တရုတ်နိုင်ငံမှာ နှစ်နဲ့ချီ ထောင်ကျခဲ့ရတဲ့ အမေရိကန် ၃ ဦး ဗုဒ္ဓဟူးနေ့ နှောင်းပိုင်းမှာ အမေရိကန် ပြည်ထောင်စုကို ပြန်လည် ရောက်ရှိလာပါတယ်။ Mark Swidan ၊ Kai Li နဲ့ John Leung တို့ အမေရိကန် စံတော်ချိန် ဗုဒ္ဒဟူးနေ့ ညမှာ တက္ကဆက် ပြည်နယ် ဆန်အန်တိုနီရိုက စစ်တပ် စခန်းကို ဆိုက်ရောက်ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။
အမေရိကန်နိုင်ငံက Macy ကုန်တိုက်ကြီးရဲ့ အလှပြလှည့်လည်ပွဲ Macy’s Thanksgiving Day Parade ကို အခုလို Thanksgiving Day ကျေးဇူးတော်နေ့ရောက်တိုင်း New York မြို့မှာပြုလုပ်လေ့ရှိပါတယ်။ အလှပြလှည့်လည်ပွဲ ကြိုတင်ပြင်ဆင်နေပုံတွေအကြောင်း ကိုခင်မောင်စိုးမင်းက ပြောပြပေးပါမယ်။
အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု တက္ကဆက်ပြည်နယ်ဟာ အသက် ၁၈ နှစ်အောက် အထောက်အထားလက်မှတ်တစုံတရာမရှိပဲ ဒါမှမဟုတ် အုပ်ထိန်းသူမပါဘဲ မက္ကဆီကိုဘက်ကနေ အမေရိကန်ထဲ ဝင်ရောက်လာရာ အဓိကနေရာတခု ဖြစ်ပါတယ်။ အရင်နှစ်ထက်စာရင်တော့ အဲဒီလို ဝင်ရောက်သူဦးရေ လျော့နည်းလာပေမဲ့လည်း ကလေးတွေ ရင်ဆိုင်ရတဲ့ အန္တရာယ်ကတော့ စိုးရိမ်စရာပါ။
တရုတ်နဲ့အမေရိကန်ကြား အကျဉ်းသားလဲလှယ်ရေး သဘောတူညီမှုနဲ့ မိသားစုတွေ ပြန်လည်ဆုံကြလေ့ရှိတဲ့ Thanksgiving ကျေးဇူးတော်နေ့အမီ Kai Li၊ Mark Swidan နဲ့ John Leung တို့ အမေရိကန်ကို ပြန်လာနေကြပါပြီလို့ အမေရိကန်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး Antony Blinken ကပြောပါတယ်
ကျေးဇူးတော်နေ့အားလပ်ရက်ရာသီမှာ အခု နိုဝင်ဘာ ၂၆ ရက်ကနေ ဒီဇင်ဘာ ၂ ရက်နေ့အတွင်း လေကြောင်းခရီးသည် ၁၈ သန်းကျော်မယ်လို့ TSA ခန့်မှန်းထားပါတယ်။ မနှစ်ကထက် လေယာဉ်စီးခရီးသည် ခန့်မှန်းခြေ ၆ ရာခိုင်နှုန်း တိုးမယ်လို့ တွက်ထားတာပါ။
ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ အာရက္ခတပ်တော် AA နဲ့ တိုက်ပွဲတွေအတွင်း စစ်ကောင်စီရဲ့ လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုတွေကြောင့် အရပ်သားတွေ သေကျေထိခိုက်တာတွေနဲ့ အရပ်ဘက်အဆောက်အဦးတွေ ပျက်စီး ကုန်ကြောင်း အထူးသဖြင့် တိုက်ပွဲတွေ ပြင်းထန်နေတဲ့ သံတွဲနဲ့ တောင်ကုတ် မြို့နယ်တွေမှာ ထိခိုက်ပျက်စီးမှုများတယ်လို့ ဒေသခံတွေက ပြောပါတယ်။
