ရှမ်းပြည်နယ်မြောက်ပိုင်း တိုက်ပွဲတွေကြောင့် ထွက်ပြေးသွားရတဲ့ နမ့်ဆန်မြို့က စစ်ဘေးဒုက္ခသည်တွေ အခုတော့ အိမ်ပြန် လာကြတာဟာ အရဲစွန့် ပြန်လာခြင်းသာဖြစ်ပြီး၊ အပစ်ရပ် ငြိမ်းချမ်းရေး သဘောတူညီချက်ရဖို့ အလားအလာ နည်းနေသေးကြောင်း ရှမ်းတိုင်းရင်းသားအရေး စောင့်ကြည့်သူတွေက သုံးသပ်ကြပါတယ်။ အကြောင်းစုံကို ကိုဉာဏ်ဝင်းအောင်က တင်ပြပါမယ်။
စက်တင်ဘာ ၁၃ ကနေ ၁၆ ရက်ကြား ရှမ်းပြည်မြောက်ပိုင်း နမ့်ဆန်မြို့တဝိုက်မှာ အစိုးရတပ်နဲ့ TNLA တအောန်းပလောင် တပ်ဖွဲ့တွေကြား တိုက်ပွဲကြောင့် ဒေသခံ နှစ်ထောင်ကျော် စစ်ဘေးက တိမ်းရှောင်ခဲ့ရပြီး၊ အခုတော့ အဲဒီဒေသမှာ အခြေအနေတွေ တည်ငြိမ်စပြုလာလို့ ထွက်ပြေးသွားတဲ့ စစ်ဘေးဒုက္ခသည်တွေထဲက အများအပြား မိမိတို့နေအိမ်ကို ပြန်လာနေကြတယ်လို့ ဗြဟ္မစိုရ်နှလုံးသား လူမှုကူညီရေး အသင်းက VOA ကိုအတည်ပြု ပြောပါတယ်။
တဖက်မှာလည်း မြောက်ပိုင်း ညီနောင်မဟာမိတ်အဖွဲ့တွေက အမျိုးသားပြန်လည်သင့်မြတ်ရေးနဲ့ အစိုးရငြိမ်းချမ်းရေးဗဟိုဌာန NRPC တို့နဲ့ သြဂုတ်လ ၃၁ ရက်မှာတကြိမ်၊ စက်တင်ဘာ ၁၇ ရက်မှာတကြိမ် ကျိုင်းတုံမြို့မှာ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးမှုတွေ ရှိခဲ့တာကြောင့် အပစ်ရပ်ငြိမ်းချမ်းရေး အလားအလာ ပိုနီးစပ်လာပြီလားဆိုတာ စဉ်းစားစရာဖြစ်လာပါတယ်။
ဒါပေမဲ့ စစ်ဘေးဒုက္ခသည်တွေ အခုလို အိမ်ပြန်လာကြတာဟာ အရဲစွန့် ပြန်ကြခြင်းသာဖြစ်ပြီး၊ အပစ်ရပ် ငြိမ်းချမ်းရေး သဘောတူညီချက်ရဖို့ မျှော်လင့်ချက် နည်းနေသေးကြောင်း အမေရိကန် အရီဇိုးနားပြည်နယ်မှာနေတဲ့ SNLD ပါတီ ၁၉၉၀ ရွေးကောက်ပွဲအနိုင်ရ ကိုယ်စားလှယ် စိုင်းဝင်းဖေက သုံးသပ်ပါတယ်။
“အရပ်သားတွေ ပြန်လာတဲ့ ကိစ္စကတော့ သူတို့သဘောနဲ့ သူတို့ ခန့်မှန်းချက်နဲ့ သူတို့ ပြန်လာကြတယ်။ အရပ်သားတွေက သူတို့နေရာကို စွန့်စားနဲ့ ပြန်လာတဲ့သဘောပါပဲ။ အဲဒါကိုကြည့်ပြီး အရပ်သားတွေပြန်လာတာကို ကြည့်ပြီး ငြိမ်းချမ်းရေးရတော့မှာပဲဆိုပြီးတော့ စဉ်းစားလို့ မရဘူးထင်တယ်။ အခြေအနေက ရှုပ်ထွေးနေတာ ထွက်လာတဲ့ ရလဒ်အဖြေကလည်း အခုသိရသလောက်က ဘာမှ ရေရေရာရာလည်း ရှိသေးတာမဟုတ်သေးဘူး။ ငြိမ်းချမ်းရေး စာချုပ်လက်မှတ်ထိုးတယ်ဆိုတာလည်း မကြားရသေးဘူး။ နောက်တခါ ဘယ်မှာတွေ့ကြမလဲ အဲဒါမျိုးလောက် သဘောတူညီတာမျိုးဆိုတော့ ဘာလုပ်မှာလဲခင်ဗျ။”
