(Zawgyi/Unicode)
မြန်မာ့အရေးနဲ့ပတ်သက်လို့ ကုလသမဂ္ဂလုံခြုံရေးကောင်စီမှာ တံခါးပိတ် ဆွေးနွေးခဲ့ကြတဲ့ အကြောင်းကို ကိုဇော်ဝင်းလှိုင်က တင်ပြပေးမှာပါ။
မြန်မာနိုင်ငံအတွင်း ဖြစ်ပေါ်တိုးတက်မှုတွေနဲ့ ပတ်သက်လို့ ကုလသမဂ္ဂရဲ့ မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ အထူးကိုယ်စားလှယ် Christine Schraner Burgener က မေလ ၁၄ ရက်နေ့မှာ လုံခြုံရေးကောင်စီ အဖွဲ့ဝင်တွေကို တံခါးပိတ် တင်ပြခဲ့တာပါ။ မြန်မာနိုင်ငံမှာ အားလုံးပါဝင်တဲ့ အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေးကို ချက်ချင်းဖော်ဆောင်ဖို့ အီးယူ ၅ နိုင်ငံကိုယ်စား လုံခြုံရေးကောင်စီဝင် Belgium နိုင်ငံက ကုလသမဂ္ဂဆိုင်ရာ ဒုတိယ အမြဲတမ်းကိုယ်စားလှယ် Marc Pecsteen de Buytswerve က ဆွေးနွေးပွဲအပြီး ပြောပါတယ်။
“ရခိုင်နဲ့ချင်းပြည်နယ်တွေမှာ စစ်ရေးပဋိပက္ခတွေ အရှိန်မြင့်လာတာနဲ့ပတ်သက်ပြီး စိုးရိမ် မကင်းဖြစ်ရကြောင်း၊ WHO ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ကြီးရဲ့ မော်တော်ယာဉ်ကို ဧပြီအတွင်း တိုက်ခိုက်ခဲ့တဲ့ ကိစ္စကိုလည်း ပြင်းထန်စွာ ရှုတ်ချပြီး ကုလသမဂ္ဂအတွင်းရေးမှူးချုပ် တောင်းဆိုထားတဲ့ ကမ္ဘာ့တဝှမ်း အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေးကို ထောက်ခံကြောင်း”ပြောကြားခဲ့တာပါ။
ဒါ့အပြင် ဒုက္ခသည်တွေနဲ့ ပြည်တွင်း နေရပ်စွန့်ခွာ ထွက်ပြေးရသူတွေအရေးနဲ့ ပတ်သက်လို့လည်း အခုလို ဆက်ပြောပါတယ်။
“COVID-19 ကပ်ရောဂါ တားဆီးကာကွယ်ရေးလုပ်ငန်းမှာ လူ့အသိုက်အဝန်း အားလုံး ပါဝင်ရမှာဖြစ်ပြီး အကာအကွယ်မဲ့ ဒုက္ခသည်တွေ၊ ပြည်တွင်း အိုးအိမ်စွန့်ခွာ ထွက်ပြေးနေရသူတွေကိုပါ ထည့်သွင်းဖို့နဲ့ စာနာမှုဆိုင်ရာ ဝန်ထမ်းတွေနဲ့ ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်းတွေအနေနဲ့ လိုအပ်မှု အများဆုံး ဖြစ်နေတဲ့ လူတွေထံ အတားအဆီးမဲ့ သွားရောက်ခွင့်ပြုဖို့ကိုလည်း အလေးအနက်ထား တောင်းဆိုကြောင်း” ပြောခဲ့တာပါ။
တချိန်ထဲမှာဘဲ သွားလာမှု ကန့်သတ်ချက်နဲ့ အင်တာနက် ပိတ်ပင်ထားမှုတွေကို ပြန်ဖွင့်ပေးဖို့ကိုလည်း တောင်းဆိုပါတယ်။
ရိုဟင်ဂျာဒုက္ခသည်တွေ သူတို့ဆန္ဒအလျှောက် ဂုဏ်သိက္ခာရှိစွာ ပြန်လာနိုင်ရေးကိုလည်း အလေးအနက်ထား ပြောကြားလိုကြောင်း Belgium ဒုတိယ အမြဲတမ်းကိုယ်စားလှယ်က ပြောပါတယ်။