‘ကချင်အထူးဒေသ (၁) ကို ခွဲခြားသတ်မှတ်အုပ်ချုပ်တာကြောင့် ကချင်လူမျိုးတွေရဲ့ စည်းလုံးမှုကို ထိခိုက်စေကြောင်းနဲ့ ကချင်ဒေသရှိတိုင်းရင်းသားတွေစိတ်ဝမ်းကွဲမှုမရှိဘဲ တန်းတူနေထိုင်နိုင်ဖို့ အထူးဒေသ (၁) နယ်မြေကိုရယူခဲ့ကြောင်းနဲ့ ယနေ့မှစပြီး ကချင်အထူးဒေသ (၁) သတ်မှတ်ချက်မရှိတော့ကြောင်း‘ KIA ကကြေညာချက်ထုတ်ပါတယ်။
ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်ကို ICC က ဖမ်းဝရမ်းထုတ်ဖို့ ကြိုးပမ်းမှုကို လူ့အခွင့်အရေးဆောင်ရွက်သူတွေက ကြိုဆိုပေမဲ့ “ICC တရားရုံးအနေနဲ့ မျှမျှတတ ဆောင်ရွက်သင့်တယ်ဆိုတဲ့ရပ်တည်ချက်ကို တရုတ်က အမြဲ စွဲကိုင်ထားပါတယ်” လို့ တရုတ်နိုင်ငံခြားရေးဌာနပြောခွင့်ရက ဒီနေ့ပုံမှန်သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲမှာ ပြောပါတယ်။
လောင်းကစားနဲ့ အွန်လိုင်းရာဇဝတ်မှုတွေအတွက် ဖမ်းဆီးခံထားရတဲ့ တရုတ်နိုင်ငံသား ၂၄၀ ကို ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံကနေ ဒီကနေ့ပဲ ပြန်ပို့လိုက်ပြီး နောက်ထပ် ၅၀၀ ကျော် ထပ်ပို့ဖို့လည်း စီစဉ်နေကြောင်း တရုတ်နိုင်ငံပိုင် သတင်းက ဖော်ပြလိုက်ပါတယ်။
"အထည်ချုပ်က အလုပ်သမားတွေကို ပွဲစားခရရင် ပြီးရောဆိုပြီး ခေါ်တာကိုး။ ဒီမှာ သိန်းနဲ့ချီ ပြီး ဒုက္ခရောက်နေတယ်။ ဒါကတော့ ကျနော်တို့ မျက်မြင်ပေါ့နော်၊ လုပ်ငန်းလိုအပ်တာတော့သိတယ်။ ဒါပေမဲ့ ပွဲစားတွေကိုယုံမှားပြီးတော့ လာပြီး လုပ်မှာကိုင်မှာကို ကျနော်က စိုးရိမ်တာ။" (မူဆယ် လဝကနဲ့နီးစပ်သူတဦး)
ထိုင်းဗဟိုစုံစမ်းစစ်ဆေးရေး တပ်ဖွဲ့ က ထိုင်းမြောက်ပိုင်း ချင်းမိုင် အခြေစိုက် အွန်လိုင်းလိမ်လည်ဂိုဏ်း Call Center ဂိုဏ်းနေရာ ၁၁ နေရာ ကို ဒီရက်ပိုင်းအတွင်းဆက်တိုက် စီးနင်းရှာဖွေဖမ်းဆီးခဲ့ရာမှာ မြန်မာ ၈ဦး ထိုင်းတစ်ဦး တရုတ် နိင်ငံသား၅ဦးအပါအဝင်စုစုပေါင်း၁၄ဦး ကို ဖမ်းမိခဲ့ပါတယ်။
အပစ်ရပ် သဘောတူညီချက်အရ လက်ဘနွန် တောင်ပိုင်းကို သူ့တပ်တွေ ပိုပြီး စေလွှတ်နေတယ်လို့ လက်ဘနွန် စစ်တပ်က ဗုဒ္ဓဟူးနေ့က ပြောလိုက်သလို၊ ဂါဇာမှာလည်း အစ္စရေး ဟာမတ်စ် အပစ်ရပ်ရေးအတွက် လာမယ့်ရက်တွေမှာ နောက် တွန်းအားတရပ် ပေးမယ်လို့ အမေရိကန် သမ္မတ ဂျိုးဘိုင်ဒန်က လူမှုမီဒီယာမှာ ပြောလိုက်ပါတယ်။
"တနိုင်ငံက အခြားတနိုင်ငံအပေါ် အခွန်တိုးမြှင့်ရင် အခြားတနိုင်ငံကလည်း အလားတူ တုံ့ပြန်မှာပါပဲ။ ဒီလိုနဲ့ နှစ်နိုင်ငံလုံးရဲ့ စီးပွါးရေး လုပ်ငန်းတွေ အပေါ် အန္တရာယ် ကျရောက်လိမ့်မယ်" လို့ သူမက သတိပေးလိုက်ပါတယ်။