အစိုးရတပ်တွေနဲ့ ညီနောင်မဟာမိတ် တိုင်းရင်းသားတပ်ဖွဲ့တွေကြား ကျိုင်းတုံမြို့မှာ ဒုတိယအကြိမ်တွေ့ဆုံစဉ် ဆွေးနွေးကြတဲ့အထဲမှာ တပ်တွေနေရာချထားရေးနဲ့ တပ်တွေ လှုပ်ရှားမယ့်နယ်မြေကို ဘယ်လိုခွဲခြား သတ်မှတ်မလဲဆိုတဲ့အချက်တွေ အကြေအလည်ဆွေးနွေးကြဖို့ အခြေခံအားဖြင့် သဘောတူထားပါတယ်။ ဒီလို ကိုယ်ပိုင်နယ်မြေ ပိုင်းခြားသတ်မှတ်မှုကိစ္စမှာ အလွယ်တကူ သဘောတူညီမှုရဖို့ မဖြစ်နိုင် သေးဘူးလို့ စိုင်းဝင်းဖေက မြင်ပါတယ်။
“ ဖြစ်သင့်တာကတော့ သူတို့လိုချင်တာ စစ်ရေးအရ နယ်မြေ ပိုင်းခြားသတ်မှတ်မှု ရှိဖို့လိုတယ်လို့ ထင်တာပဲ ။ အဲဒါမျိုးရချင်တယ် အထူးသဖြင့် မြောက်ပိုင်းမဟာမိတ်အဖွဲ့တွေကလို့ ကျနော်ယူဆတာပေါ့နော်။ သူတို့ပြောထားတာရှိတာပဲ ၀ တို့လို့မျိုး နေရာ တနေရာလောက်တော့ ရချင်တဲ့ ပုံစံမျိုး လိုချင်ပုံရတယ်။ အဲဒါ စစ်တပ်အနေနဲ့ ပေးနိုင်တယ် မပေးနိုင်ဘူးဆိုတာ ကျနော်မပြောနိုင်ဘူးခင်ဗျ မသေချာဘူးလေ။ အဲဒီတော့ ဒီလိုပဲ သွားနေဦးမယ်လို့ ကျနော်ထင်တယ်။ ဖြစ်လိုက်၊ ပြေးလိုက် ၊ ပြန်လာလိုက်နဲ့ ပြည်သူကတော့ အဲလိုမျိုး သွားနေဦးမယ်လို့ ကျနော်ထင်တာပဲ။”
ဒီလိုသာ တဖက်နဲ့တဖက် အလျှော့အတင်းတွေ မလုပ်နိုင်ဘူးဆိုရင် အပစ်ရပ်ငြိမ်းချမ်းရေးလည်း ဖြစ်လာမှာ မဟုတ်သလို၊ စစ်ကြောင့် ဒေသခံတွေသာ ဆက်ပြီး နစ်နာနေရဦးမယ်လို့ အမေရိကန် ကယ်လီဖိုးနီးယားပြည်နယ် ရှမ်းစာပေနဲ့ ယဉ်ကျေးမှုအသင်းဥက္ကဌ ဒေါက်တာ စိုင်းထွေးမောင်က ထောက်ပြပါတယ်။