ပင်လယ်ရပ်ခြားမှာ ခိုလှုံခွင့်ရှာဖွေနေတဲ့ ဒုက္ခသည်တွေအတွက်လည်း စိုးရိမ်မကင်းဖြစ်မိပြီး အဲဒီအတွက် ဒေသတွင်းက တုံ့ပြန်ဆောင်ရွက်ကြဖို့လည်း တောင်းဆိုပါတယ်။ ဒါ့အပြင် နိုင်ငံတကာ ဒုက္ခသည်များဆိုင်ရာ ဥပဒေတွေသာမက နိုင်ငံတကာ ဥပဒေကိုလည်း လေးစားလိုက်နာဖို့လည်း တောင်းဆိုပါတယ်။
“ မြန်မာနိုင်ငံအနေနဲ့ ရိုဟင်ဂျာ ပြဿနာရဲ့ အခြေခံအကြောင်းရင်းတွေကို ဖြေရှင်းဖို့နဲ့ ရခိုင်အကြံပေးကော်မရှင်ရဲ့ တင်ပြချက်တွေကို အပြည့်အ၀ အကောင်အထည်ဖော်ဖို့ တောင်းဆိုကြောင်း”ပြောခဲ့တာပါ။
ICJ နိုင်ငံတကာတရားရုံးက ချမှတ်ထားတဲ့ Provisional Measures ခေါ် ယာယီလုပ်ဆောင်ရမယ့် အခြေအနေတွေကို နိုင်ငံတကာ ဥပဒေများနဲ့အညီ လိုက်နာဖို့ တောင်းဆိုပြီး နောက်ဆုံးအနေနဲ့ မြန်မာနိုင်ငံအတွင်း ကုလသမဂ္ဂရဲ့ လုပ်ဆောင် အားထုတ်မှုတွေကို ထောက်ခံ အတည်ပြုကြောင်း လုံခြုံရေးကောင်စီဝင် Belgium နိုင်ငံက ကုလသမဂ္ဂဆိုင်ရာ ဒုတိယ အမြဲတမ်းကိုယ်စားလှယ် Marc Pecsteen de Buytswerve က ဆွေးနွေးပွဲအပြီး ပြောပါတယ်။
လုံခြုံရေးကောင်စီဆွေးနွေးပွဲအပြီး ပြောကြားခဲ့တဲ့ ဥရောပ ၅ နိုင်ငံကတော့ Belgium ၊ Estonia ၊ ဂျာမနီ၊ ပြင်သစ်နဲ့ ပိုလန်နိုင်ငံတို့ ဖြစ်ကြပါတယ်။
...........................
မွနျမာနိုငျငံမှာ ခကြျခငြျး အပဈအခတျရပျစဲရေး လုံခွုံရေးကောငျစီဝငျ အီးယူနိုငျငံတှတေောငျးဆို
(Unicode)
မွနျမာ့အရေးနဲ့ပတျသကျလို့ ကုလသမဂ်ဂလုံခွုံရေးကောငျစီမှာ တံခါးပိတျ ဆှေးနှေးခဲ့ကွတဲ့ အကွောငျးကို ကိုဇောျဝငျးလှိုငျက တငျပွပေးမှာပါ။
မွနျမာနိုငျငံအတှငျး ဖွဈပေါျတိုးတကျမှုတှနေဲ့ ပတျသကျလို့ ကုလသမဂ်ဂရဲ့ မွနျမာနိုငျငံဆိုငျရာ အထူးကိုယျစားလှယျ Christine Schraner Burgener က မလေ ၁၄ ရကျနေ့မှာ လုံခွုံရေးကောငျစီ အဖှဲ့ဝငျတှကေို တံခါးပိတျ တငျပွခဲ့တာပါ။ မွနျမာနိုငျငံမှာ အားလုံးပါဝငျတဲ့ အပဈအခတျရပျစဲရေးကို ခကြျခငြျးဖောျဆောငျဖို့ အီးယူ ၅ နိုငျငံကိုယျစား လုံခွုံရေးကောငျစီဝငျ Belgium နိုငျငံက ကုလသမဂ်ဂဆိုငျရာ ဒုတိယ အမွဲတမျးကိုယျစားလှယျ Marc Pecsteen de Buytswerve က ဆှေးနှေးပှဲအပွီး ပွောပါတယျ။
“ရခိုငျနဲ့ခငြျးပွညျနယျတှမှော စဈရေးပဋိပက်ခတှေ အရှိနျမွင့ျလာတာနဲ့ပတျသကျပွီး စိုးရိမျ မကငျးဖွဈရကွောငျး၊ WHO ကမ်ဘာ့ကနြျးမာရေးအဖှဲ့ကွီးရဲ့ မောျတောျယာဉျကို ဧပွီအတှငျး တိုကျခိုကျခဲ့တဲ့ ကိစ်စကိုလညျး ပွငျးထနျစှာ ရှုတျခပြွီး ကုလသမဂ်ဂအတှငျးရေးမှူးခြုပျ တောငျးဆိုထားတဲ့ ကမ်ဘာ့တဝှမျး အပဈအခတျရပျစဲရေးကို ထောကျခံကွောငျး”ပွောကွားခဲ့တာပါ။