ရွေးကောက်ခံ သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့် က အစိုးရအဖွဲ့ဝင်အဖြစ် အဆိုပြုထားတဲ့သူတွေ နဲ့ ခန့်ထားသူတွေ အတော်များများ ဟာ အကြမ်းဖက် အတိုက်ခိုက်ခံရမယ်လို့ ခြိမ်းခြောက်ခံနေကြရကြောင်း ထရမ့်ရဲ့ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူက ဗုဒ္ဓဟူးနေ့မှာ ပြောပါတယ်။
အခုလို စစ်ခေါင်းဆောင်တွေတက်ရောက်မယ့် အခမ်းအနားကို တိုက်ခိုက်ရတာဟာ စစ်တပ်အနေနဲ့ စစ်ရေးပစ်မှတ်မဟုတ်တဲ့ အရပ်သား ပစ်မှတ်တွေအပေါ် လေကြောင်းက တိုက်ခိုက်တာတွေကြောင့် တန်ပြန်တိုက်ခိုက်တာလို့ နေပြည်တော် စစ်တိုင်းဌာနရဲ့ တာဝန်ရှိသူကပြောပါတယ်။
မလေးရှားနိုင်ငံ ဘဏ္ဍငွေနဲ့ ထူထောင်ခဲ့တဲ့ 1MDB ဘဏ် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု ရန်ပုံငွေ ဒေါ်လာဘီလျံနဲ့ချီ အလွဲသုံးစားမှုနဲ့ ထောင်ဒဏ်ချမှတ်ခံထားရတဲ့ ဝန်ကြီးချုပ်ဟောင်း နာဂျစ် ရာဇတ်နဲ့ ဘဏ္ဍာရေး ဝန်ကြီးဟောင်းတို့ကို စွဲထားတဲ့အမှုတချို့ကို ပ,လပ်ဖို့ ကွာလမ်လမ်ပူ အထက်တရားရုံးက ဒီကနေ့ ဆုံးဖြတ်လိုက်ပါတယ်။
ဥရောပသမဂ္ဂ (EU) အနေနဲ့ ကိုယ့်ကိုယ်ကိုခုခံကာကွယ်နိုင်ဖို့ ကာကွယ်ရေးနဲ့စီးပွားရေးတိုးမြှင့်ဖို့ကို အချိန်ဆွဲမနေဘဲ အလျင်အမြန်လုပ်ဆောင်ဖို့လိုတယ်လို့ နောက်တကြိမ်သက်တမ်းအတွက် ထပ်မံ ရွေးချယ်ခံလိုက်ရတဲ့ EU အကြီးအကဲ Ursula von der Leyen က ဒီကနေ့ ဗုဒ္ဓဟူးနေ့ ဥရောပ လွှတ်တော်မှာ သတိပေးပြောကြားလိုက်ပါတယ်။
အစ္စရေးနဲ့ လက်ဘနွန်အခြေစိုက် Hezbollah အဖွဲ့ကြား အပစ်ရပ် သဘောတူညီချက် ဒီကနေ့ မနက်အစောပိုင်းမှာ စတင် အသက်ဝင်ပါတယ်။ ဒီ ယာယီ အပစ်အခတ် ရပ်စဲရေး သဘောတူညီချက်ကနေ ဂါဇာမှာပါ အပစ်ရပ်ရေးလမ်းကြောင်းပေါ်ကို ဦးတည်သွားနိုင် လိမ့်မယ်လို့ မျှော်လင့်ကြောင်း အမေရိကန်နဲ့ ပြင်သစ် ခေါင်းဆောင်တွေကလည်း ပြောပါတယ်။
မြန်မာနိုင်ငံက စစ်ရေးပဋိပက္ခတွေဖြစ်ပွားရာဒေသတွေမှာ စစ်ကောင်စီက ကုန်စည်သယ်ယူခွင့်တွေ ကန့်သတ်ထားတာကြောင့် စက်သုံးဆီရှားပါးနေတယ်လို့ ဒေသခံတွေက ပြောပါတယ်။ မှောင်ခို ဈေးကွက်မှာ ဈေးကြီးပေး ဝယ်ယူသုံးစွဲနေရသလို တချို့နေရာတွေမှာ စက်သုံးဆီ ပြတ်လပ်တဲ့အထိ ကြုံနေရတယ်လို့လည်း ပြောပါတယ်။
နောက်ထပ်ကြည့်ရှုရန်
