျနိုငျတယျ။ သို့သောျ ဒီမှာကတော့ ဆှေးနှေးနပွေီးတော့ အနောကျဘကျမှာ ပွနျပွီးတော့ တိုကျခိုကျနတောမြိုးတော့ မဖွဈစခေငြျဘူးပေါ့နောျ။”
တကယျတော့ သွဂုတျလ(၃၁)ရကျနေ့ ကြိုငျးတုံဆှေးနှေးပှဲ ဖွဈလာတယျဆိုတာကလညျး တရုတျနိုငျငံရဲ့ ကွားဝငျ ဖိအားပေးမှုတှကွေောင့ျ ဖွဈတယျလို့ လေ့လာသူ အမြားစုက သုံးသပျထားတာပါ။ တကယ့ျအပဈခတျရပျစဲရေးလိုခငြျရငျတော့ အငျအားကွီးတဲ့ဘကျက လြှော့ဖို့လို တယျလို့ စိုငျးဝမျစိုငျးက မွငျပါတယျ။
“ယဘေုယြ အားဖွင့ျ ကွည့ျရငျတော့ ၂ ဘကျစလုံးက နီးစပျခငြျတယျဆိုတဲ့ ဆန်ဒရှိတဲ့ ပုံစံမြိုး ပေါကျတယျ။ ဒါပမေယ့ျ အဲဒီအနောကျဘကျမှာ ကနြောျတို့ကိုလာတိုကျရငျတော့ ကနြောျတို့ အစှမျးကုနျ ခုခံမယျတို့ ဘာတို့ ညီနောငျ ၃ ဖှဲ့က ပွောတယျ အစိုးရကလညျး သူတို့ကိုလာပွီးတိုကျတယျဆိုရငျ ပွနျတိုကျရမယျ အဲဒီလိုမြိုး ပွောထားတဲ့အခါကတြော့ အခုသူတို့ ထှကျမယ့ျ ကွညောခကြျပေါ့နောျ ၊ သိပျပွီး စိတျထဲမှာ တကျလိုကျကလြိုကျ ပုံစံမြိုးထကျ နိုငျငံရေးအရ Position ယူခငြျတာပဲ သှားပေါကျတာပေါ့နောျ ဆိုတော့ကနြောျထငျတာ ထိရောကျမှု သိပျမရှိဘူးလို့ထငျတယျ။ တပျမတောျဘကျ ဒီထကျပိုပွီး တဆင့ျလြော့မယျဆိုရငျတော့ အပွဈအခတျရပျစဲရေး ဖွဈလာနိုငျခွရှေိတယျ တကယျလို့ တပျမတောျ က အရငျပုံစံအတိုငျးပဲဆိုရငျတော့ အပဈအခတျရပျစဲရေးအဆင့ျရောကျဖို့တောငျ တောျတောျခကျမယျလို့ ကနြောျထငျပါတယျ။”
ဒီအတောတှငျး ရခိုငျဒသေမှာ AA ရခိုငျလကျနကျကိုငျတပျဖှဲ့နဲ့ အစိုးရတပျတှကွေား တိုကျပှဲပွငျးထနျနသေလို၊ ရှမျးပွညျနယျ ကြောကျမဲမွို့နယျ ခြိုးဟောငျးရှာမှာလညျး စကျတငျဘာ (၁၂)ရကျ ညနပေိုငျးက မွနျမာ့တပျမတောျ တပျမ(၁၀၁)ကနေ TNLA တပျရငျး ၉၈၇ ကိုလာရောကျ တိုကျခိုကျလို့ တိုကျပှဲတှဖွေဈပှားခဲ့ကွောငျး TNLA ကသတငျးထုတျပွနျထားပါတယျ။