“သူတို့ ၂ ဖက်စလုံးကတော့ သူတို့လိုလားချက်တွေ သူတို့ရဲ့ ရည်မှန်းချက်ကတော့ ရှိကြတာပဲလေ။ ၂ ဖက်စလုံး ရာခိုင်နှုန်းပြည့် လိုက်လျောဖို့တော့ ခက်ပါလိမ့်မယ်။ ကျနော့်အမြင်ကတော့ တပ်မတော်ကလည်း လျော့ရမယ် ၊ ကျနော်တို့ တိုင်းရင်းသားဘက်ကလည်း လျော့ရမယ်၊ သူတို့ ညှိနှိုင်းပြီးတော့မှ အပေးအယူ လုပ်ပြီးတော့မှ ဖြစ်နိုင်တဲ့ ဥစ္စာကို ရအောင်ယူရင်တော့ ဖြစ်နိုင်တယ်။ ဒါပေမယ့် ကိုယ်လိုချင်တာကိုပဲ အပြည့်အ၀ ယူမယ်ဆိုရင်တော့ ၂ ဘက်စလုံးက ညှိလို့ရမယ် မထင်ဘူး။ ဆိုတော့ ကျနော်မြင်တာကတော့ တိုက်ပွဲ မရပ်မချင်းတော့ ဒေသခံတွေ ခံနေရဦးမှာပဲ။”
သြဂုတ်လ ၁၅ ရက်က တကျော့ပြန်စတင်လာခဲ့တဲ့ တရုတ်နယ်စပ် ညီနောင်မဟာမိတ်တပ်တွေရဲ့ တိုက်ခိုက်မှုတွေကနေ အစိုးရတပ်တွေရဲ့ တန်ပြန်ထိုးစစ်တွေကြောင့် ရှမ်းပြည်နယ်မြောက်ပိုင်းမှာ စက်တင်ဘာလအလယ်ထိ တိုက်ပွဲတွေ ဖြစ်လာရသလို၊ ဒေသခံတွေ စစ်ဘေးရှောင်ပြီး ဒုက္ခသည် ဖြစ်လာကြပါတယ်။ သြဂုတ်လ တိုက်ပွဲကြောင့် လူပေါင်း ၇၅၀၀ လောက် အိုးမဲ့အိမ်မဲ့ ဖြစ်ခဲ့ရပြီး စစ်ဘေးဒုက္ခသည် ၃၅၀၀ ယာယီစခန်းတွေမှာ တိမ်းရှောင်နေရတဲ့အထဲကမှ အခုဆိုရင် နမ့်ဆန်မြို့က စစ်ဘေးဒုက္ခသည် ထောင်ကျော် မိမိတို့ နေအိမ်ကို ပြန်လာကြတာ ဖြစ်ပါတယ်။
..................
(Unicode)
စဈဘေးရှောငျတှေ နရေပျပွနျပမေဲ့ ငွိမျးခမြျးရေးအလားအလာ မကောငျးသေး
ရှမျးပွညျနယျမွောကျပိုငျး တိုကျပှဲတှကွေောင့ျ ထှကျပွေးသှားရတဲ့ နမ့ျဆနျမွို့က စဈဘေးဒုက်ခသညျတှေ အခုတော့ အိမျပွနျ လာကွတာဟာ အရဲစှန့ျ ပွနျလာခွငျးသာဖွဈပွီး၊ အပဈရပျ ငွိမျးခမြျးရေး သဘောတူညီခကြျရဖို့ အလားအလာ နညျးနသေေးကွောငျး ရှမျးတိုငျးရငျးသားအရေး စောင့ျကွည့ျသူတှကေ သုံးသပျကွပါတယျ။ အကွောငျးစုံကို ကိုဉာဏျဝငျးအောငျက တငျပွပါမယျ။
စကျတငျဘာ ၁၃ ကနေ ၁၆ ရကျကွား ရှမျးပွညျမွောကျပိုငျး နမ့ျဆနျမွို့တဝိုကျမှာ အစိုးရတပျနဲ့ TNLA တအောနျးပလောငျ တပျဖှဲ့တှကွေား တိုကျပှဲကွောင့ျ ဒသေခံ နှဈထောငျကြောျ စဈဘေးက တိမျးရှောငျခဲ့ရပွီး၊ အခုတော့ အဲဒီဒသေမှာ အခွအေနတှေေ တညျငွိမျစပွုလာလို့ ထှကျပွေးသှားတဲ့ စဈဘေးဒုက်ခသညျတှထေဲက အမြားအပွား မိမိတို့နအေိမျကို ပွနျလာနကွေတယျလို့ ဗွဟ်မစိုရျနှလုံးသား လူမှုကူညီရေး အသငျးက VOA ကိုအတညျပွု ပွောပါတယျ။