ဒါ့အပွငျ ဒုက်ခသညျတှနေဲ့ ပွညျတှငျး နရေပျစှန့ျခှာ ထှကျပွေးရသူတှအေရေးနဲ့ ပတျသကျလို့လညျး အခုလို ဆကျပွောပါတယျ။
“COVID-19 ကပျရောဂါ တားဆီးကာကှယျရေးလုပျငနျးမှာ လူ့အသိုကျအဝနျး အားလုံး ပါဝငျရမှာဖွဈပွီး အကာအကှယျမဲ့ ဒုက်ခသညျတှေ၊ ပွညျတှငျး အိုးအိမျစှန့ျခှာ ထှကျပွေးနရေသူတှကေိုပါ ထည့ျသှငျးဖို့နဲ့ စာနာမှုဆိုငျရာ ဝနျထမျးတှနေဲ့ ကနြျးမာရေးဝနျထမျးတှအေနနေဲ့ လိုအပျမှု အမြားဆုံး ဖွဈနတေဲ့ လူတှထေံ အတားအဆီးမဲ့ သှားရောကျခှင့ျပွုဖို့ကိုလညျး အလေးအနကျထား တောငျးဆိုကွောငျး” ပွောခဲ့တာပါ။
တခြိနျထဲမှာဘဲ သှားလာမှု ကန့ျသတျခကြျနဲ့ အငျတာနကျ ပိတျပငျထားမှုတှကေို ပွနျဖှင့ျပေးဖို့ကိုလညျး တောငျးဆိုပါတယျ။
ရိုဟငျဂြာဒုက်ခသညျတှေ သူတို့ဆန်ဒအလြှောကျ ဂုဏျသိက်ခာရှိစှာ ပွနျလာနိုငျရေးကိုလညျး အလေးအနကျထား ပွောကွားလိုကွောငျး Belgium ဒုတိယ အမွဲတမျးကိုယျစားလှယျက ပွောပါတယျ။
ပငျလယျရပျခွားမှာ ခိုလှုံခှင့ျရှာဖှနေတေဲ့ ဒုက်ခသညျတှအေတှကျလညျး စိုးရိမျမကငျးဖွဈမိပွီး အဲဒီအတှကျ ဒသေတှငျးက တုံ့ပွနျဆောငျရှကျကွဖို့လညျး တောငျးဆိုပါတယျ။ ဒါ့အပွငျ နိုငျငံတကာ ဒုက်ခသညျမြားဆိုငျရာ ဥပဒတှေသောမက နိုငျငံတကာ ဥပဒကေိုလညျး လေးစားလိုကျနာဖို့လညျး တောငျးဆိုပါတယျ။
“ မွနျမာနိုငျငံအနနေဲ့ ရိုဟငျဂြာ ပွူနာရဲ့ အခွခေံအကွောငျးရငျးတှကေို ဖွရှေငျးဖို့နဲ့ ရခိုငျအကွံပေးကောျမရှငျရဲ့ တငျပွခကြျတှကေို အပွည့ျအ၀ အကောငျအထညျဖောျဖို့ တောငျးဆိုကွောငျး”ပွောခဲ့တာပါ။
ICJ နိုငျငံတကာတရားရုံးက ခမြှတျထားတဲ့ Provisional Measures ခေါျ ယာယီလုပျဆောငျရမယ့ျ အခွအေနတှေကေို နိုငျငံတကာ ဥပဒမြေားနဲ့အညီ လိုကျနာဖို့ တောငျးဆိုပွီး နောကျဆုံးအနနေဲ့ မွနျမာနိုငျငံအတှငျး ကုလသမဂ်ဂရဲ့ လုပျဆောငျ အားထုတျမှုတှကေို ထောကျခံ အတညျပွုကွောငျး လုံခွုံရေးကောငျစီဝငျ Belgium နိုငျငံက ကုလသမဂ်ဂဆိုငျရာ ဒုတိယ အမွဲတမျးကိုယျစားလှယျ Marc Pecsteen de Buytswerve က ဆှေးနှေးပှဲအပွီး ပွောပါတယျ။
လုံခြုံရေးကောင်စီဆွေးနွေးပွဲအပြီး ပြောကြားခဲ့တဲ့ ဥရောပ ၅ နိုင်ငံကတော့ Belgium ၊ Estonia ၊ ဂျာမနီ၊ ပြင်သစ်နဲ့ ပိုလန်နိုင်ငံတို့ ဖြစ်ကြပါတယ်။