တဖကျမှာလညျး မွောကျပိုငျး ညီနောငျမဟာမိတျအဖှဲ့တှကေ အမြိုးသားပွနျလညျသင့ျမွတျရေးနဲ့ အစိုးရငွိမျးခမြျးရေးဗဟိုဌာန NRPC တို့နဲ့ သွဂုတျလ ၃၁ ရကျမှာတကွိမျ၊ စကျတငျဘာ ၁၇ ရကျမှာတကွိမျ ကြိုငျးတုံမွို့မှာ တှေ့ဆုံဆှေးနှေးမှုတှေ ရှိခဲ့တာကွောင့ျ အပဈရပျငွိမျးခမြျးရေး အလားအလာ ပိုနီးစပျလာပွီလားဆိုတာ စဉျးစားစရာဖွဈလာပါတယျ။
ဒါပမေဲ့ စဈဘေးဒုက်ခသညျတှေ အခုလို အိမျပွနျလာကွတာဟာ အရဲစှန့ျ ပွနျကွခွငျးသာဖွဈပွီး၊ အပဈရပျ ငွိမျးခမြျးရေး သဘောတူညီခကြျရဖို့ မြှောျလင့ျခကြျ နညျးနသေေးကွောငျး အမရေိကနျ အရီဇိုးနားပွညျနယျမှာနတေဲ့ SNLD ပါတီ ၁၉၉၀ ရှေးကောကျပှဲအနိုငျရ ကိုယျစားလှယျ စိုငျးဝငျးဖကေ သုံးသပျပါတယျ။
“အရပျသားတှေ ပွနျလာတဲ့ ကိစ်စကတော့ သူတို့သဘောနဲ့ သူတို့ ခန့ျမှနျးခကြျနဲ့ သူတို့ ပွနျလာကွတယျ။ အရပျသားတှကေ သူတို့နရောကို စှန့ျစားနဲ့ ပွနျလာတဲ့သဘောပါပဲ။ အဲဒါကိုကွည့ျပွီး အရပျသားတှပွေနျလာတာကို ကွည့ျပွီး ငွိမျးခမြျးရေးရတော့မှာပဲဆိုပွီးတော့ စဉျးစားလို့ မရဘူးထငျတယျ။ အခွအေနကေ ရှုပျထှေးနတော ထှကျလာတဲ့ ရလဒျအဖွကေလညျး အခုသိရသလောကျက ဘာမှ ရရေရောရာလညျး ရှိသေးတာမဟုတျသေးဘူး။ ငွိမျးခမြျးရေး စာခြုပျလကျမှတျထိုးတယျဆိုတာလညျး မကွားရသေးဘူး။ နောကျတခါ ဘယျမှာတှေ့ကွမလဲ အဲဒါမြိုးလောကျ သဘောတူညီတာမြိုးဆိုတော့ ဘာလုပျမှာလဲခငျဗြ။”
အစိုးရတပျတှနေဲ့ ညီနောငျမဟာမိတျ တိုငျးရငျးသားတပျဖှဲ့တှကွေား ကြိုငျးတုံမွို့မှာ ဒုတိယအကွိမျတှေ့ဆုံစဉျ ဆှေးနှေးကွတဲ့အထဲမှာ တပျတှနေရောခထြားရေးနဲ့ တပျတှေ လှုပျရှားမယ့ျနယျမွကေို ဘယျလိုခှဲခွား သတျမှတျမလဲဆိုတဲ့အခကြျတှေ အကွအေလညျဆှေးနှေးကွဖို့ အခွခေံအားဖွင့ျ သဘောတူထားပါတယျ။ ဒီလို ကိုယျပိုငျနယျမွေ ပိုငျးခွားသတျမှတျမှုကိစ်စမှာ အလှယျတကူ သဘောတူညီမှုရဖို့ မဖွဈနိုငျ သေးဘူးလို့ စိုငျးဝငျးဖကေ မွငျပါတယျ။
“ ဖွဈသင့ျတာကတော့ သူတို့လိုခငြျတာ စဈရေးအရ နယျမွေ ပိုငျးခွားသတျမှတျမှု ရှိဖို့လိုတယျလို့ ထငျတာပဲ ။ အဲဒါမြိုးရခငြျတယျ အထူးသဖွင့ျ မွောကျပိုငျးမဟာမိတျအဖှဲ့တှကေလို့ ကနြောျယူဆတာပေါ့နောျ။ သူတို့ပွောထားတာရှိတာပဲ ၀ တို့လို့မြိုး နရော တနရောလောကျတော့ ရခငြျတဲ့ ပုံစံမြိုး လိုခငြျပုံရတယျ။ အဲဒါ စဈတပျအနနေဲ့ ပေးနိုငျတယျ မပေးနိုငျဘူးဆိုတာ ကနြောျမပွောနိုငျဘူးခငျဗြ မသခြောဘူးလေ။ အဲဒီတော့ ဒီလိုပဲ သှားနေဦးမယျလို့ ကနြောျထငျတယျ။ ဖွဈလိုကျ၊ ပွေးလိုကျ ၊ ပွနျလာလိုကျနဲ့ ပွညျသူကတော့ အဲလိုမြိုး သှားနေဦးမယျလို့ ကနြောျထငျတာပဲ။”
ဒီလိုသာ တဖကျနဲ့တဖကျ အလြှော့အတငျးတှေ မလုပျနိုငျဘူးဆိုရငျ အပဈရပျငွိမျးခမြျးရေးလညျး ဖွဈလာမှာ မဟုတျသလို၊ စဈကွောင့ျ ဒသေခံတှသော ဆကျပွီး နဈနာနရေဦးမယျလို့ အမရေိကနျ ကယျလီဖိုးနီးယားပွညျနယျ ရှမျးစာပနေဲ့ ယဉျကြေးမှုအသငျးဥက်ကဌ ဒေါကျတာ စိုငျးထှေးမောငျက ထောကျပွပါတယျ။
“သူတို့ ၂ ဖကျစလုံးကတော့ သူတို့လိုလားခကြျတှေ သူတို့ရဲ့ ရညျမှနျးခကြျကတော့ ရှိကွတာပဲလေ။ ၂ ဖကျစလုံး ရာခိုငျနှုနျးပွည့ျ လိုကျလြောဖို့တော့ ခကျပါလိမ့ျမယျ။ ကနြော့ျအမွငျကတော့ တပျမတောျကလညျး လြော့ရမယျ ၊ ကနြောျတို့ တိုငျးရငျးသားဘကျကလညျး လြော့ရမယျ၊ သူတို့ ညှိနှိုငျးပွီးတော့မှ အပေးအယူ လုပျပွီးတော့မှ ဖွဈနိုငျတဲ့ ဥစ်စာကို ရအောငျယူရငျတော့ ဖွဈနိုငျတယျ။ ဒါပမေယ့ျ ကိုယျလိုခငြျတာကိုပဲ အပွည့ျအ၀ ယူမယျဆိုရငျတော့ ၂ ဘကျစလုံးက ညှိလို့ရမယျ မထငျဘူး။ ဆိုတော့ ကနြောျမွငျတာကတော့ တိုကျပှဲ မရပျမခငြျးတော့ ဒသေခံတှေ ခံနရေဦးမှာပဲ။”
သွဂုတျလ ၁၅ ရကျက တကြော့ပွနျစတငျလာခဲ့တဲ့ တရုတျနယျစပျ ညီနောငျမဟာမိတျတပျတှရေဲ့ တိုကျခိုကျမှုတှကေနေ အစိုးရတပျတှရေဲ့ တနျပွနျထိုးစဈတှကွေောင့ျ ရှမျးပွညျနယျမွောကျပိုငျးမှာ စကျတငျဘာလအလယျထိ တိုကျပှဲတှေ ဖွဈလာရသလို၊ ဒသေခံတှေ စဈဘေးရှောငျပွီး ဒုက်ခသညျ ဖွဈလာကွပါတယျ။ သွဂုတျလ တိုကျပှဲကွောင့ျ လူပေါငျး ၇၅၀၀ လောကျ အိုးမဲ့အိမျမဲ့ ဖွဈခဲ့ရပွီး စဈဘေးဒုက်ခသညျ ၃၅၀၀ ယာယီစခနျးတှမှော တိမျးရှောငျနရေတဲ့အထဲကမှ အခုဆိုရငျ နမ့ျဆနျမွို့က စဈဘေးဒုက်ခသညျ ထောငျကြောျ မိမိတို့ နအေိမျကို ပွနျလာကွတာ ဖွဈပါတယျ။
